optymalizacja wymiany turystycznej między republiką białoruską a

TUDIĄ
Ś W I E T L A N A A. C H O M I C Z , E L E N A A. G A W R I Ł O W A ,
MARCIN
BEKTA
OPTYMALIZACJA W Y M I A N Y
TURYSTYCZNEJ
MIĘDZY REPUBLIKĄ B I A Ł O R U S K Ą
A RZECZPOSPOLITĄ POLSKĄ
Aktualność zakreślonego tematu uwarunkowana jest istnie­
jącą tendencją clo intensyfikacji współpracy w sferze turystyki
między Republiką Białoruską a sąsiednimi państwami.
Myśl przeprowadzenia wspólnych badań w problematyce
perspektyw i możliwości rozwoju wymiany turystycznej między
Białorusią i Polską zrodziła się w ramach wspólnego naukowoedukacyjnego projektu Katedry Turystyki Międzynarodowej wy­
działu Stosunków Międzynarodowych Białoruskiego Uniwersy­
tetu Państwowego w Mińsku i Wydziału Turystyki i Rekreacji
Akademii Humanistycznej w Ciechanowie: „Organizacja badań
marketingowych dla optymalizacji wymiany turystycznej mię­
dzy Republiką Białoruską a Rzeczpospolitą Polską".
Ocena perspektyw rozwoju wymiany turystycznej między
państwami przewidywała przeprowadzenie skrupulatnej lu­
strzanej analizy o b e c n e g o stanu i możliwości wzrostu rynku tu­
rystycznego obu państw i metodycznie zawiera się w s w e g o
rodzaju dublowaniu podstawowych podtematów badawczych
w celu otrzymania obrazu całościowego. W ramach realizacji
tego zadania został opracowany program badawczy, włączają­
cy dwa podstawowe bloki:
Rok IV/XI Nr 1-2/2009
192
Świetlana A. Cbomicz, Elena A. Gawrilowa, Marcin Bekta
-
P o l s k a jako kierunek turystyki wyjazdowej dla białoruskiego rynku
turystycznego;
- B i a ł o r u ś jako kierunek wyjazdowy dla polskiego rynku turystycz­
nego.
Każdy blok badawczy z kolei włącza wiele tematów podstawowych swego rodzaju kierunków badawczych. A zatem, pierwszy blok zawiera
następujące problemy do rozpatrzenia:
1. Analiza wskaźników statystycznych turystyki przyjazdowej z Polski
na Białoruś (dynamika ilości wyjazdów turystycznych, cele wyja­
zdów, odwiedzane regiony, wskaźniki wydatków turystycznych,
czas trwania wyjazdu, wykorzystany środek transportu, środki roz­
lokowania itd.);
2. Czynniki rozwoju turystyki w Polsce, potencjał turystyczno-rekreacyjny i turystyczne zasobu kraju;
3. Cechy rozwoju przemysłu turystycznego w polskich wojewódz­
twach;
4. Polska jako produkt turystyczny w propozycji białoruskich turoperatorów;
5. Kierunki optymalizacji wymiany turystycznej między Białorusią
i Polską;
6. Materiał kartograficzny (plany dla różnego rodzaju turystyki, mapy
turystyczne polskich województw itd.
Rezultat badania - to określone, praktyczne rekomendacje dotyczące
opracowania strategii optymalizacji wymiany turystycznej między pań­
stwami oraz naukowo-metodyczny podręcznik „Geografia turystyki w re­
gionach Polski i Białorusi. Możliwości optymalizacji wymiany turystycz­
nej". Jednym z rezultatów projektu stanie się także przewodnik po Polsce
w języku rosyjskim dla turystów białoruskich i po Białorusi w języku pol­
skim dla polskich turystów. Zdaniem autorów wydanie przewodnika po­
winno sprzyjać wzrostowi poziomu informacji udzielanych przedsiębior­
stwom ze sfery turystyki, a także ludności kraju (potencjalnym turystom)
o możliwościach turystycznych destylacji, c o z kolei jest jednym z waż­
nych czynników, sprzyjających rozwojowi wymiany turystycznej między
obu państwami.
