Problematyka przetwarzania parametrów uzyskanych z

PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ
z. 103
Transport
2014
Jacek Bartosiewicz, Anna Stelmach
Politechnika Warszawska, Wydzia8 Transportu
PROBLEMATYKA PRZETWARZANIA
PARAMETRÓW UZYSKANYCH Z POK(ADOWYCH
REJESTRATORÓW EKSPLOATACYJNYCH LOTU
R:kopis dostarczono: stycze< 2014
Streszczenie: Artyku8 przedstawia zagadnienia zwi>zane z pozyskiwaniem parametrów lotu oraz
przygotowaniem ich do póBniejszego wykorzystania w modelowaniu i komputerowej identyfikacji.
Przedstawiono zarys historyczny oraz zastosowanie pok8adowych rejestratorów, ich budow: a takMe
sklasyfikowano typy danych oraz rodzaje parametrów lotu. Wskazano na problemy, jakie mog>
zaistnieQ w procesie powstawania i przesy8ania sygna8u oraz w jaki sposób dokonuje si: wst:pnego
przetwarzania zapisanych danych.
S*owa kluczowe: pok8adowy rejestrator danych lotu, przetwarzanie sygna8u, parametry lotu
1. WPROWADZENIE
Ponad sto lat temu odby8 si: pierwszy lot statku powietrznego ci:Mszego od powietrza
posiadaj>cego nap:d. Pocz>tkowe próby wzniesienia si: na niewielk> wysokoVQ
i pokonania krótkiego dystansu zmieni8y si: na w pe8ni skoordynowane przeloty. Dog8:bna
analiza zjawisk aerodynamicznych oraz parametrów lotu pozwoli8a braciom Wright na
nieustanne poprawianie w8asnoVci lotnych pierwszego samolotu na Vwiecie. Zarówno
te jak teM inne wydarzenia maj>ce miejsce w Europie by8y przyczyn> powstania najbardziej
dynamicznie rozwijaj>cej si: ga8:zi transportu. Wykonywanie operacji w specyficznym
Vrodowisku, jakim jest powietrze, a takMe duMe wymogi eksploatacyjne sprawi8y,
Me lotnictwu od pierwszych lat istnienia do dnia dzisiejszego towarzysz> nowoczesne
technologie.
Wysoka efektywnoVQ uMytkowania oraz szerokie spektrum zastosowa< przyczyni8y si:
do masowej produkcji statków powietrznych o z8oMonej i rozbudowanej strukturze
technicznej. Dzisiejsze konstrukcje lotnicze zawieraj> zaawansowane, wspó8zaleMne ze
sob> systemy mechaniczne, hydrauliczne i elektroniczne. JednoczeVnie trwaj> nieustanne
prace maj>ce na celu poprawienie bezpiecze<stwa w jeszcze wi:kszym stopniu niM
dotychczas przy optymalnym zmniejszaniu kosztów eksploatacji. W tym celu niezb:dne
jest zastosowanie odpowiednich metod diagnostycznych. Przeprowadzanie na ziemi
6
Jacek Bartosiewicz, Anna Stelmach
wi:kszoVci pomiarów, bada< czy eksperymentów jest stosunkowo 8atwe, tanie
i bezpieczne, ale nie daje pe8nego obrazu zjawisk w sytuacji, do której statek powietrzny
zosta8 stworzony, czyli podczas lotu. Aby dokonaQ analizy zdarze< w fazie lotu konieczne
sta8o si: zaprojektowanie urz>dzenia zintegrowanego z systemami statku powietrznego,
posiadaj>cego moMliwoVQ utrwalania M>danych parametrów w funkcji czasu. Nazwano go
pok8adowym rejestratorem danych lotu FDR (Flight Date Recorder). Pocz>tkowo by8y to
proste urz>dzenia jednakMe poziom zaawansowania technicznego FDR wzrasta8 wraz
z rozwojem technologii lotniczych i potrzeb> wi:kszej wiedzy o stanie statku
powietrznego. JednakMe na kaMdym etapie rozwoju istnia8 problem w8aVciwego odczytu
danych uzyskiwanych podczas uMytkowania. Dane niezb:dne do analizy tego, co mia8o
miejsce w czasie trwania lotu, dotycz>ce statku powietrznego oraz jego systemów powinny
byQ pozyskane i przetworzone w taki sposób, aby wiarygodnie odzwierciedla8y
rzeczywiste zjawiska zachodz>ce na pok8adzie statku powietrznego. Dopiero na dalszym
etapie bada< zastosowanie róMnych interfejsów analizuj>cych dane wejVciowe przyczyni8o
si: do w8aVciwej oceny sytuacji.
