Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach w
Transkrypt
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach w
KUJAWSKO-POMORSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W BYDGOSZCZY WYDZIAŁ ZDROWIA – KUJAWSKO-POMORSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 i zmiany w jej realizacji w porównaniu z rokiem szkolnym 2010-2011 BYDGOSZCZ 2012 ROK Opracowanie: Małgorzata Marciniak Wydział Zdrowia – Kujawsko-Pomorskie Centrum Zdrowia Publicznego Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy Przy wykorzystaniu danych z niniejszego opracowania prosimy o podanie źródła Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy Wydział Zdrowia - Kujawsko-Pomorskie Centrum Zdrowia Publicznego ul. Konarskiego 1-3 85-066 Bydgoszcz tel. 52 349-7430 fax. 52 349-7432 e-mail: [email protected] www.zdrowie.bydgoszcz.uw.gov.pl 1 SPIS TREŚCI Wprowadzenie s. 3 Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach 1. Zakres i organizacja profilaktycznej opieki zdrowotnej 2. Świadczeniodawcy realizujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami 3. Liczba szkół objętych opieką s. 4 s. 4 s.5 II Uczniowie objęci profilaktyczną szkolnym 2011/2012 s. 8 III Warunki sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej w szkołach 1. Gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkołach 2. Liczba uczniów pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych s. 11 s. 11 s. 13 IV. Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez pielęgniarki i higienistki szkolne 1. Realizacja testów przesiewowych w wybranych grupach wieku /klasach 2. Realizacja grupowej profilaktyki fluorkowej w szkołach podstawowych prowadzonej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi 3. Udział pielęgniarek i higienistek szkolnych w realizacji edukacji zdrowotnej 4. Porady udzielone uczniom w ramach opieki czynnej 5. Porady udzielone uczniom w przypadku nagłych zachorowań s. 16 I. opieką zdrowotną w szkołach w roku s. 6 s. 16 s. 17 s. 19 s. 21 s. 23 V. Profilaktyczne badania lekarskie realizowane przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej s. 24 VI. Profilaktyczna opieka stomatologiczna nad uczniami s. 27 2 Wprowadzenie Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie aktualnej sytuacji w profilaktycznej opiece zdrowotnej nad uczniami w szkołach województwa kujawskopomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 z uwzględnieniem typów szkół oraz ich lokalizacji. Podstawą analizy były dane zawarte w formularzach sprawozdawczych MZ-06 „Sprawozdanie z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach” za rok szkolny 2011/2012 z terenu województwa kujawsko-pomorskiego. Zagadnienie to reguluje program badań statystycznych statystyki publicznej, który jest załącznikiem do rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na dany rok. Podmiotami zobowiązanymi do przekazywania danych statystycznych są podmioty wykonujące działalność leczniczą udzielające ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki profilaktycznej nad dziećmi i młodzieŜą szkolną. Sprawozdania z poszczególnych szkół (jednostkowe) sporządzane przez pielęgniarki szkolne są przesyłane do Wydziału Zdrowia – Kujawsko-Pomorskiego Centrum Zdrowia Publicznego Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy, gdzie są weryfikowane merytorycznie i rachunkowo oraz sporządzane odpowiednie zestawienia statystyczne. Przygotowane sprawozdania zbiorcze; według typów szkół z podziałem na placówki publiczne i niepubliczne oraz na miasto i wieś, przekazywane są do Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. W formularzach MZ-06 zawarte są następujące dane: 1. Liczba uczniów objętych profilaktyczną opieką zdrowotną według rodzaju szkoły (podstawowa, gimnazjum, liceum, technikum, zasadnicza szkoła zawodowa, specjalna), typu szkoły (publiczna, niepubliczna) oraz lokalizacji (miasto, wieś). 2. Miejsce realizacji świadczeń przez pielęgniarki i higienistki szkolne (gabinety profilaktyczne na terenie szkół, gabinety profilaktyczne w budynku, ale naleŜące do innej szkoły, inne pomieszczenia na terenie szkoły) oraz liczba godzin pracy w placówkach. 3. Realizacja testów przesiewowych i profilaktyki fluorkowej, udział pielęgniarki w realizacji szkolnego programu edukacji zdrowotnej, liczb udzielonych porad w ramach opieki czynnej, liczba udzielonych porad w przypadkach nagłych zachorowań oraz profilaktyczne badania lekarskie (bilansowe) w wybranych grupach wieku/klasach. 3 I. Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w szkołach 1. Zakres i organizacja profilaktycznej opieki zdrowotnej Organizację i zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami reguluje: a) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŜą (Dz. U. Nr 139, poz. 1133), b) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 139, poz. 1139 z późn. zm.). Zgodnie z tymi przepisami, profilaktyczną opiekę zdrowotną nad terenie szkoły realizuje pielęgniarka lub higienistka szkolna. Świadczenia pielęgniarki szkolnej udzielane w środowisku nauczania i wychowania obejmują: 1) wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych, 2) kierowanie postępowaniem poprzesiewowym oraz sprawowanie opieki nad uczniami z dodatnimi wynikami testów, 3) czynne poradnictwo dla uczniów z problemami zdrowotnymi, 4) sprawowanie opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością, w tym realizacja świadczeń pielęgniarskich oraz wyłącznie na podstawie zlecenia lekarskiego i w porozumieniu z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, na którego liście świadczeniobiorców znajduje się uczeń, zabiegów i procedur leczniczych koniecznych do wykonania u ucznia w trakcie pobytu w szkole, 5) udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć, 6) doradztwo dla dyrektora szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole, 7) edukacja w zakresie zdrowia jamy ustnej, 8) prowadzenie u uczniów szkół podstawowych (klasy I-VI) znajdujących się na obszarach, gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej nie przekracza wartości 1 mg/l, grupowej profilaktyki fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi 6 razy w roku, w odstępach co 6 tygodni, 9) udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej. Pielęgniarka szkolna udziela wyŜej wymienionych świadczeń, w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. W przypadku 4 braku gabinetu na terenie szkoły, profilaktyczną opiekę zdrowotną sprawuje pielęgniarka w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. 2. Świadczeniodawcy realizujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami Profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w województwie kujawskopomorskim w roku szkolnym 2011/2012 sprawowało 242 jednostek (tab. 1). W większości były to podmioty lecznicze będące przedsiębiorcami – 152 (62,8%), następnie podmioty lecznicze nie będące przedsiębiorcami – 45 (18,6%), indywidualne i grupowe praktyki pielęgniarek środowiska nauczania i wychowania – 38 (15,7%), indywidualne i grupowe praktyki lekarskie – 4 (1,7%) oraz inne podmioty– 3 (1,2%). Tabela 1. Jednostki realizujące profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na powiaty. Stan na 30 VI. W tym: Liczba Podmioty Podmioty Ind. i grupowe Indywidualne Inne jednostek lecznicze będące lecznicze nie praktyki i grupowe ogółem przedsiębiorbędące pielęgniarek praktyki cami przedsiębior- i higienistek lekarza cami szkolnych rodzinnego Aleksandrowski 9 9 Brodnicki 12 10 2 Bydgoski 11 4 6 1 Chełmiński 6 6 Golubsko-Dobrzy. 6 5 1 Grudziądzki 6 6 Inowrocławski 20 15 3 1 1 Lipnowski 9 7 2 Mogileński 7 4 1 2 Nakielski 6 5 1 Radziejowski 9 8 1 Rypiński 6 5 1 Sępoleński 6 4 1 1 Świecki 12 7 2 1 2 Toruński 12 7 4 1 Tucholski 8 2 4 1 1 Wąbrzeski 7 4 3 Włocławski 15 12 3 śniński 7 3 3 1 M. Bydgoszcz 40 24 16 M. Grudziądz 6 6 M. Toruń 19 10 2 7 M. Włocławek 3 1 1 1 Województwo 242 152 45 38 4 3 % 62,8 18,6 15,7 1,7 1,2 Powiat Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 5 W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 obserwuje się zwiększenie odsetka realizujących profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w ramach kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia przez podmioty lecznicze będące przedsiębiorcami oraz indywidualne praktyki pielęgniarek i higienistek szkolnych o 2 punkty procentowe, a zmniejszeniu (o 2 punkty procentowe) uległ odsetek podmiotów leczniczych nie będących przedsiębiorcami realizujących taką opiekę (wykres 1). 1,2 3,6 1,6 1,7 15,7 13,7 20,0 2011/2012 18,6 40,0 2010/2011 20,2 60,0 62,8 80,0 60,9 100,0 Wykres 1. Jednostki sprawujące profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w zakresie opieki pieklęgniarskiej na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2010-2011 i 2011/2012 (dane %) 0,0 Podmioty lecznicze Podmioty lecznicze będące nie będące przedsiębiorcami przedsiębiorcami Indywidualne i grupowe praktyki pielęgniarek i higienistek szkolnych Indywidualne i grupowe praktyki lekarza rodzinnego Inne Źródło: Sprawozdani MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 3. Liczba szkół objętych opieką Z danych uzyskanych z formularzy sprawozdawczych MZ-06 wynika, iŜ w roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych w szkołach było 282918 dzieci i młodzieŜy w 1446 publicznych i niepublicznych placówkach szkolnych (tabela 2 i wykres 2 ). 6 Tabela 2. Szkoły objęte opieką pielęgniarek szkolnych w roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim. Stan na 30 VI. w tym: Powiat Liczba Liczba publiczne niepubliczne uczniów szkół liczba % liczba % Aleksandrowski Brodnicki Bydgoski Chełmiński Golubsko-Dobrzyński Grudziądzki Inowrocławski Lipnowski Mogileński Nakielski Radziejowski Rypiński Sępoleński Świecki Toruński Tucholski Wąbrzeski Włocławski śniński M. Bydgoszcz M. Grudziądz M. Toruń M. Włocławek Województwo 7200 12073 13282 7205 6454 4642 21653 10258 6835 12316 6164 7205 5823 13153 12484 7640 5146 10457 9634 43111 13972 26943 19268 58 60 64 49 36 41 108 60 42 75 52 38 42 85 66 44 30 78 56 168 43 94 57 55 56 63 49 35 41 96 59 42 70 49 38 42 82 65 41 29 73 47 148 43 85 53 94,8 93,3 98,4 100,0 97,2 100,0 88,9 98,3 100,0 93,3 94,2 100,0 100,0 96,5 98,5 93,2 96,7 93,6 83,9 88,1 100,0 90,4 93,0 282918 1446 1361 94,1 3 4 1 9 4 5,2 6,7 1,6 0,0 2,8 0,0 11,1 1,7 0,0 6,7 5,8 0,0 0,0 3,5 1,5 6,8 3,3 6,4 16,1 11,9 0,0 9,6 7,0 85 5,9 1 12 1 5 3 3 1 3 1 5 9 20 Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach Wykres 2. Szkoły