Polska jako kierunek turystyki wyjazdowej dla białoruskiego
rynku turystycznego
Należy podkreślić, że jednym z podstawowych identyfikatorów ko­
nieczności przeprowadzenia głębokiej analizy perspektyw i możliwości
rozwoju danego kierunku turystyki wyjazdowej stało się obniżenie wska-
CSTUDIA
MAZOWIECKIE
Optymalizacja wymiany turystycznejmiędzy Republiką Białoruską a Rzeczpospolitą Polską
193
źników pojemności ruchu turystycznego z Białorusi do Polski (rys. 1 ) ,
a także małe zainteresowanie przedsiębiorstw turystycznych stworzeniem
i realizacją tur produktów, zorientowanych na różne segmenty rynku
i związanych z różnymi rodzajami turystyki i turystycznymi destylacjami
w Polsce. Powstaje konieczność bardziej detalicznego zbadania strategicz­
nych perspektyw rozwoju danego kierunku białoruskiej turystyki wyja­
zdowej.
;}>•••••.-.">•••
•
;
.• ^^r-l^^
~
ą^.J.H-.}
3000000
2500000
2000000
1500000
1000000
m
o
500000
0
ot> &> c$
o
&
& qy
c& <p>
r& <y
N
&
c$r
V
V
1/
Rys. 1 Dynamika liczby turystów Republiki Białoruskiej przyjeżdżających d o Polski
w celach turystycznych wg d a n y c h Instytutu Turystyki R z e c z y p o s p o l i t e j Polskiej ( D i licz­
ba turystów białoruskich, wyjeżdżających d o Polski w r a m a c h turystyki z o r g a n i z o w a n e j
wg. danych N a r o d o w e g o K o m i t e t u Statystycznego Republiki Białoruskiej ( 2 ) .
Zdaniem autora, paradoks sytuacji zaistniałej na rynku turystyki wyja­
zdowej z Białorusi do Polski polega na tym, że z jednej strony ten kraj jest
tradycyjną destylacją turystyczną dla narodu białoruskiego, a z drugiej
strony, jak pokazują wyniki przeprowadzonego badania, jest niespenetrowany zarówno przez turystów z Białorusi, jak i przez białoruskie firmy
turystyczne.
W związku z tym, jednym z kierunków badawczych było uwydatnie­
nie i analiza stopnia informowania potencjalnych białoruskich n a b y w c ó w
turnusów w Polsce, identyfikacja ich upodobań i potrzeb. Dla zrealizowa­
nia zgłoszonej analizy p r z e p r o w a d z o n o specjalną ankietę „Polska
w oczach białoruskich turystów i pracowników biznesu turystycznego".
Badania wśród turystów prowadzone były głównie na wystawie „Turbiznes 2008" odbywającej się w Mińsku w dniach 5-8 listopada. Pytania za­
dano również przechodniom na głównych ulicach Mińska i studentom
BUP Opracowaniem ankiety i analizą zebranych informacji zajęli się praRok IV/ XI
Nr 1-2/2009
194
Świetlana A. Chomicz, Elena A. Gawriłowa, Marcin Bekta
cownicy Katedry Turystyki Międzynarodowej N. I. Poleiszczuk i S. A. Cho­
micz, a także uczestniczki projektu, studentki 4-go roku Wydziału Stosun­
ków Międzynarodowych BUP, Ołga Miller i Jekaterina Usielonok.
Przeprowadzenie ankiety miało dwa podstawowe etapy:
I etap - ankieta wśród studentów WSM, jako przyszłych pracowników
biznesu turystycznego i działalności w gospodarce zagranicznej (2008 r.);
II etap - badania, przeprowadzone na wystawie „Turbiznes 2008", po­
tencjalnych konsumentów polskiego produktu narodowego, a także bia­
łoruskich turoperatorów, pracujących na tym kiermaszu (2008 r.).
Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród studentów
Głównym celem przeprowadzenia ankiety wśród studentów było
sprawdzenie stopnia ich wiedzy o narodowym produkcie turystycznym
Polski. Studentom przedstawiono spis pytań, który zawierał zarówno py­
tania dotyczące ogólnej wiedzy o Polsce, jak i pytania zorientowane na
informacje o kompleksie turystycznym kraju. Nie wywołały trudności
punkty ankiety związane ze wskazaniem stolicy Polski, identyfikacja flagi
narodowej i obiegowej jednostki pieniężnej, języka państwowego, nazwa­
mi gór, rzek, dużych centrów turystycznych. Najmniejszą ilość popraw­
nych odpowiedzi zanotowano w stosunku do pytań dotyczących kultury
i życia społecznego kraju, na przykład wymienienie znanych polskich
sportowców lub danie przykładu filmu polskiego - to było udziałem nie­
licznych studentów. Trudność sprawiały także pytania o święta narodowe
i narodową kuchnię.