2. WYMAGANIA I BUDOWA FDR
ChoQ potrzeba rejestrowania podstawowych parametrów lotu istnia8a od dawna (przed
wojn> do oceny wysokoVci w funkcji czasu uMywano barografy1) u podstawy stworzenia
pok8adowych rejestratorów lotu leMy bezpiecze<stwo. Stale rosn>ca z8oMonoVQ konstrukcji
oraz zwi:kszaj>ca si: liczba jak teM d8ugoVQ lotów przyczynia8y si: do obniMenia poziomu
bezpiecze<stwa, czego skutkiem by8y liczne wypadki lotnicze. Zrozumienie wielu
niekorzystnych zjawisk zagraMaj>cych bezpiecze<stwu wykonywania lotów oraz
wyeliminowanie ich przyczyn wymaga8o rzetelnej wiedzy o stanie statku powietrznego i
parametrach lotu w chwilach poprzedzaj>cych zdarzenie oraz w jego trakcie. Pierwsze
rejestratory zapisywa8y zbiera8y ma8> liczb: danych gromadzonych zapisywanych na
cienkich namagnesowanych "drutach" a w póBniejszym okresie na taVmach
magnetycznych. Dopiero lata dziewi:Qdziesi>te w pe8ni rozwin:8y zapisy cyfrowe i
pozwoli8y na zastosowanie systemów elektronicznych opartych na elementach
pó8przewodnikowych oraz koVciach pami:ci.
Wymagania konstrukcyjne FDR ewaluowa8y wraz z potrzeb> ochrony danych jak i
samego urz>dzenia. W przypadku jakiegokolwiek zdarzenia lotniczego wymagaj>cego
póBniejszych analiz przez odpowiedni> komisj: badaj>c> zdarzenia lotnicze, dane
z rejestratora powinny byQ najszybciej jak to moMliwe zabezpieczone. W przypadku
zniszczenia p8atowca rejestrator danych jest urz>dzeniem poszukiwanym w pierwszej
kolejnoVci. Zgodnie z przepisami [1] pok8adowe rejestratory danych w celu szybkiej
lokalizacji powinny byQ pomalowane na kolor jaskrawo pomara<czowy lub Mó8ty
i powinny zawieraQ elementy odblaskowe. Dodatkowo w celu u8atwienia poszukiwa<
powinny posiadaQ radiowy lokalizator ratowniczy ELT (Emergency Locator Transmitter)
oraz urz>dzenie ULB (Underwater Locator Beacon) tzw. „pinger” na wypadek zatoni:cia
1
stosowane do dziV w szybownictwie, stopniowo zast:powane przez odbiorniki GPS.
Problematyka przetwarzania parametrów uzyskanych z pok8adowych rejestratorów …
7
i znalezienia si: na duMej g8:bokoVci. Instalacja rejestratorów FDR w p8atowcu powinna
byQ taka, aby w razie zniszczenia konstrukcji umoMliwia8a zminimalizowanie
prawdopodobie<stwa jego zniszczenia a tym samym utracenia danych. Z regu8y mocowane
s> w tylniej sekcji kad8uba, gdyM najcz:Vciej ta jako ostatnia bierze udzia8 w procesie
wytracania energii i defragmentacji.
