Zagadnienia na zaliczenie z przedmiotu Wybrane

Zagadnienia na zaliczenie z przedmiotu
Wybrane zagadnienia z filozofii
kierunek: praca socjalna, studia projektowe
Główne koncepcje filozofii: klasyczna, pozytywistyczna, irracjonalistyczna
(światopoglądowa), neopozytywistyczna, lingwistyczna.
Filozofia a światopogląd i ideologia.
Główne działy filozofii, ich przedmiot i główne zagadnienia.
Główne zagadnienia i stanowiska ontologiczne (i ich przedstawiciele). Pytanie o
naturę bytu (monizm, dualizm i pluralizm ontologiczny, rodzaje idealizmu,
materializmu i pluralizmu. Problem determinacyjnej struktury świata.
Determinizm i indeterminizm. Determinizm kauzalny i teleologiczny. Fatalizm.
Przykłady z historii filozofii: eleatyzm, Paradoksy Zenona, idealizm platoński,
realizm Arystotelesa, dualizm Kartezjusza, idealizm Berkeley`a, idealizm Hegla,
materializm Marksa, pluralizm ontologiczny Hartmanna, Demokrytejskie i
Epikurejskie rozumienie wolności.
Dowody na istnienie Boga: argument ontologiczny Anzelma, 5 dróg św. Tomasza
z Akwinu. Zakład Pascala. Postulaty Immanuela Kanta.
Główne stanowiska epistemologiczne i ich przedstawiciele. Problem podstaw i
źródeł poznania (sensualizm, empiryzm, racjonalizm, irracjonalizm); problem
stosunku poznania do doświadczenia (aprioryzm i aposterioryzm); problem
przedmiotu poznania (idealizm teoriopoznawczy i realizm teoriopoznawczy oraz
ich odmiany); klasyczna i nieklasyczne koncepcje prawdy (zgody powszechnej,
zgodności z autorytetem, ewidencyjna, koherencyjna, pragmatyczna); problem
możliwości poznawczych człowieka: agnostycyzm, sceptycyzm, dogmatyzm,
krytycyzm. Przykłady z historii filozofii: Platoński aprioryzm, umiarkowany
racjonalizm Arystotelesa, Augustyńska teoria iluminacji, wiara i rozum według
św. Tomasza z Akwinu, racjonalizm Kartezjusza, empiryzm brytyjski (Bacon,
Locke, Hume), intuicjonizm Bergsona, irracjonalizm Pascala, irracjonalizm
Diltheya.
Etyka opisowa a etyka normatywna, metaetyka. Wartości moralne a inne rodzaje
wartości. Obiektywizm, subiektywizm i relacjonizm etyczny (aksjologiczny).
Absolutyzm i relatywizm etyczny (aksjologiczny). Problem poznania wartości.
Etyka opisowa i etyka normatywna. Etyka ogólna a etyki szczegółowe. Główne
zagadnienia etyki. Przykłady etyki normatywnej: etyka złotego środka, stoicyzm,
hedonizm (Arystyp, Epikur), etyka chrześcijańska, immoralizm F. Nietzschego,
utylitaryzm (Bentham, Mill, Schlick, Singer), materialna etyka wartości. Krytyka
relatywizmu. Współczesne stanowiska metaetyczne.
Relatywizm sofistów. Metody dialogu Sokratejskiego. Wiem, że nic nie wiem.
Sokratesa moralizm i intelektualizm etyczny.
Idealizm Platona. Metafora jaskini i jej interpretacja. Platońska krytyka poznania
zmysłowego. Koncepcja idei. Świat a idee. Platońska koncepcja państwa
idealnego. Platońska koncepcja miłości.
Realizm Arystotelesa. Koncepcja substancji, forma i materia. Koncepcja czterech
przyczyn. Etyka złotego środka. Cnoty etyczne i dianoetyczne.
Hierarchia bytów według św. Tomasza z Akwinu. Wiara a rozum. Rozumienie
człowieka u Tomasza z Akwinu.
Sceptycyzm metodyczny Kartezjusza i 3 racje wątpienia. Metoda analityczna
Kartezjusza. Wątpię, więc myślę; myślę, więc jestem. Problem psychofizyczny.
Empiryzm Bacona i Locke’a. Indukcja enumeracyjna i indukcja eliminacyjna.
Jakości pierwotne i wtórne według Locke’a. Empiryzm a sensulizm Metody
empiryczne: obserwacja , eksperyment. Rozumowanie indukcyjne a
rozumowanie dedukcyjne.
Empiryzm Hume’a. Impresje (wrażenia) a idee. Dwa rodzaje wiedzy (o ideach i
faktach). Krytyka związku przyczynowo-skutkowego. Krytyka pojęcia
substancji.
Idealizm transcendentalny Kanta. Istota przewrotu kopernikańskiego w filozofii.
Kantowski podział sądów. Udział podmiotu w poznaniu. Struktura ludzkiego
umysłu: zmysłowość, intelekt i rozum. Kantowska krytyka metafizyki,
psychologii racjonalnej i teologii. Rozum teoretyczny i rozum praktyczny.
Postulaty praktycznego rozumu. Działanie legalne i moralne. Imperatyw
hipotetyczny i imperatyw kategoryczny.