będące pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy oraz publiczne i niepubliczne 700 621 600 publiczne 500 niepubliczne 400 327 300 200 100 150 117 35 25 98 18 5 2 48 0 Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 7 II. Uczniowie objęci profilaktyczną opieką zdrowotną w szkołach W roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych w środowiska nauczania i wychowania było 282918 dzieci i młodzieŜy. Najliczniejszą grupę stanowili uczniowie szkół podstawowych – ponad 48%. Następną, co do wielkości grupą, byli uczniowie szkół gimnazjalnych – blisko 24% oraz szkół ponadgimnazjalnych (razem) – 26%. Najmniej uczniów odnotowano w szkołach specjalnych – 2% (tabela 3 i wykres 3). Tabela 3. Liczba uczniów objętych profilaktyczną opieką zdrowotną przez pielęgniarki i higienistki szkolne w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół. Uczniowie objęci opieką Szkoły Liczba szkół (typy) Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Razem 656 352 135 155 100 48 1446 liczba % 136150 67536 29601 30644 13219 5768 282918 48,1 23,9 10,5 10,8 4,7 2,0 100,0 Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach Wykres 3. Liczba uczniów w poszczególnych typach szkół w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 30644 29601 13219 5768 136150 Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne 67536 Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 8 Najwięcej uczniów uczęszczało do szkół w mieście Bydgoszczy – 45103 (15,2%), w mieście Toruniu – 26943 (9,5%), powiecie inowrocławskim – 21653 (7,7%), w mieście Włocławku – 19268 (6,8%) oraz w mieście Grudziądzu – 13972 (4,9%). Natomiast najmniej uczniów odnotowano w szkołach w powiecie grudziądzkim – 4642 (1,6%) i wąbrzeskim – 5146 (1,8%) – wykres 4. Wykres 4. Liczba dzieci i młodzieŜy będąca pod opieką pielęgniarek szkolnych z podziałem na powiaty w roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim 50000 45000 Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 9 19268 M. Włocławek 13972 M. Grudziądz M. Bydgoszcz 9634 śniński 10457 Włocławski 5146 Wąbrzeski 7640 12484 Toruński Tucholski 13153 Świecki 5823 7205 Rypiński Sępoleński 6164 Radziejowski Nakielski 6835 Mogileński 10258 Lipnowski Inowrocławski Bydgoski Brodnicki Aleksandrowski 0 4642 6454 Golubsko-Dobrzyński 5000 Grudziądzki 7205 Chełmiński 10000 13282 15000 7200 20000 12073 25000 12316 21653 30000 M. Toruń 35000 26943 45103 40000 W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 w województwie kujawsko-pomorskim obserwuje się zmniejszenie liczby uczniów uczęszczających do poszczególnych typów szkół o blisko 4650. Najwięcej uczniów „ubyło” w gimnazjach (-2946) i liceach (-2274) następnie w technikach (-1090), szkołach zawodowych (-744), a w szkołach specjalnych (-206). Jedynie w szkołach podstawowych obserwuje się wzrost liczby uczniów o 2610 (wykres 5). 136150 150000 140000 133540 Wykres 5. Zmiany w liczbie uczniów w województwie kujawskopomorskim w latach 2010/2011-2011/2012 z podziałem na typy szkół 70482 100000 90000 80000 70000 60000 50000 67536 130000 120000 110000 2010/2011 Szkoły Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe 5768 10000 0 5974 13219 13963 30644 31734 40000 30000 20000 29601 31875 2011/2012 Specjalne Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 10 III. Warunki sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej w szkołach 1. Gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkołach Pielęgniarki i higienistki szkolne sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. WyposaŜonym w sprzęt i pomoce niezbędne do wykonywania i interpretowania testów przesiewowych oraz w sprzęt i leki do udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć. W szkołach podstawowych dodatkowo w środki i sprzęt do prowadzenia grupowej profilaktyki fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów. W gabinecie przechowywana jest równieŜ dokumentacja medyczna uczniów. W roku szkolnym 2011/2012 pielęgniarki i higienistki szkolne sprawowały profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w 1446 placówkach szkolnych. W 62% dysponowały gabinetem profilaktycznym usytuowanym na terenie szkoły, a w 38% realizowały świadczenia profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w „innym miejscu”. Dostępność gabinetów profilaktycznych w szkołach miejskich naleŜy uznać za bardzo dobrą, gdyŜ gabinety profilaktyki zdrowotnej posiadało ponad 92% szkół. Natomiast nie moŜna uznać za wystarczające zabezpieczenie w gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej placówek szkolnych na wsi, gdzie w blisko 70% placówkach szkolnych nie było takich gabinetów. Najgorszy dostęp do gabinetów, mają uczniowie szkół podstawowych oraz gimnazjów na wsi – jedynie w co 4 placówce został on utworzony. Pod tym względem występuje nierówność w dostępie do świadczeń profilaktycznych realizowanych na terenach szkół wiejskich (tab.4 i wyk. 6). Tabela 4. Miejsce realizacji świadczeń pielęgniarek szkolnych w województwie kujawskopomorskim w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół w tym: w mieście w tym: na wsi Miejsce realizacji świadczeń Szkoły ogółem Liczba Gabinety % Inne % Liczba Gabinety % Inne1 % Liczba Gabinety placówek na terenie miejsce