Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach w

Transkrypt

Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach w
KUJAWSKO-POMORSKI URZĄD WOJEWÓDZKI
W BYDGOSZCZY
WYDZIAŁ ZDROWIA – KUJAWSKO-POMORSKIE
CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO
Profilaktyczna opieka zdrowotna
nad uczniami w szkołach
w województwie kujawsko-pomorskim
w roku szkolnym 2011/2012
i zmiany w jej realizacji
w porównaniu z rokiem szkolnym 2010-2011
BYDGOSZCZ 2012 ROK
Opracowanie: Małgorzata Marciniak
Wydział Zdrowia – Kujawsko-Pomorskie Centrum Zdrowia Publicznego
Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy
Przy wykorzystaniu danych z niniejszego opracowania prosimy o podanie źródła
Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy
Wydział Zdrowia - Kujawsko-Pomorskie Centrum Zdrowia Publicznego
ul. Konarskiego 1-3
85-066 Bydgoszcz
tel. 52 349-7430 fax. 52 349-7432
e-mail: [email protected]
www.zdrowie.bydgoszcz.uw.gov.pl
1
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie
s. 3
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach
1. Zakres i organizacja profilaktycznej opieki zdrowotnej
2. Świadczeniodawcy realizujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
uczniami
3. Liczba szkół objętych opieką
s. 4
s. 4
s.5
II
Uczniowie objęci profilaktyczną
szkolnym 2011/2012
s. 8
III
Warunki sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej w szkołach
1. Gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkołach
2. Liczba uczniów pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych
s. 11
s. 11
s. 13
IV.
Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez pielęgniarki i higienistki
szkolne
1. Realizacja testów przesiewowych w wybranych grupach wieku /klasach
2. Realizacja grupowej profilaktyki fluorkowej w szkołach podstawowych
prowadzonej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami
fluorkowymi
3. Udział pielęgniarek i higienistek szkolnych w realizacji edukacji zdrowotnej
4. Porady udzielone uczniom w ramach opieki czynnej
5. Porady udzielone uczniom w przypadku nagłych zachorowań
s. 16
I.
opieką
zdrowotną
w szkołach w roku
s. 6
s. 16
s. 17
s. 19
s. 21
s. 23
V.
Profilaktyczne badania lekarskie realizowane przez lekarzy podstawowej opieki
zdrowotnej
s. 24
VI.
Profilaktyczna opieka stomatologiczna nad uczniami
s. 27
2
Wprowadzenie
Celem
niniejszego
opracowania
jest
przedstawienie
aktualnej
sytuacji
w profilaktycznej opiece zdrowotnej nad uczniami w szkołach województwa kujawskopomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 z uwzględnieniem typów szkół oraz ich lokalizacji.
Podstawą analizy były dane zawarte w formularzach sprawozdawczych MZ-06
„Sprawozdanie z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach” za rok
szkolny 2011/2012 z terenu województwa kujawsko-pomorskiego. Zagadnienie to reguluje
program
badań
statystycznych
statystyki
publicznej,
który
jest
załącznikiem
do rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki
publicznej
na
dany
rok.
Podmiotami
zobowiązanymi
do
przekazywania
danych
statystycznych są podmioty wykonujące działalność leczniczą udzielające ambulatoryjnych
świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki profilaktycznej nad dziećmi i młodzieŜą szkolną.
Sprawozdania z poszczególnych szkół (jednostkowe) sporządzane przez pielęgniarki szkolne
są przesyłane do Wydziału Zdrowia – Kujawsko-Pomorskiego Centrum Zdrowia Publicznego
Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy, gdzie są weryfikowane
merytorycznie i rachunkowo oraz sporządzane odpowiednie zestawienia statystyczne.
Przygotowane
sprawozdania
zbiorcze;
według
typów
szkół
z
podziałem
na placówki publiczne i niepubliczne oraz na miasto i wieś, przekazywane są do Instytutu
Matki i Dziecka w Warszawie.
W formularzach MZ-06 zawarte są następujące dane:
1. Liczba uczniów objętych profilaktyczną opieką zdrowotną według rodzaju szkoły
(podstawowa, gimnazjum, liceum, technikum, zasadnicza szkoła zawodowa, specjalna),
typu szkoły (publiczna, niepubliczna) oraz lokalizacji (miasto, wieś).
2. Miejsce realizacji świadczeń przez pielęgniarki i higienistki szkolne (gabinety
profilaktyczne na terenie szkół, gabinety profilaktyczne w budynku, ale naleŜące do innej
szkoły, inne pomieszczenia na terenie szkoły) oraz liczba godzin pracy w placówkach.
3. Realizacja testów przesiewowych i profilaktyki fluorkowej, udział pielęgniarki
w realizacji szkolnego programu edukacji zdrowotnej, liczb udzielonych porad w ramach
opieki czynnej, liczba udzielonych porad w przypadkach nagłych zachorowań oraz
profilaktyczne badania lekarskie (bilansowe) w wybranych grupach wieku/klasach.
3
I.
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach
1. Zakres i organizacja profilaktycznej opieki zdrowotnej
Organizację i zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami reguluje:
a) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie organizacji
profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŜą (Dz. U. Nr 139, poz. 1133),
b) Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń
gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 139, poz. 1139
z późn. zm.).
Zgodnie z tymi przepisami, profilaktyczną opiekę zdrowotną nad terenie szkoły
realizuje pielęgniarka lub higienistka szkolna. Świadczenia pielęgniarki szkolnej udzielane
w środowisku nauczania i wychowania obejmują:
1) wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych,
2) kierowanie postępowaniem poprzesiewowym oraz sprawowanie opieki nad uczniami
z dodatnimi wynikami testów,
3) czynne poradnictwo dla uczniów z problemami zdrowotnymi,
4) sprawowanie opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością,
w tym realizacja świadczeń pielęgniarskich oraz wyłącznie na podstawie zlecenia
lekarskiego i w porozumieniu z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, na którego
liście świadczeniobiorców znajduje się uczeń, zabiegów i procedur leczniczych
koniecznych do wykonania u ucznia w trakcie pobytu w szkole,
5) udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć,
6) doradztwo dla dyrektora szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów,
organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole,
7) edukacja w zakresie zdrowia jamy ustnej,
8) prowadzenie u uczniów szkół podstawowych (klasy I-VI) znajdujących się na obszarach,
gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej nie przekracza wartości 1 mg/l, grupowej
profilaktyki fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami
fluorkowymi 6 razy w roku, w odstępach co 6 tygodni,
9) udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej.