Bior>c pod uwag: olbrzymi> energi: kinetyczn> wyzwalan> podczas zderzenia z ziemi>
a w konsekwencji ekstremalne przeci>Menia od samego pocz>tku rejestratory danych
obarczone by8y wysokimi wymaganiami konstrukcyjno-technologicznymi zapewniaj>cymi
odpornoVQ na zniszczenia katastroficzne. Zwykle rejestratory danych umieszcza si:
w tytanowych obudowach lub pojemnikach z hartowanej stali nierdzewnej wype8nionymi
izolacj> o wysokiej odpornoVci termicznej. Wspó8czesny FDR powinien [1]:
- wytrzymaQ ciVnienie hydrostatyczne panuj>ce na g8:bokoVci 6000 m,
- przez 10 godzin wytrzymaQ w otoczeniu p8omienia gazowego o temperaturze 260° C,
- przez 30 minut wytrzymaQ p8omie< gazowy o temperaturze 1100° C,
- znieVQ przeci>Menia rz:du 3400 G przez 6,5 [m/s],
- wytrzymaQ bezpoVrednie uderzenie masy 226 kg spadaj>cej z wysokoVci 3 m na
powierzchni: obudowy o Vrednicy 6 mm,
a takMe wytrzymaQ bez uszkodze< zanurzenie w p8ynach eksploatacyjnych przez dwa dni.
Dodatkowo rejestrator powinien posiadaQ baterie zapewniaj>ce w8asne zasilanie przez 30
dni, choQ w procesie eksploatacji dopuszcza si: korzystanie z zasilania pok8adowego.
WaMne jest natomiast, aby wszelkie obci>Menia zasilania pok8adowego pobieranego z szyn
zasilaj>cych systemy statku powietrznego nie zak8óca8y pracy rejestratora poniewaM
chwilowe zaniki napi:cia lub zak8ócenia cz:stotliwoVci mog> negatywnie wp8yn>Q na
jakoVQ pobieranych danych.
Oprócz gromadzenia danych parametrycznych rejestruje si: takMe inne informacje
odgrywaj>ce istotn> rol: w procesie analizy przebiegu wydarze<. W tym celu
wykorzystane s> mi:dzy innymi rejestratory fonii. RozróMnia si: dwa rodzaje rejestratorów
dBwi:kowych:
- rejestratory g8osów w kabinie CVR (Cockpit Voice Recorder),
- rejestratory t8a dBwi:kowego w kabinie CARS (Cockpit Audio Recording System)
i interkomu.
Wraz z rozwojem pó8przewodnikowej technologii optycznej pojawi8y si: w kokpitach
takMe lotnicze rejestratory video DVR (Digital Video Recorder). Niektórzy producenci
umieszczaj> w samolotach komunikacyjnych nowej generacji, jako opcj:, systemy kamer
zewn:trznych monitoruj>cych stan podwozia, jednostek nap:dowych i elementów
mechanizacji.
Nie wszystkie rejestratory pok8adowe naleM> do grupy rejestratorów katastroficznych.
Istnieje grupa rejestratorów QAR (Quick Access Recorder) wykorzystywana do
diagnozowania procesów eksploatacyjnych. Istotn> rol: odgrywa w nich nie tyle
odpornoVQ konstrukcji na uszkodzenia, co 8atwoVQ dost:pu do zgromadzonych danych np.
dzi:ki wykorzystaniu z8>cza USB lub kart pami:ci FLASH. Informacje pozyskane z QAR
wykorzystywane s> g8ównie przez operatorów do przeprowadzania szczegó8owych analiz
eksploatacyjnych wykonywanych po przegl>dzie lub modernizacji statku powietrznego,
jak teM w celach statystycznych, dokumentacyjnych oraz zwi:kszaniu efektywnoVci
operacyjnej. Wykorzystywane s> równieM do bada< zdarze< lotniczych o ile nie dosz8o do
zniszczenia rejestratora i stanowi> równowaMny materia8 dla ekspertów. Nowoczesne
8
Jacek Bartosiewicz, Anna Stelmach
urz>dzenia rejestruj>ce zawieraj> zintegrowane systemy gromadzenia danych
parametrycznych i dBwi:kowych CVFDR (Combined Voice and Flight Data Recorder).