placówek na terenie miejsce placówek na terenie ogółem szkół szkół szkół Podstawowe 656 286 43,6 370 56,4 188 173 92,0 15 8,0 468 113 Gimnazja 352 233 66,2 119 33,8 181 169 93,4 12 6,6 171 64 Licea 135 118 87,4 17 12,6 122 109 89,3 13 10,7 13 9 Technika 155 134 86,5 21 13,5 129 120 93,0 9 7,0 26 14 Zawodowe 100 88 88,0 12 12,0 86 79 91,9 7 8,1 14 9 Specjalne 48 42 87,5 6 12,5 41 37 90,2 4 9,8 7 5 Razem 1446 901 62,3 545 37,7 747 687 92,0 60 8,0 699 214 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 11 % 24,1 37,4 69,2 53,8 64,3 71,4 30,6 Inne % miejsce 355 107 4 12 5 2 485 75,9 62,6 30,8 46,2 35,7 28,6 69,4 miasto 90,2 91,9 71,4 wieś 24,1 37,4 53,8 64,3 93 69,2 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 89,3 92,0 93,4 Wykres 6. Dostępność gabinetów profilaktycznych na terenie szkół województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy (dane %) szkoły podstawowe gimnazja licea technika szkoły zawodowe szkoły specjalne Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach Gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkołach w poszczególnych powiatach (wyk. 7). Wykres 7. Miejsce realizacji świadczeń przez pielęgniarki i higienistki szkolne w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na powiaty (dane %) 100,0 gabinety na terenie szkół inne miejsce 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 M. Włocławek M. Toruń M. Grudziądz M. Bydgoszcz śniński Włocławski Wąbrzeski Tucholski Toruński Świecki Sępoleński Rypiński Radziejowski Nakielski Mogileński Lipnowski Inowrocławski Grudziądzki Golubsko-Dobrzyński Chełmiński Bydgoski Brodnicki Aleksandrowski 0,0 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 12 Najwięcej szkół, gdzie utworzono takie gabinety są powiaty, których obszarem jest miasto: w Grudziądzu i we Włocławku wszystkie szkoły je posiadają, w Bydgoszczy 95%, a w Toruniu 90%. Zdecydowanie najgorzej jest w powiecie włocławskim - 80% szkół nie dysponuje takim gabinetem. W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 odsetki szkół usytuowanych na wsi, w których były gabinety zmniejszyły się we wszystkich typach szkół z wyjątkiem szkół podstawowych, gdzie ich liczba nieznacznie wzrosła. Największy spadek odnotowano w technikach o 17 punktów procentowych (wykres 8). Wykres 8. Gabinety profilaktyki zdrowotnej w szkołach będących pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2010/2011 oraz 2011/2012 wedłu typów szkół na wsi (dane %) 71,4 75,0 37,4 53,8 2011/2012 24,1 40,8 64,3 73,3 70,8 69,2 71,4 2010/2011 23,6 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 szkoły podstawowe gimnazja licea technika szkoły zawodowe szkoły specjalne Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 2. Liczba uczniów pod opieką pielęgniarek i higienistek szkolnych Dostępność personelu obliczana jest, według norm dotyczących zalecanej liczby uczniów na jedną pielęgniarkę lub higienistkę szkolną, traktowanej dla poszczególnych typów szkół jako wartość dla jednego etatu przeliczeniowego, m.in.: - szkoły podstawowe, gimnazja, licea, licea profilowane (bez nauki w warsztatach), szkoły policealne z tokiem nauki nie dłuŜszym niŜ 2,5 roku – 880-1 100 uczniów, - szkoły prowadzące naukę zawodu z warsztatami w szkole, szkoły sportowe - 700 uczniów, - szkoły specjalne dla dzieci i młodzieŜy - liczba uczniów na jedną pielęgniarkę lub higienistkę szkolną zaleŜy od rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczniów oraz specyfiki danej szkoły: od 30 do 150 uczniów. 13 W roku szkolnym 2011/2012 liczba etatów pielęgniarek i higienistek szkolnych wyliczonych na podstawie liczby godzin pracy w tygodniu, a następnie przeliczonych na jeden etat „przeliczeniowy” (37,55 godzin/tydzień) wyniosła 338,3. Średnia liczba uczniów na etat pielęgniarki i higienistki szkolnej dla wszystkich typów szkół, bez szkół specjalnych wynosiła – 900 i była zgodna z obowiązującymi normami, natomiast w szkołach specjalnych wynosiła – 190 i przewyŜszała obowiązujące zalecenia w tym zakresie (tab. 5 i wyk. 9). Tabela 5. Etaty i średnia uczniów na etat pielęgniarki szkolnej w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół z podziałem na miasto i wieś. Stan na 30 VI. Ogółem Miasto Wieś Liczba Etaty uczniów Szkoły Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Razem Średnia Liczba Etaty uczniów uczniów na etat pielęgniarki 136150 148,7 67536 79,0 29601 34,5 30644 31,8 13219 13,9 5768 30,4 282918 338,3 Średnia Liczba Etaty uczniów uczniów na etat pielęgniarki 916 77377 88,2 855 43332 55,2 858 28540 33,1 964 28093 29,3 948 12022 12,46 190 5181 27,9 836 194545 246,1 877 785 862 959 965 186 790 58773 24204 1061 2551 1197 587 88373 Średnia uczniów na etat pielęgniarki 60,5 23,8 1,4 2,5 1,48 2,6 92,3 971 1017 758 1020 809 228 958 900 189364 218,3 868 87786 89,7 Szkoły (bez szkół 277150 307,9 specjalnych) Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 979 w tym: Wykres 9. Średnia liczba uczniów przypadająca na etat przeliczeniowy pielęgniarki i higienistki szkolnej w poszczególnych typach szkół w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 1200 1000 916 855 964 858 948 800 600 400 190 200 0 Podstawowe Gimnazja Podstawowe Gimnazja Licea Licea Technika Technika Zawodowe Zawodowe Specjalne Specjalne Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 14 Średnia uczniów na etat pielęgniarki szkolnej w mieście w poszczególnych typach szkół kształtowała się od 785 w gimnazjach do 965 w szkołach zawodowych. Natomiast na wsi, średnia uczniów na etat wynosiła od 758 w liceach do 1020 w technikach. W szkołach specjalnych, w odniesieniu do etatu przeliczeniowego pod opieką pielęgniarek szkolnych było znacznie więcej uczniów, niŜ wynika to z obowiązujących zaleceń: na wsi – 228 uczniów, a w mieście – 186 uczniów (wyk. 10). 