Odprawa emerytalna w podstawowym zakładzie pracy
Transkrypt
Odprawa emerytalna w podstawowym zakładzie pracy
Odprawa emerytalna w podstawowym zakładzie pracy Wpisany przez Artur Klawenek Czy nauczyciel może domagać się odprawy emerytalnej w drugim zakładzie pracy na podstawie przepisów Kodeksu pracy? Pytanie Zgodnie z Kartą Nauczyciela, nauczyciel otrzymuje odprawę emerytalną w podstawowym zakładzie pracy. Czy jest to zgodne z Konstytucją? Czy były już może orzeczenia w tej sprawie? Kodeks pracy stanowi, że odprawa należy się od pracodawcy, z którym rozwiązano umowę o pracę z powodu przejścia na emeryturę. Pracownik, jeśli pracuje u dwóch pracodawców i rozwiąże umowę o pracę w związku z przejściem na emeryturę, otrzyma odprawę od każdego pracodawcy. Natomiast nauczyciel otrzyma odprawę wyłącznie od pracodawcy, który jest określony jako pracodawca podstawowy. Wydaje się, że sytuacja ta jest niezgodna z zasadą równości konstytucyjnej. Czy nauczyciel w drugim zakładzie pracy może domagać się odprawy na podstawie KP? Czy sądy rozpatrywały sprawy dotyczące odpraw emerytalnych nauczycieli pracujących u dwóch pracodawców? Odpowiedź 1/3 Odprawa emerytalna w podstawowym zakładzie pracy Wpisany przez Artur Klawenek Stosownie do art. 87 ust 1 i 2 ustawy z 26.1.1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.) nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy (...) przyznaje się odprawę w wysokości dwumiesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy. Nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, który przepracował w szkole co najmniej 20 lat, przyznaje się odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy. W świetle obowiązujących przepisów kwestia miejsca, w którym następuje wypłata odprawy, nie może rodzić wątpliwości. Ustawodawca wyraźnie wskazuje tu obowiązek ustalenia tej odprawy w jednej ze szkół, o ile nauczyciel świadczy pracę w kilku szkołach. Ustalenia, która z tych szkół jest podstawowym miejscem pracy, dokonuje się na mocy oświadczenia woli samego nauczyciela. Przepis ten nie został zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny, a zatem jest w pełni obowiązujący i zgodny z Konstytucją. Kwestia czy potencjalnie przepis ten mógłby zostać uznany za niekonstytucyjny w przypadku zaskarżenia nie jest jednak oczywista. Powołana w Konstytucji RP zasada równości wobec prawa (będąca jednym z fundamentów demokratycznego porządku prawnego, odnosząca się zarówno do sfery stanowienia, jak i stosowania prawa) formułuje ogólną zasadę równości (stanowiącą lex generalis wobec reszty norm konstytucyjnych). Zawarte jednak w art. 32 ust. 1 Konstytucji postanowienie nakazujące „równe traktowanie każdego" wyraża zasadę, iż przepisy stanowionego prawa nie mogą zawierać postanowień dyskryminujących lub przyznających przywileje. W rozstrzygnięciach Trybunału Konstytucyjnego „równość w prawie" oznacza jednak nakaz jednakowego traktowania podmiotów i sytuacji podobnych. Wszystkie podmioty prawa (sytuacje) charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną) powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. 2/3 Odprawa emerytalna w podstawowym zakładzie pracy Wpisany przez Artur Klawenek Upraszczając powyższe można zatem stwierdzić, iż zasada równości nie oznacza absolutnego rozstrzygnięcia nakazującego traktowanie wszystkich pracowników w sposób jednakowy. Przeciwnie, w sposób jednakowy muszą być traktowane osoby „charakteryzujące się daną cechą". W polskim prawodawstwie funkcjonowanie poszczególnych zawodów sektora publicznego charakteryzuje powołanie szeregu odrębnych regulacji określających pragmatyki zawodowe. W przypadku nauczycieli jest nią ustawa Karta Nauczyciela, która formułuje odrębne od przepisów powszechnych zasady wykonywania pracy. Bezspornie w równy i jednolity sposób ustawa ta traktuje samych nauczycieli. Konfrontując te przepisy z przepisami powszechnymi prawa pracy można stwierdzić, iż w jednym przypadku są one korzystniejsze (urlopy, czas pracy, terminy rozwiązywania stosunków pracy, wysokość odprawy emerytalnej np. z KP jest niższa niż z KN itp.), w innych mniej korzystne. Próbując na roboczo zbilansować te relacje można stwierdzić, że Karta Nauczyciela co do zasady zapewnia korzystniejsze warunki pracy, co jak wskazano wyżej w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, nie musi być dyskryminacją pozostałych pracowników. Każdy pracownik odchodzi na emeryturę na podstawie określonego przepisu. A zatem, jeżeli pracownik korzysta z prawa do przejścia na emeryturę ze szkoły, dokonuje tego na postawie przepisów 88 i 87 Karty Nauczyciela. Przysługuje mu w konsekwencji odprawa w tej wysokości, jaką przewiduje właśnie ta ustawa. Obowiązek rozwiązania innych stosunków pracy jest konsekwencją pierwotnej decyzji. Podobnie byłoby, jeżeli pracownik pracowałby na zasadach powszechnych prawa pracy (KP) i na mocy tych przepisów skierował dokumenty do ZUS o uzyskanie świadczenia emerytalnego. Wówczas konsekwencją takiego wniosku byłoby uzyskanie jednomiesięcznej odprawy (art. 921 § 1 KP) i rozwiązanie pozostałych stosunków pracy, w tym np. równoczesnego stosunku pracy w szkole. Należy tu zwrócić uwagę na przepis art. 921 § 2 Kodeksu Pracy, zgodnie z którym pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. 3/3