Pisarki - Feminoteka

Pisarki
W XIX wieku kobiety, które chciały pisać artykuły do gazet i książki, mogły publikować tylko pod
męskim pseudonimem, ponieważ nie do pomyślenia było, by „porządna” kobieta zarabiała piórem. Na
przykład Maria Konopnicka swoje pierwsze próby poetyckie wydała pod pseudonimem Marko.
Podobnie postąpiła Natalia Dzierżkówna, popularna na początku XX wieku pisarka i poetka, która
publikowała swoje wiersze, poematy i opowiadania pod nazwiskiem Jerzy Orwicz.
I dziś niektóre kobiety publikują artykuły i książki pod nazwiskiem, które nie pozwala jednoznacznie
odgadnąć płci. Chociażby Joanne Rowling, która sagę o Harrym Potterze podpisuje J. K. Rowling.
Powiedziano jej bowiem, że książka zostanie przychylniej przyjęta i lepiej się sprzeda, jeśli płeć autora
nie będzie oczywista.
Pytania do dyskusji:
•
Zbierz informacje o George Sand, siostrach Bronte.
•
Jak sądzisz, czy współcześnie płeć pisarza ma znaczenie przy ocenie jego/jej książki?
•
Czy znasz nazwiska współczesnych polskich pisarek? Pisarek europejskich? Jakie książki
napisane przez kobiety czytałaś/łeś ostatnio?
Pisarki
Narcyza Żmichowska (ur. 1819, zm. 1876) – ps. Gabryella,
powieściopisarka i poetka, autorka słynnej i kontrowersyjnej
Poganki. Jedna z prekursorek feminizmu w Polsce. Uczennica
Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, mieszkała w Warszawie,
potem w Paryżu, gdzie zainteresowały ją idee lewicowe; jedna z
pierwszych kobiet uczestniczących w zebraniach Akademii
Francuskiej. Publikowała w czasopismach „Pielgrzym”, „Przegląd
Naukowy”. Założycielka grupy emancypantek „Entuzjastki” (1846),
w tym samym roku wydała swoją powieść Poganka. W latach
1844-1845 Żmichowska działała w konspiracji na Wielkopolsce,
od 1846 roku mieszkała znów w Warszawie, gdzie założyła
pensję dla dziewcząt na ul. Miodowej. Po powstaniu styczniowym
wyjechała do Paryża. Była pedagożką i dydaktyczką, proponowała dwa typy kształcenia dla dziewcząt
– gospodarczo-domowy (dla tych pragnących realizować tradycyjną rolę żony) oraz intelektualny (dla
kobiet uzdolnionych, które chciałyby uzyskać wykształcenie). Żmichowska zachęcała kobiety do
tworzenia między sobą „siostrzanych więzi”, bo łączy je wspólny los (wprowadziła nawet nazwę takiej
więzi: „posiestrzenie”).
Eliza Orzeszkowa – z domu Pawłowska, primo voto
Orzeszkowa, secundo voto Nahorska, (ur. 1841, zm. 1910),
pisarka pozytywistyczna, zaangażowana w działania na rzecz
kobiet. Mieszkała głównie w Ludwinowie, Warszawie i Grodnie.
Od młodości zainteresowana problematyką społeczną, w tym
kwestią asymilacji Żydów. Od lat 50. XIX wieku zaprzyjaźniona
z Marią Konopnicką. Uczestniczyła w ukrywaniu Romualda
Traugutta w czasie powstania styczniowego; jej mąż został za
to zesłany na Syberię. Początkowo pisała powieści
tendencyjne, potem realistyczne. Współpracowała z
tygodnikiem „Bluszcz”. Autorka między innymi: Na dnie
sumienia, Meir Ezofowicz, Widma, Westalka, Nad Niemnem,
Gloria Victis, Kilka słów o kobietach.
Maria Konopnicka (ur. 1842, zm. 1910) – poetka i nowelistka,
krytyczka literacka, publicystka, tłumaczka. W 1878 roku zaczęła
uczestniczyć w konspiracyjnych i jawnych akcjach społecznych.
W latach 1884-1886 redagowała pismo dla kobiet „Świt”:
próbując zradykalizować jego program, wywołała sprzeciw opinii
zachowawczej i cenzury. Na 25-lecie pracy pisarskiej (1903)
Konopnicka otrzymała w darze narodowym dworek w Żarnowcu
koło Krosna. Od 1900 roku pozostawała w głębokiej przyjaźni z
artystką i literatką Marią Dulębianką, która miała pracownię w jej
dworku w Żarnowcu. Konopnicka brała udział w wielu akcjach,
np.: w walce o prawa kobiet, akcji potępiającej represje władz
pruskich, w pomocy na rzecz więźniów politycznych i
kryminalnych. Zarówno w swej pracy literackiej, jak i w
społecznym działaniu nie pozostała obojętna wobec żadnego z
ważnych zagadnień społecznych i politycznych swojego czasu.
Konopnicka publikowała w tygodniku kobiecym „Bluszcz”, który zajmował się również emancypacją i
prawami kobiet; jest też autorką tekstu jednej z najważniejszych polskich pieśni patriotycznych Rota.