809 965 1020 959 1017 862 758 800 785 1000 877 1200 971 Wykres 10. Średnia liczba uczniów na etat pielęgniarki/higienistki szkolnej w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół oraz miasto i wieś miasto wieś 186 400 200 228 600 0 Szkoły Podstawowe Licea Zawodowe Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 liczba uczniów przypadająca na etat pielęgniarki szkolnej nieznacznie zmniejszyła się w technikach i szkołach zawodowych, a zwiększyła w szkołach podstawowych i gimnazjach (wyk. 11). Wykres 11. Średnia uczniów przypadająca na etat pielęgniarki/higienistki szkolnej w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2010/2011 2011/2012 z podziałem na typy szkół 1200 1000 889 916 1013964 840 855 857 858 962 948 2010/2011 800 2011/2012 600 400 210 190 200 0 Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 15 IV. Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana przez pielęgniarki i higienistki szkolne 1. Realizacja testów przesiewowych w wybranych grupach wieku /klasach Wykonywanie testów przesiewowych jest jednym z głównych zadań pielęgniarek i higienistek szkolnych. Są one istotnym elementem profilaktyki drugorzędowej i ich zadaniem jest wykrycie najczęstszych zaburzeń w rozwoju i stanie zdrowia w określonych grupach wieku. Testy te wyodrębniają w populacji osoby, które prawdopodobnie mają daną chorobę lub zaburzenie (dodatni wynik testu) i osoby, które prawdopodobnie jej nie mają (ujemny wynik testu). Testy przesiewowe u dzieci i młodzieŜy w wieku szkolnym wykonywane są w wieku/klasach: klasa „0”/6 lat, klasa I/7 lat, klasa III/10 lat, klasa V/12 lat, klasa I gimnazjum/13 lat, klasa I szkoły ponadgimnazjalnej/16 lat, ostatnia klasa szkoły ponadgimnazjalnej /18-19 lat. W roku szkolnym 2011/2012 odsetki uczniów zbadanych w ramach testów przesiewowych we wszystkich typach szkół kształtował się na poziomie 97-99%. Nie odnotowano znaczących róŜnic w realizacji tego świadczenia pomiędzy typami szkół i ich lokalizacją za wyjątkiem szkół zawodowych, gdzie świadczenie to wykonywane jest w nieco mniejszym odsetku (tab. 8). Tabela 8. Uczniowie zbadani w ramach badań przesiewowych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół Szkoły w tym: Wykonanie testów przesiewowych ogółem podlegających wykonano Miasto Wieś podlegających Wykonano podlegających Wykonano uczniów % uczniów Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Razem 65179 30371 19356 15567 9490 2902 142865 99,0 98,9 99,3 98,9 96,0 97,4 98,8 36075 18747 18624 14284 8573 2452 98755 % uczniów 99,4 99,0 99,3 98,9 96,1 97,3 98,9 % 29104 11624 732 1283 917 450 44110 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 16 98,6 98,8 99,2 98,8 94,9 97,8 98,5 Realizacja testów przesiewowych u dzieci i młodzieŜy szkolnej na terenie poszczególnych powiatów kształtowała się na wysokim poziomie i wynosiła od 97% w powiecie włocławskim do 100% w powiecie sępoleńskim (tab. 9). Tabela 9. Wykonawstwo testów przesiewowych u uczniów na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według powiatów Powiaty Aleksandrowski Brodnicki Bydgoski Chełmiński Golubsko-Dobrzyński Grudziądzki Inowrocławski Lipnowski Mogileński Nakielski Radziejowski Rypiński Sępoleński Świecki Toruński Tucholski Wąbrzeski Włocławski śniński M. Bydgoszcz M. Grudziądz M. Toruń M. Włocławek Województwo Liczba uczniów ogółem 7200 12073 13282 7205 6454 4642 21653 10258 6835 12316 6164 7205 5823 13153 12484 7640 5146 10457 9634 43111 13972 26943 19268 282918 Wykonanie testów przesiewowych u uczniów podlegających 4045 6106 6357 3408 3211 2321 11464 5201 3834 5942 2974 4061 2911 6412 6326 3865 2797 5514 4535 21066 7087 13618 9810 142865 wykonano % 4031 6072 6158 3398 3197 2315 11397 5177 3784 5937 2959 4025 2910 6389 6256 3745 2775 5331 4519 20674 6939 13455 9694 141137 99,7 99,4 96,9 99,7 99,6 99,7 99,4 99,5 98,7 99,9 99,5 99,1 100,0 99,6 98,9 96,9 99,2 96,7 99,6 98,1 97,9 98,8 98,8 98,8 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 2. Realizacja grupowej profilaktyki fluorkowej prowadzonej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi Profilaktyka fluorkowa wprowadzona została obligatoryjnie do szkół podstawowych w roku szkolnym 2003/2004 rozporządzeniem Ministra Zdrowia, jako zadanie pielęgniarek 17 i higienistek szkolnych. W pierwszych roku jej wprowadzenia nie była oddzielnie finansowana, dopiero w roku szkolnym 2006/2007 wprowadzono jej finansowanie przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Grupowej profilaktyce fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi podlegają uczniowie szkół podstawowych w klasach I-VI znajdujących się na obszarach, gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej nie przekracza wartości 1 