'
Należy podkreślić, że ankieta była przeprowadzona wśród studentów
o specjalności „Zarządzanie turystyką międzynarodową", a to znaczy, że
wśród przyszłych pracowników przemysłu turystycznego Białorusi. Ci lu­
dzie powinni być zaznajomieni z takimi dziedzinami, jak geografia tury­
styki międzynarodowej, międzynarodowy rynek turystyczny, priorytetowe
kierunki turystyki międzynarodowej, turystyczny rynek Białorusi itd. Jed­
nak, jak pokazały wyniki ankiety, wiedza studentów białoruskich na te­
mat stanu o b e c n e g o i perspektywach rozwoju turystyki w Polsce, centrów
turystycznych tego kraju, pozostawia wiele do życzenia. Należy zazna­
czyć, że taka sytuacja, według autorów, powstała nie z powodu niedosko­
nałości programu nauczania lub marnych postępów w nauce, a z powo­
du niewystarczającego strumienia informacji o możliwościach turystycz­
nych Polski, zacofania tego kierunku na rynku wyjazdowej turystyki Białoaisi.
W ramach ankiety odwiedzający wystawę „Turbiznes 2008" (Mińsk)
otrzymali następujące pytania:
CSTUDIA
MAZOWIECKIE
Optymalizacja wymiany turystycznej między Republiką Białoruską a Rzeczpospolitą Polską
195
1. Pana/Pani wiek
• Do 25 lat;-26 - 30 lat; 31 - 4 0 lat; 41 i więcej lat
2. Czy był (a) Pan/Pani w Polsce ?
• Tak; Nie
•
3. Jeśli Pan/Pani nie był(a) w Polsce, to czy Pan/Pani chciał(a) tam poje­
chać ?
• Tak; Nie
4. Jeśli tak, to jakie miasta chce Pan/Pani zwiedzić ?
•
^
5. Jakie skojarzenia z Polską u Pana/Pani powstają?
• Wybrzeże Bałtyckie
'
•
• Kraina jezior
• Narciarstwo górskie
.
• Skarbnica kultury
6. Jadąc do Polski Pan/Pani wybierze:
• Wycieczki
• Sanatoria
• Świątynie
• Uzdrowiska nadmorskie
• Ekoturystykę
• Agroturystykę
7. W jakim kraju Pan/Pani woli ekoturystykę; w Polsce czy na Białorusi ?
8. W którym kraju Pan/Pani preferuje narciarstwo górskie: w Polsce, Cze­
chach, Bułgarii, Słowacji, na Ukrainie, Białorusi ?
9. Czy Pan/Pani woli grupowy czy indywidualny wyjazd do Polski?
lOJaki wybrałby Pan/Pani dla siebie sezon na wyjazd do Polski ?
• Zima; wiosna; lato; jesień
11.Czy Pan/Pani chce spędzać ferie bożonarodzeniowe w Polsce (195-220
euro, 5 dni)
• Tak; nie
,
. . \
,...,„: .•. <,
12.Czy słyszał (a) Pan/Pani o wycieczkach gastronomicznych do Polski?
13. Co według Pana/Pani jest podstawową przeszkodą w złożeniu wizy­
ty w Polsce?
• Koszt wizy
• Złożoność spraw związanych z otrzymaniem wizy
• J a k o ś ć oferowanych usług
• Koszt wyjazdu
• Wolę wycieczki do bardziej egzotycznych państw
14. Czy według Pana/Pani w sposób wystarczający są w Białoaisi rekla­
mowane wycieczki do Polski?
ł
t
Rok IV/XI Nr 1-2/2009
196
Świetlana A. Cbomicz, Elena A. Gawriłowa, Marcin Bekta
Analizując pytania ankiety, należy zwrócić uwagę na to, że autorzy po­
starali się o otrzymanie od respondentów maksymalnej ilości informacji,
ograniczonej niedużą ilością pytań. Ankieta pozwoliła na uwidocznienie
zarówno stopnia wiedzy potencjalnych turystów o produkcie turystycz­
nym jakim jest Polska, jak i identyfikacji życzeń i upodobań białoruskich
turystów, co do wycieczek do tego kraju, wyrobieniu wyobrażeń o moż­
liwych celowych segmentach turystyki wyjazdowej z Białorusi do Polski.
Analiza tych danych może dać podstawy do detalicznego planu marketin­
gowego dotyczącego optymalizacji wymiany turystycznej między oboma
krajami.
Wyniki przeprowadzonego badania są następujące:
W badaniu brało udział 150 osób, z których 6 5 , 5 % to ludzie młodzi
w wieku do 25 lat; 24,5% ludzie w wieku powyżej 4 0 lat i 7 , 3 % i 2,3% lu­
dzie w wieku odpowiednio 26-30 lat i 3 1 - 4 0 lat. Na tej podstawie można
wysnuć wniosek, że rezultaty badania pokażą w przeważającym stopniu
tendencje w turystyce młodzieżowej.
