24-27_ziololecznictw..

Farmakoterapia
Zio³olecznictwo
w chorobach alergicznych
Lato to wciąż okres pylenia roślin i nasilania się chorób alergicznych. Dlatego przedstawiamy najczęstsze
schorzenia na tym podłożu oraz skuteczne metody ich
leczenia ziołami, podając sprawdzone mieszanki i inne
receptury, które można wykonać we własnym zakresie.
Dychawica oskrzelowa
To choroba charakteryzująca się napadami duszności, które występują
najczęściej w godzinach nocnych i są
połączone z uporczywym kaszlem,
odpluwaniem gęstej, lepkiej plwociny
oraz słyszalną nieraz z daleka „grą”
w klatce piersiowej. Zwalczanie stanów ostrych wymaga energicznego
leczenia farmakologicznego z użyciem leków rozszerzających oskrzela,
antybiotyków, glikokortykosteroidów
i leków nasercowych.
Przygotowanie: Zioła dokładnie wymieszać w podanych proporcjach.
W naczyniu emaliowanym zalać
3 kopiaste łyżki stołowe mieszanki
3,5 szklanki wody o temperaturze
pokojowej i pod przykryciem, przy
słabym ogrzewaniu doprowadzić do
wrzenia, które należy utrzymać przez
5 minut. Po zakończeniu ogrzewania
odwar wymieszać, a po 5 minutach
przecedzić do termosu. Pić szklankę
odwaru 3 razy dziennie pół godziny
przed jedzeniem.
Leczenie ziołami można stosować
w łagodniejszych postaciach dychawicy, w okresie międzynapadowym,
jako leczenie objawowe i wspomagające. Bardzo korzystne może być
stosowanie leków roślinnych w formie
mieszanek ziołowych upłynniających
wydzielinę oraz preparatów ziołowych działających przeciwzapalnie,
uspokajająco.
Mieszanka nr 2
Kwiat ślazu
Ziele szanty
Owoc kopru włoskiego
Ziele tymianku
Owoc kolendry
Kwiat bzu czarnego
po 50 gram
Liść brzozy
Ziele nostrzyka
po 25 gram
Ziele glistnika
Leczenie ziołowe dychawicy
oskrzelowej
Przygotowanie i sposób użycia jak
w mieszance nr 1.
Mieszanka nr 1
Ziele doględy
Ziele serdecznika
Liść melisy
Ziele skrzypu
Owoc głogu
Pączki sosny
Korzeń omanu
Korzeń lukrecji
Ziele poziewnika
Ziele drapacza
Ziele glistnika
Ziele kopytnika
Porost islandzki
Mieszanka nr 3
Ziele tymianku
Liść podbiału
Korzeń omanu
Owoc anyżu
24
po 25 gram
po 10 gram
po 50 gram
Przygotowanie i stosowanie jak w mieszance nr 1.
Rp.
Ephedrini h/chlor.
Kalii iodidi
Extr. Thymi fluid.
M. f. guttae
1,0
3,0
ad 20,0
D.S.: 3–4 razy dziennie po 10–20 kropli w ciepłym napoju.
Drożdże piekarnicze
Korzystnie w dychawicy oskrzelowej
działają drożdże piekarnicze do picia
w ciągu dnia między posiłkami.
Przygotowanie: 10 g drożdży piekarniczych, łyżkę miodu oraz szklankę ciepłego przegotowanego mleka wymieszać
i pozostawić w ciepłym miejscu do sfermentowania. Stosować przez 3–6 tygodni.
Kąpiele naprzemienne nóg/rąk
Zabiegi te stosuje się najczęściej przed
snem. Potrzebne są dwa naczynia,
jedno z wodą gorącą o temperaturze
ok. 40°C, drugie z wodą o temperaturze pokojowej. Należy zanurzyć
nogi w gorącej wodzie na 3 minuty,
a następnie w wodzie zimnej na minutę. Czynność powtórzyć trzykrotnie.
W pierwszym tygodniu kąpiel stosować jednorazowo, w następnym dwukrotnie, a potem co drugi dzień przez
dłuższy okres czasu.
