Program kursu Dietetyki medycyny chińskiej

Program kursu Dietetyki medycyny
chińskiej
PROGRAM KURSU „DIETETYKA PROFILAKTYCZNA I LECZNICZA
CHIŃSKIEJ”
W MEDYCYNIE
Celem czteroczęściowego kursu dietetyki medycyny chińskiej jest przedstawienie wiedzy o żywieniu
zgodnie z prawami natury.
Wiedza ta pozwala dostosować sposób odżywiania do indywidualnych potrzeb energetycznych
organizmu człowieka, zmieniających się dynamicznie w interakcji z otaczającym światem. Podejście
to zakłada uwzględnienie zarówno czynników zewnętrznych (strefa klimatyczna, cykliczne zmiany
pór roku, pogoda), jak i wewnętrznych uwarunkowań (indywidualna konstytucja, przejściowe stany
zaburzenia równowagi energetycznej). Dietetyka według medycyny chińskiej jest oparta na wiedzy
zweryfikowanej przez kilka tysięcy lat obserwacji wpływu różnych czynników na zdrowie człowieka i
jest w związku z tym systemem uniwersalnym, skutecznym na każdej długości i szerokości
geograficznej.
Wiedza o energetycznej naturze pokarmów, określanej jako termika i smak produktów spożywczych,
pozwala dostosować sposób odżywiania do aktualnych potrzeb organizmu. Dzięki świadomemu
odżywianiu można nie tylko wzmacniać witalność organizmu i zapobiegać zachwianiu równowagi Yin
i Yang (które prowadzi do choroby), ale również stopniowo odzyskać zdrowie. Wiedza ta znajduje
więc zastosowanie zarówno w profilaktyce, jak i terapii rozmaitych schorzeń za pomocą diety. Jest to
metoda bezinwazyjna, całkowicie naturalna i powszechnie dostępna, bazująca na umiejętnym
stosowaniu pożywienia, napojów oraz popularnych ziół i przypraw.
Kurs jest adresowany do wszystkich osób zainteresowanych zdobyciem takich umiejętności, czy to do
celów własnych, czy w związku z wykonywanym zawodem (lekarz, dietetyk, naturoterapeuta i inne
zawody). W trakcie czterech czterodniowych spotkań można szczegółowo zapoznać się z fizjologią
człowieka według medycyny chińskiej, jak również nauczyć się podstaw diagnozy (uwzględniającej
obraz języka, wygląd i koloryt twarzy, cechy budowy ciała, zgłaszane objawy, itp.), by trafnie
zdefiniować wzorzec patologii i ustalić adekwatną strategię leczenia schorzeń.
Kurs ten jest bardzo dobry wstępem do studiowania tradycyjnej medycyny chińskiej.
WSTĘP DO DIETETYKI WEDŁUG MEDYCYNY CHIŃSKIEJ
1. Wprowadzenie
- Tao – współzależność i komplementarność Yin i Yang
- interpretacja Yin i Yang w dietetyce według medycyny chińskiej
- dietetyka jako jeden z filarów profilaktyki i terapii w medycynie chińskiej
- uwzględnianie zewnętrznych i wewnętrznych czynników w doborze diety (strefa
klimatyczna, pora roku, aktualne warunki pogodowe, konstytucja pacjenta,
aktualny stan zdrowia pacjenta)
- wpływ pożywienia na samopoczucie fizyczne i stan emocjonalny człowieka
2. Wzorce dysharmonii Yin i Yang
- wzorce nadmiaru - przyczyny, przykłady, ogólne strategie postępowania
- wzorce niedoboru – przyczyny, przykłady, ogólne strategie postępowania
- zewnętrzne i wewnętrzne przyczyny zaburzeń energetycznych w organizmie
(patogenne wpływy zewnętrzne, emocje, odżywianie)
3. Dobowy cykl obiegu energii („zegar narządów”)
- maxima i minima energetyczne narządów
- implikacje praktyczne – prawidłowy rytm posiłków, optymalny tryb życia
4. Podstawowe substancje ciała – Qi, Płyny, Esencja, Krew
- rola substancji fizjologicznych w utrzymaniu zdrowia fizycznego i psychicznego
- patologiczne formy energii – Wiatr, Gorąco, Wilgoć, Śluz
5. Fizjologia i patologia Potrójnego Ogrzewacza
- energetyczna charakterystyka organów Yin i Yang pięciu elementów
- rola obiegów czynnościowych Wątroby, Serca, Śledziony i Trzustki, Płuc i Nerek w procesach
metabolizmu z punktu widzenia medycyny chińskiej
- wytwarzanie Qi, Płynów, Esencji i Krwi w Potrójnym Ogrzewaczu
- dysfunkcje Potrójnego Ogrzewacza – przyczyny powstawania Wiatru, Wilgoci,
Śluzu, Zimna, Gorąca, Zastoju
6. Cykl odżywczy i cykl kontrolny w modelu Pięciu Elementów – definicja, ilustracja przykładami ze
świata przyrody, z dziedziny psychologii emocji oraz z zakresu wzajemnego oddziaływania smaków.
