UZASADNIENIE Przedkładany projekt ustawy wraz z projektem
Transkrypt
UZASADNIENIE Przedkładany projekt ustawy wraz z projektem
Wersja z dnia 15 maja 2007 r. UZASADNIENIE Przedkładany projekt ustawy wraz z projektem ustawy o finansach publicznych stanowi realizacj zapowiadanego wielokrotnie II etapu reformy finansów publicznych. Stanowi tym samym uciele nienie zamierze Rz du na tym etapie reformy. Zarówno moment zaprezentowania szerokiej opinii publicznej przedmiotowego projektu ustawy jak i zakres zawartych w nim działa nie jest przypadkowy. Bior c pod uwag fakt, e: • analiza dotychczasowego wdra ania działa w ramach I etapu reformy finansów publicznych wskazuje, e ich realizacja przebiega sprawnie, • finanse publiczne znajduj si w kondycji pozwalaj cej na podj cie radykalnych działa reformatorskich, • obecna faza procesów wzrostu gospodarczego wymaga pilnego wzmocnienia instytucjonalnego, • Polska, zobowi zała si do dokonania zmian w zakresie organizacji i funkcjonowania sektora finansów publicznych, nadszedł wła ciwy moment, aby implementowa do polskiego porz dku prawnego zestaw posuni , który – jak zaprezentowano w cz ci szczegółowej – wprowadza now jako w zakresie gospodarowania rodkami publicznymi. Przedmiotowy projekt ustawy poprzez okre lenie m. in. zasad i trybu wprowadzenia w ycie ustawy z dnia ........ 2007 r. o finansach publicznych oraz zmian dotychczasowej struktury funkcjonowania i organizacji funduszy celowych, funduszy umiejscowionych dotychczas w Banku Gospodarstwa Krajowego funkcjonowania Zakładu Ubezpiecze a tak e modyfikacj dotychczasowych zasad Społecznych (ZUS) oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), stanowi niezwykle wa ny instrument w procesie realizacji głównej zasady finansów publicznych – zapisanej w ustawie o finansach publicznych – celowo ci i efektywno ci wydatkowania rodków publicznych. Projekt w rozdziale pierwszym zawiera regulacje okre laj ce m.in.: • dat wej cia w ycie ustawy o finansach publicznych; • przepisy uchylaj ce ustaw z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych; • termin likwidacji zakładów bud etowych i gospodarstw pomocniczych jednostek bud etowych, których to form prawno-organizacyjnych nie przewiduje wprowadzana ustawa o finansach publicznych; • podmioty dokonuj ce likwidacji zakładów bud etowych i gospodarstw pomocniczych jednostek bud etowych; • podmioty przejmuj ce składniki maj tkowe, nale no ci i zobowi zania zlikwidowanego zakładu bud etowego lub gospodarstwa pomocniczego jednostki bud etowej; • termin zako czenia funkcjonowania rachunków dochodów własnych; • termin likwidacji funduszy motywacyjnych; • termin przekształcenia wymienionych w ustawie agencji rz dowych: 1) Agencji Mienia Wojskowego; 2) Wojskowej Agencji Mieszkaniowej 3) Agencji Rezerw Materiałowych; 4) Agencji Rynku Rolnego; 5) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; 6) Agencji Nieruchomo ci Rolnych; 7) Polskiej Agencji Rozwoju Przedsi biorczo ci; 8) Polskiej Agencji eglugi Powietrznej w agencje wykonawcze w rozumieniu wprowadzanej niniejsz ustaw ustawy o finansach publicznych, , • przekształcenia Zakładu Ubezpiecze Społecznych (ZUS), Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) oraz Jednostek Doradztwa Rolniczego (JDR) w jednostki bud etowe, • likwidacji funduszy celowych, w tym: - Wojewódzkich Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, - Powiatowych Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, - Gminnych Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, - Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych: centralnego i terenowych, - Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym składaj cego si z funduszy: centralnego, wojewódzkich, powiatowych i gminnych, - Funduszu Nauki i Technologii Polskiej, - Funduszu Restrukturyzacji Przedsi biorców, - Funduszu Modernizacji Bezpiecze stwa Publicznego, 2 - Funduszu Administracyjnego oraz Funduszu Prewencji i Rehabilitacji, b d cych w dyspozycji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, • ł czenia funduszy celowych, w tym: - Funduszu Pracy z Funduszem Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych – powstanie funduszu celowego pn. Fundusz Pracy i Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych, - Funduszu Rozwoju Przywi ziennych Zakładów Pracy z Funduszem Pomocy Postpenitencjarnej – powstanie funduszu celowego pn. Fundusz Rozwoju Przywi ziennych Zakładów Pracy i Pomocy Postpenitencjarnej, - Funduszu Promocji Twórczo ci z Funduszem Promocji Kultury, - Funduszu Zaj Sportowo-Rekreacyjnych dla Uczniów z Funduszem Rozwoju Kultury Fizycznej, • przekształcenia pa stwowych funduszy celowych posiadaj cych osobowo prawn w pa stwowe fundusze celowe nie posiadaj ce osobowo ci prawnej, w tym: • - Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, - Pa stwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, przekształcenia w pa stwowe fundusze celowe: - Krajowego Funduszu eglugi ródl dowej, - Funduszu Kolejowego, - Funduszu Kredytu Technologicznego, - Krajowego Funduszu Drogowego, - Funduszu Termomodernizacji, - Funduszu Dopłat, - Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników, - Funduszu Strefowego. W rozdziale drugim zawarto zmiany w przepisach obowi zuj cych b d ce nast pstwem przyj tych regulacji. W rozdziale trzecim okre lono przepisy przej ciowe i ko cowe, dotycz ce przede wszystkim: 3 • regulacji stosunków pracy z pracownikami likwidowanych zakładów bud etowych i gospodarstw pomocniczych jednostek bud etowych oraz wynikaj cych z pozostałych zmian organizacyjnych wskazanych w przedmiotowym projekcie, • okre lenia stosowania przepisów dotycz cych inwestycji wieloletnich; • okre lenia, przepisów ustawy o finansach publicznych, które maj zastosowanie po raz pierwszy do sprawozda finansowych za 2008 r. w cz ci odnosz cej si do finansowego audytu zewn trznego; • regulacji dotycz cych rozumienia poj zawartych w odr bnych ustawach a odnosz cych si do ustawy o finansach publicznych; • regulacji dotycz cych kwestii posiadania udziałów w spółkach, akcji i obligacji przez jednostki sektora finansów publicznych; • regulacji dotycz cych statutów jednostek bud etowych; • regulacji dotycz cych realizacji programów wieloletnich ustanowionych przed dniem wej cia w ycie ustawy o finansach publicznych; • regulacji dotycz cych programów i projektów realizowanych w ramach Narodowego Planu Rozwoju; • regulacji dotycz cych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie uchylanej ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, zgodnie z którymi zachowuj one moc do czasu wej cia w ycie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie ustawy w zakresie, w jakim nie pozostaj w sprzeczno ci z przepisami ustawy; • regulacji kwestii spraw wszcz tych przed dniem wej cia w ycie projektowanej ustawy o finansach publicznych dotycz cych zwrotu dotacji. 