Ułatwia życie niepełnosprawnym

36
bez barier
Ułatwia życie niepełnosprawnym
W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Bielsku-Białej od 2009 roku
pracuje doradca do spraw osób niepełnosprawnych. Jest nim Barbara Rosicka,
pracownik socjalny MOPS.
– Doradca do spraw osób niepełnosprawnych pomaga między innymi
napisać odwołanie, wypełnić wniosek
o rentę, informuje jak starać się o dofinansowanie z PFRON, założyć subkonto, załatwia wiele różnych spraw i rozwiązuje problemy, z którymi zgłaszają
się osoby niepełnosprawne – wyjaśnia
Barbara Rosicka.
W Bielsku-Białej doradztwo realizowane jest w formie cyklicznych dyżurów, w praktyce 4 razy w tygodniu
przez 4 godziny. W tym czasie doradca
udziela informacji dotyczących wszystkich sfer życia osób niepełnosprawnych,
a w szczególności w zakresie: praw wynikających z Kodeksu Pracy, edukacji osób
niepełnosprawnych, pomocy społecznej
i zabezpieczenia społecznego, rehabilitacji leczniczej i leczenia, funkcjonowania instytucji działających na rzecz osób
niepełnosprawnych na terenie miasta,
organizacji zrzeszających osoby niepełnosprawne oraz oferowanych przez nie
form pomocy, a także programów i projektów skierowanych do osób niepełnosprawnych.
Barbara Rosicka w MOPS w Bielsku-Białej pracuje od 1992 roku. Do 2008
roku pracowała jako pracownik socjalny
w terenie, od 2009 roku, będąc doradcą
osób niepełnosprawnych, równolegle
realizuje pracę socjalną na rzecz niepełnosprawnych uczestników projektu
systemowego. Wszystkie problemy niepełnosprawnych są więc jej doskonale
znane, ale i tak skromnie przyznaje, że
aby dobrze wywiązywać się ze swojego
zadania musiała wiele się nauczyć.
Dzięki znajomości programów, instytucji i organizacji zajmujących się
pomocą osobom niepełnosprawnym,
Barbara Rosicka jest w stanie wytyczyć
ścieżkę, którą osoba niepełnosprawna może się poruszać, by nie krążyć na
oślep między okienkami i urzędnikami.
Nie może za nikogo sprawy załatwiać,
ale może znacznie ją uprościć. Tak było
na przykład z niepełnosprawnym mężczyzną, który zwrócił się z prośbą o pomoc w zdobyciu psa przewodnika. Barbara Rosicka ustaliła, że załatwić sprawę
można tylko w Warszawie, ale zainte-
Barbara Rosicka.
resowanemu podała wszystkie adresy,
nazwiska i numery telefonów, a także
dokumenty, z jakimi należy się zgłosić,
by mieć szansę na otrzymanie wyszkolonego psa.
– Osoby niepełnosprawne najczęściej pytają mnie o możliwość uzyskania
dofinansowania do środków ortopedycznych, likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych – opowiada Barbara Rosicka.
– Interesują ich też uprawnienia w pracy
dotyczące między innymi urlopu, czasu
pracy, zwolnień na badania specjalistyczne, wyjazdów na turnusy rehabilitacyjne, pytają o ulgi podatkowe, ulgi na
przejazdy PKS i MZK oraz możliwość
uzyskania karty parkingowej.
Barbara Rosicka wyjaśnia też zainteresowanym różnice pomiędzy sanatoriami a turnusami rehabilitacyjnymi,
informuje o ofertach pracy dla osób
niepełnosprawnych oraz przedstawia
zasady korzystania z dofinansowania
do działalności gospodarczej. Ważnymi dla niepełnosprawnych tematami są
również możliwości uzyskania świadczeń z pomocy społecznej: zasiłku
i świadczenia pielęgnacyjnego, usług
opiekuńczych i specjalistycznych usług
opiekuńczych oraz uzyskania miejsca
w DPS. Niepełnosprawni pytają także
o świadczenia z ZUS: renty inwalidzkie,
rodzinne, socjalne, świadczenia przedemerytalne, wreszcie same emerytury,
ale także o wszystkie procedury, kryteria
i uprawnienia.
Stanowisko Doradcy ds. Osób Niepełnosprawnych zostało utworzone w oparciu
o Program p.n.: „Doradca ds. Osób Niepełnosprawnych” stanowiący integralną część
projektu systemowego p.n.: „Bielsko-Biała
łączy ludzi”.
