DKOS-5002-62/04 Głównym celem nauczania języka polskiego w
Transkrypt
DKOS-5002-62/04 Głównym celem nauczania języka polskiego w
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLAS IV -VI ZGODNY Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO „SŁOWA NA START!" W KLASACH IV-VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ Nr dopuszczenia programu MENiS: DKOS-5002-62/04 Głównym celem nauczania języka polskiego w szkole podstawowej jest kształcenie u uczniów sprawności mówienia, słuchania, pisania i czytania oraz przygotowanie uczniów do sprawdzianu po klasie VI-tej. W związku z tym cele nauczania uwzględniają standardy wymagań będące podstawą przeprowadzenia sprawdzianu w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej. Szczegółowe cele nauczania języka polskiego w szkole podstawowej: Słuchanie • • • • słuchanie wypowiedzi nauczyciela i innych na różne tematy rozumienie ogólnego sensu prostych sytuacji komunikacyjnych słuchanie i rozumienie poleceń nauczyciela rozpoznawanie intencji i uczuć nadawcy na podstawie barwy, siły głosu, intonacji Mówienie • zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi • nazywanie własnych uczuć i formułowanie sądów • skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach • dobieranie właściwych argumentów podczas dyskusji • uwzględnianie poglądów innych ludzi • wypowiadanie się na temat przeczytanej lektur oraz innych tekstów kultury • doskonalenie umiejętności poprawnego wypowiadania się na różne tematy • dostrzeganie różnego rodzaju związków i zależności (przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, czasowych i przestrzennych) • recytowanie wierszy z odpowiednią intonacją Czytanie • doskonalenie techniki głośnego czytania • poznawanie tekstów należących do różnych gatunków literackich • kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem • korzystanie ze słowników i innych źródeł informacji • odczytywanie różnych tekstów kultury, w tym kształtujących tożsamość narodową i postawę obywatelską: - źródeł i tekstów historycznych, między innymi: fragmentów listów, pamiętników, polskich pieśni patriotycznych - tekstów literackich, między innymi: baśni, legend, mitów, opowiadań, utworów poetyckich - tekstów użytkowych, między innymi: zaproszeń, zawiadomień, instrukcji, przepisów, ogłoszeń, kartek pocztowych, listów, notatek - przedstawień teatralnych, słuchowisk radiowych, filmów określanie cech charakterystycznych dla danego tekstu rozumienie i posługiwanie się czynnie pojęciami: świat przedstawiony, fikcja literacka, wątek, akcja, nadawca, odbiorca, podmiot liryczny, narrator, bohater, narracja, poezja, nastrój wiersza, epitet, porównanie, metafora, personifikacja, animizacja, wyraz dźwiękonaśladowczy, zdrobnienie, zgrubienie, rym, rytm, strofa, refren, baśń, legenda, mit, symbol, alegoria. Pisanie • dostrzeganie różnic między fonetyczną a graficzną formą wyrazu • konstruowanie różnych form wypowiedzi przewidzianych w materiale nauczania (plan, opis, opowiadanie, dialog, charakterystyka, kartka pocztowa, list, kartka z pamiętnika, zawiadomienie, ogłoszenie, zaproszenie, sprawozdanie, streszczenie, przepis, instrukcja, notatka, tekst reklamowy) • poprawne budowanie zdań pojedynczych i złożonych • doskonalenie ortografii i interpunkcji • pisanie zgodnie z tematem i celem, przy użyciu odpowiednich form wypowiedzi • formułowanie wypowiedzi zgodnie ze świadomością celu • poprawne budowanie tekstu z zastosowaniem środków językowych i przy przestrzeganiu reguł ortograficznych, gramatycznych i interpunkcyjnych • wyróżnianie części tekstu zgodnie z jego strukturą • dostosowywanie zapisu do formy wypowiedzi. Powyższe cele, obok kształcenia umiejętności typowo polonistycznych, pozwalają również na realizację ścieżek edukacyjnych. Należą do nich: • edukacja czytelnicza i medialna • edukacja ekologiczna • edukacja prozdrowotna • wychowanie do życia w społeczeństwie - wychowanie do życia w rodzinie - edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie - wychowanie patriotyczne i obywatelskie W semestrze nauczyciel przeprowadzi: -jedną lub dwie prace klasowe (wypracowania), -dwa lub trzy sprawdziany w formie testu zawierającego elementy czytania ze zrozumieniem i nauki o języku (zadania na sprawdzianie powinny mieć różnorodną formę czyli: wielokrotnego wyboru, na dobieranie typu prawda- fałsz, krótkiej i rozszerzonej odpowiedzi), -jedno lub dwa dyktanda Ocenione będą również: -kartkówki z trzech ostatnich lekcji lub z podanego materiału, -pisemne prace domowe, -zeszyt przedmiotowy, -recytacja poezji lub prozy, -wypowiedzi ustne, w szczególności pod kątem umiejętności uzasadniania własnych sądów i poprawności językowej, -aktywność na lekcjach, -dodatkowe prace dla chętnych. Skala ocen Oceny uzyskane przez uczniów w ciągu roku szkolnego wyrażone są tradycyjną oceną szkolną: 1 – niedostateczny 2 – dopuszczający 3 – dostateczny 4 – dobry 5 – bardzo dobry 6 – celujący 1. Przy wystawianiu stopni przyjmuje się następująca zasadę: a) 50% stopni stanowią stopnie cząstkowe ze sprawdzianów obejmujących swoim zakresem jeden lub kilka działów programowych. b) 25% stopnie z odpowiedzi ustnych i pisemnych c) 15% za zadania domowe i ćwiczenia d) 5% stopnie za aktywność e) 5% stopnie za prowadzenie zeszytu lub zeszytu ćwiczeń2. Nauczyciel wystawia stopień śródroczny biorąc pod uwagę wszystkie ww. formy aktywności. 