Sprawozdanie z działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji

Sprawozdanie z działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej
we Wrocławiu za rok 2015
Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli powołanym do
ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa.
Inspekcja działa na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o Inspekcji Handlowej
(tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 148 ze zm.).
Działalność Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej we Wrocławiu
wytyczały ustalone przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w
Warszawie plany kontroli Inspekcji Handlowej na rok 2015 w podziale na kwartalne plany
pracy.
Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej we Wrocławiu
wraz z
Delegaturami w Legnicy, Jeleniej Górze i Wałbrzychu przeprowadzał kontrole następujących
zagadnień:
 spełniania wymagań zasadniczych określonych w dyrektywach nowego podejścia,
 ogólnego bezpieczeństwa produktów,
 jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych,
 kontrole w zakresie innych produktów nieżywnościowych i usług,
 jakości paliw.
Wśród zagadnień objętych kontrolą w 2015r. znalazły się:
Kontrola wyrobów objętych dyrektywami nowego podejścia w zakresie zgodności
z zasadniczymi wymaganiami:
W trybie nadzoru rynku w 2015r. Inspekcja Handlowa prowadziła regularne kontrole
wyrobów pod kątem spełniania wymagań przepisów krajowych wdrażających dyrektywy
nowego podejścia. Kontrolą objęto wyroby podlegające m.in. takim dyrektywom jak:
bezpieczeństwa zabawek 88/378 (TOYS), po 20.07.11r. – 2009/48; sprzętu elektrycznego
1
2006/95 (LVD); bezpieczeństwa maszyn 2006/42 (MD); sprzętu ochrony osobistej 89/686
(PPE); wyrobów pirotechnicznych 2007/23 oraz ekoprojektu 2005/32 (zm. 2009/125).
Działania kontrolne prowadzono na terenie całego Dolnego Śląska.
W ramach współpracy z organami celnymi Inspekcja Handlowa wydała 11 opinii o
produktach, dotyczących spełniania zasadniczych wymagań przez wyroby sprowadzane spoza
Unii Europejskiej oraz ogólnego bezpieczeństwa produktów. Ścisła współpraca w
omawianym zakresie umożliwia zatrzymanie na granicy wyrobów, które nie spełniają
przepisów obowiązujących we Wspólnocie.
W 2015r. w oparciu o programy kontroli opracowane przez Urząd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów w Warszawie realizowano następujące tematy kontrolne:
1. Kontrola zabawek (m.in. lalki i zabawki wypchane miękkie, zabawki do pchania i
pociągania oraz zabawki wspomagające naukę chodzenia, zabawki do zabawy w
wodzie, materiały artystyczne i rzemieślnicze
oraz podobne artykuły, książki o
wartości zabawowej, zabawki konstrukcyjne i układanki, zabawki tematyczne,
pojazdy
napędzane
mechanicznie
i/lub
elektrycznie,
zabawki
rozwijające
umiejętności, kostiumy, przebrania i maski, zabawki przeznaczone do utrzymywania
masy ciała dziecka, zabawki dla niemowląt do oglądania, chwytania i/lub ściskania,
zabawki bliskouszne, instrumenty muzyczne, zabawki do zabawy w wodzie i piasku,
sprzęt do zabaw sportowych i piłki, zabawki aktywizujące, zabawki wykonane z
materiałów rozszerzających się, zabawki przedstawiające różne sceny i modele, sprzęt
audiowizualny, zabawki imitujące kosmetyki, zabawki na kapiszony, zabawki ze
słuchawkami).
2. Kontrola
bezpieczeństwa
sprzętu
elektrycznego
pod
kątem
zagrożenia
fotobiologicznego (m.in. źródła światła LED).
3. Kontrola sprzętu elektrycznego, wymagań ekoprojektu i etykiet energetycznych
(lampy bezkierunkowe do użytku domowego, przedłużacze zwijane /bębnowe/,
zasilacze, ładowarki, klimatyzatory i wentylatory, odkurzacze, lampki choinkowe,
girlandy świetlne, drobne AGD, w tym suszarki, lokówki, prostownice, urządzenia do
masażu).
2
4. Kontrola
maszyn
(podnośniki
używane
przez
konsumentów,
odśnieżarki,
elektronarzędzia, kompresory do użytku nieprofesjonalnego, maszyny z napędem
elektrycznym i spalinowym/w tym rolnicze i ogrodnicze/).
5. Kontrola środków ochrony indywidualnej (akcesoria odblaskowe odzież ochronna,
okulary ochronne/przeciwsłoneczne, kaski ochronne, sprzęt ochronny układu
oddechowego (półmaski filtrujące, maski ochronne na twarz chroniące przed pyłem,
maski do oddychania z zaworem).