7. Klasyfikacja smaków według przynależności do Pięciu Elementów:
- profilaktyka: smaki informacyjne i zasady gotowania według Pięciu Przemian
- leczenie: smaki terapeutyczne w leczeniu podstawowych wzorców dysharmonii
8. Klasyfikacja pokarmów według natury termicznej i właściwości energetycznych:
- tabele przyporządkowań produktów spożywczych
- przyczyny pozornych rozbieżności w klasyfikacjach produktów według Pięciu Elementów
- klasyfikacja grup produktów od najbardziej yang do najbardziej yin
- klasyfikacja metod obróbki pokarmów według Yin i Yang i Pięciu Elementów
(gotowanie, duszenie, smażenie, pieczenie, suszenie, peklowanie, kiszenie, itd.)
9. Podstawowe wzorce patologii – patomechanizm, przyczyny, objawy (z uwzględnieniem
elementarnych informacji z zakresu diagnozy z twarzy i z języka), zalecenia dietetyczne i proste
receptury ziołowe (na bazie ziół europejskich) stosowane w ich leczeniu
- niedobór Qi
- niedobór Yang
- niedobór Krwi
- niedobór Yin z pustym gorącem
- zastój Qi
- nadmiar Yang
- nadmiar płynów – gorąca wilgoć
- nadmiar płynów – zimna wilgoć
10. Różnicowanie i identyfikowanie syndromów, ustalanie strategii leczenia oraz zalecenia
dietetyczne i zastosowanie ziół europejskich w najczęstszych
dolegliwościach (przeziębienie, grypa, zaburzenia trawienia, bolesne menstruacje, bezsenność,
zaparcia, osteoporoza, dolegliwości klimakteryjne, hipotermia, bóle głowy, nadciśnienie,
arterioskleroza, inne).
ELEMENT ZIEMI
1. Powtórzenie wiadomości: fizjologia potrójnego ogrzewacza i cztery filary zdrowia; czynniki
wywołujące zaburzenia energii (zasada BA GANG); smak i termika jako podstawowe cechy
charakterystyczne produktów spożywczych i ziół; zasady przeprowadzania wywiadu z pacjentem
2. Funkcje obiegu czynnościowego Śledziony i trzustki oraz Żołądka; przebieg meridianów elementu
Ziemi
3. Powiązania organów elementu Ziemi z innymi organami (zegar narządów, związek według
warstwy, cykl odżywczy, cykl kontrolny)
4. Rys psychologiczny, budowa ciała, rysy twarzy i predyspozycje zdrowotne osoby typu Ziemi, Yi
jako aspekt elementu Ziemi
5. Zastosowanie smaków w leczeniu zaburzeń Ziemi
6. Wzorce patologii Śledziony i Żołądka – przyczyny, objawy i strategie leczenia pożywieniem:
- niedobór Qi Śledziony
- niedobór Yang Śledziony
- opadanie Qi Śledziony
- krwawienia na tle niedoboru Qi Śledziony
- nagromadzenie zimna i wilgoci w Śledzionie
- gorąco i wilgoć w Śledzionie i Żołądku
- nadmiar zimna w Żołądku
- nadczynność Ognia Żołądka
- niedobór Yin Żołądka
- zastój pożywienia w Żołądku
- zbuntowane Qi Żołądka
ELEMENT METALU
1. Funkcje obiegu czynnościowego Płuc i Jelita Grubego, przebieg meridianów elementu Metalu
2. Płuca i skóra a odporność, instynkt samozachowawczy i potencjał regeneracji organizmu
3. Zależności między organami elementu Metalu i innymi narządami
4. Rys psychologiczny, budowa ciała, rysy twarzy i predyspozycje zdrowotne osoby typu Metalu, Po
jako aspekt elementu Metalu
4. Zastosowanie smaków w leczeniu zaburzeń Metalu
5. Wzorce patologii – przyczyny, objawy, strategie leczenia:
- niedobór Qi Płuc
- niedobór Yin Płuc
- nadmiar zimnego śluzu w Płucach
- nadmiar gorącego śluzu w Płucach
- atak zimnego wiatru na Płuca
- atak gorącego wiatru na Płuca
- atak wiatru i suchości na Płuca
- zimna wilgoć w jelicie grubym
- pierwotna gorąca wilgoć w jelicie grubym
- wtórna gorąca wilgoć w jelicie grubym
- niedobór płynów w jelicie grubym
ELEMENT WODY
1. Funkcje obiegu czynnościowego Nerek i Pęcherza Moczowego, przebieg meridianów elementu
Wody
2. Element Wody jako podstawa fizycznej egzystencji człowieka; koncepcja Ming Men
3. Zależności między organami elementu Wody i innymi narządami
4. Rys psychologiczny, budowa ciała, rysy twarzy i predyspozycje zdrowotne osoby typu Wody, Zhi