4 Cz szczegółowa Rozdział I Zakład Ubezpiecze Społecznych (ZUS), Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) oraz Jednostki Doradztwa Rolniczego (JDR) Zakład Ubezpiecze Społecznych Podstawowym zało eniem proponowanych regulacji jest dokonanie zmiany zasad funkcjonowania Zakładu Ubezpiecze Społecznych (dalej Zakład), poprzez nadanie Zakładowi statusu pa stwowej jednostki bud etowej, tzn. jednostki finansowanej bezpo rednio z bud etu pa stwa, odprowadzaj cej uzyskiwane dochody na rachunek dochodów bud etu pa stwa a swoje wydatki finansuj cej ze rodków bud etu pa stwa. Konsekwencj nadania ZUS statusu pa stwowej jednostki bud etowej była konieczno dokonania odpowiednich zmian dotycz cych finansowania kosztów obsługi ubezpieczenia, które obecnie s pokrywane w ramach odpisu od FUS na koszty działalno ci Zakładu. Według nowych propozycji wszelkie uzyskiwane dochody za obsług zada zleconych do realizacji (np. pobór składek na Fundusz Pracy, na ubezpieczenia zdrowotne, na OFE) Zakład, jako jednostka bud etowa b dzie odprowadzał na dochody bud etu pa stwa, natomiast wydatki zwi zane z działalno ci jednostki b d pokrywane bezpo rednio z bud etu pa stwa. Ponadto, zmiana statusu Zakładu Ubezpiecze organizacyjnej posiadaj cej osobowo Społecznych z pa stwowej jednostki prawn na pa stwow jednostk bud etow wi e si tak e z konieczno ci likwidacji dotychczasowych organów Zakładu. Zgodnie z propozycj projektodawcy działalno ci Zakładu kieruje Prezes, który b dzie centralnym organem administracji rz dowej, podległym Prezesowi Rady Ministrów. Nast pi ponadto zast pienie dotychczasowej Rady Nadzorczej Zakładu, Rad Nadzorcz Ubezpiecze Społecznych, a tak e ograniczenie jej uprawnie , m.in. w zakresie ustalania wynagrodzenia członków Zarz du oraz zatwierdzania planu. W projekcie okre la si tak e: • przej ciowo funkcjonowanie dotychczasowej Rady Nadzorczej, Prezesa, członków Zarz du oraz pracowników Zakładu, , • zasad , e z dniem wej cia w ycie projektowanych zmian do ustawy o systemie ubezpiecze społecznych, do pracowników Zakładu, stosuje si przepisy o kształtowaniu wynagrodze w pa stwowej sferze bud etowej, • zasad , e aktywa Zakładu oraz zobowi zania Zakładu, od dnia wej cia w ycie ustawy staj si własno ci i zobowi zaniami Skarbu Pa stwa, 5 Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Podstawowym zało eniem proponowanych regulacji jest dokonanie zmiany zasad funkcjonowania Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), poprzez nadanie Kasie statusu pa stwowej jednostki bud etowej, tzn. jednostki finansowanej bezpo rednio z bud etu pa stwa, odprowadzaj cej uzyskiwane dochody na rachunek dochodów bud etu pa stwa. Konsekwencj nadania KRUS statusu jednostki bud etowej s odpowiednie zmiany dotycz ce finansowania kosztów obsługi ubezpieczenia, które obecnie s z funduszu administracyjnego, tworzonego z odpisów od funduszu pokrywane składkowego oraz funduszu emerytalno-rentowego. W tym te wzgl dzie projektodawca zakłada: • likwidacj funduszu administracyjnego i przej cie jego rodków, z równoczesnym przej ciem zobowi za i nale no ci, przez fundusz emerytalno-rentowy, • pokrywanie bezpo rednio z bud etu pa stwa kosztów obsługi ubezpieczenia, z wyj tkiem kosztów pokrywanych bezpo rednio przez fundusz składkowy - uzyskiwane przez KRUS dochody b d odprowadzane na rachunek bud etu pa stwa, • likwidacj funduszu motywacyjnego, który obecnie stanowił dodatkowe ródło finansowania nagród pracowników KRUS, co w wietle zasad gospodarki finansowej pa stwowych jednostek bud etowych, nie jest mo liwe do utrzymania. Ponadto, w celu uproszczenia struktury finansowej KRUS, proponuje si likwidacj funduszu prewencji i rehabilitacji, co nie oznacza zaniechania prowadzenia przez Kas działalno ci w tym zakresie, a jedynie zmian zasad pokrywania kosztów rzeczowych wynikaj cych z realizacji zada Kasy przewidzianych przez ustaw i przej cie ich w cało ci przez fundusz składkowy. Obecnie koszty w ww. zakresie pokrywane s z funduszu prewencji i rehabilitacji tworzonego z odpisu od funduszu składkowego oraz z dotacji z bud etu pa stwa. W 2007 r. dotacja bud etowa na ten cel ma wynie 4,5 mln zł, a odpis z funduszu składkowego - 23,5 mln zł. Maj c na wzgl dzie stan funduszu składkowego, który dysponował na koniec 2006 r. wolnymi rodkami w wysoko ci ponad 330 mln zł, przej cie przez niego w cało ci zada w zakresie kosztów rzeczowych prewencji i rehabilitacji nie b dzie stanowiło istotnej zmiany w zakresie jego funkcjonowania, a przyczyni si do uproszenia i zracjonalizowania wydatków publicznych. 6 Jednostki Doradztwa Rolniczego Propozycja zawiera rozwi zanie polegaj ce na przekształceniu dotychczasowych jednostek doradztwa rolniczego, b d cych pa stwowych jednostkami organizacyjnymi posiadaj cymi osobowo prawn , nadzorowanymi odpowiednio przez ministra wła ciwego do spraw rozwoju wsi oraz wojewodów - w pa stwowe jednostki bud etowe. Zgodnie z dotychczasow ustaw jednostki doradztwa rolniczego otrzymuj dotacje podmiotowe z bud etu pa stwa na wykonywanie zada z zakresu doradztwa rolniczego, w tym na wynagrodzenia dla pracowników i utrzymanie jednostek. Jednostki prowadz działalno gospodarcz . Według projektowanych zapisów jednostki doradztwa rolniczego b d bud etowymi. Przy czym b d mogły wykonywa cz jednostkami usług odpłatnie. Nale no ci i zobowi zania dotychczasowych jednostek doradztwa rolniczego stan si nale no ciami i zobowi zaniami nowych jednostek bud etowych. Pracownicy dotychczasowych jednostek doradztwa rolniczego stan si pracownikami nowych jednostek. 7 Rozdział II. Likwidowane fundusze celowe Wojewódzkie, Powiatowe oraz Gminne Fundusze Ochrony rodowiska Podstawowym zało eniem proponowanych regulacji jest: • likwidacja gminnych i powiatowych funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, jako samorz dowych funduszy celowych, • likwidacja wojewódzkich funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, Zgodnie z dotychczasow ustaw rodki z tytułu opłat i kar stanowiły w 20 % przychód gminnego funduszu, w 10 % - powiatowego funduszu, a po dokonaniu podziału na gminne i powiatowe fundusze - w 35 % przychód Narodowego Funduszu i w 65 % - wojewódzkiego funduszu. Narodowy Fundusz i wojewódzkie fundusze posiadały osobowo Według projektowanych zapisów wpływy z tytułu opłat i kar b d prawn . stanowiły dochody bud etów gmin, powiatów i województw w dotychczasowych proporcjach. Nie przyj to zmian w zakresie przeznaczenia rodków pozyskiwanych z opłat i kar pozostaj cych w dyspozycji Narodowego Funduszu oraz województw. rodki stanowi ce przychody gminnych, powiatowych i wojewódzkich funduszy stanowi dochody bud etów gmin, powiatów i województw. Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych: centralny oraz terenowe Propozycja zawiera rozwi zanie polegaj ce na zlikwidowaniu Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych, zarówno terenowego (samorz dowego) jak i centralnego. Zgodnie z dotychczasow ustaw tych rodkami Funduszu terenowego dysponuje samorz d województwa, natomiast 20 % rodków, tworz cych Centralny Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych, pozostaje w dyspozycji ministra wła ciwego do spraw rolnictwa i rozwoju wsi. rodki Funduszu centralnego przeznacza si głównie na zasilanie Funduszu terenowego, czyli rodki te wracaj do samorz du województwa. Centralny Fundusz spełnia rol głównie dystrybutora cz ci dochodów Funduszu. 8 Według projektowanych zapisów nale no ci i opłaty pobierane na podstawie ustawy, zwi zane z wył czeniem z produkcji gruntów rolnych b d stanowiły dochód bud etu pa stwa. B d gromadzone na rachunku urz du obsługuj cego ministra wła ciwego do spraw rozwoju wsi. Dotychczasowe zadania funduszu staj si zadaniami marszałka, jako zadania z zakresu administracji rz dowej. Nale no ci i zobowi zania Funduszu staj si nale no ciami i zobowi zaniami Skarbu Pa stwa. Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym składaj cy si z funduszy: centralnego, wojewódzkich, powiatowych i gminnych Stosownie do przedstawionych zmian organizacji sektora finansów publicznych likwidacji ulegaj : • Centralny Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym (b d cy pa stwowym funduszem celowym, którego rodkami dysponuje Główny Geodeta Kraju), • Wojewódzkie, powiatowe oraz gminne fundusze gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym (b d ce funduszami samorz dowymi, którego rodkami dysponuj odpowiednio marszałkowie województw i starostowie ). Likwidacja Centralnego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym oraz wojewódzkich i powiatowych funduszy gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym spowoduje wzrost dochodów i wydatków bud etu pa stwa. Dotychczasowe przychody funduszy (m.in. ze sprzeda y map oraz innych materiałów i informacji z pa stwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego – składaj cego si z zasobu centralnego oraz zasobów wojewódzkich i powiatowych - zbiorów numerycznych (baz danych) zasobu, z usług zwi zanych z przetwarzaniem oraz reprodukowaniem dokumentów i materiałów zasobu, w tym informacji z ewidencji gruntów i budynków) staj si dochodami bud etu pa stwa. Dotychczasowe wydatki funduszy m.in. na finansowanie zada zwi zanych z aktualizacj i utrzymaniem pa stwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz zakupem urz dze i wyposa eniem lokali niezb dnych do prowadzenia tego zasobu staj si wydatkami bud etu pa stwa. 9 Fundusz Po yczek i Kredytów Studenckich Fundusz Po yczek i Kredytów Studenckich (FPiKS) nie jest funduszem celowym w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Działa on w oparciu o plan finansowy stanowi cy integraln cz planu finansowego Banku Gospodarstwa Krajowego. Obsług Funduszu zajmuje si Departament Wspierania Przedsi biorczo ci BGK, w strukturze którego znajduje si komórka organizacyjna. Do głównych zada FPiKS nale y spłata, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 lipca 1998 r. o po yczkach i kredytach studenckich, cz ci nale nych odsetek od udzielonych przez banki komercyjne preferencyjnych kredytów studenckich, a tak e przeznaczenie rodków na spłat kredytów umorzonych w cało ci lub cz ci. Z punktu widzenia racjonalno ci wydatkowania rodków bud etowych pozostawianie w dyspozycji Banku znacznych niezaanga owanych rodków1 jest niewła ciwe. Nale y mie na uwadze, i zasilanie Funduszu rodkami bud etu pa stwa, które byłyby przeznaczane na zakup papierów warto ciowych emitowanych przez Skarb Pa stwa, ewentualnie na lokaty mi dzybankowe nale y uzna za nieracjonalne. Zadania zlikwidowanego funduszu b d realizowane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy szego poprzez zawarcie stosownej umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego Fundusz Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych (poł czenie z Funduszem Pracy) Projektowana ustawa o finansach publicznych nie przewiduje działania funduszy celowych z osobowo ci prawn . W zwi zku z tym projektodawca proponuje poł czenie Funduszu Pracy z Funduszem Gwarantowanych fundusz finansowania zada wiadcze Pracowniczych i przej cie przez ten FG P. Nowo powstały Fundusz b dzie działał pod nazw Fundusz Pracy i Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych. Przej te przez FPiG P zadania nadal realizowane b d przez ministra wła ciwego do spraw pracy, który obecnie jest dysponentem zarówno Funduszu Pracy jak i Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych. Zgodnie z propozycjami likwidacji ulegaj Biura Terenowe Funduszu Gwarantowanych wiadcze 1 Pracowniczych oraz Krajowe Biuro Funduszu Gwarantowanych wiadcze Ten stan potwierdzaj kolejne sprawozdania finansowe. 10 Pracowniczych. Pracownicy tych Biur z dniem wej cia w ycie ustawy staj si pracownikami odpowiednio marszałków województw (wojewódzkich urz dów pracy) oraz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Koszty zatrudnienia w wojewódzkich urz dach pracy przejmowanych pracowników Biur Terenowych Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych zostan sfinansowane z dotacji z Funduszu Pracy przekazywanej samorz dowi województwa. Przekazane dotacje stanowi b d dochody samorz du województwa. W zwi zku z powy szym stosownych zmian dokonano w ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszcze pracowniczych w razie niewypłacalno ci pracodawcy (Dz. U. Nr 158, poz. 1121) oraz w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z pó n. zm.). Fundusz Nauki i Technologii Polskiej Projekt przedmiotowej ustawy przewiduje likwidacj Funduszu Nauki i Technologii Polskiej z jednoczesnym przekazaniem dochodów dotychczasowego funduszu na Narodowe Centrum Bada i Rozwoju. Projekt ustawy o Narodowym Centrum Bada i Rozwoju obecnie znajduje si w Sejmie. Fundusz Nauki i Technologii Polskiej jest pa stwowym funduszem celowym, który został powołany na mocy ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji. Zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 4) tej ustawy z przychodów uzyskanych z prywatyzacji tworzy si Fundusz Nauki i Technologii Polskiej, na rachunku którego gromadzi si 2% przychodów uzyskanych z prywatyzacji w danym roku bud etowym oraz odsetki od tych rodków. Dysponentem Funduszu jest minister wła ciwy do spraw nauki. rodki Funduszu przeznaczane s na cele zwi zane z rozwojem nauki i technologii polskiej i obejmuj zadania, przewidziane do finansowania ze rodków bud etowych na nauk , na podstawie ustawy z dnia 8 pa dziernika 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 238, poz. 2390 z pó n. zm.). W wyniku likwidacji Funduszu upro ci si – zdaniem projektodawcy - gospodarka rodkami przeznaczonymi na nauk 11 Fundusz Rozwoju Przywi ziennych Zakładów Pracy (poł czenie z Funduszem Pomocy Postpenitencjarnej) Poł czenie Funduszu Rozwoju Przywi ziennych Zakładów Pracy z Funduszem Pomocy Postpenitencjarnej w jeden Fundusz, pozwoli na bardziej racjonalne gospodarowanie rodkami pochodz cymi z ulg i zwolnie podatkowych oraz z potr ce z wynagrodze za prac skazanych. Fundusz Promocji Twórczo ci (poł czenie z Funduszem Promocji Kultury) W celu ograniczenia liczby funduszy, projektodawca proponuje wł czenie przychodów i wydatków Funduszu Promocji Twórczo ci do Funduszu Promocji Kultury, zwłaszcza, e wyst puje zbie no Fundusz Zaj celów, na jakie przeznaczane s rodki obu Funduszy. Sportowo-Rekreacyjnych dla Uczniów (poł czenie z Funduszem Rozwoju Kultury Fizycznej) W celu ograniczenia liczby pa stwowych funduszy celowych proponuje si Funduszu Zaj poł czenie Sportowo – Rekreacyjnych dla Uczniów z Funduszem Rozwoju Kultury Fizycznej. Równie w tym przypadku wyst puje zbie no celów, na jakie przeznaczane s rodki obu funduszy. Fundusz Modernizacji Bezpiecze stwa Publicznego Propozycja likwidacji Funduszu Modernizacji Bezpiecze stwa Publicznego wynika z faktu, e wydatki zwi zane z funkcjonowaniem m. in. Policji i Stra y Granicznej Finansowane s z bud etu pa stwa, a wi c wpływy uzyskane przez Agencj Mienia Wojskowego ze sprzeda y nieruchomo ci zb dnych oraz mienia ruchomego (uzbrojenia i sprz tu) tych formacji winny stanowi dochód bud etu pa stwa. Dotychczas tylko Stra Graniczna przekazała zb dny sprz t Agencji Mienia Wojskowego, a Ministerstwo Spraw Wewn trznych i Administracji nie wykorzystało rodków uzyskanych z ich sprzeda y. 12 Ponadto nale y podnie , e od roku 2007 funkcjonuje „Program modernizacji Policji, Stra y Granicznej, Pa stwowej Stra y Po arnej i Biura Ochrony Rz du w latach 2007-2009.” rodki na realizacj Programu przeznaczone b d m. in. na zakup, wymian i modernizacj sprz tu transportowego i teleinformatycznego, uzbrojenia oraz popraw stanu technicznego u ytkowanych obiektów. Zatem cel przeznaczenia rodków Programu odpowiada zadaniom realizowanym przez przedmiotowy Fundusz. W tej sytuacji nie ma ekonomicznego uzasadnienia dla „dublowania” ródeł zasilaj cych ten sam cel. Krajowy Fundusz Inwestycji Komunalnych Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych rozpocz ł działalno w 2004 roku. Celem powołania tego funduszu jest udzielanie z jego rodków kredytów na finansowanie kosztów przygotowania projektów inwestycji komunalnych, przewidzianych do współfinansowania ze rodków Unii Europejskiej. Beneficjentami udzielanych kredytów s gminy i ich zwi zki. ródłem finansowania działa funduszu s rodki bud etowe okre lone w ustawie bud etowej, odsetki od lokat rodków funduszu w bankach, wpływy z inwestycji wolnych rodków funduszu w papiery warto ciowe i listy zastawne, spłaty udzielonych kredytów wraz z odsetkami, spadki, zapisy, darowizny, rodki pochodz ce ze ródeł zagranicznych