Przedsiębiorczość WYKŁAD I

Przedsiębiorczość
Akademia Górniczo-Hutnicza
Przedsiębiorczość – proces planowania,
organizowania i prowadzania działalności
gospodarczej oraz podejmowania związanego
z nią ryzyka
[Griffin]
Przedsiębiorczość
Przedsiębiorczość to pogoń za rynkową
szansą, bez względu na aktualnie
dysponowane zasoby
[Harvard Business School]
kierunek: Zarządzanie
WYKŁAD I
Przedsiębiorczość w odniesieniu to organizacji
oznacza podejmowanie inicjatyw we
wszystkich sferach funkcjonowania organizacji,
łącznie z uwzględnieniem ryzyka
[Haus]
dr Rafał Kusa
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Wydział Zarządzania
2
Innowacyjność i innowacje
Według Petera F. Druckera innowacja jest raczej
pojęciem ekonomicznym lub społecznym niż
technicznym.
3
Ekonomiczny wymiar innowacji
4
Innowacja jako „twórcza destrukcja” (I)
5
Joseph A. Schumpeter postawił tezę, że dynamiczna
nierównowaga, wywołana przez innowacyjnego
przedsiębiorcę, jest „normą” zdrowej gospodarki, a
zarazem osią teorii i praktyki ekonomicznej, w większym
stopniu niż równowaga i optymalizacja.
Kluczową rolę w procesie „twórczej destrukcji” – który
jest faktem o zasadniczym znaczeniu dla kapitalizmu –
odgrywają przedsiębiorcy-pionierzy, którzy
wprowadzają do praktyki wynalazki i odkrycia, które –
przed praktycznym zastosowaniem – są pozbawione
znaczenia. Wynalazki i odkrycia mające znaczenie
gospodarcze J.A. Schumpeter nazywał nowymi
kombinacjami, a współcześnie określa się je jako
innowacje. Innowacjami są także nowe (w założeniu
bardziej produktywne) technologie wytwórcze, nowe
produkty oraz nowe formy gospodarki.
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Ekonomicznym wymiarem innowacji zajmował się
w swych rozważaniach już Jean B. Say, według
którego innowacja jest „zastosowaniem” (application)
przedsiębiorcy, które pojawia się razem z jego
wysiłkiem i wiedzą w procesie wytwarzania dóbr. J.B.
Say zwraca przy tym uwagę, że aby naród bogacił się
ekonomicznie i korzystał z coraz to lepszych rozwiązań
technicznych i organizacyjnych musi „być dobrze
`zaopatrzony` w inteligentnych kupców, producentów i
ziemian”, którzy są w stanie znaleźć „najkorzystniejsze
zastosowanie wiedzy”. J.B. Say postrzegał społeczną
rolę przedsiębiorców jako twórców, a przynajmniej
efektywnych dystrybutorów bogactwa. Rola
przedsiębiorcy polega na podnoszeniu uzysku z
zasobów, poprzez przeniesienie ich z obszaru niższej
na obszar wyższej wydajności i wyższego uzysku.
Według M.E. Portera „innowacja może się przejawiać
zarówno w nowym wzorze wyrobu, w nowym procesie
produkcyjnym, w nowym podejściu marketingowym,
jak i w nowych sposobach szkolenia”.
Obecnie innowacje częściej polegają na drobnych
odkryciach i udoskonaleniach, niż na pojedynczym
poważnym przełomie technicznym. Takie rozumienie
innowacji jest zbieżne z koncepcją kaizen (Kai –
zmiana, Zen – dobro), która koncentruje się na
wprowadzaniu niewielkich, stopniowych rozwiązań w
sposób ciągły, w długim okresie.
Często stosowaną innowacją jest zastosowanie
istniejącego procesu do nowych produktów i usług –
okazuje się, że nawet jeśli nowe produkty i usługi
mogą się wydawać zupełnie odmienne od istniejących,
to może się zdarzyć, że można je dostarczać przy
względnie małych zmianach w istniejących procesach.
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Innowacja – każda zmiana o charakterze materialnym
lub niematerialnym, pozwalająca sprawniej poruszać
się na rynku oraz osiągać lepsze wyniki ekonomiczne.
Innowacja – wszelka myśl, zachowanie się lub rzecz,
która jest nowa, ponieważ jest jakościowo różna od
dotychczas istniejących
[Barnett]
Innowacja – praktyczne zastosowanie jakiejś twórczej
idei, które przekłada się na zwiększenie sprzedaży lub
zmniejszenie kosztów
[3M]
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Innowacyjność – zdolność do wprowadzania innowacji
Oblicza innowacji
6
1
Innowacja jako „twórcza destrukcja” (II)
7
Biznes-plan
Określa ile środków potrzebuje przedsiębiorca na realizację
danej inwestycji.
