Na znak świetnego zwycięstwa. W 600. rocznicę bitwy pod

WYSTAWY CZASOWE
"Na znak świetnego zwycięstwa" W 600.
rocznicę bitwy pod Grunwaldem
Wystawa w Zamku Królewskim na Wawelu
15 lipca – 30 września 2010
Wystawa – zorganizowana w 600. rocznicę zwycięstwa
wojsk polsko-litewskich nad Zakonem Krzyżackim na
polach Grunwaldu 15 lipca 1410 roku – ukazuje
niezwykle istotną dla narodu polskiego tradycję
świętowania zwycięstwa pod Grunwaldem i jego
kolejnych rocznic. To tutaj, w katedrze krakowskiej
zawisły chorągwie zdobyte na Zakonie Najświętszej
Marii Panny Domu Niemieckiego. Z wawelskiego
wzgórza corocznie 15 lipca – w święto Rozesłania
Apostołów – na pamiątkę wielkiego zwycięstwa
wyruszała procesja do kościoła św. Jadwigi na
Stradomiu. Na Wawelu, w marmurowym sarkofagu spoczywają doczesne szczątki
króla Władysława Jagiełły. To właśnie w Krakowie, w 1910 roku stanął
monumentalny pomnik fundacji Ignacego Jana Paderewskiego upamiętniający 500.
rocznicę bitwy.
Wydarzeniem na wystawie jest pokaz – zrekonstruowanego przez wawelskich
konserwatorów – kompletu 56 chorągwi krzyżackich wiszących niegdyś przy ołtarzu
św. Stanisława, patrona Królestwa, oraz wszystkich zachowanych trofeów
zdobytych podczas wojny z Krzyżakami i rozdanych przez króla kościołom w całej
Polsce (Kraków, Gniezno, Sandomierz, Poznań, Nowy Sącz). Na wystawie pokazana
jest również diorama Bitwa pod Grunwaldem namalowana przez Tadeusza Popiela i
Zygmunta Rozwadowskiego, która po 100 latach powróciła do Krakowa (pierwotnie
wystawiona była w specjalnym pawilonie z okazji 500. rocznicy zwycięstwa
grunwaldzkiego).
Na szczególną uwagę zasługuje z pewnością tryptyk z Pławna z ok. 1512 roku
(Warszawa, Muzeum Narodowe) stanowiący przypomnienie wyjątkowej roli św.
Stanisława w zwycięstwie nad Krzyżakami (relacja Jana Długosza o jego postaci
unoszącej się nad polem bitwy). Figura Matki Boskiej, patronki Krzyżaków (Pelplin,
Muzeum Diecezjalne), przypomina o ideowych podstawach tego zakonu oraz
frazeologii misyjnej wykorzystywanej także przy okazji konfliktów zbrojnych z
Polską i Litwą (Warszawa, AGAD).
Jedna z sal wystawowych w całości jest poświęcona tradycji grunwaldzkiej w
okresie nowożytnym oraz w XIX stuleciu. Zobaczymy gipsowy odlew sarkofagu
Władysława Jagiełły z katedry krakowskiej i renesansowego baldachimu z
rekonstrukcją niezachowanych napisów na fryzie. Osobne miejsce zajmują
eksponaty potwierdzające kultywowanie tradycji grunwaldzkiej w Krakowie aż do
rozbiorów Rzeczypospolitej: księgi liturgiczne z wpisami pod datą 15 lipca,
przypominającymi o świętowaniu rocznicy zwycięstwa oraz organizowaniu
uroczystej procesji z katedry do kościoła św. Jadwigi na Stradomiu (m.in.
WYSTAWY CZASOWE
Ewangelistarz bpa Piotra Tomickiego z lat 1533-34). Z zainteresowaniem
zwiedzających z pewnością spotka się też sala poświęcona obchodom 500-lecia
zwycięstwa pod Grunwaldem, której uzupełnieniem są pamiątki z uroczystości
zorganizowanych w latach 1902 i 1909.
