zobacz ranking odmian rzepaku ozimego 2013

RANKING ODMIAN
2013
Rzepak jest w Polsce najważniejszą rośliną oleistą. Jego nasiona są surowcem do produkcji oleju spożywczego i biopaliwowego, a produkty uboczne (makuch, śruta poekstrakcyjna) są cennymi komponentami
pasz treściwych dla zwierząt. Wzrastające zapotrzebowanie na ten surowiec oraz względy płodozmianowe
sprawiły, że w ostatnich latach areał uprawy rzepaku i zbiory nasion zwiększały się dynamicznie. Obecnie,
przy powierzchni uprawy około 800 tys. ha i zbiorach około 2 mln ton nasion, nasz kraj jest jednym z trzech
największych producentów rzepaku i produktów jego przerobu w Unii Europejskiej. Utrzymanie tej wysokiej
pozycji i uzyskiwanie wysokich efektów produkcyjnych w uprawie rzepaku wymaga doskonalenia jego agrotechniki, w tym doboru odmiany.
W 2013 roku w Krajowym Rejestrze Odmian Roślin Uprawnych jest 98 odmian rzepaku ozimego. Uprawiane
są także liczne odmiany rzepaku ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych. Łącznie w uprawie
jest ponad 200 odmian rzepaku ozimego. Tak duża liczba odmian oferowanych rolnikom sprawia trudność
w wyborze najlepszych. Odmiany rzepaku różnią się znacznie pod względem plenności, potencjalnego ryzyka
produkcyjnego, koniecznych nakładów na środki produkcji i jakości technologicznej nasion. Dlatego wybór
odmiany w dużym stopniu wpływa na efekty produkcyjne i ekonomiczne uprawy rzepaku.
W celu ułatwienia rolnikom podejmowania decyzji o wyborze odmiany do uprawy dokonano wielocechowej
oceny porównawczej1 29 odmian populacyjnych i 44 odmian mieszańcowych rzepaku ozimego znajdujących
się w Krajowym Rejestrze Odmian w 2013 roku i sporządzono rankingi tych odmian. W takiej ocenie uwzględniono 8 cech rzepaku o różnym ich znaczeniu w ocenie łącznej. Eksperci PSPO ustalili wagi dla cech następująco: plon nasion – 55%, zdolność przezimowania – 15%, zawartość tłuszczu w nasionach – 15%, odporność na
wyleganie oraz na 4 ważniejsze patogeny rzepaku po 3%.
Oceny porównawcze i rankingi odmian wykonano osobno dla odmian populacyjnych i dla odmian mieszańcowych rzepaku na podstawie danych z doświadczeń Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych – Agencji Wykonawczej w Słupii Wielkiej (COBORU). Uwzględniono dane z lat 2011 i 20122. W rankingu
odmiany są uszeregowane począwszy od najlepszych do stosunkowo gorszych oraz wydzielono 3 grupy
odmian o podobnych właściwościach. W grupie nr 1 są odmiany najlepsze, w grupie nr 2 odmiany dość dobre,
a w grupie nr 3 odmiany gorsze od pozostałych pod względem zespołu 8 cech. Kolorami oznaczono znaczenie każdej z cech danej odmiany w porównaniu z pozostałymi odmianami: kolor zielony – odmiana wyróżnia
się pozytywnie (korzystnie); kolor żółty – przeciętny, umiarkowanie korzystny pozom cechy; kolor czerwony
– niższy (gorszy) poziom cechy na tle pozostałych odmian.
Grupę 15 dobrych odmian populacyjnych cechuje względnie wysokie lub dość wysokie plonowanie oraz
dobra lub przeciętna zimotrwałość (z wyjątkiem odmiany ‘Juliana’), a nieliczne ich wady dotyczą odporności
na niektóre patogeny lub skłonności do pochylenia łanu przed zbiorem. Odmiany grupy 3 są mniej plenne
od poprzednich, a drugą ich wadą jest zwykle mała zimotrwałość.