Jest narzędziem wyceny przedsiębiorstwa.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wsparcie podania o kredyt
określenie nowej działalności
ocena nowej linii produkcyjnej, promocji i ekspansji
doprecyzowanie i weryfikacja pomysłów biznesowych
odrzucenie przedsięwzięć przynoszących straty, jeszcze
przed ich uruchomieniem
ustalenie i zdefiniowanie celów, oraz metod ich
osiągnięcia
kontrola odpowiedniego wykorzystania środków
finansowych
określenie uzgodnień między partnerami
ustalenie wartości biznesu, do sprzedaży lub celów
prawnych
9
10
Cechy dobrego biznes-planu
•
•
•
•
•
11
Streszczenie
Informacje o przedsiębiorstwie
Analiza rynku
Opis produktu
Dystrybucja i promocja
Zatrudnienie i organizacja
Informacje finansowe
Załączniki
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
•
przedstawia dokładnie przemyślany pomysł
posiada logiczną i przejrzystą strukturę
utrzymuje zainteresowanie osoby czytającej
przedstawiony jasnym i zwięzłym językiem
posiada siłę przekonywania
ilustruje zdolność kierownictwa do odniesienia sukcesu
w przedsięwzięciu
oprócz zalet, wskazuje na słabe strony i ryzyko
związane z realizacją przedsięwzięcia
uwzględnia potencjalne problemy (np. opóźnienia w
płatnościach od odbiorców)
dokładnie określa koszty i pokazuje zyskowność
jest starannie opracowany graficzne
obejmuje okres minimum 3 lat
długość: 15-40 stron + załączniki
Struktura biznes planu
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
•
•
•
•
•
•
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Gotowy biznes plan jest źródłem informacji dla innych osób i
stanowi podstawę do opracowania ewentualnej propozycji
finansowania.
8
Powody dla których sporządzamy biznes-plan
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Biznes plan to szczegółowy opis działalności przedsiębiorstwa
i jego rozwoju. Jest tworzony dla firm, które dopiero planują
rozpoczęcie działalności, jak i dla tych, które funkcjonują już
od dawna i wciąż się rozwijają.
Działalność innowacyjna – jak każda działalność
gospodarcza – związana jest z ryzykiem. Jednak, jak
wskazuje P.F. Drucker „obrona dnia wczorajszego – to
znaczy nie wprowadzanie innowacji – jest znacznie
bardziej ryzykowna niż działanie na dzień jutrzejszy”.
Powodzenie działalności innowacyjnej zależy od
trafnego określenia i ograniczania ryzyka. „Skuteczni
nowatorzy są konserwatywni. […] Nie są nastawieni na
ryzyko, lecz na okazję”.
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Według J.A. Schumpetera funkcja przedsiębiorcy nie
sprowadza się ani do dokonywania jakichkolwiek odkryć
czy wynalazków, ani też do tworzenia warunków, które
wykorzystuje przedsiębiorstwo, lecz polega na
wprowadzaniu tych pomysłów w życie. Rolą
przedsiębiorcy jest reformowanie lub
rewolucjonizowanie wzorca produkcji poprzez
wykorzystanie nowych pomysłów, czy – ogólnie mówiąc
– nie rozpoznanej dotąd technicznej możliwości
produkcji nowego towaru lub wytwarzania znanego
towaru za pomocą nowych metod, poprzez
udostępnienie nowych źródeł podaży surowców lub
nowych rynków zbytu dla wytwarzanej produkcji lub
poprzez zmiany organizacyjne w przemyśle itp.
Zachęceni sukcesem przedsiębiorców-pionierów
zjawiają się przedsiębiorcy-inicjatorzy, których
udziałem jest rozpowszechnianie nowych rozwiązań,
które – po uprzednim wdrożeniu – nie mają już
charakteru innowacji.
Innowacje i ryzyko
12
2
Streszczenie
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
pełna nazwa
forma prawna
charakterystyka udziałowców
data rozpoczęcia działalności
historia firmy
rodzaj i zakres działalności
zasięg działania
misja, cele, zadania
adres pocztowy
strona www
telefony
e-mail
REGON, NIP
13
14
Opis produktu
Strategia cenowa
koszt jednostkowy produktu / usługi
cena u konkurencji
rabaty
Strategia sprzedaży i dystrybucji
opis wykorzystywanych kanałów dystrybucji
partnerzy handlowi (zawarte umowy, zamówienia)
formy płatności
usługi posprzedażowe i serwis
Formy reklamy i promocji
sposoby dotarcia do klienta (ulotki, foldery, billboardy, prasa,
internet, radio, telewizja)
budżet reklamowy (jaki procent od dochodu będzie
przeznaczany na reklamę)
przeprowadzone i planowane kampanie reklamowe
PR (Public Relations) – jak będzie tworzony pozytywny
wizerunek firmy?
