Modelowanie

Transkrypt

Modelowanie
MODELOWANIE I SYMULACJE SYSTEMÓW
ELEKTROMECHATRONICZNYCH
dr inż. Michał MICHNA
Harmonogram – wykład, ćwiczenia E1
data
kto
temat
8 lut
15 lut
MM
Mechatronika/Systemy EM
w
22 lut
MM
Modelowanie/Symulacja/Analiza
w
29 lut
GK
Modelowanie metodą Lagrange'a
w
7 mar
GK
Model SYN ABC - wyprowadzenie
c
14 mar
GK
Model SYN ABC - wyprowadzenie
c
21 mar
MM
Model SYN QD0 - wyprowadzenie
c
28 mar
MM
Model SYN - symulacja Mathcad
c
4 kwi
MM
Model SYN - symulacja SABER/MAST/SPICE
c
11 kwi
MM
Układ napędowy SPS
w
18 kwi
MR
Parametry SPS/SYN - dane katalogowe
c
25 kwi
MR
Parametry SPS/SYN - metody doświadczalne
c
9 maj
MM
Parametry SPS/SYN – metody numeryczne
w
16 maj
PM
Modelowanie układów energoelektronicznych
w
23 maj
MM
Prezentacja specjlaności
w
2 maj
2
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Harmonogram – laboratorium EM02
laboratorium EM02
lp
1
GR1
GR2
GR3
PT 9-11
PT 9-11
ŚR 12-14
10 lut
2
3
5
MM
wstęp/saber
MM
saber
MM
saber
MM
mast
MM
mast
MM
mast/labo
MM
mast/labo
MR
Dymola/20Sim
MR
Dymola/20Sim
PM
Saber - prostownik
9 maj
PM
Saber - prostownik
16 maj
PM
Saber - prostownik
PM
Saber - prostownik
29 lut
2 mar
9 mar
6
7
wstęp/saber
17 lut
4
14 mar
16 mar
23 mar
8
temat
MM
15 lut
24 lut
kto
28 mar
30 mar
6 kwi
9
13 kwi
10
11
20 kwi
27 kwi
12
13
14
3
18 kwi
4 maj
11 maj
18 maj
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Systemy EM
Podstawowe zagadnienia i definicje
4
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
System elektromechaniczny
Modelowanie


system - obiekt lub zespół układów które są badane

eksperyment – doświadczenie naukowe przeprowadzone w
kontrolowanych warunkach w celu zbadania jakiegoś zjawiska

model – zastępstwo dla rzeczywistego systemu, który
obejmuje eksperyment

modelowanie – akt tworzenia modelu

Symulacja – eksperyment przeprowadzony na modelu,

Symulator – program komputerowy do przeprowadzania
symulacji
5
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
System elektromechaniczny
System


obiekt lub zespół układów które są badane

wzajemna konfiguracja elementów systemu oraz sposób
przetwarzania informacji i realizacji sterowania
zakłócenia
Siły/momenty
ruchy
System e-mech
Energia
Aktory
modelowanie
6
Alarmy
Ukł. sterowania
dr inż. Michał Michna
Sensory
nastawy
Gdańsk 2011/12
System elektromechaniczny
Proces


przekształcenie i transport materii, energii oraz informacji
zakłócenia
Siły/momenty
ruchy
System e-mech
Energia
Aktory
modelowanie
7
Alarmy
Ukł. sterowania
dr inż. Michał Michna
Sensory
nastawy
Gdańsk 2011/12
System elektromechaniczny
Elementy aktywne systemu


Sensory – przetwarzają wielkości pomiarowe w sygnały
elektryczne

Aktory – realizuj ruchy i siły sterujące układem elektromechanicznym
zakłócenia
Siły/momenty
ruchy
System e-mech
Energia
Aktory
modelowanie
8
Alarmy
Ukł. sterowania
dr inż. Michał Michna
Sensory
nastawy
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja
Cel modelowania i symulacji systemów EM