2. Uczeń może uzyskać dodatkowe stopnie za udział w konkursach przedmiotowych: a) stopień celujący wpisywany do rubryki „sprawdziany” – za zajęcie jednego z trzech pierwszych miejsc lub wyróżnienie w konkursie powiatowym, wojewódzkim i ogólnopolskim. b) stopień bardzo dobry wpisywany do rubryki „sprawdziany” – za zajęcie jednego z trzech pierwszych miejsc w konkursie międzyszkolnym (gminnym). c) stopień bardzo dobry wpisywany do rubryki „odpowiedzi” – za zajęcie jednego z trzech pierwszych miejsc w konkursie szkolnym. 3.. Uczeń może uzyskać dodatkowy stopień bardzo dobry lub celujący wpisywany do rubryki „zadania domowe” za wykonanie nieobowiązkowej pracy, wymagającej korzystania z różnych źródeł informacji. 4. Brak 10 zadań domowych w ciągu półrocza powoduje obniżenie oceny o 0,5 stopnia od stopnia semestralnego. 1. TABELA ZE SKALĄ STOPNI SEMESTRALNYCH Ocenianie Aktywności uczniów Sprawdziany Odpowiedzi ustne i pisemne Zadania domowe, ćwiczenia Praca na lekcji Zeszyt Procentowy udział w stopniu końcowym 50 25 15 5 5 Skala stopni śródrocznych celujący - celujący + b. dobry b. dobry - b. dobry + dobry dobry - dobry + dostateczny dostateczny - dostateczny +dopuszczający dopuszczający - dopuszczający + niedostateczny niedostateczny Średnia stopni 5,91-6,00 5,71-5,90 5,26-5,70 4,91-5,25 4,71-4,90 4,26-4,70 3,91-4,25 3,71-3,90 3,26-3,70 2,91-3,25 2,71-2,90 2,26-2,70 1,91-2,25 1,75-1,90 1,25-1,74 1-1,24 9. TABELA ZE SKALĄ STOPNI ROCZNYCH Skala stopni Średnia stopni celujący 5,75-6,00 bardzo dobry 4,75-5,74 dobry 3,75-4,74 dostateczny 2,75-3,74 dopuszczający 1,75-2,74 niedostateczny 0-1,74 Aby uzyskać ocenę: • • • • • dopuszczającą - uczeń powinien opanować minimum zakresu treści kształcenia niezbędnej w dalszym nauczaniu, rozwiązywać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności, wyjaśniać przy pomocy nauczyciela podstawowe pojęcia; dostateczną - uczeń powinien czytać utwory ze zrozumieniem, dostrzegać najprostsze związki przyczynowo-skutkowe, odszukiwać w tekście najistotniejsze informacje, rozpoznawać intencję mówiącego, znać podstawowe pojęcia gramatyczne; dobrą - uczeń powinien wykazywać się aktywnością, korzystać ze słowników i encyklopedii, wypowiadać się o utworach literackich, posługując się odpowiednim słownictwem, płynnie i głośno czytać, tworzyć różne formy wypowiedzi, rozpoznawać części mowy i zdania, dostrzegać różnicę między głoską a litera, poprawnie dzielić wyrazy na sylaby, akcentować, wyodrębniać cząstki słowotwórcze; bardzo dobrą - uczeń powinien wykazać się nie tylko dużą wiedzą, ale też potrafić samodzielnie wyciągać wnioski, nazywać własne uczucia i wrażenia, uzasadniać własne stanowisko, określać funkcje elementów tekstu, redagować różne formy wypowiedzi z zastosowaniem reguł ortograficznych, interpunkcyjnych i gramatycznych; celującą - uczeń powinien samodzielnie rozwijać zainteresowania, wykazywać się wiedzą dodatkową, uczestniczyć w konkursach przedmiotowych, odznaczać się elokwencją, kulturą języka w przekazywaniu wiadomości. Hierarchia wymagań i odpowiadające im stopnie szkolne: treści konieczne – ocena dopuszczająca (2) treści podstawowe – ocena dostateczna (3) treści rozszerzające – ocena dobra (4) treści dopełniające – ocena bardzo dobra (5) SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLAS IV - VI ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO „SŁOWA NA START!” ¹ Oznaczono wiadomości i umiejętności ucznia osiągnięte w I semestrze ² Oznaczono wiadomości i umiejętności ucznia osiągnięte w II semestrze Brak numeracji oznacza osiągnięcia obowiązujące w obu semestrach KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV Cele kształcenia Słuchanie -słucha z uwagą i zrozumieniem -odróżnia komunikaty werbalne od niewerbalnych - wykonuje polecenia Przewidywane osiągnięcia ucznia podstawowe rozszerzające Stopień dostateczny dobry Kształcenie literacko- kulturowe -jak obok, oraz: -jak obok, oraz: -samodzielnie odczytuje -aktywnie i uważnie słucha komunikaty niewerbalne wypowiedzi innych osób -odróżnia nadawcę od odbiorcy -rozpoznaje intencję mówiącego Mówienie -udziela samodzielnie odpowiedzi na proste pytania w krótszej i dłuższej formie -w kilku prostych zdaniach opowiada o sobie i otaczającym go świecie -przy pomocy nauczyciela lub samodzielnego przekazuje treść przeczytanego tekstu, fragmentu lektury -rozumie różnicę pomiędzy światem przedstawionym utworu a światem rzeczywistym -wyodrębnia główne postacie literackie -potrafi wyodrębnić najważniejsze wydarzenia w utworze literackim -jak obok, oraz: -opowiada o różnych wydarzeniach dotyczących otaczającej go rzeczywistości -samodzielnie odtwarza treści tekstów po cichym przeczytaniu -samodzielnie wypowiada się na temat przeczytanej lektury i innych utworów literackich -opowiada przebieg wydarzeń -odróżnia dobre i złe zachowanie bohaterów -rozróżnia postacie zmyślone od rzeczywistych, fantastyczne od realistycznych konieczne dopuszczający -jak obok, oraz: -odróżnia pojęcia narratora i podmiotu lirycznego -zna i potrafi przedstawić elementy świata przedstawionego, -potrafi oceniać postępowanie bohatera literackiego, -potrafi