W Bielsku-Białej wg danych spisu powszechnego z roku 2002 na 178.028 mieszkańców, 27.024 to osoby niepełnosprawne,
(co stanowi 15,2 proc.). 22.320 osób należy
do grupy niepełnosprawnych prawnie (82,59
proc.), a 4.704 do grupy niepełnosprawnych
biologicznie (17,41 proc.). Wśród osób
niepełnosprawnych prawnie, 395 to osoby
w wieku od 0 do 15 lat, a 21.925 to osoby
w wieku powyżej 16 roku życia.
Jak to się dzieje, że jeden człowiek jest w stanie odpowiedzieć na te
wszystkie pytania? Barbara Rosicka
ma i na to wytłumaczenie:
– Współpracuję z organizacjami
pozarządowymi, placówkami oświatowymi i innymi instytucjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych. Korzystam także z ich wiedzy
i doświadczenia.
Stanowisko doradcy do spraw
osób niepełnosprawnych to jednak
nie tylko kompendium praktycznej
wiedzy z wszystkich dziedzin życia
osób niepełnosprawnych, ale także
bardzo konkretne usługi, jak na przykład pozyskiwanie ofert pracy dla osób
niepełnosprawnych i umawianie ich
na spotkania z potencjalnymi pracodawcami. Tym także zajmuje się Barbara Rosicka. Można by powiedzieć
człowiek-orkiestra na koncercie życia
osób niepełnosprawnych. (z)
problemy społeczne 6/2012
bez barier
37
Program: Doradca ds. Osób Niepełnosprawnych
Nazwa i adres instytucji realizującej Program:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, ul. K. Miarki 11, 43-300 Bielsko-Biała.
Okres realizacji Programu:
Od 1 kwietnia 2009 roku na czas
nieokreślony.
Obszar, na którym Program jest
realizowany:
Miasto Bielsko-Biała.
Uzasadnienie realizacji Programu
Zgodnie z art. 2 pkt. 10 ustawy
z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
niepełnosprawność oznacza trwałą lub
okresową niezdolność do wypełniania
ról społecznych z powodu stałego lub
krótkotrwałego naruszenia sprawności
organizmu, w szczególności powodującej niezdolność do pracy.
Większość osób niepełnosprawnych nie pracuje, a ich życie codzienne
wypełnione jest obowiązkami domowymi. Są to osoby w dużej części starsze, z niskim wykształceniem, o gorszej
sytuacji materialnej. Niepełnosprawni,
jak i ich opiekunowie, rzadko posiadają
dostęp do Internetu, jak również do informacji o przysługujących im świadczeniach czy uprawnieniach. Wobec
powyższego, wskazane jest poradnictwo i pomoc osobom niepełnosprawnym w zwiększeniu udziału w życiu
społecznym, poprzez wyrównywanie
ich szans w korzystaniu z praw i obowiązków, jakie przysługują wszystkim
obywatelom.
W celu realizacji działań na rzecz
aktywizacji społecznej i rozwiązywania
problemów osób niepełnosprawnych
oraz ich rodzin, a także zapewnienia
współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb tych osób, zasadne
jest utworzenie stanowiska Doradcy
ds. Osób Niepełnosprawnych.
problemy społeczne 6/2012
Adresaci Programu
Wszystkie osoby posiadające orzeczenie Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, orzeczenie
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak
również orzeczenie wydane przez Kasy
Rolniczego Ubezpieczenia, członkowie
ich rodzin, jak również opiekunowie
prawni.
Cel główny Programu
Zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych oraz
ich integracja ze społeczeństwem.
Cele operacyjne Programu
Wsparcie osób niepełnosprawnych,
ich rodzin i opiekunów w dostępie do
informacji dotyczących wszystkich sfer
życia osób niepełnosprawnych w szczególności w zakresie: praw wynikających
z Kodeksu Pracy; możliwości uzyskania
pomocy finansowej i rzeczowej, wynikającej z ustawy, z dnia 27 sierpnia 1997
r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełno-
sprawnych, w tym: przekwalifikowania
i szkolenia osób niepełnosprawnych;
zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny,
przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze; turnusów rehabilitacyjnych
i ośrodków rehabilitacyjnych; warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej; likwidacji barier
architektonicznych, w komunikowaniu
się i technicznych; systemowych rozwiązań dotyczących: edukacji osób niepełnosprawnych; pomocy społecznej
i zabezpieczenia społecznego; rehabilitacji leczniczej i leczenia; funkcjonowania instytucji działających na rzecz
osób niepełnosprawnych na terenie
miasta; organizacji zrzeszających osoby niepełnosprawne i działających na
ich rzecz oraz oferowanych przez nie
formach pomocy; programów i projektów skierowanych do osób niepełnosprawnych; wsparcie w sprawnym
korzystaniu z ofert organizacji i instytucji działających na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie miasta między
innymi poprzez współpracę z: Urzędem Miasta – doradcą ds. osób niepełnosprawnych, Zakładem Ubezpieczeń
Społecznych, Narodowym Funduszem
Zdrowia, Powiatowym Urzędem Pracy
– dział ds. osób niepełnosprawnych,
Kasą Rolniczych Ubezpieczeń Społecznych, szkołami specjalnymi, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, organizacjami pozarządowymi;
zakładami pracy chronionej; innymi
podmiotami działającym na rzecz osób
niepełnosprawnych.