Pokrzywka
Jest to choroba alergiczna skóry cechująca się wykwitami bąblowymi przypominającymi oparzenie pokrzywą.
Najczęstszą przyczyną pokrzywki są
alergeny pokarmowe i leki. Wykwity
występują zazwyczaj nagle i rozmieszczają się na całym ciele: tułowiu, twarzy, kończynach. Niekiedy zmiany są
poprzedzone silnym świądem. W postaci przewlekłej choroba trwa latami
z okresami popraw i pogorszeń. Wykwity powstają na skutek uszkodzenia
naczyń włosowatych skóry.
Obrzęk naczynioruchowy
Quinckego
Choroba ta różni się od pokrzywki głębokością umiejscowienia zmian obrzękowych, gdyż dotyczą one tkanki podskórnej. Obrzęk naczynioruchowy występuje często u osób nerwowo wycieńczonych, przepracowanych, o chwiejnych
Farmakoterapia
procesach nerwowych. Zmiany skórne
występują najczęściej na twarzy. Często powtarzające się nawroty choroby
mogą prowadzić do zmian nieodwracalnych (słoniowacizna nosa, wargi).
Przygotowanie i sposób parzenia jak
w mieszance nr 1.
Leczenie ziołami pokrzywki
i obrzęku naczynioruchowego
Zioła pozostałe po zaparzeniu zalać
sokiem z brzozy Succus Betulae. Macerować przez noc, następnie przecedzić z powrotem do butelek i pić 20 ml
3–4 razy w ciągu dnia.
Mieszanka nr 4
Kwiat nagietka
Ziele rdestu ptasiego
Ziele dziurawca
Liść pokrzywy
Liść bobrka
Korzeń mniszka
Liść brzozy
Kłącze tataraku
Kłącze perzu
Ziele serdecznika po 50 gram
Ziele glistnika
25 gram
Sok z brzozy jest preparatem stabilizowanym etanolem, stymuluje układ
immunologiczny, zwiększając odporność na zakażenia. Pobudza diurezę
i wydalanie potu, a wraz z nimi szkodliwych i zbędnych metabolitów oraz
ksenobiotyków (substancji obcych dla
organizmu, np. leków). Sok z brzozy
zawiera triozy, pentozy i heksozy, które szybko wnikają do komórek, stając
się materiałem energetycznym i budulcowym do syntezy wielu niezbęd-
nych związków, np. kwasów nukleinowych, związków wysokoenergetycznych (ATP, UDP, GTP), glikoproteidów,
glukozaminy. Ksyloza obecna w soku
przyśpiesza pasaż treści pokarmowej
i ułatwia codzienne oddawanie kału.
Cukry proste zawarte w soku brzozowym są też składnikami prebiotycznymi, ułatwiającymi wzrost i rozwój
symbiotycznej mikroflory układu pokarmowego.
Spośród kwasów występujących w soku
brzozowym warto wymienić: salicylowy,
protokatechowy, cytrynowy, octowy,
askorbinowy, elagowy, chlorogenowy, bursztynowy. W soku brzozowym
surowym (niefiltrowanym) obecne są
również trójterpeny (kwas betulinowy,
ursolowy) i kwasy żywicowe. Cenne
leczniczo są także alkohole cukrowe
25
Farmakoterapia
(cyklitole) obecne w soku, np. inozytol, sorbitol, mannitol, dulcytol.
Sok z brzozy bogaty jest
w sole mineralne, co czyni z niego roztwór łatwo
przyswajalnych biopierwiastków, które w obecności prowitamin, witamin,
enzymów, aminokwasów
i węglowodanów uzupełniają ewentualne niedobory oraz
wpływają regulująco na gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową ustroju. Sok z brzozy
może pełnić funkcje napoju energetyzującego.
Lek recepturowy – maść
Rp.
Tinct. Arnicae
Ol. Menthae pip.
Intr. Hyperici
Ung. Cholesteroli
M. f. unguentum
3,0
1,0
2,0
30,0
D.S.: do wcierania w pokrzywce i obrzęku naczynioruchowym.
