Warszawa, 12 września 2008 roku Przetwórstwo jabłek

Warszawa, 12 września 2008 roku
Przetwórstwo jabłek – prawdy i mity
Sytuacja na polskim rynku koncentratu jabłkowego jest trudna i złoŜona. Wpływają
na to czynniki krajowe, jak i międzynarodowe uwarunkowania. Sytuacja na rynku wiąŜe
się z
globalną nadprodukcją koncentratu jabłkowego, spadkiem spoŜycia soków
i niŜszymi cenami koncentratów na rynkach światowych.
Produkcja jabłek przemysłowych w Polsce, a potrzeby przemysłu przetwórczego
Produkcja jabłek w Polsce w latach 2005, 2006, 2007 wyniosła odpowiednio 2,1; 2,3 i 1,04 mln
ton. Spadek produkcji jabłek w roku 2007 związany był z duŜymi stratami, które wystąpiły
po wiosennych przymrozkach. Szacuje się, Ŝe w 2008 roku produkcja jabłek wyniesie ok. 2,4 mln
ton. Dzięki rozbudowanemu przetwórstwu ponad 40% zbiorów jabłek podlega przerobowi, głównie
na zagęszczony sok jabłkowy.
Na kondycję przetwórstwa jabłek w Polsce ma wpływ kilka czynników. Obecnie prawie całość
powierzchni
upraw
w Polsce
zajmują
róŜne
odmiany
jabłek
deserowych,
przeznaczonych
do bezpośredniej konsumpcji. Koszt produkcji jabłek deserowych jest znacznie wyŜszy od kosztów
produkcji jabłek przemysłowych. Do przetwórstwa kierowane są jabłka nie spełniające wymagań
jabłka deserowego oraz jego nadprodukcja. Dzieje się tak, poniewaŜ w Polsce nie ma praktycznie
sadów przemysłowych, a struktura upraw nie jest dostosowana do potrzeb przetwórstwa. Struktura
odmian nie jest równieŜ konsultowana z branŜowymi ekspertami i przemysłem przetwórczym.
Sadownicy nie inwestują w produkcję jabłek przemysłowych, a w przechowalnictwo i nowe odmiany
jabłek
deserowych.
Polski
przemysł
przetwórczy
nie
ma
więc
dobrej
bazy
surowcowej
dostarczającej odpowiednie ilości jabłek przemysłowych, w rozsądnej i konkurencyjnej cenie.
Dotkliwy jest brak zorganizowanych form dostaw do przetwórstwa, spowodowany rozproszeniem
małych areałów upraw i niechęcią sadowników do łączenia się w grupy producenckie.
Trendy i preferencje konsumenta
Na kondycję polskiego przetwórstwa mają teŜ wpływ charakterystyka i preferencje smakowe
konsumenta, który ma do wyboru wiele rodzajów napojów. Są to soki, nektary, napoje owocowe,
napoje gazowane, a takŜe wiele rodzajów wód mineralnych. Konsumenci dokonując wyborów
zakupowych kierują się głównie ceną, czego dowodem jest spadek spoŜycia soków. Sok pitny jest
najdroŜszy z wszystkich dostępnych napojów owocowych i warzywnych na rynku z uwagi,
na konieczność wykorzystania znacznie większej ilości surowca (owoce, warzywa) niŜ do produkcji
napojów. Sprawia to, Ŝe konsument coraz rzadziej sięga po soki owocowe. Wpływ na zmniejszającą
się ilość spoŜywanych soków ma takŜe brak wiedzy, powodujący, Ŝe konsument podejmując
decyzje zakupowe nie odróŜnia soku od napoju czy nektaru.
Kondycja polskiego rynku produkcji koncentratu jabłkowego
Według danych Stowarzyszenia Krajowej Unii Producentów Soków (KUPS) wytwarzaniem soków
zagęszczonych w Polsce zajmuje się około 45 firm. Faktem jest coraz mniejsza konkurencyjność
polskiego zagęszczonego soku jabłkowego na rynku światowym spowodowana niskimi kursem euro
do złotego, wzrostem kosztów surowca, energii i pracy. Dodatkowo spadają ceny zagęszczonego
soku jabłkowego na rynkach światowych i w efekcie cena nie pokrywa kosztów produkcji. Wszystko
to sprawia, Ŝe wielu producentów, zwłaszcza mniejszych, którzy nie posiadają stabilnego zaplecza
surowcowego i finansowego, osiąga coraz mniejsze dochody lub ponosi straty. Ze względu na
sezonowość produkcji i zbioru owoców, moce produkcyjne w sektorze zagęszczonych soków
Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce ( w tys. ton)
owocowych wykorzystywane są w około
60 proc., co dodatkowo zwiększa koszty
działalności i konkurencję o surowiec.
W roku 2007 r. z powodu głębokiego
spadku
podaŜy
owoców
ze
zbiorów
krajowych, ze względu na występowanie
wiosennych
przymrozków,
zagęszczonego
obniŜyła
się
soku
w
produkcja
jabłkowego
relacji
do
roku
poprzedniego o ok. 50%, to jest do
poziomu
ok.
115
tys.
ton.
Był
on
najniŜszy w obecnej dekadzie.