Sposób realizacji Programu
Cykliczne dyżury prowadzone przez
Doradcę ds. Osób Niepełnosprawnych
na terenie Miejskiego Ośrodka Pomocy
Społecznej oraz w wyznaczonych miejscach na terenie osiedli w Bielsku-Białej; dyżury telefoniczne oraz korespondencja elektroniczna poprzez e-mail
z odbiorcami Programu; wizje lokalne
w miejscu zamieszkania osób niepełnosprawnych; wizyty w instytucjach
i organizacjach działających na rzecz
osób niepełnosprawnych; konsultacje
z pracownikami socjalnymi i prawnikiem; udzielanie pracownikom socjalnym bieżących informacji dotyczących
praw osób niepełnosprawnych oraz
istotnych wydarzeń w środowisku lokalnym.

Podstawy prawne realizacji Programu
Art. 35a ust. 1 Ustawy z dnia 27
sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zgodnie,
z którym do zadań powiatu należy
opracowywanie i realizacja powiato-
wych programów działań na rzecz osób
niepełnosprawnych zgodnych ze strategią rozwoju powiatu; Miejski Program
Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2009-2010 zgodny
ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Bielsko-Biała uchwaloną przez Radę Miasta Bielsko-Biała w dniu 9 grudnia 2008 roku
(Uchwała Nr XXXIV/832/08); Zasady
przygotowania, realizacji i rozliczania
projektów systemowych Ośrodków
Pomocy Społecznej, Powiatowych
Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013; Projekt
„Bielsko-Biała łączy ludzi” przyjęty do
realizacji Uchwałą Rady Miejskiej Nr
XXXVIII/905/2009 z dnia 10 marca
2009 roku w sprawie zmiany Uchwały Nr XXIV/627/2008 Rady Miejskiej
w Bielsku-Białej z dnia 29 kwietnia
2008 roku a, który wdrażany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał
Ludzki 2007-2013. Karta praw osób
niepełnosprawnych, przyjęta Uchwałą
Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
01 sierpnia 1997 (MP. Nr 50, poz. 475);
Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12
marca 2004 roku;
38
bez barier
 Efekty i korzyści wynikające z realizacji
Programu
Do społecznych efektów i korzyści
wynikających z realizacji Programu
można zaliczyć: inicjowanie partnerstwa pomiędzy organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz
osób niepełnosprawnych na terenie
Bielska-Białej a Miejskim Ośrodkiem
Pomocy Społecznej; propagowanie
w społeczeństwie niezbędnej wiedzy
o prawach osób niepełnosprawnych,
o ich zdolnościach, potrzebach, możliwościach; zwiększenie wrażliwości na
problemy niepełnosprawnych wśród
głównych podmiotów życia społeczno-gospodarczego.
Efekty i korzyści dla Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej
wynikające z realizacji Programu
Poprawa wizerunku tutejszego
Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w społeczności lokalnej; wzbogacenie oferty Miejskiego Ośrodka Pomocy
Społecznej o działalność Doradcy ds.
Osób Niepełnosprawnych; zapewnienie pomocy większej liczbie osób niepełnosprawnych; zwiększenie efektywności pracy z klientem; wzmocnienie
pracowników ośrodka w doradztwie
dla osób niepełnosprawnych.
Efekty i korzyści dla osób
niepełnosprawnych, ich rodzin
i opiekunów, wynikające z realizacji
Programu
Poszerzenie oferty pomocy świadczonej przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej; możliwość korzystania
z bezpłatnej pomocy; zaspokajanie
większej ilości potrzeb; większa aktywność osób niepełnosprawnych
w środowisku rodzinnym i lokalnym;
stworzenie bazy danych o ofertach
aktywnego spędzania czasu wolnego
przez osoby niepełnosprawne; zmiany
postaw stanowiących barierę dla zdobywania wykształcenia i kwalifikacji
oraz podejmowania zatrudnienia przez
osoby niepełnosprawne; promocja
osób niepełnosprawnych, którym udało się odnieść sukces w życiu osobistym
i zawodowym. 
O potrzebie funkcjonowania doradcy
do spraw osób niepełnosprawnych może
świadczyć fakt, że tylko w ciągu jednego
roku stanowisko doradcy odwiedziły 903
osoby niepełnosprawne i ich opiekunowie.