Przynajmniej jeden raz odwiedziło Polskę 6 0 % respondentów. Ko­
niecznie chce tam pojechać 9 1 % respondentów, którzy nigdy nie byli
w Polsce. Z miast zaznaczonych jako priorytetowe przewodzą Kraków
(32,8%) i Warszawa (32,2%). Popularnością cieszą się także Wieliczka
(6,6%, Gdańsk (5,2%), Wrocław (3,9%), Zakopane ( 3 , 3 % ) . Wśród wielu in­
nych wymieniano także Poznań, Częstochowę, Łódź, Szczecin, Toruń,
Malbork, Mikołajki, Białystok. Absolutnie wszystkie miasta Polski chciało
odwiedzić 4 , 3 5 % respondentów.
Z praktycznego punktu widzenia, jednym z najciekawszych punktów
ankiety było pytanie o to, jakie skojarzenia wśród Białorusinów wywołu­
je Polska. Wyniki pokazuje rys. 2
16,60%
5,80%
a Skarbnica kultury
1 Wytereże Bałtyckie
•Kraina jezior
11,20%
13^60%
TUDIA
SOWIECKIE
52.83%
• r m e propozycje
Optymalizacja wymiany turystycznejmiędzy Republiką Białoruską a Rzeczpospolitą Polską
197
Diagram oddaje wyraźnie wyobrażenie o tym, że Polska była i pozo­
staje dla Białorusinów skarbnicą kultury. Przyczyną i następstwem tej sy­
tuacji jest to, że większość turystów wyjeżdżających do Polski wybiera
właśnie krótkotrwałe wycieczki turystyczne. Potwierdzają to odpowiedzi
na pytanie, jaki rodzaj turystyki wybierają Białorusini w Polsce. I tak,
57,6% badanych wybrałoby wycieczki, 13,8% pragnęłoby odpocząć nad
morzem, 9,6%) wolałoby wypoczynek w sanatorium (przy czym są to
w zasadzie ludzie starsi) i 8,6% respondentów zwiedzałoby kościoły. Eko­
turystykę i agroturystykę wybrała stosunkowo mała ilość badanych - od­
powiednio 3,3% 1,9%. Natomiast 3,9%) respondentów wymieniło wyjazd
w góry, zaś 1,3% wyjazdy na handel.
Na pytanie: „Ekoturystykę w jakim kraju wolałbyś: w Polsce czy na Białoaisi ? - 5 3 , 6 % wybrało Polskę, 34,5%) wskazało Białoruś, zaś 11,9% re­
spondentów odpowiedziało, że w żadnym z tych krajów. Biorąc pod
uwagę, że Polska i Białoruś posiadają p o d o b n e warunki przyrodniczo-klimatyczne dla organizacji wyjazdów ekologicznych, fakt wybrania Polski
przez większość respondentów świadczy o posiadaniu przez nią konku­
rencyjnych prerogatyw w innych sferach, wyższym rozwoju infrastruktu­
ry turystycznej. Możliwe jednak, że w dokonaniu wyboru swoją rolę ode­
grał czynnik narodowości, ponieważ turystyka wyjazdowa na Białorusi
tradycyjnie jest uważana za bardziej prestiżową i dobrze zorganizowaną.
1
Z listy państw zaproponowanych dla narciarstwa górskiego liderem
zostały Czechy, wybrało je 41,7%) badanych. Dalej wskazywano Słowację
(16,7%), Bułgarię ( 1 3 . 3 % ) , Polskę ( 1 0 , 8 % ) , Ukrainę ( 4 , 2 % ) i Białoruś
(3,3%). Natomiast 9% respondentów w żadnym z zaproponowanych kra­
jów nie chciałoby uprawiać narciarstwa górskiego.
Wyjazdy grupowe do Polski wolałoby 65,5%) badanych, zaś 34,5%) wy­
jazdy indywidualne. Zależności tego wskaźnika od wieku respondentów
nie odnotowano.
Najbardziej atrakcyjnym s e z o n e m dla Białorusinów okazało się lato.
Wybrało go 3 9 , 8 % badanych, przy czym głównie byli to ludzie wybiera­
jący wycieczki i wypoczynek nad morzem. Drugim c o do popularności
sezonem okazała się zima - 30 % respondentów. Należy zaznaczyć, że zi­
mę woleli nie tylko miłośnicy wypoczynku na nartach, wśród tych którzy
zaznaczyli ten sezon było wielu wybierających wycieczki. Trzecie miejsce
zajęła wiosna (17,9%)) i ostatnie jesień (7,3%)- Dla 5% badanych wszystkie
sezony okazały się atrakcyjne. Natomiast ferie bożonarodzeniowe w Pol­
sce chciałoby spędzić 8 7 % biorących udział w badaniach.