Źródło: B. Nosecka, IERiGś-PIB
Polski rynek jabłkowego soku zagęszczonego na tle rynku międzynarodowego
Sytuacja na polskim i na światowym rynku koncentratów owocowych jest złoŜona. Światowa
produkcja koncentratu jabłkowego w 2007 roku wyniosła 2 300 000 ton. Nadprodukcja koncentratu
jabłkowego, spadek spoŜycia soków i róŜnych
Produkcja zagęszczonego soku jabłkowego (tys.
napojów
1200
lub
soków
o
innych
smakach spowodowały w ubiegłym
1000
sezonie
zgromadzenie
800
koncentratu jabłkowego.
600
Katastrofalny
nieurodzaj
zapasów
jabłek
w Polsce w 2007 roku oraz niŜsze
400
zbiory w całej Europie doprowadziły
200
do szybkiego i niekontrolowanego
0
ic
Af r
er s
Ot h
ary
ut h
So
ng
Hu
y
It al
any
rm
Ge
ina
ent
i le
Ch
Arg
A
US
d
ne
r ai
Uk
l an
Po
i na
Ch
a
Źródło: J. Małecki (USDA/FAS & own estimates)
wzrostu cen surowca i tym samym
2005/2006
2006/2007
2007/2008F
do lawinowego wzrostu ceny zagęszczonego soku jabłkowego. Ze względu na brak akceptacji
na podnoszenie cen ze strony odbiorców i konsumentów cena zagęszczonego soku jabłkowego
zaczęła wyraźnie spadać w 2008 roku.
Ceny sprzedaŜy stały się niewystarczające dla
zagwarantowania zysku z przetwórstwa jabłek na sok zagęszczony. Co więcej, przetwórcy
zmuszeni do sprzedaŜy ponosili straty. Eksperci szacują, Ŝe przetwórcy zagęszczonego soku
jabłkowego w Polsce ponieśli w sezonie 2007/08 straty w wysokości ok. 50 mln euro.
Na rynku dominującą pozycję zajmują Chiny, produkujące ok. 70% światowej produkcji
zagęszczonego soku jabłkowego. Polska zajmuje drugą pozycję, jednak z pięciokrotnie niŜszą
produkcją. Nasz produkt jest coraz mniej konkurencyjny na europejskim i światowym rynku,
z powodu stosunkowo wysokich kosztów produkcji. Obserwujemy wyraźny wzrost eksportu
zagęszczonego soku jabłkowego z Chin do UE i USA. ZagroŜeniem dla polskiego rynku
zagęszczonego soku jabłkowego jest zatem niska cena oferowana przez Chiny oraz znacznie
mniejszy potencjał produkcji polskiego zagęszczonego soku jabłkowego (produkujemy ok. 200 tys.
ton/rok, Chiny wytwarzają ok. 1 mln ton/rok).
Eksport zagęszczonego soku jabłkowego z Chin do największych odbiorców w tys. ton
Kraje/Rok
2003
2004
2005
2006
2007
USA
163,8
239,4
227,2
222,0
367,2
Rosja
46,6
39,7
62,0
92,7
123,0
Holandia
38,7
33,3
73,4
82,5
129,7
Niemcy
44,8
22,0
91,2
63,0
106,8
Źródło: B. Nosecka, IGRiś -PIB
SprzedaŜ zagęszczonego soku jabłkowego z Polski do odbiorców zagranicznych w tys. ton
250
200
150
100
50
Źródło: B. Nosecka, IGRiś -PIB
07
20
20
06
/2
0
/2
0
08
07
06
05
20
20
04
/2
0
/2
0
05
04
/2
0
20
03
/2
0
02
20
20
01
/2
0
03
02
0
W sezonie 2007/08 ze względu na spadek produkcji Polska znacznie zmniejszyła sprzedaŜ
zagęszczonego soku jabłkowego poza granice Polski, w tym do UE. Zaobserwowano w tym czasie
natomiast wyraźny wzrost importu z Chin do krajów Unii Europejskiej.
Polska w perspektywie długofalowej ma szansę utrzymać drugą pozycję producenta zagęszczonego
soku jabłkowego na świecie. Warunkiem jest jednak poprawa konkurencyjności przez oferowanie
produktów wysokiej jakości w akceptowalnej cenie. Niezbędne jest równieŜ wprowadzenie
rozwiązań o charakterze systemowym, w tym przede wszystkim rozwój zaplecza surowcowego
dostarczającego jabłka przemysłowe w rozsądnej cenie, rozwoju grup producenckich inicjatywny
przez samych rolników, zawieranie i respektowanie przez obie strony umów kontraktacyjnych,
śledzenie światowych trendów, jak równieŜ promocja w celu zwiększenia eksportu zagęszczonych
soków owocowych i spoŜycia produktów sokowniczych.
Kontakt dla mediów:
Barbara Groele
Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków
(KUPS)
ul. Rakowiecka 36 lok. 340
tel. +48 22 6063863
tel./fax. +48 22 6464472
02-532 Warszawa
www.kups.org.pl
[email protected]
Agnieszka Malesza-Woźniak
Triple PR
ul. Nizinna 31 m. 6;
04-386 Warszawa
tel/fax: (22) 612 44 36
tel. kom.: 600 360 911
www.triplepr.pl
[email protected]