przedstawić treść utworu literackiego w formie ilustracji, scenki dramatycznej lub krótkiej inscenizacji -mówi z przejrzystością intencji, z uwzględnianiem różnorodnych sytuacji, -wyraża swoje refleksje i odczucia -opowiada przebieg wydarzeń zgodnie dopełniające bardzo dobry -jak obok, oraz: -stosuje w życiu codziennym komunikaty niewerbalne -odróżnia informacje ważne od mniej ważnych -jak obok, oraz: -dokonuje autoprezentacji z uwzględnieniem własnych zainteresowań -wypowiada się na temat utworów literackich z wykorzystaniem przewidzianej w klasie IV terminologii -układa spójną wypowiedź z elementami oceny na temat obrazów, fotografii i ilustracji -wypowiada się na temat programu telewizyjnego z uwzględnianiem oceny dzieła -opowiada tym co widzi na obrazie, fotografii lub ilustracji -wygłasza z pamięci krótkie fragmenty utworów Czytanie -czyta cicho i głośno oraz z podziałem na role -wyszukuje w tekście najprostsze informacje sformułowane wprost -odróżnia wiersz od pozy -wskazuje w wierszu wers, strofę, rym i refren -rozpoznaje czas i miejsce akcji -wymienia bohaterów utworów -odróżnia baśń od legendy -rozpoznaje komiks -korzysta ze Słownika ortograficznego, Słownika języka polskiego Pisanie -tworzy krótkie wypowiedzi pisemne -z pomocą nauczyciela tworzy krótki opis przedmiotu, zwierzęcia, osoby -układa prosty dialog -z pomocą nauczyciela redaguje proste formy użytkowe: zawiadomienie i kartkę pocztową -tworzy e-mail -wskazuje akapity w tekście -z pomoc nauczyciela redaguje prostą kilkuzdaniową notatkę - z pomocą nauczyciela układa krótki list o charakterze prywatnym -opisuje ustnie osoby, zwierzęta, przedmioty -wypowiada się w kilku zdaniach na temat programu telewizyjnego -wygłasza z pamięci dłuższe fragmenty utworów literackich -jak obok, oraz: -odnajduje w wierszu epitety i porównania, -określa, kim jest osoba wypowiadająca się w wierszu i utworze epickim, -wyróżnia w tekście dialog, opis i opowiadanie, -rozwiązuje proste krzyżówki, rebusy i zagadki, -odróżnia reklamę od innych komunikatów,² -wskazuje różne źródła informacji, -odczytuje proste dane z wykresów -jak obok, oraz: -porządkuje według chronologii plan ogólny wydarzeń -samodzielnie redaguje proste formy użytkowe: zawiadomienie, kartkę pocztową i ogłoszenie -samodzielnie tworzy krótki opis przedmiotu, zwierzęcia, osoby -układa krótki list o charakterze prywatnym -samodzielnie redaguje kilkuzdaniową notatkę -potrafi w formie pisemnej zredagować z chronologią, -stosuje we własnych tekstach mówionych opis i opowiadanie -jak obok, oraz: -czyta głośno i cicho z odpowiednią artykulacją i uwzględnieniem znaków przystankowych, -wyszukuje w tekście informacje, -określa temat utworu, -wyjaśnia, co to jest wers, strofa, rym i refren, - wskazuje w tekście onomatopeje, ² ożywienia i uosobienia, - omawia podstawowe elementy świata przedstawionego, -przedstawia fabułę utworu, -dostrzega pozytywne i negatywne postawy bohaterów literackich, -rozwiązuje i układa proste krzyżówki, rebusy i zagadki, -podaje najważniejsze cechy charakterystyczne dla baśni,² legendy ² i komiksu, - odczytuje dane z wykresów, -korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych,² -korzysta z innych źródeł informacji, np. Internetu -jak obok, oraz: -konstruuje wypowiedzenia jednozdaniowe różnego typu z zachowaniem reguł gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych - redaguje opis przedmiotu, zwierzęcia i osoby -podejmuje próbę sporządzenia planu ogólnego wydarzeń -układa poprawnie i zapisuje dialog -redaguje list z zastosowaniem zwrotów grzecznościowych - redaguje opis przedmiotu, zwierzęcia, -jak obok, oraz: -wyróżnia w utworze obrazy poetyckie -przedstawia dosłowne i przenośne znaczenie utworu poetyckiego, -omawia podstawowe elementy świata przedstawionego, -analizując obraz, odróżnia portret od pejzażu i martwej natury, określa kolorystykę, opowiada o nastroju obrazu, -dostrzega i wyjaśnia sposoby oddziaływania reklam na odbiorcę ² -określa plusy i minusy korzystania z komputera i oglądania telewizji ² -jak obok, oraz: -redaguje krótki plan na podstawie opowiadania, -układa samodzielnie baśń -na podstawie informacji zapisuje dane w postaci graficznej, -stosuje akapity w dłuższych wypowiedziach pisemnych -pisze o przeżyciach i stanach psychicznych bohaterów, -podejmuje samodzielne próby wprowadzania dialogu do opowiadania opowiadanie odtwórcze -próbuje częściowo scharakteryzować bohatera literackiego osoby -redaguje krótkie opowiadanie twórcze oparte na własnych doświadczeniach -wspólnie redaguje i zapisuje krótką rozmowę związaną z codzienną sytuacją Formy porozumiewania się ¹ -umiejętnie komunikuje się w sytuacjach codziennych -używa form grzecznościowych Czasownik ¹ -odróżnia czasownik od innych części mowy -odmienia czasownik przez osoby Rzeczownik ¹ -odróżnia rzeczownik od innych części mowy -odmienia rzeczownik przez przypadki, liczby Przymiotnik ² -odróżnia przymiotnik od innych części mowy -odmienia przymiotnik przez przypadki Nauka o języku -jak obok, oraz: -wyraża własne uczucia, -formułuje prośbę i podziękowanie -rozróżnia nadawcę i odbiorcę -jak obok, oraz: -jak obok, oraz: -odróżnia formy osobowe - poprawnie stosuje czasowniki od nieosobowych w różnych rodzajach -odróżnia