Deklaracja na konferencję Narodów Zjednoczonych w sprawie

Deklaracja na konferencję Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
w Cancun
Walka ze zmianami klimatu:
Pozytywny udział rolnictwa i leśnictwa
grudzień 2010
Walka ze zmianami klimatu:
Pozytywny udział rolnictwa i
leśnictwa
Kluczowe wiadomości na
konferencję w Cancun
‹‹ Zgodnie z rozdziałem IX tekstu negocjacji w sprawie działań rozważanych w
perspektywie długoterminowej, spółdzielcze strategie sektorowe oraz specyficzne
działania dla poszczególnych sektorów rolnych, mogą przyczynić się do uznania
strategicznego charakteru tego sektora i doprowadzić do wzmocnienia relacji
pomiędzy rolnictwem a bezpieczeństwem żywności oraz do wzmocnienia związku
pomiędzy łagodzeniem zmian klimatu a przystosowywaniem się do nich.
‹‹ Szczególna rola produkcji oraz bezpieczeństwa żywności powinna być jasno
wskazana w tekście na temat działania w perspektywie długoterminowej, który
powinien być przyjęty w ramach COP16.
‹‹ Międzynarodowy program pracy w zakresie rolnictwa, przygotowany pod egidą
Organu Doradztwa Naukowego, Technicznego i Technologicznego Narodów
Zjednoczonych (ABSTTA), byłby bardzo użyteczny, aby promować badania,
rozwój, stosowanie oraz rozpowszechnianie technologii, praktyki i procesy,
których celem jest redukcja emisji gazów cieplarnianych pochodzących z
rolnictwa oraz współpraca w tych dziedzinach.
‹‹ Możliwe jest osiągnięcie realnej redukcji gazów cieplarnianych, przy jednoczesnej
optymalizacji potencjału produkcji europejskiego rolnictwa i leśnictwa dzięki
większej produktywności i skuteczności.
‹‹ Trwała gospodarka leśna powinna być wzięta pod uwagę w politykach
zajmujących się łagodzeniem zmian klimatu. Przyszłe międzynarodowe reguły
wliczania powinny być zrewidowane, aby nie zagrozić równowadze pomiędzy
nowymi zachętami do sekwestracji dwutlenku węgla a mobilizacją produktów
drzewnych i biomasy przeznaczonej do produkcji odnawialnej energii oraz
materiałami przeznaczonymi na budownictwo i przemysł. Jest to również istotne
dla rolnictwa.
‹‹ Wysiłki rolników powinny być wspierane przez solidne i sprawiedliwe polityki
na poziomie UE oraz na poziomie międzynarodowym. Wdrażanie polityki w
zakresie zmian klimatu nie powinno zagrażać witalności ekonomicznej oraz
konkurencyjności działań rolnictwa i leśnictwa.
W związku z konferencją Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu w Cancun, planowaną
na grudzień 2010, Komitety Copa-Cogeca, reprezentujące europejskich rolników, leśników
i spółdzielnie rolne, uważają, że 16. Konferencja Stron (COP16) musi być kontynuacją drogi
określonej w porozumieniu z Kopenhagi z 2009 roku.
Światowe wyzwania
‹‹ Rolnictwo i leśnictwo mają znaczenie strategiczne i ekonomiczne
na poziomie światowym oraz odgrywają główną rolę w walce
z obecnymi i przyszłymi wyzwaniami. Rosnący popyt na żywność
oraz odnawialne materiały i energię, w połączeniu ze zmianami klimatu i
rosnącymi wahaniami na rynku oznacza, że bezpieczeństwo żywnościowe
nie może już być uznawane za oczywistość. Będzie ono priorytetem polityki
rządów na całym świecie. Ponadto, ubywa ziemi w rolnictwie w wyniku
rosnącej presji na wykorzystanie gruntów w celu zaspokojenia potrzeb
urbanistycznych i transportowych. Zmiany klimatu, wraz z bezpieczeństwem
żywnościowym i energetycznym powinny być postrzegane jako zbieżne
elementy zrównoważonej produkcji rolnej i leśnej.
‹‹ Wpływ zmian klimatu na światową produkcję żywności musi być
brany pod uwagę przy opracowywaniu unijnej i międzynarodowej polityki
w sprawie zmian klimatu. Dodatkowe wymogi i działania związane z walką ze
zmianami klimatu potrzebują silnej i funkcjonalnej społeczności rolników na
terenach wiejskich.