Miejsce ekspozycji: zachodnie skrzydło Zamku, II piętro
Scenariusz: Krzysztof J. Czyżewski, Agnieszka Janczyk
Publikacje towarzyszące wystawie:
1. Katalog wystawy Na znak świetnego zwycięstwa (2 tomy)
tom I - 12 esejów nt. bitwy, tom II - omówienie obiektów wystawy
2. Przewodnik po wystawie Na znak świetnego zwycięstwa (w pol. i ang.)
3. Komiks Z Wawelu pod Grunwald - na 600-lecie Bitwy
(prace laureatów konkursu na komiks ogłoszonego przez Wawel)
4. Odtworzone Chorągwie grunwaldzkie w Zamku Królewskim na Wawelu
a także pocztówki i reprodukcja dioramy "Bitwa pod Grunwaldem"
Kopia chorągwi biskupa
pomezańskiego, Kamila
Piskozub, Kraków, 1962;
Kraków, Zamek
Królewski na Wawelu
Święty Stanisław jako patron
Królestwa Polskiego, karta w
Katalogu arcybiskupów
gnieźnieńskich, Jan Długosz
(tekst), Stanisław
Samostrzelnik (iluminator),
Kraków, 1531-1535;
Warszawa, Biblioteka
Narodowa
Portret króla
Władysława
Jagiełły, Kraków
(?), 1520-1530 (?);
Muzeum Diecezjalne
w Sandomierzu
Objawienia św.
Brygidy, Neapol (?),
1375-1377; Warszawa,
Biblioteka Narodowa
Plakieta ze sceną
Zwiastowania – fragment
krzyża relikwiarzowego,
warsztat górnoreński,
przed 1343; Sandomierz,
skarbiec katedry
Święta Brygida, Kraków,
3 tercja XV w.(?); Lublin,
kościół Wniebowzięcia
NMP (dawniej brygidek)
WYSTAWY CZASOWE
Typus fundationis
Academiae
Cracoviensis, z
wizerunkiem
Władysława Jagiełły
z chorągwiami
zdobytymi pod
Grunwaldem,
Kraków, 1642;
Kraków, Biblioteka
Jagiellońska
Pawilon dioramy
Bitwa pod
Grunwaldem w
Krakowie, 1910,
fot. Stanisław
Warcholik;
Archiwum
Państwowe w
Krakowie
Diorama Bitwa pod
Grunwaldem, Tadeusz
Popiel, Zygmunt
Rozwadowski,
Kraków, 1910;
Lwowskie Muzeum
Historyczne
Herb Królestwa Polskiego
- miniatura w
Ewangelistarzu biskupa
Piotra Tomickiego,
Stanisław Samostrzelnik
(iluminator), Kraków,
1533-1534; Kraków,
Archiwum i Biblioteka
Krakowskiej Kapituły
Katedralnej
Władysław Jagiełło z
Witoldem modlący się
przed bitwą pod
Grunwaldem, Jan
Matejko, Kraków,
1855; Warszawa,
Muzeum Narodowe
Chorągiew większa
wielkiego mistrza
Ulryka von
Jungingena, karta w
Banderia Prutenorum,
Jan Długosz (tekst),
Stanisław Durink
(iluminator), Kraków,
ok. 1448; Kraków,
Biblioteka
Jagiellońska
WYSTAWY CZASOWE
Bogurodzica.
Starożytna pieśń
polska, Stanisław
Bursa, Jan
Bukowski
(grafika),
Kraków, 1910;
Warszawa,
Biblioteka
Narodowa,
Zakład Zbiorów
Muzycznych
Rzeźba Matki Boskiej,
krąg tzw. mistrza
Madonny z Osic,
Gdańsk, koniec XIV
w., z kościoła
parafialnego w
Klonówce; Pelplin,
Muzeum Diecezjalne
Krzyż
relikwiarzowy,
warsztat
górnoreński,
przed 1343
(krzyż),
Kraków, ok.
1470-1480
(puszka na
relikwie