90% respondentów nic nie słyszało o wyjazdach gastronomicznych do
Polski. To nic dziwnego, ponieważ ten kierunek znajduje się w stadium
opracowania i informacje o nim praktycznie nie istnieją.
Rok IV/XI Nr 1-2/2009
Świetlana A, Chomicz, Elena A. Gawńłowa, Marcin Bekta
198
Bardzo interesującym jawi się problem przeszkód związanych z wyja­
zdami z Białorusi do Polski. Wyniki badań zaznaczono na rys. 3. Główną
przeszkodą, którą wymienia absolutna większość badanych są formalno­
ści wizowe. Skomplikowana procedura związana z otrzymaniem wizy od­
pycha od wyjazdów do Polski nie tylko potencjalnych turystów białoru­
skich, ale i dużych operatorów turystycznych o d organizacji takich
podróży. Rys. 3.
m Koszt uizyty
PI Ztaćcnosc s p r a w
ruchanych z
obrzyn ar*am w i z y
10.40%.
"
13,50*
i
f Jakosc proponowanych
It.lO^gJjggl]
f ł Koszt u c y t y
3 . 6 0 % ' ^ ^ ^
46.70%
•Wołcwyciccztódo
bardziej egzOTycznych
isNktmapizcszkótf
Na pytanie o to, czy wystarczająco dobrze reklamowane są wyjazdy tu­
rystyczne z Białorusi do Polski, większość respondentów ( 6 7 % ) odpowia­
da negatywnie. 2 8 % uważa, że Polska jest dobrze przedstawiana na ryn­
ku turystycznym Białorusi. 4 , 1 % nie ma wyobrażenia o tym, jak reklamo­
wana jest Polska i 0,9% badanych zaznaczało, że Polska, jako kraj sąsiedz­
ki nie potrzebuje reklamy. Natomiast fakt, że większość respondentów
uważa Polskę jako źle reklamowaną na rynku turystycznym Białorusi,
skłania do detalicznego zgłębienia użytkowych priorytetów i opracowa­
nia odpowiednich kanałów przekazywania informacji i samego produktu
turystycznego.
Jak zaznaczono wyżej, podstawowym celem tego projektu i jednocze­
śnie jednym z jego rezultatów stało się opracowanie kluczowych kierun­
k ó w strategii optymalizacji wymiany turystycznej między Republiką Biało­
ruską i Rzeczpospolitą Polską. W ramach realizacji tego celu zapropono­
w a n o zestawienie SWOT - analizy rozwoju turystyki w Polsce (tab. 1),
która pozwoli zaznaczyć kontury wspólnych silnych i słabych stron, moż­
liwości i zagrożenia funkcjonowania i rozwoju turystycznego kompleksu
kraju i stanie się swoistą podstawą do zbudowania strategii optymalizacji
wymiany turystycznej między naszymi krajami.
CSTUDIA
MAZOWIECKIE
Optymalizacja wymiany turystycznejmiędzy Republiką Białoruską a Rzeczpospolitą Polską
199
Tabela 1. SWOT - analiza rozwoju turystyki w Polsce
Słabe strony:
Mocne strony:
- Stosunkowo d o b r e z a c h o w a n i e o t a c z a ­ - Nieukształtowany lub n e g a t y w n y w i z e r u n e k
turystyczny Polski i jej r e g i o n ó w
jącego środowiska, które m o ż e stać się
podstawą d o utworzenia u n i k a l n y c h - Niewystarczająco s k o m p l e t o w a n y pakiet tu
ry styczny
produktów turystycznych w skali Euro- N i e d o b ó r p r o d u k t ó w turystycznych wyso­
py
kiej jakości
|- Bogata spuścizna kulturowo-historyczna
Niezgodność ceny i jakości proponowanych!
kraju
usług
Różnorociny krajobraz terytorium kraju
Ogólna d o s t ę p n o ś ć c e n n y c h przyrodni­ - Niskie w s k a ź n i k i realizacji r e g i o n a l n y c h !
