ii. cele przedmiotowego systemu oceniana

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA
POLSKIEGO
W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM. HENRYKA
SIENKIEWICZA W MUROWANEJ GOŚLINIE
I. WSTĘP
Przedmiotowy System Oceniania opracowano na podstawie dokumentów:

Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów w Szkole Podstawowej nr 2 w Murowanej Goślinie;

Podstawy programowej kształcenia ogólnego;

Programu nauczania „Czarowanie słowem” i „Między nami”;

Powyższy dokument zawiera wstęp, cele, zasady, wymagania edukacyjne,
obszary aktywności podlegające ocenianiu, szczegółowe kryteria ocen z języka
polskiego,
sposoby
dokumentowania
osiągnięć
i
postępów
uczniów
oraz ewaluację.
II. CELE PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANA
Ocenianie przedmiotowe (podobnie jak wewnątrzszkolne) ma na celu:

Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych z języka polskiego
o postępach w tym zakresie,

Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju,

Motywowanie ucznia do dalszej pracy,

Dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielowi informacji o postępach,
trudnościach i uzdolnieniach ucznia,

Dać nauczycielowi informacje o efektywności jego nauczania, właściwego doboru
materiałów, metod i sposobów nauczania.
III. ZASADY PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA
1. PSO ma na celu wspieranie intelektualnego i osobowościowego rozwoju ucznia.
2. Nauczyciele
na
początku
roku
szkolnego
informują
uczniów
oraz
rodziców
o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu
nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów.
3. Ocena ma dostarczyć uczniom, rodzicom i nauczycielowi rzetelnej informacji
o specjalnych uzdolnieniach, postępach i trudnościach ucznia.
4. Każda ocena jest opatrzona komentarzem nauczyciela ustnym lub pisemnym.
5. Zawartością komentarza są wskazówki dla ucznia, w jaki sposób może on podnieść swoje
osiągnięcia edukacyjne.
6. Wymagania edukacyjne sformułowane są w oparciu o podstawę programową nauczania
języka polskiego w klasach IV-VI, programów „Czarowanie słowem” i „Między nami”,
uwzględniają
również
standardy
egzaminacyjne
(tak,
aby
zapewnić
spójność
wewnętrznego i zewnętrznego systemu oceniania).
7. Stosuje się sześciostopniową skalę ocen.
8. Najważniejsze są oceny ze sprawdzianów i prac klasowych.
9. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie może pisać pracy klasowej z całą klasą, to powinien
to uczynić w terminie dwutygodniowym od powrotu do szkoły po uprzednim zapoznaniu
się z wymaganiami i uzgodnieniu terminu z nauczycielem.
10. Uczeń ma prawo do poprawy prac pisemnych, jeżeli otrzymał ocenę niedostateczną,
dopuszczającą lub dostateczną.
11. Prace klasowe są zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem.
12. Wszystkie prace klasowe uczeń musi poprawić, czyli dokonać analizy i korekty
popełnionych błędów.
13. Pisemne prace domowe (wypracowania różnego typu) nie są zadawane z lekcji na lekcję.
14. Pracą domową jest również przeczytanie tekstu literackiego. Jej niewykonanie skutkuje
oceną niedostateczną.
15. Trzy razy w semestrze uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji bez żadnych
konsekwencji.
16. Sprawdziany i prace klasowe są przechowywane w teczkach, do których ma wgląd uczeń
i jego rodzice.
17. Jeżeli uczeń na I półrocze otrzymał ocenę niedostateczną ma obowiązek uzupełnić
i poprawić wiedzę oraz umiejętności co najmniej na ocenę dopuszczającą w II półroczu –
w terminie uzgodnionym z nauczycielem
18. Uczniowie ze specyficznymi
trudnościami
edukacyjnymi
oceniani
są zgodnie
z zaleceniami zawartymi w opinii poradni pedagogiczno-psychologicznej:
a)
przy ocenie prac pisemnych uczniów ze stwierdzoną dysleksją, dysortografią
i dysgrafią redagowanych na lekcji nie bierze się pod uwagę poprawności
ortograficznej i interpunkcyjnej, a przede wszystkim komunikatywność wypowiedzi,
sposób ujęcia i rozwinięcia tematu, spójność tekstu i czytelność zapisu, z pominięciem
zaburzeń strony graficznej pisma. Wypracowania zadawane do domu oceniane są tak,
jak wszystkich pozostałych uczniów, gdyż dziecko powinno korzystać ze słownika
ortograficznego.
b) Dyktanda pisane w klasie nie są oceniane, a uczeń zobowiązany jest je poprawić
„do skutku” (bezbłędne przepisanie tekstu dyktanda z uwzględnieniem poprawek
nanoszonych przez nauczyciela, uzasadnienie pisowni wyrazów, w których dziecko
popełniło błąd). Ocenie podlegają natomiast dyktanda poprawiane w domu
ze słownikiem ortograficznym.
19. Dla uczniów z obniżonymi wymaganiami edukacyjnymi nauczyciel może zastosować
wydłużony czas pisania, sprawdziany i kartkówki o obniżonym stopniu trudności
oraz zróżnicowane sposoby oceniania.
IV. WYMAGANIA EDUKACYJNE
Kryteria wymagań programowych, wg których nauczyciel będzie planował zajęcia
oraz oceniał osiągnięcia uczniów i skuteczność własnej pracy wynikają z podstawy
programowej, programu nauczania oraz uwzględniają standardy egzaminacyjne.
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
1. Czytanie i słuchanie. Uczeń:
1) sprawnie czyta teksty głośno i cicho;
2) określa temat i główną myśl tekstu;
3) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza);
4) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki, popularnonaukowy,
reklamowy;
5) rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia, gratulacje, zawiadomienie,
ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis);
6) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych;
7) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio;
8) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi;
9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim
prawdę lub fałsz);
10) odczytuje proste rebusy, krzyżówki i zagadki, instrukcje i wykonuje polecenia w nich
zawarte;
