YLL (Years of Life Lost) Utrata Lat Życia

Choroby jamy ustnej a nowe mierniki stanu zdrowia populacj
HDI (Human Development Inex) -Wskaźnik Rozwoju
Ludzkości
YLL (Years of Life Lost) – Utrata Lat Życia
YLD (Years Lived with Disability) - Lata przeżyte w
niepełnosprawności
DALY (Disability Adjusted Life Years) - Utrata Lat Życia
Skorygowana Niepełnosprawnością
HALE (Health Adjusted Life Expectancy) -Oczekiwana
Długość Życia w Zdrowiu
DALE (Disability Adjusted Life Expectancy) -Oczekiwana
Długość Życia Skorygowana Niepełnosprawnością
QALY (Quality Adjusted Life Years) -Długość Życia
Skorygowana o Jakość
HRQL (Health Related Quality of Life) -Jakość Życia
Związana ze Zdrowiem i Chorobą
HDI (Human Development Inex)
Wskaźnik Rozwoju Ludzkości
Wskaźnik pomiaru osiągnięć poszczególnych krajów w
zakresie rozwoju i dobrobytu ludności
zbudowany z 3 składników: długie i zdrowe życie,
wykształcenie, dochód na osobę w rodzinie
(każdy stanowi 1/3 wskaźnika)
max = 1
HDI dla Polski = 0,841 (35 miejsce na 175)
najwyższy HDI: Norwegia = 0,944
najniższy HDI: Sierra Leone = 0,255
YLL (Years of Life Lost)
Utrata Lat Życia
Wyliczana jako iloczyn liczby zgonów i przeciętnego dalszego
trwania życia dla wieku w którym nastąpił zgon. W przypadku
zgonu w dzieciństwie liczba lat utraconych jest korygowana
(zmniejszana) ze względu na mniejszą wagę przypisywaną
okresowi życia w dzieciństwie
YLL = N x L
gdzie:
N = Liczba zgonów
L = przeciętne dalsze trwanie życia dla wieku, w którym nastąpił zgon (w
latach)
1
YLD (Years Lived with Disability, Years Lost
due to Disability )
Lata przeżyte w niepełnosprawności / Utrata Lat
Życia spowodowana Niepełnosprawnością
Wyliczana jako iloczyn liczby przypadków choroby i średniego
czasu jej trwania oraz wagi przypisanej chorobie w zależności
od ciężkości schorzenia (0 – zupełne zdrowie, 1- zgon)
YLD = I x DW x L
Gdzie:
• YLD = Lata przeżyte w niepełnosprawności
• I = liczba przypadków choroby
• DW = waga choroby
• L = średni czas trwania choroby (lata)
DALY (Disability Adjusted Life Years)
Utrata Lat Życia Skorygowana Niepełnosprawnością
Wskaźnik pomiaru obciążenia chorobami w populacji
• łączy: długość życia, obniżenie jakości życia
związanego z niepełnosprawnością i inwalidztwem
• przydatny do identyfikacji głównych przyczyn obciążenia
chorobami i alokacji środków na zwalczanie tych przyczyn
• 1 DALY = utrata 1 roku życia w zdrowiu
może być spowodowana umieralnością lub inwalidztwem:
DALY= YLL+YLD
• odniesiono do max przeżycia mężczyzn (80 lat) i kobiet
(82,5) w Japonii
• globalna utrata DALY w 1990 = 1,6 miliarda lat
(89% -kraje rozwijające się, 11% kraje rozwinięte)
(66% -przedwczesna umieralność, 34% inwalidztwo)
DALY (Disability Adjusted Life Years)
Utrata Lat Życia Skorygowana Niepełnosprawnością
Wady:
• zmieniające się obciążenia chorobami i różny ich wpływ
na DALY
1990 - za najważniejsze przyczyny wskazujące na utratę
DALY wskazywano: zakażenia układu oddechowego,
choroby biegunkowe, przyczyny okołoporodowe
2020 - wzrost znaczenia chorób cywilizacyjnych: choroba
wieńcowa, depresja, wypadki drogowe
• metoda wymaga dobrych jakościowo i kompletnych
danych o sytuacji zdrowotnej czasami trudnych lub
niemożliwych do uzyskania (kraje III świata)
• przypisanie osobom niepełnosprawnym wagi <1
odbierane jest jako akt dyskryminacji
2
HALE (Health Adjusted Life Expectancy)
Oczekiwana Długość Życia w Zdrowiu
Wskaźnik komplementarny do DALY
• przedstawia liczbę lat, którą człowiek przeżywa w
zdrowiu
• odzwierciedla stan zdrowia ludności w poszczególnych
krajach
Polska HALE dla mężczyzn = 63,1 dla kobiet = 68,5
Szwecja
71,9
74,8
Sierra Leone
27,2
29,9
QALY (Quality Adjusted Life Years)
Długość Życia Skorygowana o Jakość
Najstarszy ze stosowanych wskaźników łączących
umieralność i jakość życia
• wartość 1 = pełnia życia; 0 = zgon
• 1 QALY = 1 rok życia w pełnym zdrowiu
• nie określa się go na podstawie wcześniej
przygotowanych tabel lecz dla każdego badania jakość
życia oceniana jest oddzielnie na podstawie preferencji
badanych grup (pacjentów, lekarzy, populacji ogólnej)
HRQL (Health Related Quality of Life)
Jakość Życia Związana ze Zdrowiem i Chorobą
Narzędzie umożliwiające pomiar subiektywnie odczuwanego
poziomu jakości życia
• pozwala zrozumieć w jaki sposób choroba wpływa na szeroko
pojęte funkcjonowanie pacjenta (społeczne, zawodowe,
fizyczne, poznawcze)
• do pomiaru HRQL najczęściej stosuje się kwestionariusz
SF-36, pytania dotyczące subiektywnych odczuć, zachowań i
przeżyć związanych z chorobą; podzielone są na grupy
opisujące funkcjonowanie pacjenta (społeczne, zawodowe,
fizyczne, poznawcze), stan zdrowia i stan psychiczny
• stan emocjonalny w HRQL oceniany jest przez HAD
(Hospital Anxiety and Depression Scale) -skalę stworzoną by
wykryć lęk i depresję u pacjentów nie pozostających przed
opieką psychiatryczną
3