p r o d u k t ó w turystycznych
czych i kulturowych o b i e k t ó w
Niska intensyfikacja z a b u d o w y , dodat­ - Defekt m o d e l u w s p ó ł p r a c y między pań-j
s t w o w y m i i prywatnymi partnerami przy
k o w e możliwości powstania tras tury­
o p r a c o w a n i u n o w y c h p r o d u k t ó w turystycz­
stycznych
nych, a także przy f o r m o w a n i u propozycji]
Doświadczenie w realizacji usług tury­
turystycznych
stycznych samodzielnych r e g i o n ó w
O p r a c o w a n i e strategii i w y r a ź n e naro­ - N i e w y s o k i p o z i o m b e z p i e c z e ń s t w a w e
wnątrz kraju wpływający na przyciągnięcie|
d o w e i regionalne p l a n o w a n i e rozw oju
d o Polski turystów
turystyki
- Niedostatecznie wysoki p o z i o m rozwoju in­
frastruktury negatywnie wpływający na jakość]
p r o p o n o w a n y c h usług turystycznych
r
- Problemy ochrony środowiska (w szczegól­
ności systemów wodnych) i przeróbki odpa­
d ó w w rozwiniętych, a także w p o t e n c j a l ­
nych r e g i o n a c h turystycznych.
Możliwości:
Zagrożenia:
- Szereg socjalnych tendencji i zmian - Wzrost k o n k u r e n c j i ze strony podstawo­
w gustach k o n s u m p c y j n y c h sprzyjają­
wych europejskich i światowych centrów|
cych stworzeni n o w y c h p r o d u k t ó w tu­
turystycznych
rystycznych ( m o d a na zdrowy o b r a z ży­ - Nowa t e n d e n c j a d o p a s y w n e g o w y p o c z y n - |
cia, n o w e s p o s o b y s p ę d z a n i a c z a s u
ku, s z c z e g ó l n i e w ś r ó d młodzieży
w o l n e g o , intensywny rozwój turystyki - O g r a n i c z o n y d o s t ę p d o źródeł finansowa
praktycznej
nia, niedostateczny w p o r ó w n a n i u d o p o
Wzrost zainteresowania turystyką lecz­
trzeb rozwoju turystyki i tworzenia n o w y c h |
niczą, e k o l o g i c z n ą i agroturystyką
p r o d u k t ó w turystycznych
Wzrost
ekonomiczny,
s z c z e g ó l n i e - W y c z e r p a n i e z a s o b ó w naturalnych, w tymi
zwiększenie d o c h o d ó w ludności i n o w e
w ramach n a r o d o w e g o systemu c h r o n i e n i a
możliwości inwestowania
terytoriów „Przyroda 2 0 0 0 "
Przystąpienie do Unii Europejskiej, c o - O b n i ż e n i e m c h u turystycznego z krajów są
daje z n a c z n e możliwości przyciągnięcia
s i a d ó w w s c h o d n i c h z p o w o d u trudności|
nowych turystów
uzyskania drogiej wizy
- Rosnące zainteresowanie aktywnymi ro­ - Kryzys e k o n o m i c z n y i związane z nim o b n i ­
dzajami wypoczynku, s z c z e g ó l n i e dają­
żenie finansowania turystycznego k o m p l e ­
cymi możliwości poszerzania horyzontu.
ksu kraju i o b n i ż e n i e d o b r o b y t u ludności.
Źródło: Zestawienie przez c z ł o n k ó w projektu: Anastazję Siniak, A n n ę Suszczeniej, K a ­
tarzynę Stefaniak, Darię S a c h o n c z y k
Rok IV/XI Nr 1-2/2009
200
;
Świetlana A. Chomicz, Elena A. Gawńlowa, Marcin Bekta
W oparciu o powyższą analizę, rezultaty mogą być przedstawione w usy­
stematyzowanym porządku - jako dwie gaipy czynników: stymulujących
i powstrzymujących wymianę turystyczną między Polską i Białoaisią.
Czynniki stymulujące:
- Bliskość geograficzna dwóch państw, ścisła kulturalno-historyczna
łączność narodów.
- Stosunkowo szerokie zróżnicowanie wyjazdów turystycznych do
Polski, zaproponowanych na rynku turystycznym Białorusi. Oprócz
wyjazdów wycieczkowych i wypoczynku w górach, turyście białoruskiemu proponuje się ponad dziesięć najróżnorodniejszych ro­
dzajów wyjazdów (sportowe, handlowe, SPA, wyjazdy weekendo­
we, ekoturystykę, agroturystykę itp.) Propozycje firm turystycznych
zorientowane są zarówno na grupy turystyczne, jak i na wyjazdy in­
dywidualne. Polska jako kierunek turystyczny jest reprezentowana
przez wystarczającą ilość firm turystycznych (ponad 2 0 ) .