Pielęgniarka szkolna udziela wyŜej wymienionych świadczeń, w znajdującym się na
terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. W przypadku
4
braku gabinetu na terenie szkoły, profilaktyczną opiekę zdrowotną sprawuje pielęgniarka
w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
2. Świadczeniodawcy realizujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami
Profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w województwie kujawskopomorskim w roku szkolnym 2011/2012 sprawowało 242 jednostek (tab. 1). W większości
były to podmioty lecznicze będące przedsiębiorcami – 152 (62,8%), następnie podmioty
lecznicze nie będące przedsiębiorcami – 45 (18,6%), indywidualne i grupowe praktyki
pielęgniarek środowiska nauczania i wychowania – 38 (15,7%), indywidualne i grupowe
praktyki lekarskie – 4 (1,7%) oraz inne podmioty– 3 (1,2%).
Tabela 1. Jednostki realizujące profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w roku
szkolnym 2011/2012 z podziałem na powiaty. Stan na 30 VI.
W tym:
Liczba
Podmioty
Podmioty
Ind. i grupowe Indywidualne Inne
jednostek lecznicze będące lecznicze nie praktyki
i grupowe
ogółem
przedsiębiorbędące
pielęgniarek praktyki
cami
przedsiębior- i higienistek
lekarza
cami
szkolnych
rodzinnego
Aleksandrowski
9
9
Brodnicki
12
10
2
Bydgoski
11
4
6
1
Chełmiński
6
6
Golubsko-Dobrzy.
6
5
1
Grudziądzki
6
6
Inowrocławski
20
15
3
1
1
Lipnowski
9
7
2
Mogileński
7
4
1
2
Nakielski
6
5
1
Radziejowski
9
8
1
Rypiński
6
5
1
Sępoleński
6
4
1
1
Świecki
12
7
2
1
2
Toruński
12
7
4
1
Tucholski
8
2
4
1
1
Wąbrzeski
7
4
3
Włocławski
15
12
3
śniński
7
3
3
1
M. Bydgoszcz
40
24
16
M. Grudziądz
6
6
M. Toruń
19
10
2
7
M. Włocławek
3
1
1
1
Województwo
242
152
45
38
4
3
%
62,8
18,6
15,7
1,7
1,2
Powiat
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
5
W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012
obserwuje się zwiększenie odsetka realizujących profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
uczniami w ramach kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia przez podmioty lecznicze
będące przedsiębiorcami oraz indywidualne praktyki pielęgniarek i higienistek szkolnych
o 2 punkty procentowe, a zmniejszeniu (o 2 punkty procentowe) uległ odsetek podmiotów
leczniczych nie będących przedsiębiorcami realizujących taką opiekę (wykres 1).
1,2
3,6
1,6
1,7
15,7
13,7
20,0
2011/2012
18,6
40,0
2010/2011
20,2
60,0
62,8
80,0
60,9
100,0
Wykres 1. Jednostki sprawujące profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
uczniami w zakresie opieki pieklęgniarskiej na terenie województwa
kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2010-2011 i 2011/2012
(dane %)
0,0
Podmioty lecznicze Podmioty lecznicze
będące
nie będące
przedsiębiorcami
przedsiębiorcami
Indywidualne i
grupowe praktyki
pielęgniarek i
higienistek
szkolnych
Indywidualne i
grupowe praktyki
lekarza rodzinnego
Inne
Źródło: Sprawozdani MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
3. Liczba szkół objętych opieką
Z danych uzyskanych z formularzy sprawozdawczych MZ-06 wynika, iŜ w roku
szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim pod opieką pielęgniarek
i higienistek szkolnych w szkołach było 282918 dzieci i młodzieŜy w 1446 publicznych
i niepublicznych placówkach szkolnych (tabela 2 i wykres 2 ).
6
Tabela 2. Szkoły objęte opieką pielęgniarek szkolnych w roku szkolnym 2011/2012
w województwie kujawsko-pomorskim. Stan na 30 VI.
w tym:
Powiat
Liczba
Liczba
publiczne
niepubliczne
uczniów
szkół
liczba
%
liczba
%
Aleksandrowski
Brodnicki
Bydgoski
Chełmiński
Golubsko-Dobrzyński
Grudziądzki
Inowrocławski
Lipnowski
Mogileński
Nakielski
Radziejowski
Rypiński
Sępoleński
Świecki
Toruński
Tucholski
Wąbrzeski
Włocławski
śniński
M. Bydgoszcz
M. Grudziądz
M. Toruń
M. Włocławek
Województwo
7200
12073
13282
7205
6454
4642
21653
10258
6835
12316
6164
7205
5823
13153
12484
7640
5146
10457
9634
43111
13972
26943
19268
58
60
64
49
36
41
108
60
42
75
52
38
42
85
66
44
30
78
56
168
43
94
57
55
56
63
49
35
41
96
59
42
70
49
38
42
82
65
41
29
73
47
148
43
85
53
94,8
93,3
98,4
100,0
97,2
100,0
88,9
98,3
100,0
93,3
94,2
100,0
100,0
96,5
98,5
93,2
96,7
93,6
83,9
88,1
100,0
90,4
93,0
282918
1446
1361
94,1
3
4
1
9
4
5,2
6,7
1,6
0,0
2,8
0,0
11,1
1,7
0,0
6,7
5,8
0,0
0,0
3,5
1,5
6,8
3,3
6,4
16,1
11,9
0,0
9,6
7,0
85
5,9
1
12
1
5
3
3
1
3
1
5
9
20
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
Wykres 2. Szkoły będące pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych
w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012
z podziałem na typy oraz publiczne i niepubliczne
700
621
600
publiczne
500
niepubliczne
400
327
300
200
100
150
117
35
25
98
18
5
2
48
0
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
7
II.