‹‹ Rolnicy i leśnicy w dużym stopniu przyczynili się do redukcji
wpływu swojej działalności na klimat, gdyż emisje gazów
cieplarnianych przez rolnictwo spadły o 20 procent w latach 1990-2006
(UE-27). Ponadto, europejskie lasy kumulują 0,5 Gt CO2/rok, to znaczy
10% całkowitych rocznych emisji gazów cieplarnianych z europejskiego
przemysłu. Do pewnego stopnia, zobowiązania te były wspierane
przez zaangażowanie rolników, przez reformy WPR oraz harmonijne
wprowadzenie europejskich przepisów środowiskowych. Ponadto, rolnictwo
i leśnictwo mają duży udział w cyklu węglowym i mogą, dzięki mobilizacji
produktów drzewnych oraz biomasy, reprezentować duży potencjał
redukcji emisji CO2 pochodzących z paliw kopalnych oraz nieodnawialnych
materiałów przeznaczonych na budownictwo i przemysł.
Pierwszy etap, walka ze skutkami zmian
klimatu
‹‹ Rolnictwo i leśnictwo jako pierwsze odczuwają wszystkie skutki
zmian klimatu. Nawet jeśli rolnicy i leśnicy przywykli do dostosowywania
swoich praktyk do stopniowych zmian, to amplituda i skutki zdarzeń
klimatycznych (wczesne lub późne przymrozki, wzrastająca zmienność
sezonowości, sezonowe i roczne opady deszczu, powodzie, susze, szerzenie
się gatunków inwazyjnych itd.) będą miały większy wpływ na ich działalność,
niż w jakimkolwiek innym sektorze gospodarki i podważą ich możliwości w
zakresie dostosowywania się do zmian klimatu.
‹‹ Emisje z rolnictwa posiadają unikalny profil w porównaniu z
emisjami z pozostałych sektorów. Profil rolnictwa w zakresie emisji
gazów cieplarnianych różni się znacznie od profilu pozostałych sektorów,
takich jak przemysł, gospodarstwa domowe i transport, zważywszy na
fakt, że dominują w nim gazy inne niż CO2, pochodzące z procesów
naturalnych i biologicznych: metan (fermentacja energetyczna przeżuwaczy)
i podtlenek azotu (stosowanie organicznych i nieorganicznych nawozów
w glebie). Dlatego też, biologiczny charakter emisji pochodzących z
rolnictwa, szczególnie zmiennych, nie powinien być ignorowany w doborze
odpowiednich opcji łagodzenia. Ponadto, nie można karać rolników
za emisje wynikające z naturalnych procesów, które nie są związane z
procesami zarządzania, czyli spowodowane na przykład rosnącą temperaturą
i większym prawdopodobieństwem suszy i niedoboru wody, co objawi się
uwalnianiem dodatkowego dwutlenku węgla z gleby.
Wykorzystanie zbieżności pomiędzy
dostosowaniem się do zmian
klimatu, zmniejszaniem emisji gazów
cieplarnianych i wydajnością w rolnictwie
‹‹ Istota rolnictwa i leśnictwa sprawia, że łagodzenie zmian klimatu i
dostosowanie się do nich może być często prowadzone jednocześnie.
• Rolnictwo i leśnictwo, dzięki cyklowi węgla, są jedynymi sektorami gospodarki,
które mogą sekwestrować węgiel w glebie i biomasie podczas swoich procesów
produkcji, które są nieodłącznie związane z ochroną bioróżnorodności, lepszym
magazynowaniem wody i zapobieganiem pożarom, powodziom i erozji. Tym
samym, agroleśnictwo, które łączy rolnictwo i leśnictwo, może być potencjalnie
rozwijane w wielu regionach UE i mogłoby także zwiększyć sekwestrację
dwutlenku węgla, będąc w ten sposób sposobem przystosowania się do zmian
klimatu (np. susza, burze).
• Rolnictwo i leśnictwo mogą produkować biomasę, aby dostarczać energii
niskowęglowej. Sektorowe redukcje emisji gazów cieplarnianych są możliwe
dzięki zwiększonemu stosowaniu upraw energetycznych, biomasie leśnej,
biopozostałościom i obornikowi do produkcji biopaliw, a także biogazowi
do ogrzewania i produkcji prądu. Ponadto, inne usługi związane z energią
odnawialną, są nieodłączoną częścią rolnictwa (np. produkcja energii wiatrowej
i słonecznej w gospodarstwach) i przyczyniają się także do zmniejszenia
zależności od energii kopalnej oraz do poprawy ogólnej odporności
gospodarstw rolnych.
• Co więcej, zwiększone zużycie towarów rolnictwa i leśnictwa w produkcji
materiałów przemysłowych, może również przyczynić się do zmniejszenia
zapotrzebowania na produkty petrochemiczne, takie jak polimery i włókna.
Te produkty podstawowe oraz produkty ze ściętego drewna, mogą odgrywać
ważną rolę w zastąpieniu energochłonnych materiałów przemysłowych, np.
w budownictwie. Takie rynki oferują możliwości zróżnicowania systemów
produkcji rolnej i ekosystemów rolnych.