W kaMdym przypadku bardzo waMne jest, aby pobierane dane by8y kompletne, pozbawione
b8:dów i dok8adnie zsynchronizowane w czasie.
Pok8adowe rejestratory danych zbieraj>, przetwarzaj> i gromadz> dane róMnego rodzaju.
Standardowy FDR sk8ada si: z modu8u akwizycji FDAU (Flight Data Acquisition Unit),
interfejsu wejVQ – wyjVQ FDIU (Flight Data Interface Unit), modu8u przetwarzania danych
i bloku rejestracji danych róMnego w zaleMnoVci od zastosowanej technologii.
Rys. 1. Schemat systemu rejestracji danych. pród8o:[6]
Sygna8y wejVciowe pochodz> z czujników i nadajników zamontowanych w miejscach,
w których moMliwa b:dzie obserwacja mierzonych zjawisk fizycznych. Budowa czujników
uzaleMniona jest od rodzaju zjawiska, na które maj> reagowaQ. Nadajniki zaV najcz:Vciej
dziel> si: na nadajniki przemieszcze< k>towych sprz:Mone z Myroskopami oraz nadajniki
przemieszcze< liniowych i przyspieszenia oparte na elementach bezw8adnoVciowych.
Dodatkowym Bród8em sygna8ów wejVciowych we wspó8czesnych statkach
powietrznych jest bezpoVrednie po8>czenie rejestratora z centralnym systemem zarz>dzania
lotem po przez tzw. cyfrow> szyn: danych. Ze wzgl:du na liczb: rejestrowanych danych
wyróMnia si: trzy klasy rejestratorów pok8adowych: I, IA, II. W zaleMnoVci od klasy FDR
rejestrowanych jest od 15 do 78 parametrów, przy czym w kaMdej klasie znajduje si: grupa
parametrów wymaganych oraz zalecanych. Dlatego w niektórych przypadkach stosuje si:
podzia8 danych wed8ug schematu przedstawionego na rys. 2, za który odpowiedzialny jest
w procesie obróbki wst:pnej modu8 FDAU.
Rys. 2. Sposób rejestrowania danych. pród8o:[2]
Problematyka przetwarzania parametrów uzyskanych z pok8adowych rejestratorów …
9
W praktyce moMliwoVci rejestratorów s> duMo wi:ksze. Wspó8czesna technologia
umoMliwia rejestrowanie nawet kilkuset parametrów w zaleMnoVci od potrzeb
operacyjnych. Z regu8y klas: pok8adowego rejestratora danych dobiera si: po
uwzgl:dnieniu z8oMonoVci konstrukcji i stopnia wyposaMenia pok8adowego statku
powietrznego.
PoniewaM rejestrowane parametry odpowiadaj> róMnym zjawiskom fizycznym (bodBcom)
i pochodz> z róMnych Bróde8, sygna8y podawane do rejestratora przyjmuj> wartoVci:
- dystkretne,
- analogowe,
- cyfrowe (wyraMenia binarne),
i dotycz> wiedzy o [1]:
- parametrach lotu (tor lotu, pr:dkoVci, wysokoVQ, po8oMenie przestrzenne
i geograficzne),
- ustawieniach przyrz>dów pok8adowych i systemów sterowania,
- parametrach pracy jednostek nap:dowych,
- stanach wybranych urz>dze<, elementów i systemów pok8adowych,
- warunkach zewn:trznych,
- alarmach i ostrzeMeniach.
KaMdy parametr okreVlany jest przez odpowiednio wyskalowany zakres pomiarowy,
maksymaln> cz:stotliwoVQ próbkowania przypadaj>c> na jednostk: czasu równ> jednej
sekundzie, rozdzielczoVQ zapisu oraz wymagan> dok8adnoVQ odczytu mierzon> róMnic>
mi:dzy wartoVci> sygna8u wejVciowego a odczytem z rejestratora, wyraMan> w procentach.
