System Polityczny RP - Instytut Nauk Politycznych UW

dr Tomasz Słomka
SYSTEM POLITYCZNY RP
Politologia / bezpieczeństwo wewnętrzne – studia I stopnia
Ćwiczenia: tematyka i literatura
1. Podstawowe pojęcia związane z funkcjonowaniem systemu politycznego Polski.
1) Pojęcie systemu politycznego, ustroju politycznego, systemu rządów.2) Pojęcie, rodzaje i
funkcje konstytucji. 3) Prawo konstytucyjne i jego źródła. 4) Konstytucja RP a standardy
współczesnego konstytucjonalizmu.
Literatura: 1) L.Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2007 i nast. wydania, 2)
A.Pułło, Wokół pojęcia ustroju politycznego, [w:] M.Kudej (red.), W kręgu zagadnień konstytucyjnych, Katowice
1999, 3) T.Mołdawa, Konstytucja RP a standardy współczesnego konstytucjonalizmu w perspektywie minionej
dekady, [w:] W.Jakubowski, T.Słomka (red.), Porządek konstytucyjny w Polsce, Warszawa-Pułtusk 2008.
2-4. System źródeł prawa w Konstytucji RP i jego kontrola
1) Pojęcie systemu źródeł prawa, 2) Źródła prawa powszechnie obowiązującego: umowa
międzynarodowa, ustawa, rozporządzenie, 3) Prawo krajowe a prawo wspólnotowe, 4)
Trybunał Konstytucyjny: geneza, funkcje i kompetencje, skutki orzeczeń.
Literatura: 1) L.Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne...,2) P.Sarnecki, System źródeł prawa w Konstytucji RP,
Warszawa 2002, 3) P.Winczorek, Konstytucja RP a prawo wspólnotowe, „Państwo i Prawo” 2004, z.11, 4)
J.Podkowik, Zasada nadrzędności Konstytucji a wspólnotowy porządek prawny, [w:] K.Górka, T.Litwin (red.),
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Próba oceny i podsumowania z perspektywy dziesięciolecia stosowania,
Kraków 2008.
5. Demokracja pośrednia i bezpośrednia w świetle Konstytucji RP.
1) Pojęcie i podstawowe cechy demokracji bezpośredniej i pośredniej. 2) Instytucje
społeczeństwa obywatelskiego w Konstytucji RP. 3) Referenda. 4) Inicjatywa ludowa.
Literatura: 1)L.Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne..., 2) A.K.Piasecki, Referenda w III RP, Warszawa 2005
(Wprowadzenie i rozdz. I); 3) J.Szymanek, Ludowa inicjatywa ustawodawcza. Uwagi de lege lata, „Państwo i
Prawo” 2001, z. 3.
6-7. Prawo wyborcze: wybory do Sejmu, Senatu i prezydenckie oraz do Parlamentu
Europejskiego.
1) Ustrojowo – polityczna rola wyborów parlamentarnych i prezydenckich w III
Rzeczypospolitej. 2) Organizacja wyborów. 3) Zgłaszanie kandydatów. 4) Ustalanie wyników
głosowania. 5) WaŜność wyborów. 6) Kampania wyborcza. 7) Finansowanie wyborów.
Literatura: 1) L.Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne..., 2) J.Raciborski, Wybory i wyborcy, [w:] J.J.Wiatr,
J.Raciborski, J.Bartkowski, B.Frątczak-Rudnicka, J.Kilias, Demokracja polska 1989-2003, Warszawa 2003, 3)
M.Chmaj, W.Skrzydło, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Kraków 2005, rozdz. 2, 3, 4, 5.
8-10. Sejm i Senat
1) Struktura i tryb funkcjonowania parlamentu. 2) Status prawny posła i senatora. 3) Funkcje
Sejmu i Senatu. 4) Organizacja wewnętrzna Sejmu i Senatu. 5) Tryb ustawodawczy. 6)
Zgromadzenie Narodowe.
Literatura: 1) L.Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne... 2) P.Sarnecki, Funkcje i struktura Sejmu według nowej
Konstytucji, "Państwo i Prawo", z.11-12/1997. 3) Z.Jarosz, Model konstytucyjny władzy ustawodawczej a
praktyka ustrojowa – parlament, [w:] K.Działocha (red.), Podstawowe problemy stosowania Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej. Raport wstępny, Warszawa 2004.
11-12. Prezydent Rzeczypospolitej
1) Geneza przywrócenia instytucji Prezydenta RP. 2) Ustrojowa pozycja Prezydenta RP. 3)
Kompetencje Prezydenta RP. 4) Odpowiedzialność konstytucyjna głowy państwa.
Literatura: 1) L.Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne... 2) R.Mojak, Pozycja ustrojowa Prezydenta RP w świetle
nowej Konstytucji RP, "Państwo i Prawo", z.11-12/1997. 3) A.ChorąŜewska, Prezydent jako czynnik równowagi.
ArbitraŜ prezydencki, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 6. 4) T.Słomka, Ustrojowe cechy polskiej kohabitacji,
„Rocznik Nauk Politycznych” 2008, nr 11.
13-14. Rada Ministrów
1) Ustrojowa pozycja Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów. 2) Sposób powoływania
Rady Ministrów. 3) Struktura rządu. 4) Tryb działania Rady Ministrów. 5) Kompetencje Rady
Ministrów. 6) Administracja rządowa.
Literatura: 1) L.Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne...; 2) L.Garlicki, Rada Ministrów: powoływanie – kontrola
– odpowiedzialność, [w:] A.Bałaban (red.), Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, Kraków 2002; 3)
B.Banaszak, Egzekutywa w Polsce – stan obecny i uwagi de lege fundamentali ferenda, „Przegląd Sejmowy”
2006, nr 3.
Teksty źródłowe: 1)T.Mołdawa, Konstytucje polskie 1918-1998, Warszawa 1999 i nast. wyd.; 2) Seria z
paragrafem, Wyd. Zakamycze, Kraków 2008 i nast. wydania; 3) D.Dudek, Konstytucja RP. Wybór źródeł,
Lublin 2008 i nast. wydania. Teksty ustaw dostępne są równieŜ na stronie Sejmu: www.sejm.gov.pl
Bezpłatny dostęp do numerów „Przeglądu Sejmowego”: www.sejm.gov.pl/wydarzenia/przeglad/przeglad.htm
Na wszystkie zajęcia obowiązuje znajomość Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.
Inne akty prawne obowiązujące na poszczególne zajęcia:
• Ustawa o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli z 24 czerwca 1999 r.
• Ustawa o referendum ogólnokrajowym z 14 marca 2003 r.
• Ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora z 9 maja 1996 r.
• Ustawa – ordynacja wyborcza do Sejmu RP i do Senatu RP z 12 kwietnia 2001 r.
• Ustawa – ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego z 23 stycznia 2004 r.
• Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych z 20 lipca 2000 r.
• Ustawa o sejmowej komisji śledczej z 21 stycznia 1999 r.
• Ustawa o wyborze Prezydenta RP z 27 września 1990 r.
• Ustawa o Radzie Ministrów z 8 sierpnia 1996 r.
• Ustawa o działach administracji rządowej z 4 września 1997 r.
• Uchwała Sejmu RP – Regulamin Sejmu RP z 30 lipca 1992 r.
Forma zaliczenia zajęć: kolokwium pisemne na przedostatnich zajęciach.