6. Kontrola wyrobów pirotechnicznych i widowiskowych (wyroby pirotechniczne
widowiskowe klasy 1-3).
7. Kontrola przyrządów pomiarowych (odmierzacze paliw).
Celem kontroli wyrobów objętych dyrektywami nowego podejścia jest głównie kontrola w
zakresie oznakowania CE potwierdzającego zgodność wyrobu z zasadniczymi lub
szczegółowymi wymaganiami oraz dołączania niezbędnych dla konsumenta instrukcji i
ostrzeżeń, w tym kontrola sklepów internetowych.
Efektem przeprowadzonych kontroli było stwierdzenie różnych nieprawidłowości tj.:
 niezgodności z zasadniczymi lub innymi wymaganiami,
 nieprawidłowego oznakowania CE lub jego braku,
 nieprawidłowo sporządzonej deklaracji zgodności lub jej braku,
 innych – brak wymaganych informacji, ostrzeżeń itp.
Zgodnie z ustawą z dnia 30 sierpnia 2002r. o systemie oceny zgodności (tekst jednolity: Dz.
U. z 2014r., poz. 1645 ze zm.) w toku kontroli pobierane były próbki wyrobów do badań
laboratoryjnych, w tym również badań laboratoryjnych w ramach projektów: Joint Action
2013 – Zabawki (właściwości chemiczne i fizyczne), Joint Action 2014 – Maszyny (Do It
Yourself), - Wyroby pirotechniczne 2 (Fireworks 2). W dalszym ciągu barierą w tego rodzaju
kontrolach są niewystarczające środki na pokrycie kosztów tych badań, które w przypadku
pozytywnych ich wyników pokrywane są ze środków własnych Inspektoratu.
W związku z ustaleniami kontroli wydano 17 decyzji na podstawie art. 40 k ust. 1 cytowanej
wyżej ustawy, zakazujące udostępniania wyrobów niespełniających zasadniczych wymagań
3
na okres nie dłuższy niż 2 miesiące. Materiały kontrolne przekazywano Prezesowi Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie, jako organowi wyspecjalizowanemu w
celu prowadzenia dalszego postępowania administracyjnego, kierowano zawiadomienia o
popełnieniu przestępstw określonych w ustawie o systemie oceny zgodności do właściwych
miejscowo prokuratur, jak również zgłaszano kwestionowane wyroby do ogólnokrajowego
systemu informatycznego nadzoru rynku - HERMES 3.
Kontrola wyrobów pod kątem spełniania ogólnych wymagań bezpieczeństwa:
W 2015r. Inspekcja Handlowa, realizując założenia strategii polityki konsumenckiej,
swoje działania skoncentrowała także na prowadzeniu kontroli w zakresie spełniania przez
produkty ogólnych wymagań bezpieczeństwa. Ich efektem było eliminowanie z obrotu tych
produktów, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia użytkowników. Ponadto
kontrolą z zakresu ogólnego bezpieczeństwa produktów objęte zostały wyroby wymienione
w systemie RAPEX (System Szybkiego Ostrzegania – Rapid Alert System). W ubiegłym
roku kontrolowano następujące zagadnienia:
1.
Kontrola sprzętu do ćwiczeń w domu (sprzęt do treningu siłowego, ławy do ćwiczeń
siłowych, rowery treningowe stacjonarne i sprzęt treningowy dla górnych partii ciała z
użyciem korb, trenażery wioślarskie, pedałowe symulatory chodu, symulatory
wchodzenia na schody i pedałowe symulatory wspinania się, trenażery eliptyczne,
rowery treningowe ze stałym kołem lub bez wolnego biegu).
2.
Kontrola wyrobów konfekcyjnych dla dzieci (odzież dziecięca).
3.
Kontrola podpałek do grilla (grille jednorazowe i wielokrotnego użytku, podpałki do
grilla w postaci płynu, płynu zagęszczonego i żelu).
4.
Kontrola rowerów dla młodzieży i dorosłych (rowery miejskie, trekkingowe, górskie i
wyścigowe).
5.
Kontrola mebli do spania (łóżka, sofy, kanapy, łóżka piętrowe, łóżka chowane, fotele
rozkładane itp.).
6.
Kontrola gniazd wtyczkowych, adapterów i próbników fazy (gniazda wtyczkowe i
adaptery do użytku domowego, jednobiegunowe próbniki fazy).
4
7.
Kontrola artykułów dla dzieci używanych podczas spożywania posiłków (wysokie
krzesełka, krzesełka montowane do stołu, siedziska montowane do krzesła, sprzęt do
picia).
8.
Kontrola zapalniczek (zapalniczki jednorazowe i wielokrotnego napełniania).
9.