mg/l. Świadczenie wykonywane jest 6 razy w roku, w odstępach co 6 tygodni. W roku szkolnym 2011/2012 w szkołach podstawowych tą formą profilaktyki próchnicy zębów objęto blisko 85% uczniów1. W szkołach podstawowych w miastach wykonanie tego świadczenia było o kilka punktów procentowych większe, niŜ w szkołach tego typu na wsi. Najmniejszy odsetek uczniowie poddanych tej formie profilaktyki stwierdzono w szkołach podstawowych niepublicznych w miastach – 73,2% (tab. 10). Niestety, z danych zawartych w sprawozdaniach MZ-06 nie wynika, ilu uczniów z klas I-VI zostało objętych pełnym cyklem (6 razy w ciągu roku szkolnego), a ilu z wykazanych uczniów miało ją wykonaną w niepełnym zakresie. Tabela 10. Uczniowie szkół podstawowych (bez szkół specjalnych) objęci programem fluoryzacji na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 Fluoryzacja w szkołach podstawowych ogółem Szkoły uczniowie ogółem Podstawowe publiczne Podstawowe niepubliczne Ogółem 133118 3032 136150 objęci w tym: % 113381 85,2 Miasto podlegający objęci % Wieś podlegający objęci % 75652 66535 87,9 57466 46846 81,5 77,9 1725 1262 73,2 1307 1100 84,2 115743 85,0 77377 67797 87,6 58773 47946 81,6 2362 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach Do szkół specjalnych uczęszczało 5768 uczniów, a profilaktykę fluorkową próchnicy zębów prowadzono u 1152 uczniów. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe w formularzu sprawozdawczym MZ-06 szkoły specjalne ujęte są zbiorczo, tzn. wszystkie typy szkół (szkoły podstawowe, gimnazja oraz szkoły zawodowe) w danej placówce na jednym druku, więc nie moŜna ustalić liczby uczniów podlegających temu świadczeniu. W związku z tym, równieŜ 1 W formularzu sprawozdawczym MZ-06 w liczbie uczniów, u których wykonano profilaktykę fluorkową ujęto równieŜ uczniów klas 0, którzy tej profilaktyce nie podlegają, a mieli ją wykonaną, więc przy obliczaniu odsetka uczniów szkoły podstawowej objętych tym świadczeniem odniesiono się do liczby uczniów w całej szkole, w tym w klasach 0. W związku z powyŜszym nie moŜna określić rzeczywistej liczby uczniów klas I-VI, u których ją prowadzono. 18 nie moŜna ustalić odsetka uczniów szkół podstawowych specjalnych objętych tą formą profilaktyki. W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 odnotowano zmniejszenie odsetek uczniów, u których przeprowadzono grupową profilaktykę fluorkową zarówno w mieście jak i na wsi (wykres 12). Wykres 12. Realizacja profilaktyki fluorkowej w szkołach podstawowych województwa kujawskopomorskiego w roku szkolnym 2010/2011 oraz 2011/2012 z podziałem na miasto i wieś (dane %) 100,0 88,4 87,6 82,3 81,6 Rok szkolny 2010/2011 Rok szkolny 2011/2012 80,0 60,0 miasto wieś Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 3. Udział pielęgniarek i higienistek szkolnych w realizacji edukacji zdrowotnej W roku szkolnym 2011/2012 w edukacji zdrowotnej, realizowanej przez pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania uczestniczyło 79% szkół w mieście i 70% uczniów szkół na wsi. W wiejskich szkołach odsetki te były mniejsze niŜ w mieście (za wyjątkiem liceów). Największą róŜnicę odnotowano w szkołach zawodowych, gdzie odsetek objętych programem na wsi był niŜszy o ponad 24 % (tabela 11 i wykres 13). Tabela 11. Liczba uczniów objętych programami zdrowotnymi przez pielęgniarki szkolne województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół. w tym: Programy zdrowotne liczba uczniów uczniowie Miasto Wieś Szkoły ogółem objęci liczba uczniów uczniowie liczba uczniów uczniowie programem (%) Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Razem 136150 67536 29601 30644 13219 5768 282918 77,7 75,7 76,3 72,3 73,4 76,3 76,3 ogółem 77377 43332 28540 28093 12022 5181 194545 objęci programem (%) 82,4 80,2 76,0 72,4 75,6 78,0 79,0 ogółem objęci programem (%) 58773 24204 1061 2551 1197 587 88373 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 19 71,6 67,6 82,8 71,0 51,0 61,0 70,3 Wykres 13. Uczniowie uczestniczący w edukacji zdrowotnej prowadzonej przez pielęgniarki szkolne w województwie kujawskopomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół oraz miasto i wieś (dane %) 100,0 82,4 71,6 80,0 80,2 67,6 76 82,8 78 75,6 72,4 71 miasto wieś 61 51 60,0 40,0 20,0 0,0 Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach Na terenie poszczególnych powiatów najniŜsze odsetki uczniów objętych edukacja zdrowotną przez pielęgniarki szkolne odnotowano w powiatach: mogileńskim i sępoleńskim tylko co trzeci uczeń objęty był tą formą profilaktyki. Najwięcej uczniów uczestniczyło w programach edukacji zdrowotnej na terenie szkół powiatu m. Włocławek - 99,7%, toruńskiego i lipnowskiego – 95% oraz wąbrzeskiego i Ŝnińskiego po 90%. (wyk. 14). Wykres 14. Uczniowie uczestniczący w edukacji zdrowotnej prowadzonej przez pielęgniarki szkolne w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na powiaty (dane %) 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 20 M. Włocławek M. Toruń M. Grudziądz M. Bydgoszcz śniński Włocławski Wąbrzeski Tucholski Toruński Świecki Sępoleński Rypiński Radziejowski Nakielski Mogileński Lipnowski Inowrocławski Grudziądzki Golubsko-Dobrzyński Chełmiński Bydgoski Brodnicki Aleksandrowski 0,0 W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 