Najlepsze odmiany mieszańcowe rzepaku ozimego (grupa 1) są wysokoplenne, o dobrej lub dość dobrej
zimotrwałości i wysokiej zawartości tłuszczu w nasionach. Odmiany te nie mają istotnych wad, z wyjątkiem
obniżonej odporności niektórych na choroby podstawy łodyg lub czerń krzyżowych. Dość dobrze plonują także odmiany grupy 2, zwykle cechuje je dobra zdrowotność, ale przeciętna lub mała jest ich zimotrwałość.
W grupie 3 znalazły się odmiany o względnie mniejszej plenności i/lub o małej zimotrwałości.
1
2
Według metody statystycznej prof. Franciszka Rudnickiego z UTP w Bydgoszczy
na podst.: „Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych, Rzepak ozimy”, Nr 88, Słupia Wielka 2012
oraz www.coboru.pl/DR/porównanieodmian.aspx „rzepak ozimy”
rzepak ozimy
100,0
99,8
98,9
97,8
97,5
97,1
97,0
96,9
96,8
96,3
96,0
95,7
95,5
95,2
95,1
94,0
93,0
93,4
92,4
91,8
91,3
88,7
88,2
87,6
87,4
85,2
85,2
84,2
82,6
NK Morse
Adriana
Quartz
NK Diamond
Bogart
Monolit
Harry
Arot
Brendy
Ametyst
DK Cadet
Juliana
Lohana
Andie
Sherlock
Tactic
NK Pegaz
Gloria
ES Scarlett
Pamela
Californium
Starter
Bellevue
ES Beata
Chagall
Casoar
ES Alegria
Dual
Cabriolet
Zdolność
przezimowania
Zawartość
tłuszczu
w nasionach
Zgniliznę
twardzik.
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
Grupa
odmian
Minerva
100,0
Mercedes
99,5
Garou
99,0
DK Exclusive
98,9
Skater
97,9
DK Exstorm
97,7
DK Impession
97,7
DK Exquisite
97,5
Arsenal
97,0
Review
97,0
Xenon
96,9
SY Marten
96,6
Konkret
95,5
Rohan
95,0
Abakus
94,9
DK Exfile
94,8
Inspiration
94,5
Visby
94,4
Marathon
94,3
Tores
93,6
DK Example
93,0
Artoga
93,0
Bonanza
92,6
Exotic
92,3
Extend
91,3
Gladius
91,3
Poznaniak
91,2
Primus
90,4
SY Kolumb
91,2
Marcopolos
90,4
NK Technic
90,2
SY Carlo
89,7
Rumba
89,5
Nelson
88,7
ES Mercure
88,0
SY Cassidy
87,5
Hycolor
87,3
NK Petrol
86,8
Adam
86,2
Herkules
86,1
Dobrava
85,6
ES Kamillo
85,1
Turan
82,5
Objaśnienia:
Udział cechy w ocenie łącznej (%):
Grupy odmian (1 – 3):
Cecha odmiany:
Odmiana
Punktów
oceny
Suchą
zgniliznę
Zdolność
przezimowania
Zawartość
tłuszczu
w nasionach
Zgniliznę
twardzik.
55
15
15
3
3
grupa odmian najlepszych oznaczona cyfrą 1
korzystna
umiarkowanie korzystna
Plon
nasion
3
3
3
Czerń
krzyż.
3
Wyleganie
względnie niekorzystna
3
Czerń
krzyż.
3
Wyleganie
względnie niekorzystna
Odporność na:
Choroby
podstawy
łodyg
Odporność na:
Choroby
Suchą
podstawy
zgniliznę
łodyg
55
15
15
3
3
grupa odmian najlepszych oznaczona cyfrą 1
korzystna
umiarkowanie korzystna
Plon
nasion
RANKING ODMIAN MIESZAŃCOWYCH RZEPAKU OZIMEGO
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
Grupa
odmian
Objaśnienia:
Udział cechy w ocenie łącznej (%):
Grupy odmian (1 – 3):
Cecha odmiany:
Punktów
oceny
Odmiana
RANKING ODMIAN POPULACYJNYCH RZEPAKU OZIMEGO