Uczniowie objęci profilaktyczną opieką zdrowotną w szkołach
W roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim pod opieką
pielęgniarek i higienistek szkolnych w środowiska nauczania i wychowania było 282918
dzieci i młodzieŜy.
Najliczniejszą grupę stanowili uczniowie szkół podstawowych – ponad 48%.
Następną, co do wielkości grupą, byli uczniowie szkół gimnazjalnych – blisko 24% oraz
szkół ponadgimnazjalnych (razem) – 26%. Najmniej uczniów odnotowano w szkołach
specjalnych – 2% (tabela 3 i wykres 3).
Tabela 3. Liczba uczniów objętych profilaktyczną opieką zdrowotną przez pielęgniarki
i higienistki szkolne w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół.
Uczniowie objęci opieką
Szkoły
Liczba szkół (typy)
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Razem
656
352
135
155
100
48
1446
liczba
%
136150
67536
29601
30644
13219
5768
282918
48,1
23,9
10,5
10,8
4,7
2,0
100,0
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
Wykres 3. Liczba uczniów w poszczególnych typach
szkół w województwie kujawsko-pomorskim
w roku szkolnym 2011/2012
30644
29601
13219 5768
136150
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
67536
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
8
Najwięcej uczniów uczęszczało do szkół w mieście Bydgoszczy – 45103 (15,2%),
w mieście Toruniu – 26943 (9,5%), powiecie inowrocławskim – 21653 (7,7%), w mieście
Włocławku – 19268 (6,8%) oraz w mieście Grudziądzu – 13972 (4,9%). Natomiast najmniej
uczniów odnotowano w szkołach w powiecie grudziądzkim – 4642 (1,6%) i wąbrzeskim –
5146 (1,8%) – wykres 4.
Wykres 4. Liczba dzieci i młodzieŜy będąca pod opieką pielęgniarek szkolnych z podziałem
na powiaty w roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim
50000
45000
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
9
19268
M. Włocławek
13972
M. Grudziądz
M. Bydgoszcz
9634
śniński
10457
Włocławski
5146
Wąbrzeski
7640
12484
Toruński
Tucholski
13153
Świecki
5823
7205
Rypiński
Sępoleński
6164
Radziejowski
Nakielski
6835
Mogileński
10258
Lipnowski
Inowrocławski
Bydgoski
Brodnicki
Aleksandrowski
0
4642
6454
Golubsko-Dobrzyński
5000
Grudziądzki
7205
Chełmiński
10000
13282
15000
7200
20000
12073
25000
12316
21653
30000
M. Toruń
35000
26943
45103
40000
W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 w
województwie
kujawsko-pomorskim
obserwuje
się
zmniejszenie
liczby
uczniów
uczęszczających do poszczególnych typów szkół o blisko 4650. Najwięcej uczniów „ubyło”
w gimnazjach (-2946) i liceach (-2274) następnie w technikach (-1090), szkołach
zawodowych (-744), a w szkołach specjalnych (-206). Jedynie w szkołach podstawowych
obserwuje się wzrost liczby uczniów o 2610 (wykres 5).
136150
150000
140000
133540
Wykres 5. Zmiany w liczbie uczniów w województwie kujawskopomorskim w latach 2010/2011-2011/2012 z podziałem na typy szkół
70482
100000
90000
80000
70000
60000
50000
67536
130000
120000
110000
2010/2011
Szkoły
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
5768
10000
0
5974
13219
13963
30644
31734
40000
30000
20000
29601
31875
2011/2012
Specjalne
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
10
III.
Warunki sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej w szkołach
1. Gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkołach
Pielęgniarki i higienistki szkolne sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
uczniami w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy
przedlekarskiej. WyposaŜonym w sprzęt i pomoce niezbędne do
wykonywania
i interpretowania testów przesiewowych oraz w sprzęt i leki do udzielania pierwszej pomocy
przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć. W szkołach
podstawowych dodatkowo w środki i sprzęt do prowadzenia grupowej profilaktyki
fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów. W gabinecie przechowywana jest
równieŜ dokumentacja medyczna uczniów.
W roku szkolnym 2011/2012
pielęgniarki i higienistki szkolne sprawowały
profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w 1446 placówkach szkolnych. W 62%
dysponowały gabinetem profilaktycznym usytuowanym
na terenie szkoły, a w 38%
realizowały świadczenia profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w „innym miejscu”.
Dostępność gabinetów profilaktycznych w szkołach
miejskich naleŜy uznać
za
bardzo dobrą, gdyŜ gabinety profilaktyki zdrowotnej posiadało ponad 92% szkół.
Natomiast nie moŜna uznać za wystarczające zabezpieczenie w gabinety profilaktyki
zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej placówek szkolnych na wsi, gdzie w blisko 70%
placówkach szkolnych nie było takich gabinetów. Najgorszy dostęp do gabinetów, mają
uczniowie szkół podstawowych oraz gimnazjów na wsi – jedynie w co 4 placówce został on
utworzony. Pod tym względem występuje nierówność w dostępie do świadczeń
profilaktycznych realizowanych na terenach szkół wiejskich (tab.4 i wyk. 6).
