001-009_DF_PL.indd 2 9/9/10 4:08:39 PM - Sklep

001-009_DF_PL.indd 2 9/9/10 4:08:39 PM - Sklep

001-009_DF_PL.indd 2
9/9/10 4:08:39 PM
NIE MUSISZ
CHOROWAĆ!
Sprawdzone sposoby na uniknięcie
ponad 90 najczęściej spotykanych chorób
i problemów zdrowotnych – małych i dużych
Warszawa 2011
001-009_DF_PL.indd 3
9/9/10 4:08:42 PM
Disease Free
Copyright ©2009
by The Reader’s Digest Association, Inc.
Project Staff
Marianne Wait
SENIOR ART DIRECTOR Edwin Kuo
COVER DESIGN Rich Kershner
DESIGNER Erick Swindell
WRITERS Debra Gordon, Timothy Gower,
Sari Harrar, Alice Kelly
RECIPE DEVELOPER Patsy Jamieson
EDITOR
RESEARCH COORDINATOR
Kristina Swindell
COPY EDITOR Jane Sherman
EXERCISE PHOTOGRAPHY
©Jill Wachter
FOOD PHOTOGRAPHY
©Tara Donne
MEDICAL ILLUSTRATIONS
©Bryan Christie Design
ANGEL AND DEVIL ILLUSTRATIONS
Adam Raiti
Reader’s Digest
Home & Health Books
Nie musisz chorować!
Sprawdzone sposoby na uniknięcie
ponad 90 najczęściej spotykanych chorób
i problemów zdrowotnych – małych i dużych
Pierwsze polskie wydanie, Copyright © 2011
WYDAWCA
Reader’s Digest Przegląd Sp. z o.o.
Marynarska Business Park
ul. Taśmowa 7
02-677 Warszawa
tel. 22 319 32 00, fax 22 319 32 99
www.digest.com.pl
Jacek Fronczak
DYREKTOR ARTYSTYCZNY Maciej Marchewicz
REDAKCJA Barbara Karpińska
TŁUMACZENIE Jan Halbersztat
KONSULTACJA Katarzyna Murawska
KOREKTA Grażyna Nawrocka
INDEKS Joanna Skrzypkowska
ŁAMANIE I REDAKCJA TECHNICZNA POINT PLUS
i Tatiana Kwaśniewska
PRODUKCJA Janina Dołowa
DRUK Leo Paper Products LTD, Chiny
ISBN 978-83-7684-096-3
REDAKTOR NACZELNY REDAKCJI KSIĄŻEK
PRESIDENT, HOME & GARDEN AND HEALTH & WELLNESS
Alyce Alston
Neil Wertheimer
CREATIVE DIRECTOR Michele Laseau
US 4927/IC
EDITOR IN CHIEF
Reader’s Digest jest prawnie zastrzeżonym znakiem The Reader’s
Digest Association, Inc. Żadna część niniejszej publikacji nie może
być w żadnej formie reprodukowana lub przedrukowywana
bez pisemnej zgody Reader’s Digest Przegląd Sp. z o.o.
EXECUTIVE MANAGING EDITOR
Donna Ruvituso
ASSOCIATE DIRECTOR,
NORTH AMERICA PREPRESS Douglas
A. Croll
MANUFACTURING MANAGER
John L. Cassidy
MARKETING DIRECTOR
Dawn Nelson
The Reader’s Digest Association, Inc.
PRESIDENT AND CHIEF EXECUTIVE OFFICER Mary Berner
PRESIDENT, GLOBAL CONSUMER MARKETING Dawn Zier
Ważne
Autorzy tej książki dołożyli wszelkich starań,
by wszystkie informacje w niej zawarte były
prawdziwe. Wiedza medyczna i farmakologiczna
stale się jednak zmienia. Prosimy zatem Czytelników,
by zasięgali indywidualnych porad u lekarzy. Osoby,
które uczestniczyły przy tworzeniu tej książki, nie
mogą być odpowiedzialne za ewentualne pomyłki,
brak działania czy niewłaściwe postępowanie, podjęte
przez Czytelnika po jej przeczytaniu.
Fotografie zamieszczono w książce dzięki uprzejmości
Jupiter Images, RD Publications, Veer i Getty Images.
001-009_DF_PL.indd 4
9/13/10 1:50:31 PM
Nasi główni konsultanci
Ta książka nie mogłaby powstać bez wiedzy i zaangażowania grupy lekarzy, którzy pomagali nam
weryfikować informacje i doradzali we wszystkich kluczowych kwestiach. To dzięki nim mogliśmy
zaprezentować wiele rad i sposobów na zachowanie dobrego zdrowia do późnej starości. Stąd też rada
podstawowa i najważniejsza: jeśli chcemy uchronić się od chorób, korzystamy z pomocy i wsparcia
znakomitego fachowca – swojego lekarza. A jeśli już mamy jakieś problemy ze zdrowiem, koniecznie
umawiamy się z nim na oddzielną wizytę, aby porozmawiać właśnie o profilaktyce, która może
uchronić nas przed wieloma groźnymi, przewlekłymi chorobami.