niepodlegaj cych zwrotowi oraz inne wpływy. Zgodnie z informacjami zawartymi w sprawozdaniach z realizacji planu finansowego Funduszu Rozwoju Inwestycji Komunalnych przekazywanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego, fundusz od dnia rozpocz cia działalno ci został zasilony rodkami bud etu pa stwa w kwocie ogółem – 45 mln. zł. Na rok 2006 nie było planowane zasilanie funduszu ze rodków bud etu pa stwa. W zakresie udzielonych i uruchomionych kredytów ze rodków FRIK, wykonanie w roku 2005 stanowiło zaledwie 35% przyj tego planu. Wska nik wykonania w roku 2006 przedstawia podobn warto . W sprawozdaniu finansowym za III kw. 2006 r. podana została informacja, e główne ródło przychodów funduszu stanowiły inwestycje wolnych rodków funduszu w papiery warto ciowe i lokaty bankowe. Powy sze informacje nie potwierdzaj – zdaniem projektodawcy - pełnego wykorzystania przez beneficjentów mo liwo ci udzielania im pomocy finansowej ze rodków 13 wspomnianego funduszu. Ponadto, jak wspomniano wy ej, BGK inwestuje wolne rodki FRIK w papiery warto ciowe i lokaty bankowe. Dokonuj c tych inwestycji sam bank równie czerpie korzy ci finansowe (obci aj c fundusz kosztami administrowania). Nie wydaje si zatem celowe, aby rodki publiczne przeznaczone na cele wspomagaj ce rozwój inwestycji komunalnych w gminach były (w pewnym sensie) wykorzystywane dla generowania zysków banku. Fundusz Restrukturyzacji Przedsi biorców Zmiana wprowadzona w projekcie ustawy polegaj ca na likwidacji pa stwowego funduszu celowego pod nazw Fundusz Restrukturyzacji Przedsi biorców przyczyni si do osi gni cia podstawowego celu ustawy, tj. konsolidacji finansów publicznych, zwi kszenia przejrzysto ci i kontroli wydatkowania rodków. Fundusz ten funkcjonuje w oparciu o przepis art. 56 ust. 1 pkt 2 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Stanowi one, e 15% przychodów z prywatyzacji uzyskanych w danym roku bud etowym wpływa na rachunek Funduszu, z przeznaczeniem na wsparcie celem ratowania lub restrukturyzacje przedsi biorców, w tym przeznaczonych do prywatyzacji. Dysponentem Funduszu jest minister wła ciwy do spraw. Skarbu Pa stwa. W latach 2003-06 na rachunku Funduszu zgromadzono rodki w wysoko ci ponad 3 mld zł, a wg ustawy bud etowej na 2007 rok – przychody Funduszu wynie Efektywno maj 464 mln zł. ich wykorzystania dla ministra wła ciwego ds. finansów publicznych jest nieznana, mimo e to on stoi na stra y prawidłowo ci wydatkowania pieni dzy publicznych. Likwidacja Funduszu nie oznacza całkowitego zaniechania udzielania pomocy publicznej przedsi biorcom ze rodków publicznych. W uzasadnionych przypadkach przedsi biorcy b d mogli uzyska pomoc publiczn bezpo rednio z bud etu pa stwa w formie dotacji i po yczek. Fundusz Por cze Unijnych oraz Krajowy Fundusz Por cze Kredytowych W aktualnym stanie prawnym fundusze utworzone, powierzone lub przekazane BGK na podstawie odr bnych ustaw nie s pa stwowymi funduszami celowymi w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Umiejscowienie ww. funduszy w bankach powodowało brak transparentno ci prowadzenia działalno ci przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Intencj powinno by zatem stworzenie ram prawnych, w my l których Bank Gospodarstwa 14 Krajowego, jako bank komercyjny, powadziłby działalno bankow wspieraj c rz dowe programy społeczno-gospodarczych oraz programy samorz dno ci lokalnej i rozwoju regionalnego, realizowane z wykorzystaniem rodków publicznych. Likwidacja funduszy por czeniowych w sposób zaproponowany w ustawie rozwi załaby problem zapewnienia Bankowi Gospodarstwa Krajowego odpowiednich funduszy własnych, umo liwiaj cych zwi kszenie zaanga owania Banku w du e projekty oraz zwi kszenie bezpiecze stwa Banku i spełnienia norm ostro no ciowych (współczynnik wypłacalno ci). Aktualnie bowiem pomimo wykazywania funduszy por czeniowych w bilansie Banku Gospodarstwa Krajowego ogółem brak jest mo liwo ci zaliczenia ich do funduszy własnych zgodnie z wymogami ustawy Prawo bankowe. Rozdział III. Pozbawienie osobowo ci prawnej funduszy celowych Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej działa na zasadach okre lonych w ustawie jako pa stwowy fundusz celowy bez osobowo ci prawnej. Zakłada si , e dysponentem Funduszu b dzie minister wła ciwy do spraw rodowiska. Likwidacji ulegnie Zarz d oraz Rada Nadzorcza Funduszu. Zakłada si równie , i obsług Funduszu b dzie zapewnia jednostka organizacyjna podległa ministrowi wła ciwemu do spraw rodowiska, finansowana z cz ci bud etu pa stwa, której dysponentem jest Minister rodowiska. Minister wła ciwy do spraw rodowiska okre li w drodze rozporz dzenia kryteria wyboru przedsi wzi finansowanych ze rodków Narodowego Funduszu oraz zasady udzielania dotacji oraz dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów – w porozumieniu z ministrem wła ciwym do spraw rozwoju regionalnego oraz ministrem wła ciwym do spraw finansów publicznych.”. Pa stwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych W zwi zku z przewidywanym pozbawieniem PFRON osobowo ci prawnej konieczne jest wskazanie dysponenta tego Funduszu. Zakłada si , e dysponentem Funduszu b dzie minister 15 wła ciwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Ulegnie likwidacji Zarz d oraz Rada Nadzorcza PFRON. Zakłada si równie , i dotychczasowe Biuro PFRON stanie si jednostk organizacyjn obsługuj c Fundusz, podległ społecznego, finansowan ministrowi wła ciwemu do spraw zabezpieczenia w ramach cz ci bud etu pa stwa, której dysponentem jest Minister Pracy i Polityki Społecznej. Zadania realizowane przez dotychczasowe Biuro Funduszu stan si zadaniami ministra wła ciwego do spraw zabezpieczenia społecznego, a pracownicy Biura – pracownikami jednostki organizacyjnej podległej temu ministrowi. Zadania realizowane przez dotychczasowe Oddziały PFRON stan si zadaniami samorz du województwa realizowanymi przez Regionalne O rodki Polityki Społecznej, a pracownicy tych Oddziałów – pracownikami Regionalnych O rodków Pomocy Społecznej. Koszty zatrudnienia pracowników przej tych przez Regionalne O rodki Pomocy Społecznej finansowane b d ze rodków PFRON przekazywanych w formie dotacji dla samorz du województwa. 16 Rozdział IV. Fundusze przekształcone w pa stwowe fundusze celowe Fundusz eglugi ródl dowej i Fundusz Rezerwowy Utworzone w Banku Gospodarstwa Krajowego Fundusz eglugi ródl dowej i Fundusz Rezerwowy traktowano jako wyodr bnione w planie finansowym Banku, fundusze posiadane przez BGK. Bank Gospodarstwa Krajowego sporz dzał, dla ka dego z Funduszy, odr bne bilanse oraz rachunki zysków i strat. Szczegółowe warunki gospodarowania rodkami Funduszy okre lała umowa zawierana pomi dzy ministrem wła ciwym do spraw transportu a Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Projektowana zmiana ustawy przewiduje przekształcenie Krajowego Funduszu ródl dowej w pa stwowy fundusz celowy oraz likwidacj eglugi Funduszu Rezerwowego. Dysponentem nowego pa stwowego funduszu celowego b dzie minister wła ciwy do spraw transportu. Ogólne zasady gospodarki finansowej okre lone zostały w ustawie. ródła przychodów Funduszy oraz cele jakim maj słu y pozostały niezmienione. Projekt zakłada zmian ródeł przychodów oraz cele finansowane z Funduszu eglugi ródl dowej. Przede wszystkim Fundusz nie b dzie otrzymywał dotacji z bud etu pa stwa oraz NFO iGW. Przychodem Fundusz zostan natomiast składki specjalne, które dotychczas były przychodem likwidowanego Funduszu Rezerwowego. rodki Funduszu przeznaczone zostan na wypłaty dla armatorów za trwałe wył czenie statków z eksploatacji w przewozie rzeczy oraz na sfinansowanie kosztów obsługi bankowej Funduszu. Zaproponowano tak e przepis dotycz cy rozliczenia Banku Gospodarstwa Krajowego z mienia przekształcanych Funduszy. Fundusz Kolejowy Projektowana zmiana ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o Funduszu Kolejowym polega na przekształceniu Funduszu w pa stwowy fundusz celowy działaj cy na zasadach zawartych w projekcie ustawy o finansach publicznych. 