Kąpiele osłaniające
Pokrywają skórę cienką powłoką środka obojętnego, łagodzą świąd (np.
w pokrzywce) i zmniejszają stan zapalny. Do najczęściej stosowanych rodzajów kąpieli należą:
•kąpiel krochmalowa – sporządza
się ją z 300–600 g skrobi ziemniaczanej (mączki kartoflanej) zalanej
3 litrami wody, stopniowo ogrzewanej; po otrzymaniu galaretowatej
papki wlewa się ją do wanny wypełnionej ciepłą wodą. Czas trwania
kąpieli wynosi 25–35 min.
•kąpiel żelatynowa – 150–200 g żelatyny zalewa się wodą i pozostawia
na kilka godzin, po napęcznieniu żelatyny, całość wlewa się do wanny
z ciepłą wodą i miesza.
•kąpiel otrębowa – 2–3 kg otrębów
pszennych lub żytnich umieszcza się
w płóciennym worku, luźno zawiązuje
i wrzuca do wanny z ciepłą wodą.
26
Przez kilkakrotne uciskanie worka
wprowadza się rozpuszczoną skrobię
do kąpieli.
•kąpiel z naparu rumianku – 100–150 g
rumianku zalewa się 1 litrem wrzącej
wody i utrzymuje pod przykryciem
ok. 30 min. Następnie, cedząc przez
sitko, całość wlewa się do wanny
z ciepłą wodą. Kąpiel ta działa przeciwzapalnie i przeciwświądowo.
Wyprysk alergiczny
Jest jednym z najczęściej występujących
schorzeń alergicznych. To powierzchowny stan zapalny skóry o charakterze
wykwitów złożonych z grudek zapalnowysiękowych i pęcherzyków. Występuje
okres rumieniowy, grudkowy i sączący.
Zmiany wypryskowe często są rozsiane
i niejednokrotnie zajmują całą skórę jako wyprysk uogólniony. Zmiany trwają
miesiące, a nawet lata. Objawami towarzyszącymi mogą być świąd i pieczenie
skóry, doprowadzający niekiedy do
bezsenności a nawet wyczerpania nerwowego. Leczenie wyprysku wymaga
indywidualnego podejścia do każdego
przypadku. Ważne jest zarówno leczenie wewnętrzne, jak i zewnętrzne.
Atopowe zapalenie skóry
Chorobie tej towarzyszy bardzo silny
świąd, a objawy skórne przypominają
wyprysk. Grudki zlewają się w duże zapalne ogniska umiejscowione na twarzy,
szyi, pod kolanami, w zgięciach łokcio-
wych,
ze skłonn oś c i ą d o
zliszajowacenia.
Zmiany zajmują symetrycznie pewne okolice ciała. W wyniku
schorzenia skóra staje się szorstka, przebarwiona. Choroba może rozpocząć
się już w dzieciństwie i mieć długotrwały
przebieg. Często objawy choroby zasadniczej poprzedzane są skazą wysiękową. Stan zdrowia chorych pogarszają wszelkie emocje. Bardzo często
chorobie towarzyszą inne procesy alergiczne, takie jak dychawica oskrzelowa,
pokrzywka lub katar sienny.
Leczenie ziołami wyprysku alergicznego i atopowego zapalenia
skóry
Mieszanka nr 5
Rp.
Korzeń podróżnika
Ziele podróżnika
Korzeń mniszka
Kwiat mniszka
Liść bobrka
Ziele bratka
Owoc kopru włoskiego
Kora kruszyny
Liść melisy
po 25 gram
Szyszka chmielu
Zastosowanie: pić 2–3 szklanki odwaru
z łyżki stołowej dziennie.
Rp.
Biostymina lag. I
D.S.: co 1–2 dni ampułkę.
Farmakoterapia
Rp.
Azulan lag. I
D.S.: do tamponów i przymoczek.
Inne przepisy
Koszyczek rumianku
po 30 gram
Kwiat arniki
D.S.: napar z 2 łyżek stołowych ziół na
1/2 litra wody – do okładów, przymoczek i przemywań.
Owoc borówki czernicy 50 gram
Tinct. Arnicae
5 gram
D.S.: do 1/2 litra naparu z jagód dodać nalewkę z arniki; stosować jako
kompresy.