A jeżeli usłyszymy od lekarza kilka dobrych rad, robimy to, co do nas należy: stosujemy się
do nich. Jak powiedział jeden z naszych ekspertów: „Nikt nie zrobi więcej dla uchronienia pacjenta
przed chorobą niż on sam!”.
Graham Coldtiz, dr n. med., wykładowca katedry chirurgii
wydziału medycznego Washington University
w St Louis, zastępca dyrektora ds. zapobiegania i kontroli
w Centrum Badań nad Rakiem im. Alvina J. Sitemana
Andrea Fagiolini, dr n. med., profesor nadzwyczajny,
wykładowca psychiatrii na wydziale medycznym
University of Pittsburgh
Steven R. Feldman, dr n. med., dr filozofii, wykładowca
dermatologii, patologii, specjalista organizacji służby
zdrowia na wydziale zdrowia publicznego Wake Forest
University
David R. Friedland, dr n. med., doktor filozofii, profesor
nadzwyczajny, szef wydziału otologii i wydziału
neurootologicznej chirurgii podstawy czaszki w katedrze
otolaryngologii Medical College of Wisconsin
Leonard G. Gomella, dr n. med., członek Amerykańskiego
Kolegium Chirurgów, specjalista w dziedzinie
nowotworu prostaty, szef kliniki urologii, zastępca
dyrektora ds. klinicznych w Centrum Badań nad Rakiem
im. Jeffersona Kimmela, wykładowca Thomas Jefferson
University
Wendy Klein, dr n. med., członek Amerykańskiego
Kolegium Lekarzy, profesor nadzwyczajna, emerytowana
wykładowczyni położnictwa i ginekologii, zastępca
dyrektora Instytutu Zdrowia Kobiety przy wydziale
medycznym Virginia Commonwealth University
Michelle Lee, dr n. med., profesor nadzwyczajna,
wykładowczyni medycyny klinicznej na Uniwersytecie
Columbia
JoAnn E. Mansn, dr n. med., specjalistka organizacji służby
zdrowia, szefowa wydziału medycyny zapobiegawczej
szpitala Brigham and Women’s Hospital, wykładowca
na wydziale medycznym Uniwersytetu Harvarda
Daniel Muller, dr n. med., profesor nadzwyczajny wydziału
medycznego University Wisconsin-Madison
Gerard E. Mullin, dr n. med., oddział gastroenterologii
i chorób wątroby szpitala Johns Hopkins Hospital
Donald L. Price, dr n. med., wykładowca patologii,
neurologii i neurobiologii, dyrektor instytutu
neuropatologii i Centrum Badań nad Chorobą
Alzheimera, wykładowca na wydziale medycznym
Johns Hopkins University
David L. Katz, dr n. med., profesor nadzwyczajny,
wykładowca nauk o publicznej służbie zdrowia
na wydziale medycznym Uniwersytetu Yale
Christopher Randolph, dr n. med., profesor nadzwyczajny,
wykładowca na wydziale medycznym Uniwersytetu Yale
Robert B. Kelly, dr n. med., magister nauk przyrodniczych,
profesor nadzwyczajny, wykładowca medycyny rodzinnej
na wydziale medycznym Case Western Reserve
University
Elizabeth A. Stewart, dr n. med., wykładowca
ginekologii i położnictwa na wydziale endokrynologii
reprodukcyjnej w Mayo Clinic i na wydziale medycznym
Uniwersytetu Mayo
Szczególne podziękowania za aktywną pomoc i zaangażowanie składamy członkom
American College of Preventive Medicine (Amerykańskiego Stowarzyszenia Medycyny Zapobiegawczej).