17 Utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego Fundusz Kolejowy stanowi obecnie rachunek bankowy z okre lonymi ródłami przychodów i okre lonymi zadaniami do finansowania. Bank Gospodarstwa Krajowego sporz dza dla Funduszu bilans oraz rachunek zysków i strat. Szczegółowe warunki gospodarowania rodkami Funduszy okre lała umowa zawierana pomi dzy ministrem wła ciwym do spraw transportu a Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Projektowana zmiana ustawy przewiduje, e Fundusz b dzie pa stwowym funduszem celowym. Dysponentem jego b dzie minister wła ciwy do spraw transportu, ogólne zasady gospodarki finansowej okre lone zostały w ustawie. ródła przychodów Funduszu zostały ograniczone. Przepis dotycz cy akcji przekazywanych przez Ministra Skarbu Pa stwa Ministrowi Transportu został usuni ty, jako nigdy nie wykorzystany. Wyeliminowano mo liwo zaci gania przez Bank Gospodarstwa Krajowego zobowi za finansowych na rzecz Funduszu. Cele jakie ma finansowa Fundusz ograniczono do przygotowania oraz realizacji budowy i przebudowy linii kolejowych współfinansowanych ze rodków pomocowych UE, co ma słu y zwi kszeniu poziomu absorpcji tych rodków w sektorze transportowym. Uznano, e wydatki bie ce zarz dcy infrastruktury powinny by dotowane wył cznie z bud etu pa stwa, co przyczyni si do wi kszej transparentno ci finansów publicznych (konsekwencj tej zmiany s przepisy zmieniaj ce ustaw o transporcie kolejowym). Rok 2007 jest ostatnim rokiem, w którym Fundusz sfinansuje utracone w latach 2002-2003 przez przewo ników kolejowych przychody z tytułu obowi zuj cych ustawowych ulg taryfowych w krajowych przewozach pasa erskich, niepokryte dotychczas wypłaconymi dotacjami przekazanymi z tego tytułu. Fundusz Termomodernizacji W projekcie ustawy przewiduje si zmiany polegaj ce na przekształceniu Funduszu Termomodernizacji utworzonego w Banku Gospodarstwa Krajowego w pa stwowy fundusz celowy. Dysponentem Funduszu Termomodernizacji b dzie minister wła ciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Czynno ci zwi zane z obsług 18 Funduszu b dzie realizował Bank Gospodarstwa Krajowego na podstawie upowa nienia dysponenta Funduszu, za wynagrodzeniem okre lonym w umowie. Zasady współpracy Banku Gospodarstwa Krajowego z bankami kredytuj cymi w zakresie trybu i terminów rozlicze z tytułu przekazywania premii termomodernizacyjnej okre la b dzie umowa. Zadania Funduszu Termomodernizacji polegaj ce na wsparciu inwestorów realizuj cych, przy pomocy kredytów zaci ganych w bankach komercyjnych, przedsi wzi cia umo liwiaj ce oszcz dno zu ycia energii przeznaczonej na potrzeby komunalno-bytowe, realizowane b d w dotychczasowej formie. Fundusz Kredytu Technologicznego Fundusz Kredytu Technologicznego został utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego na podstawie art. 9 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o niektórych formach wspierania działalno ci innowacyjnej (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484, z pó n. zm.). Według aktualnie obowi zuj cych przepisów, Bank Gospodarstwa Krajowego wyodr bnia w swoim planie finansowym plan finansowy Funduszu Kredytu Technologicznego, sporz dza dla funduszu odr bne sprawozdanie finansowe oraz rachunek zysków i strat oraz okre la zasady i tryb gospodarowania rodkami funduszu. rodki Funduszu słu wspieraniu działalno ci innowacyjnej przedsi biorców w formie kredytów technologicznych, z mo liwo ci cz ciowego umorzenia kwoty kapitału kredytu. Według zało e projektu, dysponentem Funduszu Kredytu Technologicznego przekształconego w pa stwowy fundusz celowy, jest minister wła ciwy do spraw gospodarki. Natomiast dotychczasowe zadania Funduszu Kredytu Technologicznego, zwi zane z udzielaniem kredytów technologicznych, wykonuje w imieniu Skarbu Pa stwa Bank Gospodarstwa Krajowego. Krajowy Fundusz Drogowy Projektowana ustawa zakłada głównie przekształcenie Krajowego Funduszu Drogowego w pa stwowy fundusz celowy działaj cy na zasadach zawartych w projekcie ustawy o finansach publicznych oraz przekazanie samorz dom województw, jako zadania zleconego z zakresu administracji rz dowej, finansowania utrzymania i remontów dróg krajowych. 19 Projekt przes dza, e fundusze, o których mowa w art. 13 ust. 1 b d obsługiwane przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Zakres czynno ci wykonywanych w tym zakresie przez BGK oraz wynagrodzenie BGK zostanie ustalone umownie przez Ministra Finansów oraz dysponenta konkretnego funduszu z jednej strony oraz Bank z drugiej strony. W aktualnym stanie prawnym Program rzeczowo-finansowy dotycz cy realizacji inwestycji drogowych zawiera wył cznie projekty współfinansowane rodkami Krajowego Funduszu Drogowego (KFD). Zmiana zaproponowana w niniejszym projekcie dotyczy m. in. zada Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Zarz dzanie drogami krajowymi (z wyj tkiem autostrad i dróg ekspresowych oraz pozostałych dróg krajowych w granicach miasta na prawach powiatu), finansowanie utrzymania, remontów i ochrony tych dróg stanie si zadaniem zleconym z zakresu administracji rz dowej samorz dów wojewódzkich. Zmiana ta nie poci gnie za sob zwi kszenia wydatków bud etu pa stwa. rodki planowane obecnie w cz. 39 bud etu pa stwa: przeznaczone na wydatki bie ce w rozdz. 60011 oraz odpowiednia cz rodków zaplanowanych w rozdz. 60012 (GDDKiA) zostanie w formie dotacji celowej przekazana samorz dom wojewódzkim. Samorz dy przejm równie cz administracji, podległej dzi Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad, która zajmuje si utrzymaniem i remontami dróg krajowych. Dokonanie powy szej zmiany powinno przynie efekty synergii w administracji samorz dowej – województwa dzi zarz dzaj drogami wojewódzkimi nie dysponuj c kadr wyspecjalizowan w utrzymaniu i dokonywaniu remontów dróg. GDDKiA, w ramach wykonywania zada okre lonych ustawa o drogach publicznych, skupi si na prowadzeniu inwestycji dotycz cych dróg krajowych, d c do maksymalizacji absorpcji rodków pomocowych UE. Pracownicy wojewódzkich oddziałów GDDKiA stan si pracownikami administracji samorz dów województw. Odpowiednie przepisy kodeksu pracy znajd zastosowanie. Uznano, e przej cie wszystkich pracowników oddziałów wojewódzkich, przy jednoczesnym pozostaniu w administracji rz dowej pracowników centrali GDDKiA b dzie rozwi zaniem najłatwiejszym. Odpowiednio długie vacatio legis ustawy pozwoli GDDKiA przygotowa si do restrukturyzacji zatrudnienia. Przeniesieniu do administracji samorz dowej podlega 20 b dzie równie maj tek GDDKiA wykorzystywany do utrzymywania, remontów, ochrony i zarz dzania drogami krajowymi Zmiany w zakresie art. 40a ustawy o drogach publicznych oraz art. 46 ustawy o transporcie drogowym nakładaj na GDDKiA obowi zek przekazywania, co 3 dni, rodków z opłat i kar na rachunek KFD wraz z odsetkami. Wprowadzone zmiany polegaj na okre leniu odsetek jako przychodu KFD oraz skróceniu terminu na dokonywanie wpłat. Nowelizacja w tym zakresie została podyktowana potrzeb podejmowania działa poprawiaj cych płynno KFD. Projekt ustawy zakłada uchylenie Rozdziału 3 ustawy o autostradach płatnych oraz o KFD – likwidacj Rady do Spraw Autostrad. Po wytyczeniu przebiegu planowanych autostrad nie ma podstaw do dalszego istnienia Rady w obecnym kształcie. W opinii Ministra Finansów istnienie, powoływanego ustaw , organu opiniodawczego Ministra Transportu jest całkowicie nieuzasadnione. Rada opiniuje działania, których wykonywanie nale y do zada jednostek podległych Ministrowi Transportu (ministerstwa albo GDDKiA). Jej istnienie powoduje wył cznie powstawanie dodatkowych kosztów działania administracji pa stwowej. Uchylenie art. 37o ust. 2 jest konsekwencj przekształcenia KFD w pa stwowy fundusz celowy. Nadpłaty w opłacie paliwowej b d zwracane na podstawie ustawy – Ordynacja podatkowa. Zdecydowano si na nadanie nowego brzmienia Rozdziałowi 6 ustawy o autostradach płatnych oraz o KFD. Jest to zabieg legislacyjny, zastosowany aby nie było potrzeby wymieniania szeregu uchylonych artykułów tego rozdziału. Projekt nadaje nowe brzmienie przepisom art. 38-39c oraz uchyla pozostałe przepisy aktualnego Rozdziału 6. Utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego Krajowy Fundusz Drogowy stanowi obecnie rachunek bankowy z okre lonymi ródłami przychodów i okre lonymi zadaniami do finansowania. Bank Gospodarstwa Krajowego sporz dza dla Funduszu bilans oraz rachunek zysków i strat. Szczegółowe warunki gospodarowania rodkami Funduszy okre lała umowa zawierana pomi dzy ministrem wła ciwym do spraw transportu a Bankiem Gospodarstwa Krajowego. 