- Włączenie Polski jako kraju sąsiedzkiego i „bramy do Europy" dla
Białorusi do większości kombinowanych wycieczek po krajach Eu­
ropy, które oferują białoruskie firmy turystyczne. Dzięki temu ilość
Białorusinów, odwiedzających Polskę zwiększa się dzięki tak zwa­
nym turystom tranzytowym.
Czynniki powstrzymujące:
- Skomplikowany system wizowy. Polska wiza dla Białorusinów ko­
sztuje 20 euro i jest ona przyznawana dla osób wyjeżdżających do
pracy, na studia lub jako wymiana kulturalno-sportowa. Turyści mu­
szą wykupić wizę za 60 euro, nawet wtedy gdy wyjazd poza granice
Polski nie jest planowany. Tym samym koszt wyjazdu weekendoego
praktycznie się podwaja. Nie wolno nie zauważyć złożoności otrzy­
mania polskiej wizy w ustalonym terminie. Co się tyczy turystów tran­
zytowych, to czas przetrzymywania paszportu w ambasadzie może
przekroczyć 1 miesiąc, zamiast ustalonych dziesięciu dni roboczych.
- Wysoki koszt wypoczynku dla konsumenta białoruskiego, stąd du­
ża konkurencyjność bardziej egzotycznych, a w i ę c i bardziej atrak­
cyjnych kierunków jak Tunezja, Egipt, Turcja i inne.
- Standardowość turystycznego produktu Polski w wyobrażeniu
większości Białorusinów: kraj narciarstwa górskiego i wycieczek.
Pomimo tego, że wiele firm turystycznych oferuje inne rodzaje wy­
poczynku w Polsce, z powodu braku wsparcia reklamowego alter­
natywne kierunki nie są równie popularne.
- Bardzo ograniczona liczba proponowanych centrów turystycznych
Polski na rynku turystycznym Białorusi. Dla turystów, którzy odwie­
dzili dany kraj c h o ć jeden raz, istnieje "problem wyboru nowych
miejsc wypoczynku w Polsce, c o skłania ich do wykupienia wy-
C^TUDIA
MAZOWIECKIE
••'
' ••
Optymalizacja wymiany turystycznej między Republiką Białoruską a Rzeczpospolitą Polską
201
cieczki do innego kraju.
Niepełny-pakiet turystyczny. Jeśli p o r ó w n a ć propozycję wyjazdów
w góry na narty do Polski z propozycjami innych krajów, to można
; ; zauważyć c o następuje: firmy turystyczne nie proponują rezerwacji
w hotelach i pensjonatach w e wszystkich uzdrowiskach, można za­
rezerwować miejsce w hotelu tylko w dużych popularnych miejsco­
wościach. Również biura turystyczne prawie nie oferują p o b y t ó w
na wysokim poziomie, brak ofert wycieczek samolotowych. Te
czynniki prowadzą do obniżenia konkurencyjności w porównaniu
do innych państw centralnej i wschodniej Europy, proponujących
podobne wyjazdy (Słowacja, Rumunia, Czechy, Ukraina).
Wychodząc z powyższego autorzy następująco określają kierunki stra­
tegii optymalizacji:
Wskazówki dla priorytetowych rodzajów turystyki:
1. Jednym z możliwych rozwiązań problemu optymalizacji wymiany
turystycznej między Białorusią i Polska może być zwrócenie uwagi
na „nową Polskę". Mamy na myśli opracowanie kampanii reklamo­
wej z propozycja nierozpowszechnionych rodzajów turystyki (ga­
stronomicznej, sportowej i inn.). Dla zapoznania się z nowościami
można włączyć takie rodzaje wypoczynku jako uzupełnienie zwy­
kłych pakietów turystycznych, a z czasem organizowanie takich wy­
jazdów jako oferta samodzielna.
2. Perspektywicznym kierunkiem wymiany turystycznej jest turystyka
edukacyjna O b e c n i e kształcenie w Polsce odpowiada standardom
światowym, zaś koszt kształcenia jest znacznie niższy niż w innych
uniwersytetach Europy (Niemcy, Austria, Wielka Brytania). J e d n a k
tylko niewielka liczba Białorusinów bierze pod uwagę Polskę jako
kraj, w którym można otrzymać wykształcenie na europejskim po­
ziomie. P o w o d e m jest brak informacji, która przedstawiana jest je­
dynie za pośrednictwem Internetu. Wydaje się, że niektóre biura tu­
rystyczne, szczególnie wyspecjalizowane w wyjazdach do Polski,
mogą opracować propozycje w danym kierunku.