Dla pewnoVci wskaza< czujniki powinny byQ systematycznie kalibrowane a rejestratory
poddane regularnym przegl>dom. Modu8 akwizycji FDAU odpowiedzialny jest za zebranie
i standaryzacj: otrzymanych sygna8ów wejVciowych. Zawiera baz: danych o jednostkach
fizycznych stosowanych w lotnictwie oraz oprogramowanie, którego zadaniem jest
dok8adne dopasowanie i przetworzenie wartoVci wejVciowych z róMnego typu czujników na
sygna8y elektryczne. Nast:pnie sygna8y elektryczne przetwarzane s> zgodnie z formatem
ARINC 747 lub ARINC 717 na 12–bitowe s8owa odpowiadaj>ce 1 sekundzie lotu. Ze s8ów
formu8uje si: subramki, a te tworz> ramki (frames) [7]. W rezultacie z FDAU do interfejsu
wejVQ/wyjVQ FDIU przekazywane s> dane przetworzone do postaci cyfrowej akceptowanej
przez pami:Q rejestratora. Zanim nast>pi analiza zarejestrowanych parametrów, naleMy
dokonaQ wst:pnej obróbki danych. KaMdy system telemetryczny, dzia8aj>cy
w specyficznym Vrodowisku, w którego bliskim otoczeniu znajduj> si: inne aktywne
urz>dzenia elektro-techniczne naraMony jest na niekorzystne czynniki zewn:trzne
powoduj>ce róMnego typu zak8ócenia. Dlatego wst:pne przetwarzanie jest niezb:dne
w celu wyeliminowania b8:dów powsta8ych w procesie powstawania sygna8u oraz jego
transmisji. Zwykle wykonuje si: je w nast:puj>cych krokach:
- eliminacji anomalii i zak8óce<,
- weryfikacji utraconych danych,
- redukcji szumów,
- normalizacji.
Wielokrotnie zdarza si:, Me urz>dzenia pomiarowe w b8:dny sposób dokonuj> pomiaru.
Mierzone wartoVci zawieraj> wówczas odchylenia wskaza< daleko wykraczaj>ce od
oczekiwanych. Przyjmuj: si:, Me zak8ócony sygna8 w chwili t przyjmuje wartoVQ znacznie
róMni>c> si: od Vredniej wartoVci jego otoczenia. Odleg8oVQ od Vredniej zdeterminowana
10
Jacek Bartosiewicz, Anna Stelmach
jest przez wielokrotnoVQ odchylenia standardowego. Przyk8adowo dla rozk8adu
normalnego zmiennej losowej, 95% wartoVci danych zawiera si: w granicy dwukrotnego
odchylenia standardowego, ale przy uwzgl:dnieniu 99% wartoVci pomiarów odleg8oVQ
mierzona jest trzykrotnym odchyleniem standardowym od wartoVci oczekiwanej. JednakMe
w przypadku "sp8aszczonego" przebiegu prawdopodobie<stwa rozk8adu istnieje zagroMenie
b8:dnego oznaczenia fa8szywych sygna8ów spoVród typowych wartoVci. Wówczas naleMy
zachowaQ duM> ostroMnoVQ przy interpretacji danych. DuMo proVciej przebiega identyfikacja
zak8óce< wyst:puj>cych sporadycznie i w ma8ych iloVciach. Wówczas nietypow> wartoVQ
pomiaru po prostu usuwa si: a na jej miejsce wstawiana jest Vrednia wartoVQ lokalna.
MoMna dokonaQ tego metoda aproksymacji.