Bielsko-Biała – miasto przyjazne
niepełnosprawnym
Bielsko-Biała od lat aspiruje do
miana miasta przyjaznego osobom
niepełnosprawnym. Działa tu między innymi Stowarzyszenie „Teatr
Grodzki”, które postawiło sobie za cel
przełamywanie niepełnosprawności,
rehabilitację i readaptację społeczną i zawodową „sprawnych inaczej”,
Beskidzkie Zrzeszenie Sportowo Rehabilitacyjne „Start” popularyzujące
uprawianie sportu przez osoby niepełnosprawne, a także Filia Integracyjna
Książnicy Beskidzkiej, która obsługuje
osoby niepełnosprawne z terenu miasta i powiatu.
Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne „Teatr Grodzki” od 1999 roku
prowadzi zajęcia teatralne dla osób
niepełnosprawnych oraz dzieci i młodzieży w trudnej sytuacji życiowej.
Prowadzi szereg programów edukacyjnych, artystycznych i społecznych
we współpracy z lokalnymi, regionalnymi i zagranicznymi organizacjami.
Realizuje szeroki program działań artystycznych, edukacyjnych i społecznych na rzecz osób potrzebujących,
prowadzi zajęcia teatralne, komputerowe, fotograficzne, doradztwo zawodowe. Pomaga osobom z niepełnosprawnością fizyczną, intelektualną,
cierpiącym na chorobę psychiczną,
dzieciom i młodzieży oraz seniorom.
Stowarzyszenie „Teatr Grodzki”
zatrudnia 62 osoby niepełnosprawne w dwóch Zakładach Aktywności
Zawodowej: w Zakładzie Drukarsko-Introligatorskim w Bielsku-Białej
i w Ośrodku Rehabilitacyjno-Szkoleniowo-Wypoczynkowym w Lalikach. Stowarzyszenie uruchomiło też
Warsztat Terapii Zajęciowej „Jesteś
potrzebny” w Bielsku-Białej, gdzie w 6
pracowniach uczy się i przygotowuje
do życia 30 osób z niepełnosprawnością.
„Teatr Grodzki” organizuje też
szkolenia dla nauczycieli, terapeutów,
instruktorów i wolontariuszy z zakresu terapii przez sztukę i innych działań
na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem. Wydaje instruktażowe książki
i filmy oraz czasopisma edukacyjne.
Prowadzi Centrum Wolontariatu oraz
pośrednictwo pracy wolontarystycznej. Stowarzyszenie powołało także
portal Teatr Amatorski i udostępnia
bezpłatnie scenariusze teatralne oraz
własne publikacje opisujące techniki
i metody pracy teatralnej.
Beskidzkie Zrzeszenie Sportowo
Rehabilitacyjne „Start” popularyzujące uprawianie sportu przez osoby
niepełnosprawne jest jedną z najaktywniej działających organizacji osób
niepełnosprawnych.
Członkowie
BZSR „Start” objęci są programem
sportowym, który umożliwia im trenowanie wybranej dyscypliny sportowej. Obecnie w Zrzeszeniu działają
aktywnie trzy sekcje: lekkiej atletyki,
narciarstwa alpejskiego oraz tenisa
stołowego W niedalekiej przyszłości
planowane jest stworzenie sekcji siatkówki na siedząco.
Zawodnicy BZSR „Start” biorą
udział w ogólnopolskich i światowych
zawodach sportowych, startują w paraolimpiadach, podejmują indywidualne wyczyny sportowe.
Filia Integracyjna Książnicy Beskidzkiej usytuowana jest w pobliżu
centrum miasta i pozbawiona jest
barier architektonicznych. Posiada
następujące działy: wypożyczalnię,
wypożyczalnię „książki mówionej”,
czytelnię. W specjalistycznej wypożyczalni „książki mówionej” udostępnia
zbiory książek nagranych na kasety
magnetofonowe, cyfrowych i audiobooki. Biblioteka dysponuje komputerem z przystawką głośnomówiącą
dla osób niewidomych z dostępem do
Internetu.
Filia gromadzi także literaturę
dotyczącą osób niepełnosprawnych.
W swoich zbiorach posiada słowniki
języka migowego w formie książkowej i na kasetach video. Udostępnia
materiały biblioteczne w sposób tradycyjny jak i w ramach akcji „książka
do domu”, która ma celu dostarczanie
książek osobom chorym i niepełnosprawnym przez pracowników filii
i wolontariuszy.
Co roku Książnica Beskidzka jest
organizatorem Dni Integracyjnych
„Zobaczmy Siebie”, konkursu czytelniczego dla osób niewidomych i niedowidzących: „Czytam więc jestem” oraz
„Czytanie zbliża” w ramach akcji Cała
Polska Czyta Dzieciom. (z)
problemy społeczne 6/2012