biologia jako nauka, cytologia (kl. I, zakres podstawowy)

Standardy wymaga – biologia jako nauka, cytologia (kl. I, zakres podstawowy)
Dział
Biologia – opowie
fenomenie ycia
o
Komórka jako
podstawowa jednostka
budulcowa organizmu
człowieka
Wymagania podstawowe
Wymagania ponadpodstawowe
-wymieni specjalistyczne dyscypliny wyodr bnione w
ramach biologii
-rozró ni dziedziny biologii na podstawie przedmiotów
ich bada
-stosowa zdobyt wiedz do opisywania struktur i
funkcji organizmów
-omówi algorytm prowadzenia bada naukowych
-umiejscowi w czasie najwa niejsze odkrycia
biologiczne
-porówna znaczenie terminów: problem badawczy i
hipoteza, teoria naukowa i prawo naukowe
-przewidzie kierunki rozwoju biologii w najbli szej
przyszło ci
-wymieni typy mikroskopów elektronowych i omówi
ich budow
Ucze potrafi:
-wymieni zało enia komórkowej teorii budowy organizmu
-wymieni elementy strukturalne komórki eukariotycznej
-narysowa schemat komórki eukariotycznej
-nazwa elementy budowy mitochondrium
-wymieni etapy oddychania wewn trzkomórkowego
-zidentyfikowa mitochondrium w ród innych organelli
komórkowych
-narysowa schemat budowy struktur komórkowych
-porówna zysk energetyczny oddychania tlenowego i
beztlenowego
-nazwa elementy strukturalne j dra komórkowego
-wymieni funkcje j dra i tworz cych je struktur oraz
-wyja ni , dlaczego komórk uwa amy za otwarty układ
termodynamiczny
-udowodni , analizuj c model komórki, e człowiek
nale y do Eucaryota
-udowodni współzale no komórkowych procesów
metabolicznych
-wyja ni rol ATP w metabolizmie komórki
-skonstruowa i omówi schemat ilustruj cy istot
oddychania wewn trzkomórkowego
-analizowa struktur chemiczn i przemiany no ników
energii
-przekona , e mitochondria nale do struktur
autonomicznych w komórce
Ucze potrafi:
-wymieni cechy istot ywych
-wymieni kolejne poziomy organizacji materii o ywionej
-okre li przedmiot bada biologii
-nazwa ródła danych naukowych z dziedziny biologii
-wykorzysta informacje popularnonaukowe w uczeniu si
biologii
-scharakteryzowa i porównywa my lenie indukcyjne i
dedukcyjne
-scharakteryzowa najwa niejsze etapy rozwoju biologii i
medycyny
-oceni przydatno nauk biologicznych w medycynie
rybosomów
-poda skład chemiczny i wła ciwo ci błon
cytoplazmatycznych,
-zdefiniowa : dyfuzj , osmoz ,
-opisa rol cytoplazmy,
-opisa budow i rol ER,
-wymieni funkcje struktur Golgiego, lizosomów i
rybosomów,
-przedstawi budow i wła ciwo ci fosfolipidów,
-narysowa schemat budowy DNA,
-poda znaczenie kompartmentacji komórek eukariontów,
-okre li liczb chromosomów w komórkach haplo- i
diploidalnych
-omówi budow DNA, jego rozmieszczenie w jadrze oraz
budow chromosomu
-wymieni typy podziałów komórkowych, wyliczy fazy w
cyklu yciowym komórek
-wyja ni , na czym polega replikacja
-wymieni i rozró ni rodzaje kariokinez
-rozró ni na rycinach fazy mitozy i mejozy
-oceni biologiczne znaczenie podziału mitotycznego i
mejotycznego
-wyja ni ró nice mi dzy poj ciami: chromatyna,
chromosom, chromatyda
-analizowa zwi zek budowy j dra i procesów w nim
zachodz cych z funkcj
-zilustrowa schematem przebieg mitozy i mejozy i
poszczególnych faz podziałowych w komórce podanej
liczbie chromosomó
-analizowa przemiany chromatyny w cyklu yciowym
oraz zmiany ilo ci DNA i liczby chromosomów w
kolejnych fazach cyklu mitotycznego
-porówna przebieg mitozy i mejozy
-porówna budow DNA i RNA oraz okre li ich
funkcje,
-wskaza na schemacie lub fotografii komórki wszystkie
jej struktury,
-opisa struktur błon biologicznych,
-scharakteryzowa rodzaje transportu przez błony,
-wyja ni zwi zek mi dzy budow błony (model
„płynnej mozaiki”) a jej funkcjami,
-wyja ni , od czego zale y ilo mitochondriów i
rybosomów w komórce,
-wyja ni , na czym polega, gdzie i w jakich warunkach
zachodzi fosforylacja i hydroliza ATP,
-wyja ni zwi zek strukturalny i funkcjonalny mi dzy
strukturami błoniastymi w komórce,
-wyja ni zwi zek mi dzy zawarto ci okre lonych
struktur a wła ciwo ciami i funkcj komórki
-okre li rol białek w organizacji materiału
genetycznego,
-zdefiniowa : amitoz ,