odsetki uczniów uczestniczących w programach zdrowotnych wzrosły w technikach i gimnazjach, a w szkołach podstawowych utrzymują się na tym samym poziomie. Natomiast w liceach, szkołach zawodowych i szkołach specjalnych zmniejszyły się (wyk. 15). Wykres 15. Uczniowie uczestniczący w edukacji zdrowotnej prowadzonej przez pielęgniarki szkolne w województwie kujawskopomorskim w roku szkolnym 2010/2011-2011/2012 z podziałem na typy szkół (dane %) 2010/2011 76,3 80,3 73,4 77,6 72,3 68,4 76,3 75,7 71,9 77,7 77,6 80 82,1 2011/2012 100 60 40 20 0 Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Źródło: Sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 4. Porady udzielone uczniom w ramach opieki czynnej W roku szkolnym 2011/2012 pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania objęły 69137 uczniów opieką czynną we wszystkich typów szkół w mieście i na wsi, co stanowi 24,4% ogółu. W ramach sprawowania opieki czynnej udzieliły uczniom 121029 porad (tabela 12). Obserwuje się, iŜ spośród ogółu uczniów, u uczniów uczęszczających do szkół ponadgimnazjalnych odsetek uczniów wymagających opieki czynnej sprawowanej przez pielęgniarki szkolne jest większy o kilka punktów procentowych niŜ w stosunku do dzieci uczęszczających do szkół podstawowych i gimnazjów. Taka sytuacja moŜe być odzwierciedleniem wzrostu, wraz z wiekiem, występowania problemów zdrowotnych u uczniów (wykres 16). 21 Tabela 12. Porady udzielone uczniom w ramach opieki czynnej sprawowanej przez pielęgniarki szkolne na terenie szkół województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół z podziałem na miast i wieś Porady udzielone w ramach opieki czynnej Szkoły Uczniowie Liczba porad objęci opieką czynną Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Razem 31015 14610 8083 8168 3812 3449 69137 Miasto Uczniowie objęci opieką czynną 52299 25296 12912 13802 6086 10634 121029 Wieś Liczba porad 20567 10056 7906 7567 3591 3238 52925 Uczniowie objęci opieką czynną 36042 18516 12609 12670 5650 8846 94333 Liczba porad 10448 4554 177 601 221 211 16212 16257 6780 303 1132 436 1788 26696 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach Wykres 16. Uczniowie objęci poradnictwem czynnym przez pielęgniarki szkolne w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół (dane %) 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 59,8 22,8 21,6 27,3 26,7 28,8 Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach W formularzach sprawozdawczych MZ-06 na rok szkolny 2011/2012 po raz pierwszy zawarto dane dotyczące udzielanych, przez pielęgniarki szkolne, porad uczniom w ramach opieki czynnej oraz w przypadku nagłych zachorowań. 22 5. Porady udzielone uczniom w przypadku nagłych zachorowań W roku szkolnym 2011/2012 do gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej z powodu nagłego zachorowania zgłosiło się 207157 uczniów, co stanowi 35,9% ogółu uczniów we wszystkich typach szkół (tabela 13). Pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania udzieliły 101562 porad uczniom. We wszystkich typach szkół (za wyjątkiem szkół specjalnych) odsetek uczniów, którym udzielono porad w przypadku nagłych zachorowań, kształtuje się na zbliŜonym poziomie w granicach 34-38% (wyk. 17). Tabela 13. Porady udzielone uczniom na terenie szkół przez pielęgniarki szkolne z powodu nagłych zachorowań w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół z podziałem na miast i wieś Porady udzielone w przypadku nagłych zachorowań Uczniowie Liczba porad zgłaszający się po poradę Szkoły Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Razem 47057 23832 11289 11279 4468 3637 101562 Miasto Uczniowie zgłaszający się po poradę 100308 48143 18919 17231 7376 15180 207157 40069 20200 11026 10509 4190 3412 89406 Wieś Liczba porad Uczniowie zgłaszający się po poradę 86413 41062 18575 16249 7021 14870 184190 Liczba porad 6988 3632 263 770 278 225 12156 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach Wykres 17. Uczniowie, którym porad udzieliły pielęgniarki szkolne z powodu nagłych zachorowań na terenie szkół w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół (dane %) 100,0 80,0 63,1 60,0 40,0 34,6 35,3 38,1 36,8 33,8 Podstaw ow e Gimnazja Licea Technika Zaw odow e 20,0 0,0 Specjalne Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 23 13895 7081 344 982 355 310 22967 V. PROFILAKTYCZNE BADANIA LEKARSKIE REALIZOWANE PRZEZ LEKARZY PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ Obowiązek wykonywania profilaktycznych badań lekarskich (bilansów zdrowia) wynika z obowiązujących regulacji prawnych, w których określono świadczenia gwarantowane lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarze sprawują profilaktyczna opiekę zdrowotną nad uczniami w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, najczęściej na terenie przychodni, na podstawie deklaracji wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Profilaktyczne badania lekarskie uczniów przeprowadzane są w wieku 6-lat / klasa 0, w wieku 10-lat / klasa III szkoły podstawowej, w wieku 13-lat / klasa I gimnazjum, w wieku 16-lat / klasa I szkoły ponadgimnazjalnej oraz w wieku 18/19-lat / ostatnia klasa szkoły ponadgimnazjalnej. W roku szkolnym 2011/2012 to badanie miało wykonane 