Tabela 4. Miejsce realizacji świadczeń pielęgniarek szkolnych w województwie kujawskopomorskim w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół
w tym: w mieście
w tym: na wsi
Miejsce realizacji świadczeń
Szkoły
ogółem
Liczba Gabinety % Inne
%
Liczba Gabinety % Inne1 %
Liczba Gabinety
placówek na terenie
miejsce
placówek na terenie
miejsce
placówek na terenie
ogółem szkół
szkół
szkół
Podstawowe
656
286 43,6
370 56,4
188
173 92,0
15 8,0
468
113
Gimnazja
352
233 66,2
119 33,8
181
169 93,4
12 6,6
171
64
Licea
135
118 87,4
17 12,6
122
109 89,3
13 10,7
13
9
Technika
155
134 86,5
21 13,5
129
120 93,0
9 7,0
26
14
Zawodowe
100
88 88,0
12 12,0
86
79 91,9
7 8,1
14
9
Specjalne
48
42 87,5
6 12,5
41
37 90,2
4 9,8
7
5
Razem
1446
901 62,3
545 37,7
747
687 92,0
60 8,0
699
214
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
11
%
24,1
37,4
69,2
53,8
64,3
71,4
30,6
Inne
%
miejsce
355
107
4
12
5
2
485
75,9
62,6
30,8
46,2
35,7
28,6
69,4
miasto
90,2
91,9
71,4
wieś
24,1
37,4
53,8
64,3
93
69,2
100,0
90,0
80,0
70,0
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
89,3
92,0
93,4
Wykres 6. Dostępność gabinetów profilaktycznych
na terenie szkół województwa kujawsko-pomorskiego
w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy (dane %)
szkoły
podstawowe
gimnazja
licea
technika
szkoły
zawodowe
szkoły
specjalne
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
Gabinety
profilaktyki
zdrowotnej
i
pomocy
przedlekarskiej
w
szkołach
w poszczególnych powiatach (wyk. 7).
Wykres 7. Miejsce realizacji świadczeń przez pielęgniarki i higienistki szkolne
w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012
z podziałem na powiaty (dane %)
100,0
gabinety na
terenie szkół
inne miejsce
90,0
80,0
70,0
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
M. Włocławek
M. Toruń
M. Grudziądz
M. Bydgoszcz
śniński
Włocławski
Wąbrzeski
Tucholski
Toruński
Świecki
Sępoleński
Rypiński
Radziejowski
Nakielski
Mogileński
Lipnowski
Inowrocławski
Grudziądzki
Golubsko-Dobrzyński
Chełmiński
Bydgoski
Brodnicki
Aleksandrowski
0,0
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
12
Najwięcej szkół, gdzie utworzono takie gabinety są powiaty, których obszarem jest
miasto: w Grudziądzu i we Włocławku wszystkie szkoły je posiadają, w Bydgoszczy 95%,
a w Toruniu 90%. Zdecydowanie najgorzej jest w powiecie włocławskim - 80% szkół nie
dysponuje takim gabinetem.
W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 odsetki
szkół usytuowanych na wsi, w których były gabinety zmniejszyły się we wszystkich typach
szkół z wyjątkiem szkół podstawowych, gdzie ich liczba nieznacznie wzrosła. Największy
spadek odnotowano w technikach o 17 punktów procentowych (wykres 8).
Wykres 8. Gabinety profilaktyki zdrowotnej w szkołach będących
pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych w województwie
kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2010/2011 oraz 2011/2012
wedłu typów szkół na wsi (dane %)
71,4
75,0
37,4
53,8
2011/2012
24,1
40,8
64,3
73,3
70,8
69,2
71,4
2010/2011
23,6
100,0
90,0
80,0
70,0
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
szkoły
podstawowe
gimnazja
licea
technika
szkoły
zawodowe
szkoły
specjalne
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
2. Liczba uczniów pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych
Dostępność personelu obliczana jest, według norm dotyczących zalecanej liczby
uczniów na jedną pielęgniarkę lub higienistkę szkolną, traktowanej dla poszczególnych typów
szkół jako wartość dla jednego etatu przeliczeniowego, m.in.:
-
szkoły podstawowe, gimnazja, licea, licea profilowane (bez nauki w warsztatach), szkoły
policealne z tokiem nauki nie dłuŜszym niŜ 2,5 roku – 880-1 100 uczniów,
-
szkoły prowadzące naukę zawodu z warsztatami w szkole, szkoły sportowe - 700
uczniów,
-
szkoły specjalne dla dzieci i młodzieŜy - liczba uczniów na jedną pielęgniarkę lub
higienistkę szkolną zaleŜy od rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczniów oraz
specyfiki danej szkoły: od 30 do 150 uczniów.
13
W roku szkolnym 2011/2012 liczba etatów pielęgniarek i higienistek szkolnych
wyliczonych na podstawie liczby godzin pracy w tygodniu, a następnie przeliczonych na
jeden etat „przeliczeniowy” (37,55 godzin/tydzień) wyniosła 338,3.
Średnia liczba uczniów na etat pielęgniarki i higienistki szkolnej dla wszystkich typów
szkół, bez szkół specjalnych wynosiła – 900 i była zgodna z obowiązującymi normami,
natomiast w szkołach specjalnych wynosiła – 190 i przewyŜszała obowiązujące zalecenia
w tym zakresie (tab. 5 i wyk. 9).
Tabela 5. Etaty i średnia uczniów na etat pielęgniarki szkolnej w roku szkolnym 2011/2012
według typów szkół z podziałem na miasto i wieś. Stan na 30 VI.
Ogółem
Miasto
Wieś
Liczba
Etaty
uczniów
Szkoły
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Razem
Średnia
Liczba
Etaty
uczniów
uczniów
na etat
pielęgniarki
136150 148,7
67536 79,0
29601 34,5
30644 31,8
13219 13,9
5768 30,4
282918 338,3
Średnia
Liczba
Etaty
uczniów
uczniów
na etat
pielęgniarki
916 77377 88,2
855 43332 55,2
858 28540 33,1
964 28093 29,3
948 12022 12,46
190
5181 27,9
836 194545 246,1
877
785
862
959
965
186
790
58773
24204
1061
2551
1197
587
88373
Średnia
uczniów
na etat
pielęgniarki
60,5
23,8
1,4
2,5
1,48
2,6
92,3
971
1017
758
1020
809
228
958
900 189364 218,3
868 87786 89,7
Szkoły (bez szkół 277150 307,9
specjalnych)
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
979
w tym:
Wykres 9. Średnia liczba uczniów przypadająca na etat przeliczeniowy
pielęgniarki i higienistki szkolnej w poszczególnych typach szkół
w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012
1200
1000
916
855
964
858
948
800
600
400
190
200
0
Podstawowe
Gimnazja
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Licea
Technika
Technika
Zawodowe
Zawodowe
Specjalne
Specjalne
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
14
Średnia uczniów na etat pielęgniarki szkolnej w mieście w poszczególnych typach
szkół kształtowała się od 785 w gimnazjach do 965 w szkołach zawodowych. Natomiast na
wsi, średnia uczniów na etat wynosiła od 758 w liceach do 1020 w technikach. W szkołach
specjalnych, w odniesieniu do etatu przeliczeniowego pod opieką pielęgniarek szkolnych było
znacznie więcej uczniów, niŜ wynika to z obowiązujących zaleceń: na wsi – 228 uczniów,
a w mieście – 186 uczniów (wyk. 10).
