Biologia - klucz - etap rejonowy 2014-15
Transkrypt
Biologia - klucz - etap rejonowy 2014-15
Klucz odpowiedzi i kryteria oceniania – etap rejonowy 2014/2015 Biologia Numer Przewidywana odpowiedź zadania 1. A – torebka stawowa, B – maź stawowa/jama stawowa wypełniona mazią, C – chrząstka stawowa/powierzchnia stawowa Przykład odpowiedzi B – nawilża powierzchnie stawowe i zapobiega ich ścieraniu Kryteria zaliczenia odpowiedzi Za prawidłowe podanie nazwy elementu A, B i C – 1 pkt Za prawidłowe podanie funkcji elementu B – 1 pkt 2. Za prawidłowe wypisanie 1 pkt wszystkich narządów – 1 pkt Za każde prawidłowe 4 pkt podanie typu odnóża i przyporządkowanie owada – po 1 pkt Uwaga Jeżeli uczeń tylko prawidłowo poda wszystkie nazwy typu odnóży otrzymuje – 1 pkt Jeżeli uczeń tylko prawidłowo poda wszystkie przykłady owadów otrzymuje – 1 pkt Za każde prawidłowe 5 pkt podanie nazwy odcinka kręgosłupa i liczby kręgów – po 1 pkt Uwaga Jeżeli uczeń tylko 3. 4. serce, przepona, krtań, nagłośnia. Oznaczenie literowe A B C D Nazwa typu odnóża Przykład owada skoczne grzebne pływne kroczne pasikonik zielony turkuć podjadek. pływak żółtobrzeżek chrabąszcz majowy Odcinek kręgosłupa szyjny piersiowy lędźwiowy Z ilu kręgów składa się odcinek 7 12 5 Punktacja 2 pkt 1 Numer zadania Przewidywana odpowiedź krzyżowy ogonowy/ kość guziczka/ogonowa (szczątkowe) 5. 5 (zrośnięte w jedną kość) 4–5 Witamina A bierze udział w procesach widzenia i prawidłowym funkcjonowaniu skóry. Łatwo rozpuszcza się w wodzie. Jej źródłem są bakterie jelitowe. Objawami jej niedoboru u człowieka może być sucha, swędząca skóra, ślepota zmierzchowa i częste krwotoki. 6. Błona komórkowa, rybosom, siateczka wewnątrzplazmatyczna, ściana komórkowa, wodniczka, aparat Golgiego, jądro komórkowe, mitochondrium. 7. Nazwa rośliny Porzeczka Słonecznik Bez czarny Koper Oznaczenie literowe typu kwiatostanu B A D E Nazwa typu kwiatostanu grono koszyczek baldachogrono baldach złożony Kryteria zaliczenia odpowiedzi prawidłowo poda wszystkie nazwy odcinków kręgosłupa otrzymuje – 1 pkt Jeżeli uczeń tylko prawidłowo poda z ilu kręgów składa się każdy odcinek otrzymuje – 1 pkt Za prawidłowe podkreślenie wszystkich prawdziwych informacji – 1 pkt Za prawidłowe podkreślenie wszystkich elementów, które nie występują w komórce bakterii – 1 pkt Za każde prawidłowe podanie oznaczenia literowego i podanie nazwy typu kwiatostanu – po 1 pkt Punktacja 1 pkt 1 pkt 4 pkt Uwaga Jeżeli uczeń tylko prawidłowo poda wszystkie oznaczenia literowe otrzymuje – 1 pkt Jeżeli uczeń tylko prawidłowo poda 2 Numer zadania 8. 9. Przewidywana odpowiedź Nazwa rośliny Pomidor Mniszek Malina Kminek Nazwa rodzaju owocu jagoda niełupka wielopestkowiec rozłupnia Przykłady odpowiedzi Trąbka słuchowa jest przewodem łączącym ucho środkowe z jamą gardła/gardłem/z częścią nosową gardła. Funkcja polega na wyrównywaniu różnicy ciśnień powietrza znajdującego się po obu stronach błony bębenkowej. 