001-009_DF_PL.indd 5
9/9/10 4:08:46 PM
Spis treści
życie bez chorób
Zupełnie nowa profilaktyka 10
Quiz: zdrowotny anioł
czy diabeł? 19
Co powoduje choroby 23
12 kroków do profilaktyki
doskonałej 36
Chronimy swoje zdrowie 56
001-009_DF_PL.indd 6
ochrona przed chorobami od A do Z
Afty 72
Alergie 74
Astma 78
Bakteryjne zakażenia przewodu
pokarmowego 82
Bezsenność 86
Biegunka 90
Bolesne miesiączkowanie 92
Borelioza 94
Bóle głowy 96
Bóle karku 98
Rozciągamy
i wzmacniamy szyję 100
Bóle kolan 102
Bóle pleców 104
Ćwiczenia przeciwko bólom
pleców 108
Bóle stawów skroniowo-żuchwowych 114
Choroba Alzheimera 116
Choroba uchyłkowa jelit 120
Choroba wieńcowa 124
Choroba wrzodowa
żołądka 128
Choroba zwyrodnieniowa
stawów 130
Ćwiczenia profilaktyczne
przeciwko chorobie
zwyrodnieniowej
stawów 134
Choroby dziąseł 138
Choroby naczyń
obwodowych 140
Choroby przenoszone drogą
płciową 142
Chrapanie 144
Cukrzyca 148
Depresja 152
Dna 156
Drożdżyca pochwy 158
Grypa 160
Grzybica pachwin 162
Grzybica stóp 164
Hemoroidy 166
Jaskra 168
Kamica nerkowa 170
Kamica żółciowa 172
Łagodny przerost gruczołu
krokowego 174
Łuszczyca 176
Migreny 178
Nadciśnienie tętnicze 180
Nadmierne krwawienie
miesiączkowe 184
Niepłodność 186
Nieswoiste zapalenia
jelit 188
Nietrzymanie moczu 192
Nowotwór jajników 194
Nowotwór okrężnicy 196
Nowotwór pęcherza 200
Nowotwór piersi 202
Nowotwór płuc 204
Nowotwór prostaty 206
Nowotwór skóry 210
9/9/10 4:50:42 PM
Nowotwór szyjki
macicy 212
Nowotwór żołądka 214
Odbijanie się 216
Oparzenie sokiem
z roślin 218
Opryszczka 220
Osteoporoza 222
Otyłość 226
Półpasiec 230
Przewlekła choroba
nerek 232
Przewlekła obturacyjna
choroba płuc (POChP)
234
Przewlekłe zmęczenie 236
Przeziębienia 238
Rozedma płuc 240
Szumy uszne 242
Trądzik 244
Trądzik różowaty 246
Udary 248
Uderzenia gorąca 252
Utrata słuchu 254
Wirusowe zakażenia
przewodu pokarmowego
256
Wirusowe zapalenie wątroby
258
Wyprysk 260
Wysoki poziom
cholesterolu 264
Wzdęcia 268
001-009_DF_PL.indd 7
Zaburzenia erekcji 270
Zaburzenia lękowe 272
Zaćma 274
Zakażenia dróg
moczowych 276
Zapalenie kaletki maziowej,
zapalenie ścięgna 278
Zapalenie oskrzeli 280
Zapalenie zatok
przynosowych 282
Zaparcia 284
Zastoinowa niewydolność
serca 286
Zespół cieśni
nadgarstka 288
Ćwiczenia dłoni
i nadgarstków 291
Zespół jelita drażliwego 294
Zespół nagłej zmiany
strefy czasowej 298
Zespół napięcia
przedmiesiączkowego
300
Zespół suchego oka 302
Zgaga i choroba refluksowa
przełyku 304
Złamanie szyjki kości
udowej 308
Ćwiczenia równowagi 310
Zmarszczki 312
Zwyrodnienie plamki
żółtej 314
Żylaki 316
przepisy na dania
zapobiegające
chorobom
Śniadanie 322
Sałatki 323
Zupy 330
Kurczak i indyk 334
Mięso 339
Ryby i owoce morza 342
Dania bezmięsne 345
Przystawki 353
Wypieki 356
Desery 360
Objawy, których nie wolno
zlekceważyć 366
Indeks 390
9/9/10 4:08:48 PM
życie
bez chorób
001-009_DF_PL.indd 8
9/9/10 4:08:53 PM
„Życie jest krótkie” – mówimy często.
Nie zdajemy sobie sprawy, jak długo i dobrze
moglibyśmy żyć, gdybyśmy nie chorowali.
Na szczęście dobre życie to także zdrowe życie!
001-009_DF_PL.indd 9
9/9/10 4:08:56 PM
Zupełnie nowa
profilaktyka
A gdybyśmy mogli żyć o dziesięć lat
dłużej? Nie, nie mówimy o dziesięciu
latach tkwienia na wózku inwalidzkim
z podłączoną butlą z tlenem, w domu
spokojnej starości. Nie chodzi nam także
o dziesięć lat kuśtykania do apteki
po kilogramy leków, utrzymujących nas
przy życiu. Mamy na myśli prawdziwe życie.
Podróżowanie, naukę języków obcych, rozwijanie
zainteresowań, może jakieś nowe hobby (najlepiej
takie, które odmładza!), zabawę z prawnukami.
Realizację marzeń, na które wcześniej nie było czasu.
Jeśli uda nam się uniknąć chorób, taka wizja jest więcej
niż prawdopodobna!
010-022_DF_PL_.indd 10
5-09-10 8:01:07