15
Analiza rynku
17
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ogólne informacje o poziomie i strukturze zatrudnienia
ramowy schemat organizacyjny
kwalifikacje zespołu zarządzającego
wiek, doświadczenie, historia kariery i osiągnięcia
zawodowe kadry kierowniczej
podział zadań i obowiązków pomiędzy poszczególnych
członków zarządu
istotni pracownicy spoza zarządu
polityka płacowa, zatrudnienia i szkoleń
doradcy, z pomocy których korzysta firma
harmonogram realizacji przedsięwzięcia
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
wielkość rynku oraz jego perspektywy
charakterystyka branży
opis segmentów rynku
charakterystyka klientów (kim są, jakie mają wymagania,
kiedy i gdzie kupują)
• opis konkurentów i ich produktów, działań i pozycji
rynkowej
• bariery wejścia i wyjścia z rynku
• prezentacja dostawców i kooperantów
16
Zatrudnienie i organizacja
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
•
•
•
•
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
szczegółowy opis produktu lub usługi
potrzeba zaspokajana przez produkt
wartość dla klienta
źródła przewagi nad produktami konkurencyjnymi
jakość
szerokość asortymentu
cena produktu lub usługi
opis technologii
posiadane patenty, prawa autorskie
faza cyklu życia produktu
Dystrybucja i promocja
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
• cel opracowania biznes planu
• wysokość i przeznaczenie wnioskowanej kwoty
• krótki opis produktów i rynków zbytu z podkreśleniem
korzyści dla klienta i źródeł przewagi nad konkurentami
• doświadczenie i umiejętności kierownictwa w kontekście
przydatności dla proponowanego przedsięwzięcia
• główne dane finansowe
• szczegóły na temat strategii wyjścia z inwestycji
• oczekiwana stopa zwrotu oraz czas jej uzyskania, w jaki
sposób inwestor skorzysta finansując projekt
Informacje o przedsiębiorstwie
18
3
Informacje finansowe
* dla większych przedsięwzięć w 3 wersjach:
pesymistycznej, neutralnej i optymistycznej
słowniczek terminów
szczegółowe prognozy rachunku wyników, rachunku
przepływów pieniężnych i bilansu
historyczne sprawozdania finansowe za ostatnie trzy lata
struktury organizacyjne
założenia do prognoz
wyniki badań rynkowych
życiorysy członków zarządu i kluczowych pracowników
dane patentowe
kopie umów dzierżawy, kontraktów, promes
poprzednie projekty i efekty ich realizacji
lista instytucji finansujących wcześniejsze przedsięwzięcia
inne dokumenty ważne do oceny firmy
19
Próg rentowności (punkt zwrotny)
ZYSK
Koszty zmienne KZ = JKZ · V
Punkt zwrotny
BEP
STRATA
Koszty stałe KS
Kąt α
Vkr
KS − koszty stałe
KZ – koszty zmienne
KC − koszty całkowite,
JKZ − jednostkowe koszty zmienne
Ilość towaru w sztukach V
P − przychody ze sprzedaży
C − cena sprzedaży wyrobu
(przychód jednostkowy)
V − ilość towaru
Próg rentowności (punkt zwrotny,
punkt krytyczny, BEP – break-even point)
PR = KS / (C – JKZ) [szt.]
PR’ = KS / {(S – KZ) / S} [zł]
PR – próg rentowności produkcji
PR’ – próg rentowności sprzedaży
C – cena sprzedaży wyrobu (przychód jednostkowy)
KS – koszty stałe
JKZ – jednostkowe koszty zmienne
KZ – koszty zmienne
S – przychód ze sprzedaży
C = (KS / PR) + JKZ [zł]
21
Zalecana literatura
22
Przykładowe pytania egzaminacyjne
23
1.
2.
3.
4.
Co oznacza termin przedsiębiorczość?
Co to jest innowacja?
Na czym polega „twórcza destrukcja”?
Umiejętności, jakie powinien posiadać
przedsiębiorca
5. Powody, dla których sporządzany jest
biznes-plan
6. Struktura biznes-planu
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
J. Lichtarski (red.), Podstawy nauk o przedsiębiorstwie,
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O.
Langego, Wrocław 1999
B. Piasecki, Ekonomika i zarządzanie małą firmą,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001
M. Strużycki, Zarządzanie małym i średnim
przedsiębiorstwem. Uwarunkowania europejskie,
Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa
2002
J. Targalski ( red.), Przedsiębiorczość i rozwój firmy,
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie,
Kraków 1999
K. Wach, Jak założyć firmę w Unii Europejskiej, Oficyna
Ekonomiczna Oddział Polskich Wydawnictw
Profesjonalnych, 2006
20
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Przychody ze sprzedaży P = C · V
KOSZTY CAŁKOWITE =
koszty stałe + koszty zmienne
KC= KS + KZ
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
Przychody
i koszty
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
opis inwestycji
przewidywane nakłady na inwestycję
źródła finansowania (wkład własny, pożyczki, dotacje)
wykaz środków trwałych
przewidywane przepływy pieniężne dla pierwszych 3-5 lat*
prognoza kosztów, przychodów i wyniku dla pierwszych
3-5 lat*
• analiza progu rentowności
• oczekiwana stopa zwrotu z kapitału
• harmonogram spłaty kredytu
dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I
•
•
•
•
•
•
Załączniki
24
4