rodzaj męskoosobowy -odmienia czasowniki i używa ich w od niemęskoosobowego zdaniu -jak obok, oraz: -jak obok, oraz: -stosuje różne formy rzeczowników -odróżnia rzeczowniki pospolite w zdaniach od własnych i poprawnie je zapisuje -określa rodzaj rzeczownika -ustala, o czym informują liczby i przypadki rzeczownika - buduje zdania z różnymi formami rzeczowników -jak obok, oraz: -jak obok, oraz: -wyszukuje przymiotniki w tekście -umie zastosować odpowiednie formy przymiotnika w zdaniu, -posługuje się przysłówkami w zdaniu Przysłówek ² - odróżnia przysłówek od innych części mowy -jak obok, oraz: -wyszukuje przysłówki w tekście Przyimek ² -odróżnia przyimek od innych części mowy -odróżnia spójnik od innych części mowy -buduje zdania pojedyncze, -rozumie pojęcie zdania; potrafi je wyodrębnić w mowie i w piśmie -jak obok, oraz: -tworzy wyrażenia przyimkowe -jak obok, oraz: -podaje przykłady spójników -jak obok, oraz: -odróżnia zdanie od innych wypowiedzeń -buduje zdania pojedyncze nierozwinięte, -rozumie pojęcie zdania nierozwiniętego i rozwiniętego; potrafi Spójnik ² Zdanie ² -jak obok, oraz: -przedstawia się w zależności od sytuacji -jak obok, oraz: -posługuje się przysłówkami w zdaniu -tworzy przysłówki od przymiotników -jak obok, oraz: -używa przyimków w zdaniach -jak obok, oraz: -używa spójników w zdaniach -jak obok, oraz: -samodzielnie rozróżnia zdanie pojedyncze od złożonych, -buduje zdania pojedyncze rozwinięte --na podstawie liczby orzeczeń rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone -jak obok, oraz: -dobiera właściwe argumenty -jak obok, oraz: -używa bezokoliczników, --tworzy poprawne formy trudnych czasowników, -jak obok, oraz: -ustala, jakich przypadków rzeczownika wymagają poszczególne czasowniki - określa formy rzeczowników -jak obok, oraz: -uzupełnia tekst odpowiednimi formami przymiotnika, -dostrzega związki między przymiotnikiem i rzeczownikiem -jak obok, oraz: -dostrzega związki między przysłówkiem a czasownikiem -jak obok, oraz: -ustala funkcje przyimków w zdaniach -jak obok, oraz: -ustala funkcje spójników w zdaniach -jak obok, oraz: -używa zdań zgodnie z intencją nadawcy, -stosuje odpowiednie znaki interpunkcyjne w tekście rozwinąć zdanie proste, -jak obok, oraz: -odszukuje w zdaniu główne części zdania Podmiot i orzeczenie ² -wskazuje różnice między częścią mowy a częścią zdania Litery i głoski ² -ustala kolejność liter w alfabecie, -wymienia samogłoski i spółgłoski, -dzieli wyrazy na sylaby -jak obok, oraz: -dostrzega różnicę między głoską a literą, -wie co to jest akcent Formy wypowiedzi -wskazuje nadawcę i odbiorcę, -wyróżnia elementy kartki pocztowej i listu, -umiejętnie adresuje kartkę pocztową i list, -konstruuje zwięzłe wypowiedzi Ortografia -poprawnie przenosi wyrazy -formułuje podstawowe reguły ortograficzne (no. ó wymienia się na o, rz na r) i stosuje je w praktyce -jak obok, oraz: -używa zwrotów grzecznościowych, -odróżnia opis od innych form wypowiedzi, -wskazuje różnicę między opisem postaci i przedmiotu, -tworzy opowiadanie na podstawie podanego planu, -tworzy krótkie wypowiedzi z dialogiem, -uzupełnia dialogiem komiks Ortografia i interpunkcja -jak obok, oraz: -jak obok, oraz: -podejmuje próbę pisania -świadomie stosuje podstawowe reguły z zachowaniem reguł ortograficznych ( ortograficzne ó, u, rz, ż, ch, h, ą, ę, pisownia małą i wielką literą, nie z różnymi częściami mowy, wyrażeń przyimkowych i zwrotów grzecznościowych, oznaczanie miękkości spółgłosek) Interpunkcja -stawia przecinek przed niektórymi spójnikami -jak obok, oraz: -podejmuje próbę samodzielnego zapisu dialogu z użyciem odpowiednich znaków interpunkcyjnych OCENĘ CELUJĄCĄ OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY: -jak obok, oraz: -dodaje określenia do podmiotu i orzeczenia, -zauważa związki między podmiotem i orzeczeniem -jak obok, oraz: -rozwija zdania poprzez dodawanie określeń do podmiotu i orzeczenia -jak obok, oraz: -porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej, -ustala różnicę między głoską a literą, -odróżnia samogłoski od spółgłosek -jak obok, oraz: -poprawnie konstruuje wypowiedź, -określa tematykę ogłoszenia i zawiadomienia, -zachowuje chronologię wydarzeń w opowiadaniu, -prawidłowo zapisuje dialog -jak obok, oraz: -odróżnia głoski dźwięczne i bezdźwięczne, twarde i miękkie, ustne i nosowe, -poprawnie akcentuje wyrazy -jak obok, oraz: -tworzy opis na podstawie ilustracji lub zdjęcia, -wplata do opowiadania inne formy wypowiedzi, -pisze poprawnie pod względem ortograficznym, -jak obok, oraz: -określa przed jakimi spójnikami stawia się przecinki, a które spójniki tego nie wymagają - poprawnie używa znaków interpunkcyjnych w zapisie dialogu -jak obok, oraz: -świadomie stosuje reguły ortograficzne -jak obok, oraz: -stosuje wiedzę w praktyce - czyta teksty spoza listy lektur obowiązkowych; - twórczo prezentuje wybrane lektury; - samodzielnie gromadzi i twórczo opracowuje wiadomości z różnych źródeł na wskazany temat; - swobodnie prezentuje rozległą wiedzę na wskazany lub wybrany temat; - inicjuje dyskusje, podsumowuje rozważania; - świadomie posługuje się różnymi środkami stylistycznymi w celu ożywienia i uplastycznienia własnej wypowiedzi; - redaguje teksty przemyślane pod względem kompozycyjnym, bogate