Etos - Home.pl

Ks. Janusz Mastalski
ETOS NAUCZYCIELA
W KONTEKŚCIE
WSPÓŁCZESNYCH
WYZWAŃ
CYWILIZACYJNYCH
Uściślenie pojęć
Etos danego zawodu, w tym również nauczyciela, jest
zespołem dóbr i wartości (postawą) niezbędnych do
osiągania celu wynikającego z natury danego
zawodu. „Etos jest strukturą głęboką, która tylko
pośrednio
ujawnia
się
w
indywidualnych
deklaracjach i działaniach; podobnie jak jeszcze
bardziej pośrednio odnajdziemy go w społecznych
obyczajach i państwowych prawach” (Kurczewski
1998)
Uściślenie pojęć
Wyzwania cywilizacyjne, to istniejące
zjawiska
związane
z
rozwojem
ludzkości,
które
wymuszają
na
społeczeństwach
i
poszczególnych
osobach konkretne interakcje, zależne
od
statusu,
znaczenia
czy
ról
społecznych.
•pogłębiająca się globalizacja
w różnych sferach życia;
•przyspieszenie rozwoju
ludności;
•coraz większa ilość czasu
wolnego;
•przesunięcie się
zatrudnienia do sfery usług;
•pluralizm i świeckość
społeczeństw,
•troska o tożsamość etniczną
i kulturową;
•wzrastająca rolą kobiet w
rozwoju cywilizacji ludzkiej;
•powszechny rozwój
zainteresowań artystycznych
i twórczych;
•przejście do demokracji
uczestniczącej.
Zjawiska charakterystyczne dla XXI
wieku
Wyzwania cywilizacyjne
1. Psychobójstwo
2. Chaos aksjologiczny.
3. Samotność.
4. Implozja środowiska rodzinnego.
5. Kłopoty z tożsamością szkoły.
6. Tendencyjna selekcja preferowanych postaw.
7. Paradoks ekologiczny.
8. Moda na psychomanipulację.
9. Kryzys dojrzałej religijności.
10. Kontrowersyjna teleologia .
Wyzwania cywilizacyjne
11. Hybrydyzacja.
12. Mediatyzacja życia.
13. Triada ekranowa.
14. Personalizacja gadżetów cywilizacyjnych.
15. Zapotrzebowanie na konkretny styl i kompetencje.
16. Pokusa kopiowania.
17. Powrót do cywilizacji obrazkowej.
18. Niebezpieczny „pajdocentryzm”
19. Eksperymentowanie edukacyjne.
20. Ogromne możliwości rozwoju.
Oczekiwane postawy nauczycielskie
powinien posiadać predyspozycje
terapeutyczne;
powinien posiadać podstawowe
kompetencje natury
psychopedagogicznej;
powinien posiadać zmysł
obserwacji;
powinien uczyć się dyskretnego
doradztwa;
powinien kształtować w sobie
postawę ofiarowywania czasu;
powinien robić wrażenie
nieprzytłaczającego;
powinien systematycznie
współpracować z domem
rodzinnym wychowanków;
powinien dbać o dyskrecję i
lojalność wobec wychowanka i
jego rodziny;
powinien rozwijać swoje
kompetencje komunikacyjne.
1. Lekarz pierwszego
kontaktu.
Przestrzeń
prawdy.
Przestrzeń
dialogu
Przestrzeń
odpowiedzial
ności.
2. Mistrz spotkania.
komunikowanie się z
uczniami i innymi ludźmi
oraz prowadzenie dialogu z
nimi;
zorientowanie się ku
przyszłości i innowacjom –
współpraca z uczniami,
rodzicami i innymi
przyjaciółmi szkoły;
rozwój samodzielności i
odpowiedzialności
nauczyciela oraz uczniów;
rozwijanie życiowej
mądrości i racjonalnego
(prozdrowotnego)
korzystania ze
współczesnych technologii
informacyjnych;
poszanowanie zdrowia i
naturalnego środowiska,
innych wartości ludzkich
oraz priorytetów
współczesnej pedagogiki
humanistycznej.
3. Kompetentny
przewodnik
Postawa
asertywności.
Postawa
budowania.
Postawa
empatii.
Postawa
dialogu.
4. Wspólnototwórczy
pracownik.
coraz większa anomia
tożsamościowa;
problemy z określeniem
norm etycznych;
stopniowa implozja
pełnionej roli;
ubezwłasnowolnienie
poprzez funkcjonujące w
oświacie schematy i mity;
odtwórczość;
alienacja z więzi
społecznych;
nadwrażliwość oraz
podatność na frustracje i
rozczarowania;
zniewolenie powinnością
zatracające samokrytyczność
i refleksyjność;
dekonstrukcja etosu
nauczycielskiego.
5. Stróż etosu.
Oczekiwane postawy nauczycielskie
1. Lekarz pierwszego
kontaktu.
2. Mistrz spotkania.
3. Kompetentny przewodnik.
4. Wspólnototwórczy
pracownik.
5. StróŜ etosu.
Perspektywy
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Powrót do relacji mistrz-uczeń.
Permanentne działania detoksykacyjne.
Likwidacja uprzedzeń jako wychowanie do tolerancji.
Integracja środowiska szkolnego.
Likwidacja lęku przed aksjologią.
Oddramatyzowanie procesu edukacyjnego.
Reedukacja rodziców.
Kształtowanie systemu motywacyjnego.
Demaskowanie zagrożeń poprzez pozytywny
modelling.
Transcendowanie siebie.
Konkluzja
„Misja wychowawcza powinna się opierać na
solidnym przygotowaniu, a tego się nie
improwizuje,
ani
nie
zdobywa
przez
powierzchowne studium i nie może być
zdobyte raz na zawsze. Przeciwnie, ono musi
być działaniem stałym i realizowanym w
codziennym, trwałym wysiłku. Czyż bowiem
nie mówimy o szkole stałego wychowania dla
wszystkich uczniów, to znaczy o działaniu
ciągłym w czasie, bez przerw i zaniedbań?”
(Jan Paweł II, 1979)
Marzenie
jest
programem
życia
(Janusz Korczak)
Dziękuję za uwagę