11) odczytuje reklamę i próbuje się do niej ustosunkować;
12) dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie,
zakończenie, akapity).
2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń:
1) korzysta z informacji zawartych w encyklopedii, słowniku ortograficznym, słowniku
języka polskiego (małym lub podręcznym), słowniku wyrazów bliskoznacznych;
2) rozpoznaje i klasyfikuje różne typy informacyjne;
3) samodzielnie pozyskuje źródła informacji ważne dla danego zagadnienia;
4) samodzielnie wyszukuje informacje we wskazanym źródle;
5) wybierając informacje z różnych źródeł, dokonuje analizy elementów treści i wyciąga
własne wnioski;
6) w samodzielnej pracy posługuje się różnymi słownikami, encyklopediami, leksykonami,
Internetem,
3. Świadomość językowa. Uczeń:
1) rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach (podmiot,
orzeczenie, dopełnienie, przydawka, okolicznik);
2) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone
(współrzędnie i podrzędnie), równoważniki zdań – i rozumie ich funkcje;
3) rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik,
przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik) i wskazuje różnice
między nimi;
4) rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych –
rozumie ich funkcje w wypowiedzi;
5) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy,
mimika, postawa ciała).
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.
Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.
1. Wstępne rozpoznanie. Uczeń:
1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje);
2) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami;
3) wyraża swój stosunek do postaci.
2. Analiza. Uczeń:
1) dostrzega swoistość artystyczną dzieła;
2) odróżnia fikcję literacką, artystyczną od rzeczywistości;
3) odróżnia realizm od fantastyki;
4) opowiada o zdarzeniach tworzących akcję utworu, omawia akcję, wyodrębnia wątki
i wydarzenia;
5) porządkuje zdarzenia akcji, tworząc plan odtwórczy;
6) wskazuje elementy świata przedstawionego (określa czas, miejsce wydarzeń, wymienia
bohaterów), dostrzega zmiany zachodzące w postępowaniu bohaterów;
8) charakteryzuje i ocenia bohaterów;
9) rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz
dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role;
10) rozpoznaje: wers, zwrotkę (strofę), rym, rytm, refren; odróżnia wiersz rymowany
i nierymowany (biały);
11) odróżnia język utworu literackiego od mowy potocznej;
12) odróżnia tekst narracji od partii dialogowych;
13) wyodrębnia elementy składające się na widowisko teatralne (gra aktorska, reżyseria,
dekoracja, charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty);
14) wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra
aktorska);
15) wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu
informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy,
warstwa dźwiękowa);
16) identyfikuje: opowiadanie, powieść, baśń, legendę, mit, bajkę, fraszkę, wiersz,
przysłowie, komiks.
3. Interpretacja. Uczeń:
1) odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym;
2) objaśnia morał bajki oraz samodzielnie formułuje przesłanie baśni.
4. Wartości i wartościowanie. Uczeń:
1) odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń
– wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada).
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach – związane z otaczającą
rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury;
2) dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej
oraz do zamierzonego celu;
3) formułuje pytania do tekstu;
4) świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz (w wypowiedzi ustnej)
mimiką, gestykulacją, postawą ciała;
5) tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie
z dialogiem (twórcze i odtwórcze), pamiętnik i dziennik (pisane z perspektywy bohatera
literackiego lub własnej), list oficjalny, proste sprawozdanie (np. z wycieczki,
z wydarzeń sportowych), opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, ogłoszenie, zaproszenie,
prosta notatka;
6) stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny
z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity);
7) sporządza plan odtwórczy wypowiedzi (ramowy i szczegółowy);
8) uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą wypowiedzi innych, mówi na temat; prezentuje
własne zdanie i je uzasadnia;
9) czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy,
wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację;
10) recytuje teksty poetyckie oraz fragmenty prozy, podejmując próbę ich głosowej
interpretacji.
2. Świadomość językowa. Uczeń:
1) rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące;
2) przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdania w równoważniki
zdań i odwrotnie – odpowiednio do przyjętego celu;
3) stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych;
4) poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki i używa ich we właściwych kontekstach;
5) pisze poprawnie pod względem ortograficznym, w tym w razie potrzeby wykorzystuje
wiedzę o:
a) wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów
odmiennych;
b) różnicach w wymowie i pisowni samogłosek ustnych i nosowych, spółgłosek twardych
i miękkich, dźwięcznych i bezdźwięcznych;
c) zapisie „nie” z rzeczownikami, przymiotnikami i czasownikami;
d) sposobach pisania nazw własnych i nazw pospolitych;
6) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania,
cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, znaku wykrzyknika;
7) operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie
skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka,
środowisko przyrodnicze i społeczne).
V. OBSZARY AKTYWNOŚCI PODLEGAJĄCE OCENIANIU
Przyjmuje się następujące obszary podlegające ocenianiu:









aktywność na lekcji
zadania domowe (ćwiczenia, dłuższe wypowiedzi pisemne)
czytanie
wypowiedzi ustne
sprawdziany, testy
prace klasowe
kartkówki
zadania dodatkowe
recytacja utworów poetyckich
Aktywność na lekcji oceniana jest za pomocą „plusów”. Plus ma motywować do zdobywania
i podwyższania umiejętności przedmiotowych i ogólnych.
Plusy dotyczą aktywności i postaw wyrażającymi się takimi osiągnięciami, jak:
 zabrania głosu na lekcji,
 aktywna współpraca w zespole,
 samodzielne odszukiwanie informacji w różnych źródłach,
 zadania praktyczne – niewerbalne wytwory pracy.
Trzy plusy dają ocenę bardzo dobrą.
Zadania domowe obejmują ćwiczenia z nauki o języku, literatury, ortografii, interpunkcji
oraz dłuższe wypowiedzi pisemne przewidziane w programie nauczania.
Czytanie – ocenie podlegają:
 technika czytania (czytanie głośne i wyraźne),
 ciche czytanie ze zrozumieniem,
 czytanie z uwzględnieniem celu (np. informacja, przeżycie).
Wypowiedzi ustne obejmują:
 Dłuższe wypowiedzi na określony temat,
 Recytację poezji i fragmentów prozy.
Sprawdziany – literackie i językowe (w tym dyktanda)
 Sprawdzian z nauki o języku – przynajmniej dwa razy w semestrze,
 Sprawdziany oceniane są w skali punktowej przyjętej w PSO.
Prace klasowe – w formie dłuższego wypracowania lub testu wiadomości i umiejętności –
 Prace klasowe i sprawdziany oceniane są według następującej skali procentowej:
0% - 29% - niedostateczny
30% - 49% - dopuszczający
50% - 69% - dostateczny
70% - 89% - dobry
90% - 95% - bardzo dobry
96% - 100% - celujący

Dyktanda oceniane są według następujących kryteriów:

Dyktanda zadawane do poprawy w domu:
0 bł. – bardzo dobry
1 bł. – dobry
2 bł. – dostateczny
3 bł. – dopuszczający
4 bł. – niedostateczny
 Dyktanda pisane w klasie (zapowiedziane, znany tekst lub słownictwo):
klasy IV
klasy V
klasy VI
0 bł. – bdb+
0 bł. – bdb
0 bł. - bdb
1 bł. – bdb
1- bł. – db
1 bł. – db
2-3 bł. – db
2- 3 bł. – dst
2-3 bł. – dst
4-5 bł.- dst
4 -5 bł. – dps
4 bł.- dps
6 bł. – dps
6 bł. – nast.
5 bł. – nast.
7 bł. – nast.
Kartkówki - sprawdzają wiedzę i umiejętności uczniów z aktualnie omawianych zagadnień
lub znajomość treści lektury. Mogą być przez nauczyciela zapowiedziane, ale nie muszą.
Zadania dodatkowe obejmują:
 Udział w konkursach
 Samodzielne przygotowanie pomocy dydaktycznych
 Czytanie i prezentację utworów literackich spoza kanonu lektur obowiązkowych.
 Foldery, plakaty, monografie
VII
KRYTERIA WYSTAWIANIA OCENY SRÓDROCZNEJ
I KOŃCOWOROCZNEJ
1. O ocenie klasyfikacyjnej śródrocznej lub rocznej decydują przede wszystkim oceny
z prac klasowych, testów i sprawdzianów, gdyż one są najważniejsze.
2. Ważne są oceny z kartkówek, prac domowych, odpowiedzi ustnych, samodzielnej
pracy na lekcji i pracy w grupie.
3. Pozostałe oceny wpływają na ocenę końcową zawsze na korzyść ucznia.
4. Styl pracy ucznia jest dodatkowym czynnikiem, który może podwyższyć
(lub obniżyć) ocenę o 0,5 stopnia.
VIII UMOWA Z UCZNIAMI
1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości.
2. Ocenie podlegają wszystkie wymienione formy aktywności ucznia
3. Prace klasowe są obowiązkowe. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń opuścił pracę
klasową lub sprawdzian powinien ją napisać w terminie uzgodnionym
z nauczycielem.
4. Ocenę niedostateczną, dopuszczającą lub dostateczną można poprawiać tylko raz
w terminie uzgodnionym z nauczycielem, jednak nie później niż w ciągu dwóch
tygodni od oddania poprawionej pracy przez nauczyciela.
5. Oceny ze sprawdzianów i prac klasowych są najważniejsze.
6. Nie przewiduje się poprawy kartkówek i dyktand.
7. Jeżeli uczeń na I półrocze otrzymał ocenę niedostateczną ma obowiązek uzupełnić
i poprawić wiedzę oraz umiejętności, co najmniej na ocenę dopuszczającą w II
półroczu – w terminie uzgodnionym z nauczycielem.
8. Aktywność ucznia jest odnotowywana za pomocą plusów. Za trzy plusy uczeń
otrzymuje ocenę bardzo dobrą.
9. Uczeń może być trzykrotnie nieprzygotowany do zajęć. Za każdym razem otrzymuje
minus. Każde kolejne nieprzygotowanie skutkuje oceną niedostateczną.
Za nieprzygotowanie do zajęć uznaje się również brak zadania domowego.
10. Za brak wypracowania, na napisanie którego uczeń miał dłuższy czas, otrzymuje
ocenę niedostateczną. Może jednak poprawić ocenę, oddając zaległą pracę w terminie
uzgodnionym z nauczycielem.
11. Uczeń jest zobowiązany do uzupełnienia wiedzy i umiejętności oraz notatek
w zeszycie i ćwiczeniach, jeżeli z powodu nieobecności lub innych przyczyn
powstały braki i zaległości
12. Wszystkie inne postanowienia znajdują się w WSO.
IX EWALUACJA PSO
System oceniania z języka polskiego będzie podlegał ewaluacji za pomocą analizy
dokumentacji, pomiaru dydaktycznego, ankiet i innych narzędzi.
Przedmiotowy System Oceniania z języka polskiego opracowała Marzenna Woltman
po uprzedniej konsultacji z nauczycielami języka polskiego.