treściowo, wyróżniające się twórczym ujęciem problemu i napisane żywym, barwnym językiem; - odnosi sukcesy w poza szkolnych konkursach polonistycznych; - aktywnie uczestniczy w polonistycznych przedsięwzięciach organizowanych na terenie szkoły. KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V Przewidywane osiągnięcia ucznia Cele kształcenia konieczne dopuszczający Słuchanie -słucha z uwagą i zrozumieniem, -rozpoznaje uczucia mówiącego, np. radość, smutek Mówienie -opowiada o sobie i zdarzeniach rzeczywistych lub fikcyjnych, -określa różnice między kłótnią a dyskusją -odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości -potrafi opowiedzieć treść mitu o Prometeuszu, Dedalu i Ikarze oraz Syzyfie ¹; obejrzanego filmu -wygłasza z pamięci krótkie utwory podstawowe rozszerzające dostateczny dobry Kształcenie literacko- kulturowe Doskonalenie umiejętności nabytych w klasie IV jak obok, oraz: jak obok, oraz: -wskazuje najbardziej typowe dla -rozpoznaje intencje słuchowisk radiowych środki wyrazu i uczucia nadawcy, -dokonuje selekcji informacji, -wymienia elementy odróżniające słuchowisko radiowe od utworów literackich ² jak obok, oraz: jak obok, oraz: -podejmuje próbę sformułowania -bierze udział w dyskusji argumentów, i przestrzega jej zasad, -objaśnia znaczenie podstawowych -potrafi opowiedzieć prawdziwą związków frazeologicznych historię z elementami fikcji, pochodzenia mitologicznego ¹ -samodzielnie formułuje argumenty i próbuje włączyć je do swojego -potrafi opowiedzieć treść wybranych języka, mitów i opowieści biblijnych ¹ -wygłasza z pamięci wiersze -recytuje wiersze i fragmenty prozy i fragmenty prozy z uwzględnieniem zasad recytacji dopełniające bardzo dobry jak obok, oraz: -układa informacje od najbardziej szczegółowych do najbardziej ogólnych, -potrafi określić funkcje tła akustycznego w słuchowiskach radiowych ² jak obok, oraz: -wyjaśnia motywy postępowania bohaterów -wyjaśnia dosłowne i przenośne znaczenie frazeologizmów pochodzenia mitologicznego i biblijnego ¹ -posługuje się wyrażeniami odwołującymi się do Biblii i mitologii, włącza je do języka czynnego - wypowiada się na temat filmu -posługuje się wyrażeniami odwołującymi się do Biblii i mitologii ¹, - wypowiada się na temat filmu z uwzględnieniem poznanej terminologii Czytanie -czyta wyraziście -odróżnia autora od narratora -wskazuje w tekście i posługuje się pojęciami: świat przedstawiony, bohater, narrator, proza, poezja -korzysta ze Słownika wyrazów obcych -krótko potrafi opowiedzieć treść filmu -odróżnia film dokumentalny od fabularnego i animowanego ² -odróżnia teksty reklamowe od tekstów literackich jak obok, oraz: -bajkę od innych utworów -odróżnia utwór o tematyce biblijnej od mitologii - analizując film, czynnie posługuje się terminami: reżyser, aktor, scenariusz -podaje tytuły przynajmniej trzech adaptacji filmowych ² jak obok, oraz: -czyta różne teksty literackie, publicystyczne, popularnonaukowe -rozróżnia je ze względu na tematykę i język -potrafi wytłumaczyć różnice między autorem a narratorem -wyjaśnia funkcję środków stylistycznych w wierszu -dostrzega różnicę między instrukcją a przepisem ¹ -omawia charakterystyczne elementy mitu ¹, bajki ², legendy ², opowieści biblijnej ¹ -wyjaśnia różnicę między utworem literackim a jego filmową adaptacją -wymienia podstawowe gatunki filmowe ² -wyjaśnia różnicę między filmem dokumentalnym, fabularnym i animowanym ² jak obok, oraz: -posługuje się czynnie terminami wątek, fikcja literacka -dostrzega uniwersalne wartości tekstów literackich -czynnie posługuje się terminami: scenarzysta, producent, kostiumolog, charakteryzator, scenograf, dubbing, kaskader, statysta, plan, scena, ujęcie, operator ² Pisanie - buduje zdania pojedyncze i złożone -potrafi ułożyć swój plan dnia -redaguje krótkie formy użytkowe -odróżnia teksty reklamowe od tekstów literackich -sporządza krótką notatkę na dowolny temat jak obok, oraz: -redaguje plan na podstawie opowiadania -przekształca dialog na wypowiedź ciągłą -odróżnia sprawozdanie od streszczenia ² jak obok, oraz: -układa plan szczegółowy -tworzy opowiadanie twórcze i odtwórcze, sprawozdanie ² z zachowaniem reguł ortograficznych, interpunkcyjnych i gramatycznych -redaguje opowiadanie z użyciem dialogu -potrafi zredagować sprawozdanie z różnych wydarzeń ² -odróżnia i podaje wyróżniki przepisu i jak obok, oraz: -tworzy teksty poetyckie, w tym bajki ² -potrafi stworzyć reklamę i własny komiks -przekształca komiks w opowiadanie z dialogiem instrukcji ¹ Nauka o języku Doskonalenie umiejętności nabytych w klasie IV jak obok, oraz: jak obok, oraz: -odróżnia prawdę od kłamstwa -rozpoznaje intencję mówiącego -rozpoznaje nieprawdę -wymienia stałe elementy zaproszenia w wypowiedziach -stosuje formy grzecznościowe w przekazie pisemnym Formy porozumiewania się ¹ -używa słowa przepraszam -odróżnia przeprosin od innego rodzaju wypowiedzi -stosuje formy grzecznościowe -wymienia okoliczności składania życzeń -odróżnia list od e-maila -prowadzi rozmowę telefoniczną Czasownik ¹ -wskazuje tryby czasownika - używa formy prostej i złożonej czasu przyszłego jak obok, oraz: odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych jak obok, oraz: -poprawnie stosuje tryby czasownika w zdaniach -poprawnie zapisuje cząstki -bym, -byś, -by jak obok, oraz: -używa czasowników dokonanych i niedokonanych w zależności od charakteru wypowiedzi Rzeczownik ¹ -rozróżnia rzeczowniki pospolite i własne, żywotne i nieżywotne, osobowe i nieosobowe -używa rzeczowników w zdaniu jak obok, oraz: -rozpoznaje rzeczowniki odczasownikowe jak obok, oraz: -tworzy rzeczowniki od czasowników Przymiotnik ² -odróżnia rodzaje przymiotników jak obok, oraz: - określa formy przymiotnika Przysłówek ² -potrafi odnaleźć przysłówki w zdaniu Liczebnik ² -odróżnia liczebnik od innych części mowy jak obok, oraz: -odróżnia przysłówki nie utworzone od przymiotników od przysłówków utworzonych od przymiotników jak obok, oraz: -używa liczebników w zdaniu -rozróżnia liczebniki główne, porządkowe, ułamkowe i zbiorowe Zdanie ² -zauważa różnicę między zdaniem a równoważnikiem zdania jak obok, oraz: -potrafi zastosować rzeczowniki pospolite i własne, żywotne i nieżywotne, osobowe i nieosobowe w zdaniach jak obok, oraz: -dostrzega związek przymiotnika z rzeczownikiem -używa w zdaniach przymiotników w rodzaju męskoosobowym i niemęskoosobowym jak obok, oraz: -tworzy samodzielnie przysłówki od przymiotników oraz przysłówki oznaczające sposób, miejsce i czas jak obok, oraz: -używa liczebników w zdaniu -dostrzega związki pomiędzy liczebnikiem a rzeczownikiem -odmienia liczebniki jak obok, oraz: -potrafi przekształcić zdania na jak obok, oraz: -rozróżnia zdania złożone współrzędnie jak obok, oraz: -wskazuje różnice między przekazem ustnym a pisemnym . jak obok, oraz: -potrafi ustalić, na czym polega związek przymiotnika z rzeczownikiem jak obok, oraz: -poprawnie używa przysłówków oznaczających sposób, miejsce i czas jak obok, oraz: -stosuje liczebniki ułamkowe -potrafi zastosować liczebniki zbiorowe w zdaniach jak obok, oraz: -przekształca zdania pojedyncze -wskazuje różnicę między zdaniem pojedynczym a złożonym i podrzędnie -oddziela przecinkiem współrzędne składniki zdania Związki wyrazów ² -potrafi odszukać w zdaniach wyrazy łączące się w związki jak obok, oraz: -wskazuje w zdaniu związki wyrazowe Części zdania ² -potrafi dopasować orzeczenie i podmiot pod względem formy i znaczenia Litery i głoski ² -odróżnia głoskę od litery jak obok, oraz: -rozwija zdania poprzez dodawanie do podmiotu i orzeczenia przydawek, dopełnień i okoliczników jak obok, oraz: -wyjaśnia znaczenie wyrazów utworzonych poprzez wymianę głosek Formy wypowiedzi -wyróżnia najważniejsze elementy sprawozdania - odróżnia przepis od instrukcji -potrafi skonstruować proste przepisy -odróżnia plan szczegółowy od ramowego -potrafi napisać plan dnia -wyszukuje najważniejsze wydarzenia w utworze -odróżnia przepis od instrukcji -odróżnia narrację pierwszoosobową od trzecio osobowej -potrafi skonstruować opis postaci Ortografia -poprawnie zapisuje cząstki trybu przypuszczającego -wskazuje zasady pisowni nie z różnymi częściami mowy jak obok, oraz: -samodzielnie potrafi zebrać informacje do napisania sprawozdania -przekształca plan ramowy w plan szczegółowy -umiejętnie pisze wstęp, rozwinięcie i zakończenie w określonej formie wypowiedzi -stosuje narrację pierwszoi trzecioosobową -pisze streszczenie na podstawie planu -opisuje krajobraz i dzieło sztuki równoważniki zdań i odwrotnie -wyodrębnia zdania składowe w zdaniach złożonych -odczytuje ze zdań i równoważników intencje nadawcy -przedstawia na wykresie zdania złożone współrzędnie i podrzędnie jak obok, oraz: -rozróżnia wyraz nadrzędny i podrzędny -wskazuje związki współrzędne - podejmuje próbę przedstawienia na wykresie zdania pojedynczego jak obok, oraz: -potrafi sporządzić wykres zdania na złożone i odwrotnie -tworzy zdania złożone współrzędnie i podrzędnie jak obok, oraz: -tworzy nowe wyrazy poprzez zamianę głosek: ustnej na nosową, twardej na miękką, dźwięcznej na bezdźwięczną jak obok, oraz: -pisze sprawozdania z autentycznych wydarzeń -konstruuje instrukcję -tworzy plan na podstawie opowiadania -przekształca plan w opowiadanie - wplątuje dialog w opowiadanie i prawidłowo go zapisuje -pisze streszczenie na podstawie opowiadania jak obok, oraz: -poprawnie akcentuje różne formy danego wyrazu Ortografia i interpunkcja Doskonalenie umiejętności nabytych w klasie IV jak obok, oraz: jak obok, oraz: -poprawnie zapisuje nie z różnymi -poprawnie zapisuje i, j częściami mowy po spółgłoskach i samogłoskach - poprawnie zapisuje rzeczownik z zakończeniami -arz, -erz, -aż, -eż jak obok, oraz: -przedstawia graficznie związki wyrazów jak obok, oraz: -sporządza wykres zdania nazywając wszystkie części zdania jak obok, oraz: -podaje cel stosowania planu -wplątuje dialog w opowiadanie -tworzy opowiadanie na podstawie komiksu -ukazuje uczucia w opisie przeżyć wewnętrznych jak obok, oraz: -poprawnie zapisać liczebniki i przymiotniki złożone Interpunkcja -wstawia przecinek przed powtórzonym spójnikiem jak obok, oraz: -oddziela przecinkiem jednorodne człony zdania jak obok, oraz: -poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne w zdaniach pojedynczych i złożonych jak obok OCENĘ CELUJĄCĄ OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY: - czyta teksty spoza listy lektur obowiązkowych; - twórczo prezentuje wybrane lektury; - samodzielnie gromadzi i twórczo opracowuje wiadomości