809
965
1020
959
1017
862
758
800
785
1000
877
1200
971
Wykres 10. Średnia liczba uczniów na etat pielęgniarki/higienistki
szkolnej w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym
2011/2012 z podziałem na typy szkół oraz miasto i wieś
miasto
wieś
186
400
200
228
600
0
Szkoły
Podstawowe
Licea
Zawodowe
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 liczba
uczniów przypadająca na etat pielęgniarki szkolnej nieznacznie zmniejszyła się w technikach
i szkołach zawodowych, a zwiększyła w szkołach podstawowych i gimnazjach (wyk. 11).
Wykres 11. Średnia uczniów przypadająca na etat pielęgniarki/higienistki
szkolnej w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2010/2011 2011/2012 z podziałem na typy szkół
1200
1000
889 916
1013964
840 855
857 858
962 948
2010/2011
800
2011/2012
600
400
210 190
200
0
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
15
IV.
Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez pielęgniarki
i higienistki szkolne
1. Realizacja testów przesiewowych w wybranych grupach wieku /klasach
Wykonywanie testów przesiewowych jest jednym z głównych zadań pielęgniarek
i higienistek szkolnych. Są one istotnym elementem profilaktyki drugorzędowej i ich
zadaniem jest wykrycie najczęstszych zaburzeń w rozwoju i stanie zdrowia w określonych
grupach wieku. Testy te wyodrębniają w populacji osoby, które prawdopodobnie mają daną
chorobę lub zaburzenie (dodatni wynik testu) i osoby, które prawdopodobnie jej nie mają
(ujemny wynik testu).
Testy przesiewowe u dzieci i młodzieŜy w wieku szkolnym wykonywane
są w wieku/klasach: klasa „0”/6 lat, klasa I/7 lat, klasa III/10 lat, klasa V/12 lat, klasa I
gimnazjum/13 lat, klasa I szkoły ponadgimnazjalnej/16 lat, ostatnia klasa
szkoły
ponadgimnazjalnej /18-19 lat.
W roku szkolnym 2011/2012 odsetki uczniów zbadanych w ramach testów
przesiewowych we wszystkich typach szkół kształtował się na poziomie 97-99%.
Nie
odnotowano znaczących róŜnic w realizacji tego świadczenia pomiędzy typami szkół i ich
lokalizacją za wyjątkiem szkół zawodowych, gdzie świadczenie to wykonywane jest w nieco
mniejszym odsetku (tab. 8).
Tabela 8. Uczniowie zbadani w ramach badań przesiewowych na terenie województwa
kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół
Szkoły
w tym:
Wykonanie testów
przesiewowych ogółem
podlegających wykonano
Miasto
Wieś
podlegających Wykonano podlegających Wykonano
uczniów
%
uczniów
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Razem
65179
30371
19356
15567
9490
2902
142865
99,0
98,9
99,3
98,9
96,0
97,4
98,8
36075
18747
18624
14284
8573
2452
98755
%
uczniów
99,4
99,0
99,3
98,9
96,1
97,3
98,9
%
29104
11624
732
1283
917
450
44110
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
16
98,6
98,8
99,2
98,8
94,9
97,8
98,5
Realizacja testów przesiewowych u dzieci i młodzieŜy szkolnej na terenie
poszczególnych powiatów kształtowała się na wysokim poziomie i wynosiła od 97%
w powiecie włocławskim do 100% w powiecie sępoleńskim (tab. 9).
Tabela 9. Wykonawstwo testów przesiewowych u uczniów na terenie województwa
kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według powiatów
Powiaty
Aleksandrowski
Brodnicki
Bydgoski
Chełmiński
Golubsko-Dobrzyński
Grudziądzki
Inowrocławski
Lipnowski
Mogileński
Nakielski
Radziejowski
Rypiński
Sępoleński
Świecki
Toruński
Tucholski
Wąbrzeski
Włocławski
śniński
M. Bydgoszcz
M. Grudziądz
M. Toruń
M. Włocławek
Województwo
Liczba
uczniów
ogółem
7200
12073
13282
7205
6454
4642
21653
10258
6835
12316
6164
7205
5823
13153
12484
7640
5146
10457
9634
43111
13972
26943
19268
282918
Wykonanie testów przesiewowych u uczniów
podlegających
4045
6106
6357
3408
3211
2321
11464
5201
3834
5942
2974
4061
2911
6412
6326
3865
2797
5514
4535
21066
7087
13618
9810
142865
wykonano
%
4031
6072
6158
3398
3197
2315
11397
5177
3784
5937
2959
4025
2910
6389
6256
3745
2775
5331
4519
20674
6939
13455
9694
141137
99,7
99,4
96,9
99,7
99,6
99,7
99,4
99,5
98,7
99,9
99,5
99,1
100,0
99,6
98,9
96,9
99,2
96,7
99,6
98,1
97,9
98,8
98,8
98,8
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
2. Realizacja grupowej profilaktyki fluorkowej prowadzonej metodą nadzorowanego
szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi
Profilaktyka fluorkowa wprowadzona została obligatoryjnie do szkół podstawowych
w roku szkolnym 2003/2004 rozporządzeniem Ministra Zdrowia, jako zadanie pielęgniarek
17
i higienistek szkolnych. W pierwszych roku jej wprowadzenia nie była oddzielnie
finansowana, dopiero w roku szkolnym 2006/2007 wprowadzono jej finansowanie przez
Narodowy Fundusz Zdrowia.
Grupowej profilaktyce fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów
preparatami fluorkowymi podlegają uczniowie szkół podstawowych w klasach I-VI
znajdujących się na obszarach, gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej nie przekracza
wartości 1 mg/l. Świadczenie wykonywane jest 6 razy w roku, w odstępach co 6 tygodni.