jako aspekt elementu Wody
5. Wzorce patologii – przyczyny, objawy, strategie leczenia:
- niedobór Qi Nerek
- niedobór Yang Nerek
- niedobór Nerek z nagromadzeniem wody
- niedobór Yin Nerek
- niedobór Jing Nerek
- brak połączenia między Qi Nerek a Qi Płuc
- nadmiar zimnej wilgoci w pęcherzu moczowym
- gorąca wilgoć w pęcherzu moczowym
ELEMENT DREWNA
1. Wpływ emocji na zdrowie człowieka
2. Funkcje obiegu czynnościowego Wątroby i Pęcherzyka Żółciowego, przebieg meridianów
elementu Drewna
3. Zależności między organami elementu Drewna i innymi narządami
4. Rys psychologiczny, budowa ciała, rysy twarzy i predyspozycje zdrowotne osoby typu Drewna,
Hun jako aspekt elementu Drewna
5. Zastosowanie smaków w leczeniu zaburzeń Drewna
6. Wzorce patologii – przyczyny, objawy, strategie leczenia:
- niedobór Qi Wątroby - niedobór Krwi Wątroby
- niedobór Yin Wątroby
- niekontrolowane wznoszenie się Yang Wątroby
- wiatr Wątroby
- zastój Qi Wątroby
- ogień Wątroby
- gorąco i wilgoć w Wątrobie
- zimno w kanale Wątroby
- niedobór Qi Pęcherzyka Żółciowego
- Ogień Pęcherzyka Żółciowego
- Ogień Wątroby atakuje Żołądek
- Ogień Wątroby atakuje Płuca
ELEMENT OGNIA
1. Funkcje obiegu czynnościowego Serca i Jelita Cienkiego, przebieg meridianów elementu Ognia
2. Element Ognia jako wyraz subtelnych aspektów egzystencji człowieka (świadomość, postrzeganie
świata, emocje)
3. Zależności między organami elementu Ognia i innymi narządami
4. Rys psychologiczny, budowa ciała, rysy twarzy i predyspozycje zdrowotne osoby typu Ognia, Shen
jako aspekt elementu Ognia
5. Wzorce patologii – przyczyny, objawy, strategie leczenia:
- niedobór Qi Serca
- niedobór Krwi Serca
- niedobór Yang Serca
- niedobór Yin Serca
- Ogień Serca
- zimny gęsty śluz blokuje kanały Serca
- gorąco i śluz blokują kanały Serca
- gorąco i wilgoć w jelicie cienkim
- zimno i wilgoć w jelicie cienkim
6. Diagnoza z języka – interpretacja cech języka:
- „mapa” narządów na języku
- ruchliwość, długość, szerokość, grubość, kształt, kolor ciała języka
- stopień nawilżenia, grubość, kolor i rodzaj nalotu
- pęknięcia, rysy, rozmieszczenie obszarów pozbawionych nalotu na powierzchni
języka, itd.
ZARYS DIAGNOSTYKI RÓŻNICOWEJ ORAZ SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA
POKARMÓW I ICH ZASTOSOWANIE W DIETOTERAPII
1. identyfikacja powszechnych objawów według syndromów medycyny chińskiej jako warunek
skutecznej terapii
- kaszel
- katar
- ból gardła
- podwyższona temperatura
- pocenie się
- zaparcie
- bóle pleców
- ból głowy
- zawroty głowy
- nadciśnienie
- bezsenność
- zaburzenia menstruacji
- impotencja
- inne
2. Opis działania i terapeutyczne zastosowanie pokarmów:
- zboża
- warzywa
- owoce
- mięsa
- ryby
- nabiał
- tłuszcze
- przyprawy i zioła
3. Co to znaczy „zdrowe odżywianie” w XXI wieku
Na życzenie słuchaczy w ramach każdej sesji można dodatkowo:
- omówić najważniejsze aspekty dietetyki akademickiej (np. komplementarność białek, biodostępność
składników mineralnych z pożywienia, zasady obróbki termicznej z zachowaniem wartości
odżywczych, zasady racjonalnego odżywiania w diecie wegetariańskiej, itd.)
- na przykładzie wybranych syndromów i ich objawów przeanalizować analogie między zasadami
leczenia dietą z punktu widzenia dietetyki akademickiej i dietetyki chińskiej (niedokrwistość,
osteoporoza, arterioskleroza, itp.)
Oba systemy bowiem uzupełniają się wzajemnie i wnoszą cenne informacje do wiedzy o
funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. W obecnych warunkach optymalnym rozwiązaniem wydaje się
integrowanie podejścia Wschodu i Zachodu, by z pożytkiem dla jak najszerszego grona ludzi
skutecznie stosować wiedzę o racjonalnym odżywianiu zgodnie z prawami przyrody.