z różnych źródeł na wskazany temat; - swobodnie prezentuje rozległą wiedzę na wskazany lub wybrany temat; - inicjuje dyskusje, podsumowuje rozważania; - świadomie posługuje się różnymi środkami stylistycznymi w celu ożywienia i uplastycznienia własnej wypowiedzi; - redaguje teksty przemyślane pod względem kompozycyjnym, bogate treściowo, wyróżniające się twórczym ujęciem problemu i napisane żywym, barwnym językiem; - odnosi sukcesy w poza szkolnych konkursach polonistycznych; - aktywnie uczestniczy w polonistycznych przedsięwzięciach organizowanych na terenie szkoły. KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE VI Przewidywane osiągnięcia ucznia Cele kształcenia konieczne dopuszczający Słuchanie -koncentruje się na słuchaniu rozmaitych wypowiedzi -odróżnia intencje nadawcy wypowiedzi na podstawie barwy i siły głosu Mówienie -dostosowuje wypowiedź do sytuacji oficjalnych i nieoficjalnych - prezentuje bohatera literackiego - wypowiada się na temat fotografii, rysunku, obrazu, spektaklu, komiksu, podstawowe rozszerzające dopełniające dostateczny dobry Kształcenie literacko- kulturowe Doskonalenie umiejętności nabytych w klasie V jak obok, oraz: jak obok, oraz: -podejmuje próby oceny wypowiedzi -słucha wypowiedzi krytycznie swojej i innych osób - wskazuje błędy w wypowiedziach innych osób jak obok, oraz: -uzupełnia wypowiedź niepełną - rozróżnia mowę i tło akustyczne w przekazach audiowizualnych jak obok, oraz: -cytuje fragmenty tekstu w celu argumentacji - opisuje postać, pogłębiając opis o elementy charakterystyki jak obok, oraz: -wypowiada się z uwzględnieniem przejrzystości intencji, precyzją znaczeniową i adekwatnym do sytuacji nacechowaniem emocjonalnym jak obok, oraz: -swobodnie wypowiada się w różnych sytuacjach - dostosowuje swoją wypowiedź do określonego adresata bardzo dobry filmu - recytuje wiersze i fragmenty prozy - dostrzega różnice między językiem literackim a językiem innych komunikatów, w tym języka potocznego Czytanie -rozpoznaje środki stylistyczne -wskazuje rymy w wierszu -wyszukuje i określa elementy świata przedstawionego - odróżnia tekst literacki od naukowego i publicystycznego - rozpoznaje gatunki powieści - określa różnice między powieścią współczesną i historyczną ² - określa rodzaje czasopism (dziennik, tygodnik, miesięcznik) ¹ - odróżnia język potoczny od literackiego jak obok, oraz: -określa dosłowne znaczenie tekstu kultury - rozpoznaje środki stylistyczne w tym przenośnię - odróżnia rymy męskie od żeńskich - nazywa środki masowego przekazu i określa ich funkcje ² Pisanie - pyta i odpowiada, potwierdza i zaprzecza, poleca i prosi, przyrzeka i obiecuje, zachęca i zniechęca, zaprasza, przeprasza, współczuje, żartuje, wątpi, odmawia - redaguje krótką wypowiedź zawierającą element oceny przedstawienia teatralnego - zapisuje poprawnie dialog jak obok, oraz: - redaguje opis z elementami charakterystyki - redaguje list oficjalny ¹ - podejmuje próbę stworzenia notatki w postaci mapy mentalnej ² -samodzielnie gromadzi argumenty na potwierdzenie swoich racji, w tym cytuje odpowiednie fragmenty tekstu -przeprowadza wywiad z osobą rzeczywistą i fikcyjną - opowiada treść przedstawienia teatralnego - wypowiada się na temat grafiki, tekstu publicystycznego, audycji telewizyjnej ² z uwzględnieniem poznanej terminologii -płynnie i z odpowiednią artykulacją, dykcją, akcentowaniem i tempem recytuje dowolny tekst jak obok, oraz; -analizuje tekst posługując się terminami i pojęciami zapisanymi w podstawie programowej -określa typ narracji -odnajduje w utworze wątki główne i poboczne - dostrzega i nazywa różnice między tekstem literackim a naukowym i publicystycznym - rozpoznaje i nazywa cechy charakterystyczne dla powieści podróżniczo- przygodowych, obyczajowych, fantasy ¹ - wykorzystuje informacje z różnych źródeł jak obok, oraz; - formułuje wypowiedzi zgodnie z intencją, podając odpowiednią argumentację i wyciągając prawidłowe wnioski - buduje wypowiedź o odpowiedniej objętości, trójdzielnej kompozycji, z zachowaniem podstawowych reguł ortograficznych - dostosowuje zapis do formy wypowiedzi - wyróżnia części tekstu zgodnie z jego strukturą - charakteryzuje bohatera literackiego i ocenia jego postępowanie - ocenia film -swobodnie posługuje się terminami literackimi, filmowymi, teatralnymi przewidzianymi w programie jak obok, oraz: - określa dosłowne, przenośne i symboliczne znaczenie tekstu kultury -określa funkcję, jakie pełnią w utworze epitety, porównania, uosobienia i metafory -nazywa rodzaje rymów (dokładne i niedokładne, parzyste, okalające) - wymienia główne gatunki publicystyczne ¹ - korzysta ze słownika frazeologicznego - wykorzystuje informacje z różnych źródeł i ocenia ich przydatność jak obok, oraz: - redaguje dziennik i kartkę z pamiętnika poprawne pod względem ortograficznym, językowym, interpunkcyjnym - pisze charakterystykę osoby rzeczywistej i postaci literackiej - redaguje dziennik i kartkę z pamiętnika - podejmuje próbę napisania recenzji spektaklu teatralnego - poprawnie zapisuje wywiad - redaguje list oficjalny ¹, poprawnie zapisuje zwrot do adresata oraz zwroty grzecznościowe - tworzy notatkę w postaci mapy mentalnej i streszczenia Nauka o języku Doskonalenie umiejętności nabytych w klasie V jak