W roku szkolnym 2011/2012 w szkołach podstawowych tą formą profilaktyki
próchnicy zębów objęto blisko 85% uczniów1. W szkołach podstawowych w miastach
wykonanie tego świadczenia było o kilka punktów procentowych większe, niŜ w szkołach
tego typu na wsi. Najmniejszy odsetek uczniowie poddanych tej formie profilaktyki
stwierdzono w szkołach podstawowych niepublicznych w miastach – 73,2% (tab. 10).
Niestety, z danych zawartych w sprawozdaniach MZ-06 nie wynika, ilu uczniów z klas I-VI
zostało objętych pełnym cyklem (6 razy w ciągu roku szkolnego), a ilu z wykazanych
uczniów miało ją wykonaną w niepełnym zakresie.
Tabela 10. Uczniowie szkół podstawowych (bez szkół specjalnych) objęci programem
fluoryzacji na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012
Fluoryzacja w szkołach
podstawowych ogółem
Szkoły
uczniowie
ogółem
Podstawowe
publiczne
Podstawowe
niepubliczne
Ogółem
133118
3032
136150
objęci
w tym:
%
113381 85,2
Miasto
podlegający objęci
%
Wieś
podlegający objęci
%
75652
66535 87,9
57466
46846 81,5
77,9
1725
1262 73,2
1307
1100 84,2
115743 85,0
77377
67797 87,6
58773
47946 81,6
2362
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
Do szkół specjalnych uczęszczało 5768 uczniów, a profilaktykę fluorkową próchnicy
zębów prowadzono u 1152 uczniów. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe w formularzu
sprawozdawczym MZ-06 szkoły specjalne ujęte są zbiorczo, tzn. wszystkie typy szkół (szkoły
podstawowe, gimnazja oraz szkoły zawodowe) w danej placówce na jednym druku, więc nie
moŜna ustalić liczby uczniów podlegających temu świadczeniu. W związku z tym, równieŜ
1
W formularzu sprawozdawczym MZ-06 w liczbie uczniów, u których wykonano profilaktykę fluorkową ujęto równieŜ
uczniów klas 0, którzy tej profilaktyce nie podlegają, a mieli ją wykonaną, więc przy obliczaniu odsetka uczniów szkoły
podstawowej objętych tym świadczeniem odniesiono się do liczby uczniów w całej szkole, w tym w klasach 0. W związku
z powyŜszym nie moŜna określić rzeczywistej liczby uczniów klas I-VI, u których ją prowadzono.
18
nie moŜna ustalić odsetka uczniów szkół podstawowych specjalnych objętych tą formą
profilaktyki.
W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012
odnotowano zmniejszenie odsetek uczniów, u których przeprowadzono grupową profilaktykę
fluorkową zarówno w mieście jak i na wsi (wykres 12).
Wykres 12. Realizacja profilaktyki fluorkowej
w szkołach podstawowych województwa kujawskopomorskiego w roku szkolnym 2010/2011 oraz 2011/2012
z podziałem na miasto i wieś (dane %)
100,0
88,4
87,6
82,3
81,6
Rok szkolny
2010/2011
Rok szkolny
2011/2012
80,0
60,0
miasto
wieś
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
3. Udział pielęgniarek i higienistek szkolnych w realizacji edukacji zdrowotnej
W roku szkolnym 2011/2012 w edukacji zdrowotnej, realizowanej
przez
pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania uczestniczyło 79% szkół w mieście i 70%
uczniów szkół na wsi. W wiejskich szkołach odsetki te były mniejsze niŜ w mieście (za
wyjątkiem liceów). Największą róŜnicę odnotowano w szkołach zawodowych, gdzie odsetek
objętych programem na wsi był niŜszy o ponad 24 % (tabela 11 i wykres 13).
Tabela 11. Liczba uczniów objętych programami zdrowotnymi przez pielęgniarki szkolne
województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół.
w tym:
Programy zdrowotne
liczba uczniów uczniowie
Miasto
Wieś
Szkoły
ogółem
objęci
liczba uczniów
uczniowie
liczba uczniów uczniowie
programem
(%)
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Razem
136150
67536
29601
30644
13219
5768
282918
77,7
75,7
76,3
72,3
73,4
76,3
76,3
ogółem
77377
43332
28540
28093
12022
5181
194545
objęci
programem
(%)
82,4
80,2
76,0
72,4
75,6
78,0
79,0
ogółem
objęci
programem
(%)
58773
24204
1061
2551
1197
587
88373
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
19
71,6
67,6
82,8
71,0
51,0
61,0
70,3
Wykres 13. Uczniowie uczestniczący w edukacji zdrowotnej
prowadzonej przez pielęgniarki szkolne w województwie kujawskopomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół
oraz miasto i wieś (dane %)
100,0
82,4
71,6
80,0
80,2
67,6
76
82,8
78
75,6
72,4 71
miasto
wieś
61
51
60,0
40,0
20,0
0,0
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
Na terenie poszczególnych powiatów najniŜsze odsetki uczniów objętych edukacja
zdrowotną przez pielęgniarki szkolne odnotowano w powiatach: mogileńskim i sępoleńskim tylko co trzeci uczeń objęty był tą formą profilaktyki. Najwięcej uczniów uczestniczyło
w programach edukacji zdrowotnej na terenie szkół powiatu m. Włocławek - 99,7%,
toruńskiego i lipnowskiego – 95% oraz wąbrzeskiego i Ŝnińskiego po 90%. (wyk. 14).
Wykres 14. Uczniowie uczestniczący w edukacji zdrowotnej prowadzonej
przez pielęgniarki szkolne w województwie kujawsko-pomorskim w roku
szkolnym 2011/2012 z podziałem na powiaty (dane %)
100,0
90,0
80,0
70,0
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
20
M. Włocławek
M. Toruń
M. Grudziądz
M. Bydgoszcz
śniński
Włocławski
Wąbrzeski
Tucholski
Toruński
Świecki
Sępoleński
Rypiński
Radziejowski
Nakielski
Mogileński
Lipnowski
Inowrocławski
Grudziądzki
Golubsko-Dobrzyński
Chełmiński
Bydgoski
Brodnicki
Aleksandrowski
0,0
W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012
odsetki
uczniów uczestniczących w programach zdrowotnych wzrosły w technikach i gimnazjach,
a w szkołach podstawowych utrzymują się na tym samym poziomie. Natomiast w liceach,
szkołach zawodowych i szkołach specjalnych zmniejszyły się (wyk. 15).