21 Projektowana zmiana ustawy przewiduje, i KFD b dzie pa stwowym funduszem celowym. Dysponentem jego b dzie minister wła ciwy do spraw transportu, ogólne zasady gospodarki finansowej okre lone zostały w ustawie. Zaproponowano zamkni ty katalog wydatków, które b d mogły by finansowane ze rodków KFD: 1) finansowanie realizacji budowy oraz przebudowy autostrad, dróg ekspresowych oraz pozostałych dróg krajowych współfinansowanych ze rodków pochodz cych z bud etu Unii Europejskiej; 2) finansowanie realizacji budowy oraz przebudowy autostrad, dróg ekspresowych oraz pozostałych dróg krajowych, które zostały rozpocz te przed dniem 1 stycznia 2008 r.; 3) spłat zobowi za Banku Gospodarstwa Krajowego wynikaj cych z kredytów i po yczek zaci gni tych oraz obligacji wyemitowanych przez BGK na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego i zagwarantowanych lub por czonych przez Skarb Pa stwa. Wprowadzono zasad , i ze rodków Funduszu nie finansuje si kosztów przygotowania inwestycji, w tym wykupu gruntów pod inwestycje. Projekt ustawy poprzez zmian ustawy – Prawo o ruchu drogowym zakłada likwidacj Krajowej Rady Bezpiecze stwa Ruchu Drogowego oraz Wojewódzkich Rad Bezpiecze stwa Ruchu Drogowego. Rady Bezpiecze stwa Ruchu Drogowego nie s wyposa one w adne kompetencje władcze, nie mog koordynowa działa ró nych organów administracji zwi zanych z ruchem drogowym. Zadania Rad polegaj na opracowywaniu programów poprawy bezpiecze stwa ruchu drogowego w oparciu o propozycje przedstawiane przez inne jednostki, proponowaniu kierunków polityki pa stwa, dokonywaniu oceny istniej cych regulacji i programów, inicjowaniu współpracy, działa naukowych, edukacyjnych. W opinii Ministra Finansów ww. zadania nale samorz du województw. Tworzenie do kompetencji Ministra Transportu albo organów w drodze ustawy jednostek organizacyjnych finansowanych ze rodków publicznych, które nie dysponuj wył cznymi kompetencjami w danej dziedzinie, a jedynie uczestnicz w pracach innych organów administracji jest niecelowe i powoduje nieuzasadniony wzrost wydatków publicznych. Organy administracji publicznej mog w uzasadnionych przypadkach wykorzystywa wiedze i do wiadczenie osób niezatrudnionych w administracji publicznej bez konieczno ci istnienia stałych jednostek organizacyjnych. Jest to szczególnie wa ne obecnie, kiedy w sektorze transportu nale y 22 przeznacza wszelkie dost pne rodki publiczne na wydatki inwestycyjne – absorbuj ce rodki unijne. Zmiany wprowadzone do ustawy o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia wykluczaj finansowanie z KFD wydatków zwi zanych z działalno ci tych spółek. Z KFD maj by finansowane przede wszystkim zobowi zania zaci gnie przez BGK na rzecz KFD oraz bezpo rednio inwestycje drogowe. Zaproponowane zmiany: 1. ograniczaj rol Banku Gospodarstwa Krajowego w zakresie opiniowania umowy okre laj cej zakres i warunki przygotowania lub realizacji przedsi wzi cia drogowego, która zawierana jest pomi dzy Ministrem Transportu a spółk specjalnego przeznaczenia. Wynika to ze zmiany roli BGK w finansowaniu inwestycji drogowych; 2. wykluczaj mo liwo finansowania z KFD kosztów przygotowania inwestycji realizowanej przez spółk specjalnego przeznaczenia; 3. wykluczaj mo liwo finansowania z KFD: kapitału zakładowego spółki specjalnego przeznaczenia, kosztów podj cia działalno ci przez spółk oraz podwy szenia kapitału zakładowego spółki. Z dniem wej cia w ycie ustawy prawa i zobowi zania BGK wynikaj ce z kredytów i po yczek zaci gni tych oraz obligacji wyemitowanych przez BGK na rzecz KFD i zagwarantowanych lub por czonych przez Skarb Pa stwa, z dniem wej cia w ycie ustawy staj si zobowi zaniami pa stwowego funduszu celowego – KFD. Czynno ci zwi zane z tymi prawami i zobowi zaniami wykonywa b dzie Minister Transportu. Aktualny projekt ustawy nie przewiduje w tym zakresie zawierania adnych umów. Aktualnie obowi zuj ca ustawa o autostradach płatnych oraz o KFD zakłada (art. 39j), e gwarantowane i por czane przez Skarb Pa stwa mog by wypłaty ze rodków Funduszu wynikaj ce z umowy o budow i eksploatacj albo wył cznie eksploatacj autostrady. Udzielono takiej gwarancji inwestorowi w zwi zku z umow dotycz c pomorskiego odcinka autostrady A1. Projekt zakłada, e takie gwarancje i por czenia Skarbu Pa stwa pozostan w mocy po wej ciu projektowanej ustawy w ycie. Odpowiedni przepis ma charakter zabezpieczenia dla uprawnionych z tych por cze lub gwarancji, ma umo liwi uzyskanie zgody tych uprawnionych na uchwalenie projektowanej ustawy. 23 Fundusz Dopłat Projekt ustawy zakłada przekształcenie Funduszu Dopłat, utworzonego w Banku Gospodarstwa Krajowego, w pa stwowy fundusz celowy oraz przej cie przez niego zada Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, które b d realizowane w nowej formule poprzez dopłaty do odsetek od kredytów udzielonych towarzystwom budownictwa społecznego, spółdzielniom mieszkaniowym oraz gminom. Oznacza to kontynuowanie wsparcia ze rodków publicznych rozwoju społecznego budownictwa mieszkaniowego. Krajowy Fundusz Mieszkaniowy zrealizuje w dotychczasowej formule zobowi zania podj te do ko ca 2007 r. z tytułu udzielenia kredytów na społeczne budownictwo czynszowe ze rodków KFM. Po tym okresie b dzie wył cznie administrował: - zobowi zaniami z tytułu zaci gni tych kredytów zewn trznych, - nale no ciami z tytułu udzielonych wcze niej kredytów, - nadwy ka wpływów z tytułu działalno ci administracyjnej KFM przekazywana b dzie na Fundusz Dopłat. Dysponentem Funduszu b dzie minister wła ciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Ogólne zasady gospodarki finansowej okre lone zostały w ustawie. Projekt ustawy wprowadza zmiany w systemie udzielania kredytów towarzystwom budownictwa społecznego, spółdzielniom mieszkaniowym oraz gminom polegaj ce na tym, e kredyty na warunkach preferencyjnych b d udzielane przez instytucje ustawowo upowa nione do udzielania kredytów, natomiast pomoc pa stwa b dzie polegała na dopłatach do odsetek od tych kredytów, realizowanych ze rodków Funduszu Dopłat,. Ponadto, z Funduszu Dopłat kontynuowane b dzie, na dotychczasowych zasadach, wsparcie ze rodków publicznych dla: - gmin, organizacji po ytku publicznego z przeznaczeniem na budow lokali socjalnych, mieszka chronionych, domów dla bezdomnych i noclegowni; - rodzin z przeznaczeniem na dopłaty do odsetek od kredytów udzielonych na nabycie własnego mieszkania. Projektowana ustawa wprowadza zmiany o charakterze dostosowuj cym w: - ustawie z dnia 26 pa dziernika 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. Nr 133, poz. 654 z pó n. zm.), - ustawie z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej (Dz. U. Nr 230, poz. 1922), 24 - ustawie z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszka chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. Nr 251, poz. 1844), - ustawie z dnia 8 wrze nia 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania (Dz. U. Nr 183, poz. 1354). Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników W powi zaniu z ww. zmianami dotycz cymi KRUS, pozostaj proponowane regulacje dotycz ce funduszu składkowego, zakładaj ce: • nadanie temu funduszowi statusu pa stwowego funduszu celowego bez osobowo ci prawnej, • przej cie przez ten fundusz całkowitych kosztów rzeczowych wynikaj cych z realizacji przez Kas zada w zakresie prewencji i rehabilitacji, • przyj cia zamkni tego katalogu wydatków, na które mog by wydatkowane rodki funduszu celowego. Jednocze nie, w zwi zku nadaniem Kasie statusu jednostki bud etowej (tzn. finansowanej bezpo rednio z bud etu), odpowiedniej zmiany wymagaj regulacje dotycz ce finansowania kosztów obsługi ubezpieczenia. Dotychczas koszty te s pokrywane z funduszu administracyjnego, który jest zasilany w postaci odpisów z funduszu emerytalno-rentowego (odpis w wysoko ci do 3,5% planowanych wydatków) oraz z funduszu składkowego (odpis w wysoko ci do 9% jego wydatków). Maj c na wzgl dzie zasadno partycypowania funduszu składkowego w kosztach obsługi ubezpieczenia, projektodawca proponuje, aby fundusz ten zamiast odpisów na likwidowany fundusz administracyjny dokonywał wpłat na rachunek bud etu pa stwa z tytułu refundacji zryczałtowanych kosztów obsługi przez Kas ubezpieczenia finansowanego przez fundusz składkowy (tzn. ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzy skiego), w wysoko ci do 9% planowanych wydatków funduszu. Zatem proponowane rozwi zanie zachowuje dotychczasow wielko partycypacji funduszu składkowego w kosztach obsługi ubezpieczenia, przewiduj c jedynie, i odpis ten nie b dzie przekazywany na inny fundusz celowy, lecz bezpo rednio na rachunek bud etu pa stwa, z którego b dzie finansowany bezpo rednio koszt obsługi ubezpieczenia społecznego rolników. 25 Fundusz Strefowy W Układzie Europejskim, ustanawiaj cym Stowarzyszenie mi dzy Rzeczpospolit Polsk z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich Pa stwa Członkowskimi z drugiej strony (Dz. Nr 11, poz. 38 z pó n. zm.), Polska zobowi zała si m.in. do zbli ania krajowego prawodawstwa w obszarze konkurencji do przepisów Wspólnot Europejskich (WE) oraz do stosowania kryteriów udzielania pomocy obowi zuj cych w WE. W konsekwencji Rz d RP zobowi zał si do podj cia działa dostosowuj cych ustaw o specjalnych strefach ekonomicznych do kryteriów obowi zuj cych w WE. W wyniku negocjacji, w Traktacie Akcesyjnym zapisano, i mali i redni przedsi biorcy, którzy uzyskali zezwolenie na prowadzenie działalno ci na terenie SSE przed 1 stycznia 2001 r., zachowuj prawa nabyte do zwolnie wg stanu prawnego na dzie 31 grudnia 2000 r. (mali przedsi biorcy do ko ca 2011 roku a redni przedsi biorcy do ko ca 2010 roku). W przypadku „du ych przedsi biorców”, którym zostało wydane zezwolenie przed 1 stycznia 2001 r., okre lono odr bne – bardziej rygorystyczne – warunki dopuszczalno ci pomocy publicznej, zgodne od dnia akcesji z prawodawstwem unijnym, co w przypadku niektórych inwestorów mogłoby naruszy ich prawa nabyte do zwolnie podatkowych w SSE. W celu unikni cia roszcze do Skarbu Pa stwa ze strony „du ych” inwestorów, w ustawie o SSE zawarto dodatkowy instrument wsparcia dla tych inwestorów. Podatek dochodowy, który ci inwestorzy odprowadzaj – po przekroczeniu dopuszczalnego prawem unijnym progu dopuszczalno ci pomocy, a z którego byliby zwolnieni na podstawie zezwole uzyskanych przed 1 stycznia 2001 roku – nie jest przekazywany na dochody bud etu pa stwa a na specjalny rachunek rozliczeniowy, pierwotnie zwanym „ rodkiem specjalnym”, a nast pnie „Funduszem Strefowym”. Zgromadzone przez podatnika rodki na tym Funduszu słu współfinansowaniu nowych 2 inwestycji realizowanych przez tego podatnika na zasadach zgodnych z przepisami WE. Jest to zatem instrument, który daje podatnikowi pewno współfinansowania. Maj c na uwadze powy sze, projektodawca uwa a, e Funduszu Strefowego nie nale y likwidowa jako takiego. W opinii projektodawcy, Fundusz Strefowy – działaj cy w BGK jako rachunek rozliczeniowy – nale y przekształci 2 w pa stwowy fundusz celowy, dla którego dysponentem byłby Inwestycje musz by zrealizowane do ko ca 2023 roku na terenie Polski. 26 Minister Gospodarki. Nale y w tym miejscu podkre li , e Minister Gospodarki nadzoruje działania SSE oraz zawiera umow z inwestorem dotycz c nowej inwestycji (w obecnych rozwi zaniach). Reasumuj c powy sze, projektodawca przedmiotowych zmian pragnie podkre li , e ogólna ocena zaproponowanych regulacji powinna wynika ze wiadomo ci cało ciowego charakteru zmian wprowadzanych zarówno w ramach całego procesu reformy finansów publicznych, jak i w zakresie samego etapu drugiego (jedna z trzech reform organizacji i funkcjonowania sektora finansów publicznych). Wszelka próba oceny jednostkowych rozwi za (podej cie subiektywne) wchodz cych w zakres przedmiotowego wydaje si niemiarodajna i obarczona ryzykiem wypaczenia ogólnej oceny podj tego wysiłku organizacyjnego znajduj cego swoje odzwierciedlenie w projekcie przedmiotowej ustawy. 27 OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Cel wprowadzenia ustawy Przedkładany projekt ustawy stanowi kontynuacj reform organizacji sektora finansów publicznych w Polsce. Jest aktem zmieniaj cym w znacznym stopniu dotychczasowe zasady funkcjonowania finansów publicznych, porz dkuj cym sektor finansów publicznych, a tak e dostosowuj cym (zbli aj cym w jeszcze wi kszym stopniu) zakres funkcjonowania funduszy celowych do ogólnej zasady finansów publicznych – zapisanej w art. 35 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych – celowo ci i efektywno ci wydatkowania rodków publicznych. Nale y zwróci uwag , i wielo stosowanych sektorze finansów w publicznych. Dlatego zdecydowano si funkcjonuj cych obecnie form organizacyjnych publicznych zmniejsza przejrzysto finansów na wprowadzenie gł bokich zmian w zakresie organizacji i funkcjonowania funduszy celowych, których dotychczasowa działalno – jak pokazuje praktyka oraz wyniki przeprowadzanych na bie co analiz – nie spełnia ich kluczowego celu a ponadto, dodatkowo w nieuzasadniony ekonomicznie sposób usztywnia gospodark rodkami publicznymi. Nale y tak e podkre li , i przedmiotowe propozycje wpływaj korzystnie (s niezb dne) na dalsz gruntown reorganizacj sektora, a co si z tym wi e na dostosowanie regulacji do zmieniaj cej si rzeczywisto ci i stosunków, które powstały po wst pieniu Polski do Unii Europejskiej. Stanowi tak e wypełnienie zobowi za Polski jako członka mi dzynarodowej wspólnoty pa stw, ze szczególnym uwzgl dnieniem członkostwa w UE. Owa Przynale no powoduje bowiem, e pa stwo polskie chc c by postrzegane jako równoprawny i licz cy si partner w zakresie stosunków społeczno-gospodarczych powinno by identyfikowane jako wiarygodne i nowoczesne. Działaniem maj cym na celu uciele nienie tego zamierzenia jest przede wszystkim konieczno spełnienia zobowi za dotycz cych zmian w zakresie organizacji i funkcjonowania sektora finansów publicznych zawartych w takich dokumentach jak np.: Program Konwergencji lub Krajowy program Reform na lata 2005-2008 na rzecz realizacji Strategii Lizbo skiej. 28 2. Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny Uregulowania zawarte w projekcie ustawy wpływaj bezpo rednio na funkcjonowanie całego sektora finansów publicznych, w tym na podmioty wchodz ce w jego zakres. Szczególnym beneficjentem przedmiotowych propozycji s : - Zakład Ubezpiecze Społecznych, - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Rolników, - fundusze celowe (pa stwowe oraz samorz dowe), - fundusze działaj ce do tej pory w Banku Gospodarstwa Krajowego, - jednostki samorz du terytorialnego, - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, - Jednostki Doradztwa Rolniczego. 