• Sektor rolnictwa dąży do poprawy wydajności wykorzystania surowców,
zwiększając jednocześnie swoje możliwości produkcyjne. Na przykład, postęp
w dziedzinie efektywności energetycznej budynków gospodarskich oraz
w zakresie zarządzania stosowaniem nawozów i obornika poprzez lepsze
planowanie i wykorzystywanie, może nie tylko zmniejszyć emisje, ale również
poprawić jakość wody. Poza tym, niezbędna jest promocja wykorzystywania
wyników badań poprzez zmiany praktyk żywienia zwierząt i wprowadzanie
innowacyjnych rozwiązań przetrzymywania zwierząt, pozwalających na
redukcję emisji gazów cieplarnianych przy jednoczesnej poprawie odporności
na przyszłe wydarzenia klimatyczne. Ponadto, poprawa efektywności
wykorzystywania wody w rolnictwie może pomóc w adaptacji do ograniczonej
dostępności wody.
‹‹ Ten istotny udział rolnictwa i leśnictwa w sektorze energii, przemysłu,
budownictwa i transportu, powinien być uznany, nawet jeśli obecna
polityka klimatyczna nie przyznaje im tych zalet.
Czynniki będące przeszkodą dla udziału
leśnictwa i rolnictwa
‹‹ Nieprawidłowe funkcjonowanie rynku oraz zaburzenia
konkurencji nie pozwalają rolnictwu i leśnictwu na
zoptymalizowanie ich potencjału w zakresie przystosowywania
się do zmian klimatu i ich łagodzenia. Niestabilność rynku wzrasta : w
trakcie kryzysu rolnego z 2009 roku, dochody rolników spadły średnio o 12%
(w UE-27)1.
‹‹ Potrzebne są duże inwestycje w badania, aby wypełnić obecne
luki w zakresie potencjału łagodzenia poszczególnych praktyk
zarządzania i ich kosztów, aby przyjęte zostały najbardziej
rentowne opcje oraz wdrażanie na poziomie gospodarstw rolnych.
Systemy doradztwa oraz szkolenia zawodowego są konieczne, aby poprawić
zdolność adaptacji rolników i właścicieli leśnych oraz aby ułatwić ich dostęp
do instrumentów pozwalających na wykorzystanie potencjału ich działalności
w zakresie łagodzenia zmian klimatu.
‹‹ Wątpliwości odnoszące się do obecnych zasad kontroli oraz
wliczania, stosowanych dla działań związanych z użytkowaniem
gruntów, zmianą przeznaczenia gruntów oraz leśnictwem, nadal
stanowią duże wyzwanie.
1 Eurostat.
Rolnictwo i leśnictwo potrzebują ram
politycznych zwróconych ku przyszłości
‹‹ Autonomiczna zdolność przystosowywania się do zmian w
perspektywie długoterminowej na poziomie gospodarstw rolnych
jest ograniczona, a zmiany klimatu stają się obecnie kluczowym
czynnikiem w decyzjach podejmowanych przez rolników,
właścicieli leśnych oraz spółdzielnie rolne.
‹‹ Dlatego też bardzo ważne jest, aby zapewnić stabilne i elastyczne
ramy polityczne, aby można było realizować długoterminowe
inwestycje w technologie respektujące klimat. Pierwszeństwo
powinno być przyznane opcjom « no regret », które prezentują zarówno
korzyści ekonomiczne jak i środowiskowe oraz które pozwalają uniknąć
pojawiania się konfliktu interesu pomiędzy poszczególnymi celami.
‹‹ Każda strategia w zakresie klimatu dla sektora rolnictwa
i leśnictwa musi być opracowywana z dużą ostrożnością.
Wiele instrumentów przeznaczonych do redukcji emisji
gazów cieplarniach pochodzących z tych sektorów mogłoby
doprowadzić do delokalizacji produkcji poza UE. Doprowadziłoby
to jedynie « eksportu » tych emisji do krajów trzecich, ograniczając
rozwój europejskiego sektora rolno-spożywczego. Ta ewentualność byłaby
zagrożeniem dla miejsc pracy milionów rolników oraz dla konkurencyjności
ich spółdzielni.
EKOMITETY COPA I COGECA :
GŁOS EUROPEJSKICH ROLNIKÓW I ICH SPÓLDZIELNI
Komitety Copa-Cogeca są zjednoczonym głosem rolników i ich spółdzielni w
Unii Europejskiej. Wspólnie, organizacje te pracują na rzecz zrównoważonego,
innowacyjnego i konkurencyjnego europejskiego rolnictwa, które może
gwarantować bezpieczeństwo zaopatrzenia w żywność dla 500 milionów
europejskich obywateli. Komitet Copa reprezentuje ponad 13 milionów
rolników i ich rodzin, a Komitet Cogeca reprezentuje interesy 38 000
spółdzielni rolnych. Liczą one 77 organizacji członkowskich z różnych państw
członkowskich UE.
61, Rue de Trèves
B - 1040 Brussels
Phone 00 32 (0) 2 287 27 11
Fax
00 32 (0) 2 287 27 00
www.Copa-Cogeca.eu
EN(10)7034