Wykres 15. Uczniowie uczestniczący w edukacji zdrowotnej
prowadzonej przez pielęgniarki szkolne w województwie kujawskopomorskim w roku szkolnym 2010/2011-2011/2012 z podziałem na
typy szkół (dane %)
2010/2011
76,3
80,3
73,4
77,6
72,3
68,4
76,3
75,7
71,9
77,7
77,6
80
82,1
2011/2012
100
60
40
20
0
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
4. Porady udzielone uczniom w ramach opieki czynnej
W roku szkolnym 2011/2012
pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania
objęły 69137 uczniów opieką czynną we wszystkich typów szkół w mieście i na wsi,
co stanowi 24,4% ogółu. W ramach sprawowania opieki czynnej udzieliły uczniom 121029
porad (tabela 12). Obserwuje się, iŜ spośród ogółu uczniów, u uczniów uczęszczających do
szkół ponadgimnazjalnych odsetek uczniów wymagających opieki czynnej sprawowanej
przez pielęgniarki szkolne jest większy o kilka punktów procentowych niŜ w stosunku do
dzieci uczęszczających do szkół podstawowych i gimnazjów. Taka sytuacja moŜe być
odzwierciedleniem wzrostu, wraz z wiekiem, występowania problemów zdrowotnych
u uczniów (wykres 16).
21
Tabela 12. Porady udzielone uczniom w ramach opieki czynnej sprawowanej przez
pielęgniarki szkolne na terenie szkół województwa kujawsko-pomorskiego
w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół z podziałem na miast i wieś
Porady udzielone
w ramach opieki czynnej
Szkoły
Uczniowie Liczba porad
objęci opieką
czynną
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Razem
31015
14610
8083
8168
3812
3449
69137
Miasto
Uczniowie
objęci opieką
czynną
52299
25296
12912
13802
6086
10634
121029
Wieś
Liczba
porad
20567
10056
7906
7567
3591
3238
52925
Uczniowie
objęci opieką
czynną
36042
18516
12609
12670
5650
8846
94333
Liczba
porad
10448
4554
177
601
221
211
16212
16257
6780
303
1132
436
1788
26696
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
Wykres 16. Uczniowie objęci poradnictwem czynnym przez pielęgniarki
szkolne w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym
2011/2012 z podziałem na typy szkół (dane %)
100,0
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
59,8
22,8
21,6
27,3
26,7
28,8
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
W formularzach sprawozdawczych MZ-06 na rok szkolny 2011/2012 po raz pierwszy
zawarto dane dotyczące udzielanych, przez pielęgniarki szkolne, porad uczniom w ramach
opieki czynnej oraz w przypadku nagłych zachorowań.
22
5. Porady udzielone uczniom w przypadku nagłych zachorowań
W roku szkolnym 2011/2012
do gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy
przedlekarskiej z powodu nagłego zachorowania zgłosiło się 207157 uczniów, co stanowi
35,9% ogółu uczniów we wszystkich typach szkół (tabela 13). Pielęgniarki środowiska
nauczania i wychowania udzieliły 101562 porad uczniom. We wszystkich typach szkół (za
wyjątkiem szkół specjalnych) odsetek uczniów, którym udzielono porad w przypadku
nagłych zachorowań, kształtuje się na zbliŜonym poziomie w granicach 34-38% (wyk. 17).
Tabela 13. Porady udzielone uczniom na terenie szkół przez pielęgniarki szkolne z powodu
nagłych zachorowań w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym
2011/2012 według typów szkół z podziałem na miast i wieś
Porady udzielone w
przypadku nagłych
zachorowań
Uczniowie Liczba porad
zgłaszający
się po poradę
Szkoły
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Razem
47057
23832
11289
11279
4468
3637
101562
Miasto
Uczniowie
zgłaszający się
po poradę
100308
48143
18919
17231
7376
15180
207157
40069
20200
11026
10509
4190
3412
89406
Wieś
Liczba
porad
Uczniowie
zgłaszający się
po poradę
86413
41062
18575
16249
7021
14870
184190
Liczba
porad
6988
3632
263
770
278
225
12156
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
Wykres 17. Uczniowie, którym porad udzieliły pielęgniarki szkolne
z powodu nagłych zachorowań na terenie szkół w województwie
kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na
typy szkół (dane %)
100,0
80,0
63,1
60,0
40,0
34,6
35,3
38,1
36,8
33,8
Podstaw ow e
Gimnazja
Licea
Technika
Zaw odow e
20,0
0,0
Specjalne
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
23
13895
7081
344
982
355
310
22967
V. PROFILAKTYCZNE BADANIA LEKARSKIE REALIZOWANE
PRZEZ LEKARZY PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
Obowiązek wykonywania profilaktycznych badań lekarskich (bilansów zdrowia)
wynika z obowiązujących regulacji prawnych, w których określono świadczenia
gwarantowane lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarze sprawują profilaktyczna
opiekę zdrowotną nad uczniami w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń
opieki zdrowotnej, najczęściej na terenie przychodni, na podstawie deklaracji wyboru lekarza
podstawowej opieki zdrowotnej.
Profilaktyczne badania lekarskie uczniów przeprowadzane są w wieku 6-lat / klasa 0,
w wieku 10-lat / klasa III szkoły podstawowej, w wieku 13-lat / klasa I gimnazjum, w wieku
16-lat / klasa I szkoły ponadgimnazjalnej oraz w wieku 18/19-lat / ostatnia klasa szkoły
ponadgimnazjalnej.