10. Soczewka A – dwuwypukła (skupiająca) Soczewka B – dwuwklęsła (rozpraszająca) Soczewka B Przykład uzasadnienia Krótkowzroczność powoduje skupianie się promieni świetlnych przed siatkówką. Na siatkówce powstający obraz jest zamazany, a wrażenie – nieostre. Soczewki te powodują skupianie się promieni świetlnych na siatkówce. 11. 12. 1. F 2. F 3. P 4. P C Kryteria zaliczenia odpowiedzi wszystkie nazwy typów kwiatostanów otrzymuje – 1 pkt Za każde prawidłowe podanie nazwy rodzaju owocu – po 1 pkt Punktacja 4 pkt Za prawidłowe podanie elementów łączących – 1 pkt Za prawidłowe podanie funkcji – 1 pkt 2 pkt Za prawidłowe podanie nazw soczewek – po 1 pkt 3 pkt Za podanie soczewki B i prawidłowe uzasadnienie – 1 pkt Za każdą prawidłową odpowiedź – po 1 pkt 4 pkt Za prawidłowy wybór –1 pkt 1 pkt 3 Numer zadania 13. 14. Przewidywana odpowiedź Postać ciała A B Nazwa postaci ciała polip meduza Tryb życia osiadły wolny Sposób rozmnażania bezpłciowy płciowy się 1. Z jajnika do jajowodu. 2. Dwa moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa. 3. Gruczoły dokrewne. Kryteria zaliczenia odpowiedzi Za prawidłowe uzupełnienie każdego wiersza – po 1 pkt. Punktacja 3 pkt Za prawidłowe uzupełnienie każdego zdania – po 1 pkt. Za prawidłowe odpowiedzi – po 1 pkt. Za prawidłowy wybór –1 pkt 3 pkt 15. a) substancja białkowa – osseina, zawierająca dużo kolagenu b) sole mineralne – głównie węglan i fosforan wapnia 16. e) 17. A – przeobrażenie niezupełne B – przeobrażenie zupełne Przykłady odpowiedzi W przeobrażeniu zupełnym larwy nie są podobne do postaci dorosłej, w przeobrażeniu niezupełnym są podobne. W rozwoju zupełnym występuje poczwarka, która nie występuje w rozwoju niezupełnym. Enzymy trawienne Hormony lipaza tyroksyna pepsyna melatonina amylaza glukagon kortyzol Za prawidłowe podanie nazw przeobrażeń – po 1 pkt. Za każdą prawidłowo podaną różnicę – po 1 pkt. 4 pkt Za prawidłowe i pełne uzupełnienie każdej kolumny – po1 pkt 2 pkt czaszka Za wpisanie prawidłowej tkanki, która buduje narząd – po 1 pkt 3 pkt 18. 19. tkanka kostna/ chrzęstna mózg tkanka nerwowa serce tkanka mięśniowa/ poprzecznie prążkowana serca 2 pkt 1 pkt 4 Numer zadania 20. Przewidywana odpowiedź Choroby, których przenoszenie odbywa się przez układ oddechowy świnka, grypa, gruźlica, odra, ospa, różyczka Choroby wywołane przez bakterie i wirusy Kryteria zaliczenia odpowiedzi Za prawidłowe i pełne uzupełnienie każdej kolumny – po1 pkt Punktacja 2 pkt świnka, grypa, kiła, gruźlica, tężec, wścieklizna, odra, ospa, różyczka, AIDS 21. kalmary, karasie, omułki, krewetki, ośmiornice, kraby, karpie, homary, stułbie, rozwielitki, ostrygi Skorupiaki – krewetki, kraby, homary, Mięczaki – kalmary, omułki, ostrygi, ośmiornice Za podkreślenie wszystkich prawidłowo wybranych „owoców morza” –1 pkt Za prawidłowe i pełne przyporządkowanie „owoców morza” do odpowiednich grup bezkręgowców – po1 pkt 3 pkt 22. b), c), f) Za pełny i prawidłowy wybór cech –1 pkt 1 pkt 23. Przykład zapisu literowego cyklu: C, D, A, B Tasiemiec uzbrojony. Żywiciel pośredni – świnia, żywiciel ostateczny – człowiek Przykład uzasadnienia W żywicielu ostatecznym występuje postać dorosła pasożyta, Za prawidłowy zapis literowy cyklu –1 pkt Za prawidłowe podanie gatunku tasiemca 4 pkt 5 Numer zadania Przewidywana odpowiedź w żywicielu pośrednim postać larwalna. 