Rys. 3. Odchylenie standardowe zmiennej losowej. pród8o:[3]
3. WYG(ADZANIE I NORMALIZACJA PARAMETRÓW
LOTU SAMOLOTU
Dla potrzeb modelowania z wykorzystaniem parametrów lotu samolotu, dane
otrzymane z rejestracji pok8adowej naleMy przetworzyQ tzn. poddaQ wyg8adzeniu
i normalizacji [4, 5]. Proces opracowania modelu rozpoczyna si: od wczytania
z rejestratorów pok8adowych dyskretnych wartoVci czasu i parametrów lotu.
Z uwagi na zak8ócenia wyst:puj>ce w rejestrowanych przebiegach czasowych
parametrów, co jest charakterystyczne m.in. dla lotniczych uk8adów pomiarowych,
przebiegi poddawane s> wyg8adzaniu. Przyk8adowo dla fazy l>dowania wp8yw zak8óce< i
warunków realizacji lotu na przebieg czasowy rzeczywistej pr:dkoVci lotu samolotu
przedstawiono na rys. 4.
Problematyka przetwarzania parametrów uzyskanych z pok8adowych rejestratorów …
11
Rys. 4. Przyk8adowe przebiegi czasowe pr:dkoVci lotu samolotu podczas l>dowania.
pród8o: opracowanie w8asne [5]
Zastosowane w tym przypadku wyg8adzanie polega na aproksymacji wielomianem l tego stopnia danych w przedziale zawieraj>cym m pomiarów, przy czym l < m. WartoVQ
wielomianu w po8owie przedzia8u m pomiarów przyjmowana jest jako wartoVQ
wyg8adzonego przebiegu. Obliczenia dla kolejnych przedzia8ów m pomiarów
przesuni:tych o 1 punkt pomiarowy pozwalaj> na uzyskanie wyg8adzonego przebiegu.
Omawian> operacj: moMna stosowaQ wielokrotnie, tj. w kolejnym kroku wyg8adzenia k,
wyg8adzany jest przebieg z poprzedniego kroku. Przyjmuj>c, Me wyg8adzany jest dyskretny
przebieg czasowy xi dany w kolejnych punktach i = 1, 2, ..., N [3] przyk8adowo dla:
l = 2 oraz m = 5 wartoVQ przebiegu wyg8adzonego ww. wielomianem aproksymuj>cym xw
w i = 3 punkcie jest równa
xwi # " 0, 0857142857( xi ! 2 ! xi " 2 ) ! 0,3428571429( xi !1 ! xi "1 ) ! 0, 4857142857 xi
(1)
Natomiast dla:
l = 2 oraz m = 7 otrzymano nast:puj>c> wartoVQ przebiegu wyg8adzonego ww.
wielomianem aproksymuj>cym xw w i = 4 punkcie:
xwi # " 0, 09523809( xi ! 3 ! xi "3 ) ! 0,1428571( xi ! 2 ! xi " 2 ) ! 0, 2857143( xi !1 ! xi "1 ) ! 0,3333333 xi
(2)
Przyk8adowe, zawarte na rys. 4 przebiegi pr:dkoVci podczas fazy l>dowania samolotu po
wyg8adzaniu przedstawiono na rys. 5.
12
Jacek Bartosiewicz, Anna Stelmach
Rys. 5. Wyg8adzone przebiegi czasowe pr:dkoVci przyrz>dowej lotu samolotu podczas l>dowania
dla wybranych l>dowa< samolotu. pród8o: opracowanie w8asne [5]
Kolejnym etapem przygotowania danych m.in.. do identyfikacji jest normalizacja
przebiegów czasowych parametrów lotu samolotu. Normalizacja, polega na transformacji
rzeczywistych wartoVci przebiegu do wartoVci z przedzia8u [0-1]. Proces ten jest korzystny
ze wzgl:dów numerycznych w póBniejszym etapie wyznaczania parametrów modelu.