W roku szkolnym 2011/2012 to badanie miało wykonane 93% podlegających
uczniów, jak moŜna wnioskować po ilości zebranych przez pielęgniarki i higienistki szkolne
kart profilaktycznego badania lekarskiego. Nieco większy odsetek zbadanych uczniów
odnotowano we wszystkich typach szkół na wsi – 95%, niŜ w mieście – 92%. Największe
odsetki zbadanych uczniów stwierdzono w szkołach podstawowych zarówno w mieście jak
na wsi oraz gimnazjach i technikach na wsi ponad - 95%. NajniŜsze odsetki zbadanych
odnotowano w szkołach zawodowych w mieście - 87% (tabela 14 i wykres 18).
Tabela 14. Wykonawstwo badań bilansowych u uczniów na terenie województwa kujawskopomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół. Stan na 30 VI.
Szkoły
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Razem
w tym:
Badania bilansowe
ogółem
liczba uczniów
podlegających
33047
21394
19356
15567
9490
2013
100867
zbadanych
(%)
Miasto
liczba uczniów
podlegających
95,6
93,8
92,0
92,0
87,5
90,2
93,1
17322
13650
18624
14284
8573
1823
74276
Wieś
zbadanych
(%)
95,4
92,7
92,0
91,7
87,4
89,9
92,3
liczba uczniów
podlegających
zbadanych
(%)
15725
7744
732
1283
917
190
26591
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach – na
podstawie zebranych przez pielęgniarki szkolne kart bilansowych po badaniach lekarskich
24
95,8
95,8
92,6
95,2
88,5
93,2
95,4
Wykres 18. Uczniowie zbadani w ramach badań bilansowych
w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012
z podziałem na typy szkół oraz miasto i wieś (dane %)
100,0
miasto
95,0
wieś
90,0
85,0
80,0
75,0
70,0
Szkoły
Podstawowe
Gimnazja
Licea
Technika
Zawodowe
Specjalne
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
Odsetki uczniów w poszczególnych grupach wiekowych, u których wykonano
profilaktyczne badanie lekarskie, oscylowały w granicach od 87,8% w klasach I szkół
ponadgimnazjalnych w mieście do 96,2% w klasach III szkół podstawowych w mieście
(tabela 15).
Tabela 15. Realizacja badań bilansowych u uczniów na terenie województwa kujawskopomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według grup wiekowych. Stan na 30 VI.
w tym:
Badania bilansowe
ogółem
Uczniowie
liczba uczniów zbadanych
Miasto
Wieś
podlegających
6-lat / klasa 0
10-lat / klasa III
13-lat / klasa I gimnazjum
16-lat / klasa I szkoły
ponadgimnazjalnej
18/19-lat / ostatnia klasa
szkoły ponadgimnazjalnej
Razem
(%)
liczba uczniów zbadanych liczba uczniów zbadanych
podlegających
(%)
podlegających
(%)
14025
19299
21792
23511
95,0
96,0
93,7
88,0
6120
11460
13988
21912
93,9
96,2
92,6
87,8
7905
7839
7804
1599
96,0
95,6
95,7
90,8
22240
94,2
20796
94,2
1444
94,7
100867
93,1
74276
92,3
26591
95,4
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach – na
podstawie zebranych przez pielęgniarki kart bilansowych po badaniach lekarskich
25
Analizując dane z
realizacji badań bilansowych w poszczególnych typach szkół
moŜna stwierdzić, iŜ zdecydowanie najniŜszy odsetek uczniów objętych tą formą profilaktyki
odnotowano w I klasach szkół ponadgimnazjalnych (88%) – najmniej w szkołach
zawodowych - 84% podlegających uczniów (wykres 19).
85
96
94,6
93,8
83,7
90
szkoły podstawowe
gimnazja
86,9
95
89,3
89,2
89,3
91,3
94,7
95,0
92,0
100
95
96,4
Wykres 19. Uczniowie zbadani w ramach badań bilansowych
w określonych grupach wiekowych w województwie kujawsko-pomorskim
w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół (dane %)
szkoły specjalne
licea
technika
80
szkoły zawodowe
75
70
18/19-lat
16-lat
13-lat
10-lat
6-lat
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 odsetki
zbadanych uczniów w ramach profilaktycznych badań lekarskich uległy obniŜeniu w prawie
wszystkich grupach wiekowych o 0,2% w grupie 18/19-latków, o 0,4% w grupie 10-latków,
o 0,7% w grupie 16-latków oraz o 1,2% w grupie dzieci 6 letnich uczęszczających do szkół
podstawowych. Wzrost wykonanych badań bilansowych odnotowano jedynie w grupie 13latków o 2,2 punkty procentowe (wykres 20).
Wykres 20. Uczniowie zbadani w ramach badań bilansowych
w określonych grupach wiekowych w województwie kujawskopomorskim w latach 2010/2011 - 2011/2012 (dane %)
100
96,2
95
95
2010/2011
96,4 96
91,5
93,7
2011/2012
94,4 94,2
88,7 88
90
85
80
6-lat
10-lat
13-lat
16-lat
18/19-lat
Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach
26
VI.
PROFILAKTYCZNA
UCZNIAMI
OPIEKA
STOMATOLOGICZNA
NAD
Zgodnie z obowiązującą regulacją prawną profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
uczniami w miejscu
określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
sprawuje równieŜ lekarz dentysta.
Profilaktyczne świadczenia stomatologiczne dla dzieci i młodzieŜy do ukończenia 19.
roku Ŝycia obejmują następujące grupy wiekowe: do ukończenia 7. roku Ŝycia, do ukończenia
10. roku Ŝycia, do ukończenia 12. roku Ŝycia, do ukończenia 13. roku Ŝycia, do ukończenia
16. roku Ŝycia oraz do ukończenia 19. roku Ŝycia2.
Niestety formularze sprawozdawcze MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki
zdrowotnej nad uczniami w szkołach, nie uwzględniają informacji
świadczeniach stomatologicznych dla dzieci
o profilaktycznych
i młodzieŜy realizowanych przez lekarzy
dentystów. W związku z tym wydaje się, Ŝe jedynym źródłem informacji moŜe być Narodowy
Fundusz Zdrowia, który z racji podpisywanych kontraktów na profilaktyczną opiekę
stomatologiczna w populacji dzieci i młodzieŜy w wieku szkolnym, posiada te dane.
2
Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu
leczenia stomatologicznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1144 z późn. zm.)
27