3. Nowym kierunkiem może być turystyka nostalgiczna, pojawiająca się
wraz ze wzrostem liczby osób chcących odwiedzić swoje miejsce uro­
dzenia lub zamieszkania krewnych i przodków. Trudno ten rodzaj tu­
rystyki wydzielić jako oddzielny pakiet turystyczny, ale można wpro­
wadzić go jako specjalizacje innych produktów. Przykładowo, wy­
cieczki tematyczne lub wypoczynek na wsi o określonym kierunku.
Wskazówki dotyczące marketingu:
1. Odbiorcami polskiego produktu turystycznego na rynku białoruskim
będą ludzie średniozamożni, głównie w młodym i średnim wieku. Aby
najpełniej zadowolić ich potrzeby konieczne jest w pierwszej kolejno-
Rok IV/XI Nr 1-2/2009
202
Świetlana A. Chomicz, Elena A. Gawńłowa, Marcin Bekta
ści wyrównanie proporcji cena/jakość i uproszczenie formalności wi­
zowych, szczególnie realizując turystykę przygraniczną i tranzytową.
2. J a k wynika z przeprowadzonych badań, należy stanowczo przepro­
wadzić szeroką kampanię reklamowo-informacyjną, zwiększająca
szanse nabycia danego towaru lub usługi. Poleca się współpracę
białoruskich firm turystycznych z Narodową Agencją Turystyczną
w Polsce, a także możliwa jest wspólna organizacja stworzona przez
operatorów turystycznych Polski i Białorusi.
Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, że Polska jest perspekty­
wicznym kieainkiem turystyki wyjazdowej Republiki Białoruskiej. W najbliż­
szych latach jej popularność na białoaiskim rynku turystycznym wzrosnąć
tylko kosztem dyferencjacji i dywersyfikacji produktów turystycznych,
przedstawienia informacji o turystycznych możliwościach kraju o większym
rozmiarze, uproszczenia systemu wizowego dla osób przyjeżdżających w ce­
lach turystycznych, a także rozwoju projektów turystyki przygranicznej.
Swietłana Chomicz. Autorka jest profesorem na Wydziale Stosunków Między­
narodowych Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu w Mińsku.
Marcin Bekta. Autor jest doktorem nauk rolniczych, adiunktem na Wydziale Tu­
rystyki, Hotelarstwa i Promocji Środowiska Akademii Humanistycznej im. A. Gie­
ysztora.
Elena Gawriłowa. Autorka jest pracownikiem naukowym na Wydziale Stosun­
ków Międzynarodowych Białoaiskiego Państwowego Uniwersytetu w Mińsku.
Pe3K)Me
H^ea
coBMecTHbix
HccjicnoBaHHH
n o B o u p o c a M iiepcneKTHB
pa3BHTHH T y p u c T K o r o oÓMeHa Me>K,ziy BejiapycbK) H FIOJlbUieH
B 0 3 H H K J i a b p a M K a x coBMecTHoro Hay4HO-o6pa30BaxejibHoro npoeKTa Ka(J)e^pbi
MeacnyHapoAHoro TypH3Ma (jmKyjibTeTa MOK/ryHapo/rHb^ OTHOineHHH E e j i o p y c c K o r o
rocyaapcTBeHHoro yHHBepcHTera (r. M h h c k ) h (JiaKyjibTeTa TypH3Ma h peicpeaunH
TyMaHHTapHOH AKa^eMHH h m . TeHiiiTopa (r. TexaHOB) b nonbiue: «OpraHH3auH5i
h
npoBCijeHHH
B03MO)KHOCTeH
MapKeTHHrOBbIX
HCCJICHOBaHHH J\JIH
On.THMH3aUHH T y p H C T C K O r O
06MeHa
MOKJiy
Pecny6jiHKOH Bejiapycb h Pecny6jinKOH nojibiua».
OiieHKa
nepcneKTHB
pa3BHTH5i T y p n c T C K o r o o Ó M e H a M e ^ y c r p a H a M H
npcaycMaTpHBajia
npoBcaeHue T i i i a T e j i b H o r o 3 e p K a j i b H o r o a H a j u o a T e K y m e r o
COCTOflHHfl
H B 0 3 M O K H O C T 6 H J\JW pOCTa T y p H C T C K O r O p b l H K a
o6eHX C T p a H ,
h MeTO^HnecKH
3aKJiK>HaeTCH b c B o e o 6 p a 3 H O M ,ziy6JiHpoBaHMw- ocHOBHbix no/tTeM
HCCJieAOBaHH^ AJlfl nOJiyHeHHH U,ejlOCTHOH KapTHHbl
CSTUDIA
MAZOWIECKIE