obok, oraz: jak obok, oraz: - podejmuje próbę sformułowania - tworzy przemówienie argumentów - szuka odpowiedzi na wszystkie zadane mu pytania - umiejętnie dobiera słownictwo przy potwierdzaniu i zaprzeczaniu jak obok, oraz: jak obok, oraz: - rozróżnia nieosobowe formy - wykazuje się wiedzą o czasowniku czasownika zakończone na –no, -to Czasownik ¹ -wskazuje zasady kulturalnej dyskusji - szanuje poglądy innych osób - słucha odczytów innych osób - umiejętnie zadaje pytania - odróżnia żart od kłamstwa - składa obietnice i ich dotrzymuje - nazywa różne formy czasownika Rzeczownik ¹ - odmienia rzeczowniki jak obok, oraz: - wskazuje temat i końcówkę rzeczownika jak obok, oraz: - podaje oboczności rzeczownika Przymiotnik ¹ - stopniuje przymiotniki jak obok, oraz: - wskazuje różnice między stopniami Przysłówek ¹ -stopniuje przysłówki jak obok Liczebnik ¹ - wymienia wszystkie rodzaje liczebników Zaimek ¹ - odróżnia zaimki od innych części mowy Przyimek i spójnik ¹ - stosuje spójniki w zdaniach pojedynczych i złożonych jak obok, oraz: - podaje przykłady rodzajów liczebników jak obok, oraz; - zastępuje części mowy zaimkami - tłumaczy pojęcia zaimek rzeczowny, przymiotny, liczebny, przysłowny jak obok jak obok, oraz: - odróżnia stopniowanie proste od nieregularnego i opisowego jak obok, oraz; - odróżnia stopniowanie proste od nieregularnego jak obok, oraz: - stosuje wszystkie rodzaje liczebników w zdaniu jak obok, oraz: - stosuje różne formy zaimków Formy porozumiewania się ¹ jak obok, oraz: - stosuje przyimki w związkach jak obok, oraz: - przeprowadza dyskusję - ciekawie przedstawia słuchaczom swoje przemówienie jak obok, oraz: - swobodnie operuje wiedzą i umiejętnościami zdobytymi w cyklu lekcji o czasowniku jak obok, oraz: - podaje rzeczowniki mające tylko formę liczby pojedynczej lub tylko formę liczby mnogiej - odmienia rzeczowniki typu przyjaciel, Amerykanin, sędzia jak obok, oraz: - tworzy związki frazeologiczne z przymiotnikami jak obok jak obok, oraz: - poprawnie zapisuje liczebniki wielowyrazowe jak obok, oraz: - odmienia zaimki jak obok, oraz: - poprawnie zapisuje przyimki złożone wyrazowych Zdanie ² - nazywa części zdania Słowot-wórstwo ² - odróżnia wyrazy podstawowe i pochodne - rozróżnia zdrobnienia i zgrubienia - odróżnia list zwykły od oficjalnego - podaje sytuacje, w których stosuje się list oficjalny - ukazuje różnice między reklamą w formie ilustracji a reklamą pisaną - konstruuje zwięzłe wypowiedzi - określa różnice między opisem postaci a charakterystyką Formy wypowiedzi Ortografia - zna zasady pisowni „nie” z różnymi częściami mowy Interpunkcja - zna zasady poznane w klasie 4 i 5 jak obok, oraz: - wyodrębnia wszystkie części zdania - przekształca zdania pojedyncze na złożone i odwrotnie - rozróżnia rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie jak obok, oraz: - buduje zdania z różnymi typami podmiotu i orzeczenia - uwzględnia szyk przydawki w zdaniu - rozpoznaje zdania bezpodmiotowe - stosuje poprawne formy orzeczenia w zdaniu z podmiotem szeregowym - wykonuje wykresy poszczególnych rodzajów zdań jak obok, oraz: jak obok, oraz: - nazywa rodzaje formantów - oddziela podstawę słowotwórczą od formantu jak obok, oraz: jak obok, oraz: - sporządza notatkę z lekcji - stosuje odpowiednie formy -wymienia elementy charakterystyki grzecznościowe podczas pisania listu - stosuje akapity oficjalnego - określa wpływ reklamy na jej odbiorców - wyraża własne zdanie w wypracowaniu Ortografia i interpunkcja Doskonalenie umiejętności nabytych w klasie V jak obok, oraz: jak obok, oraz: - stosuje zasady pisowni nie z różnymi - poprawnie zapisuje tytuły częściami mowy - poprawnie stosuje zasady pisowni i, j - poprawnie przenosi wyrazy po przedrostkach zakończonych na zawierające przedrostek ² spółgłoskę ² - poprawnie zapisuje liczebniki - poprawnie zapisuje przedrostki, np. roz-, bez-, wz- ² - stosuje zasady poznane w klasie 4 i5 jak obok, oraz: - popełnia nieliczne błędy interpunkcyjne w wypowiedziach OCENĘ CELUJĄCĄ OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY: - czyta teksty spoza listy lektur obowiązkowych; - twórczo prezentuje wybrane lektury; - samodzielnie gromadzi i twórczo opracowuje wiadomości z różnych źródeł na wskazany temat; - swobodnie prezentuje rozległą wiedzę na wskazany lub wybrany temat; - inicjuje dyskusje, podsumowuje rozważania; - prawidłowo stawia przecinki przed powtórzonymi spójnikami jak obok, oraz: - samodzielnie wykonuje wykresy zdań - nazywa części mowy i zdania jak obok, oraz: - wskazuje oboczności w podstawie słowotwórczej jak obok, oraz: - charakteryzuje postać rzeczywistą i literacką - pisze autocharakterystykę jak obok, oraz: - poprawnie zapisuje przeczenie nie z zaimkami - poprawnie stosuje większość znaków interpunkcyjnych - oddziela przecinkami zdanie wtrącone w zdaniu złożonym - świadomie posługuje się różnymi środkami stylistycznymi w celu ożywienia i uplastycznienia własnej wypowiedzi; - redaguje teksty przemyślane pod względem kompozycyjnym, bogate treściowo, wyróżniające się twórczym ujęciem problemu i napisane żywym, barwnym językiem; - odnosi sukcesy w poza szkolnych konkursach polonistycznych; - aktywnie uczestniczy w polonistycznych przedsięwzięciach organizowanych na terenie szkoły.