Liść rozmarynu
Kwiat lawendy
Ziele tymianku
Koszyczek rumianku po 25 gram
Przygotowanie: zaparzyć 2 łyżki stołowe ziół na 1/2 litra wody; stosować do
okładów, przymoczek i przemywań.
Lek recepturowy – maść
Rp.
Azulani
10,0
Ung. Cholesteroli
ad 50,0
Ol. Lavandulae gtt. III
M. f. ung.
D.S.: smarować 1–2 razy dziennie.
Nieżyt sienny
Alergiczne zapalenie błony śluzowej
nosa należy do najczęstszych chorób
alergicznych i jest bardzo uciążliwe
oraz nieprzyjemne dla chorego. Dzieli
się je na sezonowe (pyłkowe, gorączka sienna) i niesezonowe (całoroczne).
Zapalenia sezonowe są spowodowane głównie uczuleniem na alergeny roślin wiatropylnych, czyli na pyłki drzew,
traw, chwastów, rzadziej zarodniki
pleśni. Choroba ta ma również związek z niektórymi zanieczyszczeniami
środowiska, zwłaszcza spowodowa-
nymi rozwojem motoryzacji (spaliny
silników wysokoprężnych). Zapalenia
niesezonowe są wynikiem alergii na
stale obecne w otoczeniu alergeny
roztoczy, rzadziej całorocznych pleśni
lub sierści zwierząt.
Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa wymaga leczenia farmakologicznego, ponieważ w konsekwencji pogarsza
jakość życia chorych osób, prowadząc
do zaburzeń snu i uczucia przewlekłego
zmęczenia. U dzieci może dodatkowo
powodować trudności w nauce. Najlepszą metodą leczenia jest usunięcie
alergenu z otoczenia i unikanie go.
Czynności zmierzające do zmniejszenia ekspozycji na alergeny roztoczy
obejmują:
•ograniczenie wilgotności mieszkania
poprzez zmniejszenie emisji pary
wodnej i poprawę wentylacji;
•obniżenie zimą temperatury pomieszczeń do 18–20°C;
•usunięcie z sypialni przedmiotów
chłonących kurz (dywany, wykładziny, pluszowe zabawki);
•zastosowanie nieprzepuszczalnych
dla alergenów roztoczy pokrowców
na materace i pościel;
•częste odkurzanie sypialni i łóżka;
•częste pranie pościeli w temperaturze powyżej 55°C.
W przypadku zapaleń sezonowych
dużą poprawę przynosi unikanie ekspozycji na pyłki. Można to osiągnąć poprzez:
•o g r a n i c z a n i e
przebywania na
zewnątrz w porze kwitnienia
uczulających roślin, zwłaszcza
w dni słoneczne
i wietrzne;
•noszenie okularów przeciwsło-
necznych i nakryć głowy w okresie
pylenia;
•szczotkowanie głowy, zmiana odzieży i prysznic po powrocie do domu
z zewnątrz;
•podróżowanie samochodem z zamkniętymi oknami, a jeśli posiada
klimatyzator, to najlepiej zaopatrzyć
go w filtr zatrzymujący pyłki.
Opisane zabiegi poz walają na
zmniejszenie nasilenia objawów ze
strony błony śluzowej nosa o 30–
40%. Jeśli efekt nie jest dostateczny,
konieczne jest wówczas leczenie farmakologiczne.
Napar z ziół do płukania nosa i gardła
Ziele dziurawca
50 gram
Korzeń żywokostu
Kłącze tataraku
Kłącze pięciornika po 25 gram
M.f.species
D.S.: napar z ziół do płukania nosa
i gardła przed snem; dwie łyżeczki
mieszanki zalać 2/3 szklanki ciepłej
wody, zagotować, odstawić na 10
minut, przecedzić, przed snem płukać
gardło, a następnie nos.
mgr farm. Tomasz Mrozowski
b.db. Żelki o smaku
Reutter
Malinowo-Jeżynowym
z wit. C
Malina i jeżyna z witaminą C to wzmocnienie organizmu w czasie przeziębienia.
Naturalne składniki
dają świeży oddech
i uczucie orzeźwienia.
Dla dzieci
i dorosłych!
Dostępne tylko w aptekach i sklepach zielarskich.
27