9

Wyznaczanie przebiegów prądów i napięć

Obliczanie wartości średnich, skutecznych, i szczytowych
prądów i napięć

Analiza systemu w stanach awaryjnych

Sprawdzenie poprawności koncepcji nowego systemu

Optymalizacja parametrów wybranych elementów

Badania wrażliwości układu na zmiany wartości
wybranych parametrów

…
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja
Badania
doświadczalne
Układ rzeczywisty
Modelowanie
fizyczne
model
fizyczny
Modelowanie
matematyczne
model
matematyczny
Analiza właściwości
dynamicznych
Poprawki modelu
Warunki techniczne
Decyzje
konstrukcyjne
Modelowanie fizyczne
Dokładne określenie układu, ustalenie istotnych cech i budowa modelu
fizycznego - zakładanie przybliżeń
Pominięcie małych wpływów, niezależność układu od otoczenia,
parametry skupione
10
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja
Badania
doświadczalne
Układ rzeczywisty
Modelowanie
fizyczne
model
fizyczny
Modelowanie
matematyczne
model
matematyczny
Analiza właściwości
dynamicznych
Poprawki modelu
Warunki techniczne
Decyzje
konstrukcyjne
Modelowanie matematyczne
analityczny opis zjawisk dynamicznych odzwierciedlanych modelem
fizycznym, czyli znalezienie modelu matematycznego – równań
różniczkowych
11
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja
Badania
doświadczalne
Układ rzeczywisty
Modelowanie
fizyczne
model
fizyczny
Modelowanie
matematyczne
model
matematyczny
Analiza właściwości
dynamicznych
Poprawki modelu
Warunki techniczne
Decyzje
konstrukcyjne
Analiza właściwości dynamicznych
przestudiowanie własności dynamicznych modelu matematycznego na
podstawie rozwiązania równań różniczkowych ruchu, ustalenie
przewidywanego ruchu układu
12
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja
Badania
doświadczalne
Układ rzeczywisty
Modelowanie
fizyczne
model
fizyczny
Modelowanie
matematyczne
model
matematyczny
Analiza właściwości
dynamicznych
Poprawki modelu
Warunki techniczne
Decyzje
konstrukcyjne
Decyzje konstrukcyjne
podjęcie decyzji projektowych, tj. przyjęcie fizycznych parametrów układu
13
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja

Analiza systemu

Model materialny


Model matematyczny


Urządzenie podobne do oryginału
Opis matematyczny odzwierciedlający zachowanie się oryginału
w warunkach rzeczywistych
Model




14
Nie ma możliwości badania konkretnego urządzenia
Badania rzeczywisty są kosztowne i niebezpieczne
Szybkość procesów jest bardzo duża lub mała
Wielokrotne badanie w różnych warunkach
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja

Model to uproszczone przedstawienie wybranego
fragmentu rzeczywistości celem lepszego jej
zrozumienia

Modele materialne



Model skalowany
Model reprezentujący sposób działania - analog
Modele symboliczne



15
Słowne
Graficzne
Matematyczne
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja
Modele
Symboliczny
Materialny
Jakościowy
Wyjaśniający
Ilościowy
Opisowy
16
Analogowy
Funkcjonalno
– predykcyjny
Strukturalny
…
Skalowany
Zmienne
stanu
Symptomowo
wskaźnikowe
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
FEM
Modelowanie i symulacja
Układ
rzeczywisty

Modelowanie
fizyczne
Model
fizyczny
Modelowanie
matematyczne
Model
matematyczny
Model fizyczny

układ fizyczny, odpowiadający rzeczywistemu układowi
pod względem cech istotnych dla badanego zagadnienia,
ale prostszy i poddający się łatwiej studiom
analitycznym.
Modelowanie i symulacja
Układ
rzeczywisty

Modelowanie
fizyczne
Model
fizyczny
Modelowanie
matematyczne
Model
matematyczny
Uproszczenia





Pomijanie małych wpływów – zmniejsza się liczba
równań i zmiennych
Niezależność otoczenia od badanego układu
Parametry skupione
Liniowość
Unikanie nieokreśloności i pomijanie szumów
Modelowanie i symulacja
Układ
rzeczywisty

Modelowanie
fizyczne
Model
fizyczny
Modelowanie
matematyczne
Model
matematyczny
Model matematyczny



model matematyczny składa się z wyrażeń i funkcji
matematycznych.
Model określa reguły wzajemnej zależności wielkości
wejściowych i wyjściowych
Model powinien być poprawny i użyteczny

