Choroby cywilizacyjne – skryty zabójca XXI wieku Uniwersytet

Choroby cywilizacyjne – skryty zabójca XXI wieku
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej
Andrzej Jaroszyński
Choroby cywilizacyjne (zwane także chorobami XXI wieku) są to
globalnie szerzące się, powszechnie znane choroby, spowodowane
rozwojem cywilizacji. Częstość ich występowania zależy od
stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa.
Nie stworzono dotychczas dokładnego podziału chorób
cywilizacyjnych i nie można powiedzieć jednoznacznie, czy dana
choroba jest chorobą cywilizacyjną.
Do chorób cywilizacyjnych zalicza się najczęściej:
cukrzycę, otyłość, zespół metaboliczny
nadciśnienie tętnicze
chorobę naczyń wieńcowych, miażdżyca, niewydolność serca
przewlekłą chorobę nerek
nowotwory
POCHP
?
Mechanizmu pojawienia się chorób cywilizacyjnych należy poszukiwać w
warunkach życia jakie narzucają wysoko rozwinięte cywilizacje oraz stylu
życia jaki wymuszają ich zdobycze i tempo postępu
Przyczyny:
nieprawidłowe żywienie
mała aktywność fizyczna
palenie papierosów
Mechanizmu pojawienia się chorób cywilizacyjnych należy poszukiwać w
warunkach życia jakie narzucają wysoko rozwinięte cywilizacje oraz stylu życia
jaki wymuszają ich zdobycze i tempo postępu
postępujące uprzemysłowienie i urbanizacja
wzrost napięcia nerwowego i sytuacji stresowych
skażenie środowiska
hałas
promieniowanie jonizujące
2010 – 285 mln (6,6% populacji dorosłych)
2030 – szacunkowo 438 mln (7,3% dorosłych)
Polska należy do krajów o wysokiej zachorowalności – ok. 3 mln (7%)
Raport Health Behaviour School-aged Children (HBSC) 2010:
Dzieci 11-12 lat: 18,3% nadwaga (>85<95 centyl)
3,4% otyłość (>95 centyla)
Patogeneza cukrzycy typu II
98-99%
Zespół Pradera-Willego
Endokrynopatie
Leki
1-2%
Nadciśnienie tętnicze w Polsce 2014
Osoby dorosłe ~ 29 mln
100%
35% NT leczone
właściwie
80%
RR wysokie prawidłowe
29% - 8.4 mln
60%
35% NT leczone
nieskutecznie
40%
15% NT rozpoznane,
nieleczone
Nadciśnienie tętnicze
30% - 8.7 mln
20%
15% NT
nierozpoznane
0%
Populacja
NATPOL III, Sondaż reprezentatywny, 2014
Miażdżyca
Cukrzyca
Otyłość
Nadciśnienie
PCHN
Nowotwory
Niewydolność
serca
Choroba
wieńcowa
Palenie
Choroby cywilizacyjne przyczyniają się do ponad 80% wszystkich zgonów
a dodatkowo są odpowiedzialne za większość kosztów społecznych,
pogorszenia jakości życia i skrócenia jego długości, jak również
odpowiadają za przeważająca większość kosztów ponoszonych na
ochronę zdrowia.
100
60
40
20
0
1
koszt
śmiertelność
80
2
3
Choroby cywilizacyjne
Pozostałe choroby
Medycyna
Naprawcza
Profilaktyka