93% podlegających uczniów, jak moŜna wnioskować po ilości zebranych przez pielęgniarki i higienistki szkolne kart profilaktycznego badania lekarskiego. Nieco większy odsetek zbadanych uczniów odnotowano we wszystkich typach szkół na wsi – 95%, niŜ w mieście – 92%. Największe odsetki zbadanych uczniów stwierdzono w szkołach podstawowych zarówno w mieście jak na wsi oraz gimnazjach i technikach na wsi ponad - 95%. NajniŜsze odsetki zbadanych odnotowano w szkołach zawodowych w mieście - 87% (tabela 14 i wykres 18). Tabela 14. Wykonawstwo badań bilansowych u uczniów na terenie województwa kujawskopomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół. Stan na 30 VI. Szkoły Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Razem w tym: Badania bilansowe ogółem liczba uczniów podlegających 33047 21394 19356 15567 9490 2013 100867 zbadanych (%) Miasto liczba uczniów podlegających 95,6 93,8 92,0 92,0 87,5 90,2 93,1 17322 13650 18624 14284 8573 1823 74276 Wieś zbadanych (%) 95,4 92,7 92,0 91,7 87,4 89,9 92,3 liczba uczniów podlegających zbadanych (%) 15725 7744 732 1283 917 190 26591 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach – na podstawie zebranych przez pielęgniarki szkolne kart bilansowych po badaniach lekarskich 24 95,8 95,8 92,6 95,2 88,5 93,2 95,4 Wykres 18. Uczniowie zbadani w ramach badań bilansowych w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół oraz miasto i wieś (dane %) 100,0 miasto 95,0 wieś 90,0 85,0 80,0 75,0 70,0 Szkoły Podstawowe Gimnazja Licea Technika Zawodowe Specjalne Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach Odsetki uczniów w poszczególnych grupach wiekowych, u których wykonano profilaktyczne badanie lekarskie, oscylowały w granicach od 87,8% w klasach I szkół ponadgimnazjalnych w mieście do 96,2% w klasach III szkół podstawowych w mieście (tabela 15). Tabela 15. Realizacja badań bilansowych u uczniów na terenie województwa kujawskopomorskiego w roku szkolnym 2011/2012 według grup wiekowych. Stan na 30 VI. w tym: Badania bilansowe ogółem Uczniowie liczba uczniów zbadanych Miasto Wieś podlegających 6-lat / klasa 0 10-lat / klasa III 13-lat / klasa I gimnazjum 16-lat / klasa I szkoły ponadgimnazjalnej 18/19-lat / ostatnia klasa szkoły ponadgimnazjalnej Razem (%) liczba uczniów zbadanych liczba uczniów zbadanych podlegających (%) podlegających (%) 14025 19299 21792 23511 95,0 96,0 93,7 88,0 6120 11460 13988 21912 93,9 96,2 92,6 87,8 7905 7839 7804 1599 96,0 95,6 95,7 90,8 22240 94,2 20796 94,2 1444 94,7 100867 93,1 74276 92,3 26591 95,4 Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach – na podstawie zebranych przez pielęgniarki kart bilansowych po badaniach lekarskich 25 Analizując dane z realizacji badań bilansowych w poszczególnych typach szkół moŜna stwierdzić, iŜ zdecydowanie najniŜszy odsetek uczniów objętych tą formą profilaktyki odnotowano w I klasach szkół ponadgimnazjalnych (88%) – najmniej w szkołach zawodowych - 84% podlegających uczniów (wykres 19). 85 96 94,6 93,8 83,7 90 szkoły podstawowe gimnazja 86,9 95 89,3 89,2 89,3 91,3 94,7 95,0 92,0 100 95 96,4 Wykres 19. Uczniowie zbadani w ramach badań bilansowych w określonych grupach wiekowych w województwie kujawsko-pomorskim w roku szkolnym 2011/2012 z podziałem na typy szkół (dane %) szkoły specjalne licea technika 80 szkoły zawodowe 75 70 18/19-lat 16-lat 13-lat 10-lat 6-lat Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 odsetki zbadanych uczniów w ramach profilaktycznych badań lekarskich uległy obniŜeniu w prawie wszystkich grupach wiekowych o 0,2% w grupie 18/19-latków, o 0,4% w grupie 10-latków, o 0,7% w grupie 16-latków oraz o 1,2% w grupie dzieci 6 letnich uczęszczających do szkół podstawowych. Wzrost wykonanych badań bilansowych odnotowano jedynie w grupie 13latków o 2,2 punkty procentowe (wykres 20). Wykres 20. Uczniowie zbadani w ramach badań bilansowych w określonych grupach wiekowych w województwie kujawskopomorskim w latach 2010/2011 - 2011/2012 (dane %) 100 96,2 95 95 2010/2011 96,4 96 91,5 93,7 2011/2012 94,4 94,2 88,7 88 90 85 80 6-lat 10-lat 13-lat 16-lat 18/19-lat Źródło: sprawozdania MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach 26 VI. PROFILAKTYCZNA UCZNIAMI OPIEKA STOMATOLOGICZNA NAD Zgodnie z obowiązującą regulacją prawną profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej sprawuje równieŜ lekarz dentysta. Profilaktyczne świadczenia stomatologiczne dla dzieci i młodzieŜy do ukończenia 19. roku Ŝycia obejmują następujące grupy wiekowe: do ukończenia 7. roku Ŝycia, do ukończenia 10. roku Ŝycia, do ukończenia 12. roku Ŝycia, do ukończenia 13. roku Ŝycia, do ukończenia 16. roku Ŝycia oraz do ukończenia 19. roku Ŝycia2. Niestety formularze sprawozdawcze MZ-06 z realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach, nie uwzględniają informacji świadczeniach stomatologicznych dla dzieci o profilaktycznych i młodzieŜy realizowanych przez lekarzy dentystów. W związku z tym wydaje się, Ŝe jedynym źródłem informacji moŜe być Narodowy Fundusz Zdrowia, który z racji podpisywanych kontraktów na profilaktyczną opiekę stomatologiczna w populacji dzieci i młodzieŜy w wieku szkolnym, posiada te dane. 2 Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1144 z późn. zm.) 27