Kompletny, logiczny, jednoznaczny
Modelowanie i symulacja


Matematyczne modele fizyczne

Matematyczny zapis zjawisk fizycznych zachodzących w
obiekcie/elemencie/systemie

Istotne są procesy zachodzące w elemencie
Matematyczne modele funkcjonalne

Modele bazujące na charakterystykach zewnętrznych bez
opisu zjawisk zachodzących wewnątrz danego układu

Istotne jest poprawne zachowanie układu
20
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja
21
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja
Systemowy
Funkcjonalny
Behawioralny
Komponentowy
22
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie, symulacja, badania
Sugeruje i interpretuje doświadczenia
Teoria
Eksperyment
Sugeruje i uwiarygodnia teorie
Sugeruje
teorie
Modeluje
rzeczywiste procesy
Dostarcza
równania
Generuje
dane
Wykonuje
obliczenia
Interpretuje
wyniki
Sugeruje doświadczenia
Analizuje dane
Steruje aparaturą
Modelowanie
i symulacja
23
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja

Statyka i dynamika obiektu

Stan ustalony
Stan quasi-ustalony
Stan nieustalony

Model statyczny – równania algebraiczne




Model dynamiczny – równania różniczkowe

24
Jednoznacznie opisuje relacje między zmiennymi wejściowymi i
wyjściowymi w stanie ustalonym
Wynikają ze zdolności niektórych elementów do akumulowania
energii, masy, ładunku
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacje
Metody opracowywania modeli

Metody analityczne


Metody eksperymentalne


Model matematyczny
Model materialny (skalowalny)
Metody numeryczne

Model polowy
Modelowanie i symulacja

Modelowanie analityczne

Wybór zmiennych


Warunki równowagi i spójności


Opisują chwilowy stan układu, pozwalają na jego analizę
Zależności wyrażające równowagę układu, zależności
występujące pomiędzy ruchami elementów układu
Prawa fizyki

Zależności fizyczne elementów układu
Zmienne przepływu i spadku

Przepływ energii pomiędzy dwoma modelami elementów
SE, niezależnie od ich natury fizycznej, opisują dwie
wielkości:


zmienne przepływu (through, flow)
zmienne spadku/potencjału (across, potencial)
zmienna
przepływu
Model A
p
p
Model B
zmienna spadku,
zmienna biegunowa
m

m
Zależności fizyczne

27
Zależności pomiędzy zmiennymi przepływu i zmiennymi
spadku
© M. Michna
Gdańsk 2011/12
Modelowanie i symulacja

Zmienne przepływu (through)


Miara czegoś co przechodzi przez element
Powiązanie przez zależności równowagi (prawo
Kirchoffa)
Element układu
Modelowanie i symulacja

Zmienne spadku (across)


Miara różnicy stanów na dwóch końcach
Powiązana zależnościami spójności
Element układu
Zmienne przepływu i spadku
Through variable
Across variable
Electrical
current (i)
voltage (v)
Rotational
torque (tq_nm)
angular velocity (w_radps)
Mechanical
force (frc_n)
translational position (pos_m)
Magnetic
flux (f)
magneto-motive force (mmf)
Fluid
flow rate (q_m3ps)
pressure (p_npm2)
Thermal
heat flow rate (p)
temperature (tc)
Light
luminous flux
illuminance
30
© M. Michna
Gdańsk 2011/12
Prawa zachowania

Prawa zachowania



Energii
Masy
Ładunku
Akumulacja
wielkości X
31
uproszczenia
=
Dopływ netto
wielkości X do
układu
+
Ilość wielkości X
wytwarzanej w
układzie
© M. Michna
Gdańsk 2011/12
Literatura

Czemplik A.: Modele dynamiki układów fizycznych
dla inżynierów. Zasady i przykłady konstrukcji modeli
dynamicznych obiektów automatyki. WNT 2008

Turowski J.: Podstawy mechatroniki. WSHE 2008

Szczęsny R.: Komputerowa symulacja układów
enegoelektronicznych. WPG 1999

Żółtowski B. : Badania dynamiki maszyn

Cannon R.H. : Dynamika układów fizycznych WNT
1973
32
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2011/12