3. Konsultacje społeczne Uwzgl dniaj c wag przedkładanych zapisów konieczno ci staje si potrzeba dotarcia do mo liwie szerokiego audytorium. Dlatego przedmiotowy projekt zostanie przekazany do uzgodnie mi dzyresortowych, konsultacji społecznych, Komisji Wspólnej Rz du i Samorz du Terytorialnego, a tak e zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej na ogólnodost pnej stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.mf.gov.pl). Ponadto niniejszy projekt ustawy zawiera pewne regulacje, które mog stanowi pomoc publiczn . W przypadku spełnienia warunków dla budownictwa socjalnego, okre lonych w prawie wspólnotowym dotycz cym pomocy pa stwa w formie rekompensaty z tytułu wiadczenia usług publicznych, wsparcie ze rodków publicznych mo e nie stanowi pomocy publicznej podlegaj cej notyfikacji. W celu zminimalizowania potencjalnego ryzyka zakwestionowania przez Komisj Europejsk niektórych regulacji projektowanej ustawy, jej projekt winien by zaopiniowany przez Prezesa Urz du Ochrony Konkurencji i Konsumenta. 4. Wpływ aktu normatywnego na sektor finansów publicznych, w tym bud et pa stwa i bud ety jednostek samorz du terytorialnego W trosce o dobro finansów publicznych podj te zostały ambitne prace nad reform organizacji sektora finansów publicznych. Przedkładany projekt jest owocem dogł bnych analiz, obserwacji oraz bada obecnych regulacji prawnych, jak i nowych rozwi za 29 systemowych i instytucjonalnych. Nowe unormowania zawarte w niniejszym projekcie maj charakter nie tylko racjonalizatorski i innowacyjny, ale równie porz dkuj cy i dostosowuj cy do ci gle zmieniaj cej si rzeczywisto ci. Przy ocenie skutków finansowych generowanych przez przedmiotowy projekt, nale y podkre li , e ze wzgl du na jego charakter, zakładany wpływ na sektor finansów publicznych jest znacz cy zarówno, je li we mie si pod uwag dochodow jak i wydatkow stron bud etu pa stwa. Wi kszo z tych zmian zawarto w uzasadnieniu do projektu ustawy o finansach publicznych. Jako uzupełnienie przedmiotowego opisu - jako działania zasługuj ce na szczególne podkre lenie - nale y wskaza , e: • zmiana statutu Zakładu Ubezpiecze Społecznych spowoduje finansowanie jego działalno ci bezpo rednio z bud etu, co zapewni pełn przejrzysto i racjonalizacj wydatków. Jednocze nie wszelkie uzyskiwane dochody za obsług składek, innych ni na ubezpieczenia społeczne, ZUS, jako jednostka bud etowa, b dzie przekazywał na dochody bud etu pa stwa (w warunkach 2007 r. jest to kwota planowana na ok. 226 mln zł). Ponadto za obsług finansowanych ze zada poza ubezpieczeniowych zleconych ZUS do realizacji, a rodków bud etu pa stwa, bud et pa stwa nie b dzie ponosił dodatkowych wydatków, gdy koszty działalno ci bie cej i inwestycyjnej ZUS b d ponoszone przez bud et (w 2007 r. planowane wydatki bud etu na obsług przez ZUS wypłaty ró nych wiadcze to kwota ok. 150 mln zł). • zmiana statutu Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Rolników spowoduje finansowanie jej działalno ci bezpo rednio z bud etu pa stwa, co zapewni pełn przejrzysto wydatków instytucji i ich racjonalizacj . Przej cie przez nowo tworzony pa stwowy fundusz celowy Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników, bez udziału dotacji z bud etu pa stwa, kosztów rzeczowych wynikaj cych z realizacji zada w zakresie prewencji i rehabilitacji, oznacza zaprzestanie dotowania z bud etu pa stwa tych zada w wysoko ci 4,5 mln zł w skali 2007 r.; • zmiany w zakresie dotychczasowego funkcjonowania Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska nie wpłyn na zwi kszenie wydatków lub zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów publicznych; • zmiany w zakresie dotychczasowego funkcjonowania Wojewódzkich Funduszy Ochrony rodowiska wpłyn na zwi kszenie dochodów i wydatków jednostek samorz du terytorialnego; 30 • zmiany w dotychczasowym funkcjonowaniu Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych spowoduj , e np. opłaty i nale no ci pobierane na podstawie ustawy b d stanowiły dochody bud etu pa stwa. Dotychczas kształtowały si one na poziomie około 120 mln Zapisy projektu ustawy nakładaj na bud et pa stwa obowi zek finansowania zada okre lonych ustaw . Zakres zada nie ulegnie zmianie, st d te wydatki bud etu b d kształtowały si na poziomie dotychczasowego wydatkowania rodków z Funduszu, tj. równie ok. 120 mln zł; • zmiany w dotychczasowym funkcjonowaniu Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych. W 2007 r. składka na FG P wynosi. 0,10% a na Fundusz Pracy 2,45% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 pa dziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z pó n. zm.). Wysoko składki na projektowany Fundusz Pracy i Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych b dzie okre lała corocznie ustawa bud etowa. W 2007 r. w Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych zaplanowano wydatki wraz z pochodnymi pracowników Krajowego Biura FG P oraz Terenowych Biur FG P w wysoko ci 16,1 mln zł. Przewiduje si , e dotacja z Funduszu Pracy i Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych dla samorz du województwa na dofinansowanie kosztów zatrudnienia przej tych przez marszałków województw pracowników Terenowych Biur FG P mo e wynie ok. 15 mln zł; • wi si równie ze zniesieniem obowi zkowej składki na ten Fundusz (w 2007 r. składka w wysoko ci 0,10% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 pa dziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z pó n. zm.). W ustawie bud etowej na rok 2007 r. w planie finansowych FG P zaplanowano przychody z tytułu składki i opłat w wysoko ci 175.465 tys. zł, natomiast wydatki w wysoko ci 196.111 tys. zł. Ponadto nale y podkre li , e proponowane przez projektodawc wł czenie pracowników Biur Terenowych Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych do wojewódzkich urz dów pracy mo e spowodowa zwi kszenie wydatków Funduszu Pracy o ok. 15 mln zł; 31 • zmiany w dotychczasowym funkcjonowaniu Funduszu Restrukturyzacji Przedsi biorców wpłyn na przychody bud etu pa stwa z tytułu prywatyzacji, poniewa stan rodków Funduszu na dzie 1 stycznia 2008 r., który wg planu finansowego Funduszu na 2008 r. wynosi b dzie 127,6 mln zł zostanie przekazany do bud etu pa stwa, a planowane na 2008 r. przychody Funduszu w wysoko ci 15% przychodów z prywatyzacji zostan przekazane do bud etu. Przyjmuj c, e planowane na 2008 r. przychody z prywatyzacji wynios 4,6 mld zł przychody bud etu pa stwa z prywatyzacji wzrosn o 690 mln zł; • zmiany w dotychczasowym funkcjonowaniu Pa stwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dotycz ce przewidywanego wł czenia dotychczasowego Biura PFRON do cz ci bud etu pa stwa, której dysponentem jest minister wła ciwy do spraw zabezpieczenia społecznego, spowoduj zwi kszenie wydatków bud etu pa stwa o ok. 45 mln zł. W tym miejscu nale y stanowczo podkre li , e zaprezentowany powy ej katalog zmian powoduj cych przewidywane skutki finansowe dla sektora finansów publicznych nie jest ostateczny. Oszacowanie w kwantyfikowalny sposób pozostałych skutków finansowych jest w tym momencie zbyt utrudnione. 5. Wpływ regulacji na rynek pracy Wej cie w ycie przepisów ustawy wpłynie na rynek pracy, ze wzgl du na mo liw likwidacj i reorganizacj dotychczasowej struktury organizacyjnej i administracyjnej. Nale y jednak zauwa y , i wprowadzona zostanie mo liwo przej cia ich działalno ci przez funkcjonuj ce struktury. 6. Wpływ regulacji na konkurencyjno gospodarki i przedsi biorczo , w tym na funkcjonowanie przedsi biorstw Wej cie w ycie przedkładanego projektu ustawy mo e wpłyn na zwi kszenie konkurencyjno ci gospodarki i przedsi biorczo ci. 7. Wpływ regulacji na sytuacje i rozwój regionalny Wej cie w ycie przepisów ustawy mo e mie pozytywny wpływ na sytuacj i rozwój regionalny. 32