24. Serce Ryby 1 przedsionek i 1 komora Płazy 2 przedsionki i 1 komora Gady 2 przedsionki i 1 komora z niepełną przegrodą (uczeń może dodać 2 przedsionki i 2 komory) 2 przedsionki i 2 komory Ptaki Ssaki 25. ścięgno 2 przedsionki i 2 komory Obieg krwi Narządy wymiany gazowej skrzela jeden obieg krwi, dwa obiegi skrzela, krwi, płuca dwa obiegi krwi płuca dwa obiegi płuca i krwi worki powietrzne dwa obiegi płuca krwi Pokrycie ciała łuski, śluz Kryteria zaliczenia Punktacja odpowiedzi –1 pkt Za podanie żywiciela pośredniego i ostatecznego –1 pkt Za prawidłowe uzasadnienie –1 pkt Za prawidłowe i pełne 5 pkt uzupełnienie każdego wiersza – po1 pkt śluz łuski pióra włosy Za prawidłowe podanie nazwy –1 pkt 1 pkt 6 Numer Przewidywana odpowiedź zadania 26. A – mięsień dwugłowy (ramienia/ biceps) B – mięsień trójgłowy (ramienia/triceps) Funkcja A – zginacz B – prostownik 27. c) 28. b) 29. c), e) 30. Przykład problemu badawczego Wpływ światła na intensywność procesu fotosyntezy. 31. 32. euglena 2, 3, 4, 6, 7 pantofelek 4, 6, 7, 8 ameba 4, 5, 6, 7 okrzemka 1, 3, 6 Kryteria zaliczenia odpowiedzi Za prawidłowe podanie nazwy mięśni – po1 pkt Za prawidłowe podanie funkcji mięśni – po1 pkt Za prawidłowy wybór –1 pkt Za prawidłowy wybór –1 pkt Za pełny prawidłowy wybór czynności –1 pkt Za prawidłowe sformułowanie problemu badawczego –1 pkt Za prawidłowe i pełne uzupełnienie każdego wiersza – po1 pkt U bezkręgowców układ krwionośny położony jest po stronie Za dwa prawidłowe grzbietowej, a u kręgowców po stronie brzusznej. U kręgowców układ uzupełnienia nerwowy położony jest po stronie grzbietowej, a u bezkręgowców po – 1 pkt stronie brzusznej. Punktacja 4 pkt 1 pkt 1 pkt 1 pkt 1 pkt 4 pkt 2 pkt 7 Numer zadania 33. Przewidywana odpowiedź Nazwa grupy stawonogów Główne części ciała Liczba odnóży krocznych Przykłady gatunków 34. c) 35. 1. magnez 2. jod 3. wapń 4. żelazo Przykład wykresu 36. Kryteria zaliczenia odpowiedzi Za prawidłowe i pełne uzupełnienie każdej kolumny – po1 pkt pajęczaki skorupiaki owady głowotułów, odwłok 4 pary/8 głowotułów, odwłok 5 par/10 głowa, tułów, odwłok 3 pary/6 np. pająk, skorpion np. rak, krab np. mrówka, pszczoła Za prawidłowy wybór –1 pkt Za prawidłowe podanie pierwiastka – po1 pkt Za prawidłowo opisane osie –1 pkt Za prawidłowo wyskalowane osie –1 pkt Za prawidłowo wykonany wykres liniowy –1 pkt Za prawidłowo sformułowany wniosek –1 pkt Punktacja 3 pkt 1 pkt 4 pkt 4 pkt 8 Numer zadania Przewidywana odpowiedź Kryteria zaliczenia odpowiedzi Punktacja Przykładowy wniosek Prawdopodobieństwo wystąpienia raka płuc wzrasta wraz z liczbą wypalanych papierosów. Palenie papierosów jest czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia raka płuc. 75% - 69 pkt Razem: 92 pkt Uwaga: Jeżeli przy dobrej odpowiedzi jest odpowiedź nieprawidłowa uczeń otrzymuje – 0 pkt Oznaczenia stosowane w kluczu: ukośnik „/” – traktujemy jako prawidłową, dopuszczalną odpowiedź – alternatywę. nawias (…) – traktujemy jako uzupełnienie odpowiedzi, które jednak nie jest konieczne. 9