WartoVQ unormowana przebiegu xi w i - tym punkcie w poszczególnych chwilach lotu
okreVlona jest wzorem:
xi =
x i - x min
wx i
, i = 1, 2, ..., N
(3)
gdzie:
x min - minimalna wartoVQ przebiegu x i w rozpatrywanej fazie lotu (start, wznoszenie,
zniManie i l>dowanie),
x max - maksymalna wartoVQ przebiegu x i w rozpatrywanej fazie lotu (start,
wznoszenie, zniManie i l>dowanie),
wx i # x max " x min
ZaleMnoVQ odwrotna do (3) ma postaQ
x i # $x i xi ! x min
(4)
Problematyka przetwarzania parametrów uzyskanych z pok8adowych rejestratorów …
13
4. PODSUMOWANIE
Nieustannie udoskonalane pok8adowe rejestratory danych odgrywaj> coraz wi:ksz> rol:
w zapewnieniu bezpiecze<stwa wykonywanych lotów oraz poprawie w8asnoVci
eksploatacyjnych statków powietrznych. Stosowane s> zarówno w lotnictwie wojskowym
jak i cywilnym. Niemal w kaMdym statku powietrznym pocz>wszy od samolotów
komunikacyjnych poprzez Vmig8owce do samolotów lotnictwa ogólnego moMna
zastosowaQ system rejestracji parametrów lotu. Z8oMonoVQ wspó8czesnej problematyki
zwi>zanej z ruchem lotniczym wymaga wykorzystywania nowoczesnych technik i metod
w procesie zarz>dzania jak i szeroko rozumianych bada<. Dynamicznie zmieniaj>ce si:
technologie powoduj>, Me zarówno pilotaM statków powietrznych jak i zarz>dzanie ruchem
lotniczym wymaga coraz to wi:kszych umiej:tnoVci i doVwiadczenia, których nie sposób
juM osi>gn>Q doskonal>c jedynie swoje umiej:tnoVci tylko na obiektach rzeczywistych
w warunkach normalnej eksploatacji. Ponadto coraz wi:ksz> wag: przywi>zuje si: do
redukcji wszystkich kosztów zwi>zanych z prowadzeniem tego typu dzia8alnoVci.
Wszystko to powoduje, Me d>My si: do poszukiwa< takich metod i narz:dzi, które
pozwalaj> na zast>pienie bada< rzeczywistego obiektu (samolotu) i rzeczywistych
warunków modelami matematycznymi o duMym stopniu dok8adnoVci odwzorowania danej
rzeczywistoVci. W modelach tych konieczne jest wykorzystanie parametrów lotu samolotu
rejestrowanych przez pok8adowe rejestratory eksploatacyjne. Modele te mog> byQ
wykorzystane w badaniach przebiegu lotu samolotu jak równieM do stworzenia
symulatorów szkolenia personelu lotniczego czy teM bada< bezpiecze<stwa wykonywania
operacji w rejonie lotniska.
Bibliografia
1. Annex 6 ICAO, Operation of Aircraft, July 2008.
2. Iossif B. Mugtussidis: Flight Date Processing Techniques To Identify Unusal Events, Virginia
3.
4.
5.
6.
7.
Polytechnic Institute and State University, June 2000.
Manerowski J.: Identyfikacja modeli dynamiki ruchu sterowanych obiektów lataj>cych,
Wydawnictwo Naukowe Akson, Warszawa, 1999.
Stelmach A.: Modeling of the selected aircraft flight phase using data from FlightData
Recorder, Archives of Transport, vol. XXIII, NO 4, pp. 541-555, Warszawa 2011.
Stelmach A.: Identyfikacja modeli matematycznych faz lotu samolotu, Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2014.
Tomaszewska A.: Praca dyplomowa „Neuronowy model l>dowania samolotu”, 2012.
http://www.atmavio.pl/
FLIGHT DATA PREPROCESSING PROBLEM IN FLIGHT DATA RECORDER
Summary: The article presents the issues related to gathering flight data inside Flight Data Recorder and
preparing them for further processing. Transmitted signals, coming from numerous sensors and detectors on
board can be deformed or disturbed. It is important to recognize invalid signals and transform them into real,
adequate shape. The article contains construction of Flight Date Recorder, history of development and data
types description as well.
Keywords: Flight Data Recorder, signal processing, flight data