Kontrola niezmechanizowanych narzędzi prostych, sprzętu do majsterkowania,
narzędzi ogrodniczych (młotki, piły, siekiery, pilniki, nożyce ogrodnicze, sekatory
itp.).
10. Kontrola rolet i żaluzji (rolety i żaluzje uruchamiane ręcznie za pomocą sznurków,
łańcuszków, pasków itp.).
11. Kontrola dekoracyjnych lamp olejowych (lampy ozdobne, napełniane olejem
parafinowym lub innym paliwem, używane do celów dekoracyjnych
w
gospodarstwach domowych).
12. Kontrola artykułów dla dzieci używanych do przenoszenia/przewożenia (wózki
dziecięce, nosidełka miękkie i plecakowe, gondole, szelki, lejce i podobne artykuły dla
dzieci).
Oceniając bezpieczeństwo produktów uwzględniono:
 cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, instrukcje montażu i uruchomienia, a
także biorąc pod uwagę rodzaj produktu – instrukcje instalacji i konserwacji,
 oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że
będzie on używany łącznie z innymi produktami,
 wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania
i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi
wskazówki lub informacje dotyczące produktu,
 kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem
produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.
Kontrole stacji paliw:
Realizując całoroczny plan kontroli Inspekcji Handlowej na 2015 r., zgodnie z
wytycznymi Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie, jako
5
Zarządzającego Systemem Monitorowania i Kontrolowania Jakości Paliw, kontynuowano
kontrole w oparciu o ustawę z dnia 25 sierpnia 2006r. o systemie monitorowania i
kontrolowania jakości paliw (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 poz. 1728 ze zm.). Program
kontroli jakości paliw dotyczył kontroli: jakości paliw ciekłych, takich jak benzyny silnikowe
(zarówno z zawartością do 5% biokomponentów jak i z zawartością do 10%
biokomponentów) RON 95 i RON 98 oraz oleju napędowego, jakości biopaliw ciekłych, w
tym powszechnie dostępnych tj. estrów stanowiących samoistne paliwo oleju napędowego z
zawartością 20 % estrów, benzyn silnikowych zawierających od 70 % do 85 % bioetanolu
oraz biopaliw ciekłych przeznaczonych do stosowania w wybranych flotach pojazdów (nie są
ogólnie dostępne), biopaliw ciekłych wytwarzanych przez rolników na własny użytek, jakości
gazu skroplonego (LPG) i sprężonego gazu ziemnego (CNG), skroplonego gazu ziemnego
(LNG), innych paliw odnawialnych, innych niż biopaliwa ciekłe, o których mowa w ustawie z
dnia 25 sierpnia 2006r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. z 2014r., poz.
1643), zawartości siarki w lekkim oleju opałowym; oznakowania dystrybutorów do biopaliw
ciekłych u właścicieli i użytkowników wybranych flot, a także oznakowania zbiorników, w
których magazynowane są biopaliwa ciekłe przeznaczone do wybranych flot pojazdów;
obowiązku sprawdzania, na zlecenie zarządzającego, czy nastąpiły zmiany danych zawartych
w zgłoszeniu dotyczącym zamiaru stosowania biopaliw ciekłych w wybranych flotach
pojazdów; obowiązku zamieszczania w miejscu ogólnodostępnym na stacji paliwowej lub
zakładowej czytelnych informacji o zawartości biokomponentów w paliwach ciekłych, w
szczególności informacji o zawartości bioetanolu w benzynach silnikowych; obowiązku
wprowadzania benzyn silnikowych o zawartości tlenu – wynoszącej 2,7% masy oraz
bioetanolu – wynoszącej do 5,0% objętościowo lub eteru etylo-tert-butylowego lub eteru
etylo-tert-amylowego – wynoszącej do 15,0% na stacjach na których wprowadzane sa do
dobrotu benzyny silnikowe zawierające od 5,0% do 10,0% objętościowo bioetanolu lub od
15,0% do 22,0% objętościowo eteru etylo-tert-butyloweg lub eteru etylo-tert-amylowego;
oznakowania dystrybutorów używanych na stacjach paliwowych do benzyn silnikowych
zawierających od 5,0% do 10,0% objętościowo bioetanolu lub od 15,0% do 22,0%
objętościowo eteru etylo-tert-butylowego lub eteru etylo-tert-zmylowgo; oznakowania
dystrybutorów używanych na stacjach paliwowych do paliw ciekłych zawierających dodatki
metaliczne.
Przeprowadzone w 2015r. w ramach Systemu Monitorowania i Kontrolowania Jakości
Paliw Ciekłych i Biopaliw Ciekłych kontrole jakości paliw potwierdziły, że wskazane są
dalsze systematyczne kontrole rynku paliwowego. Szczegółowe dane z tej tematyki zostały
6
zawarte w odrębnym sprawozdaniu pt. „Sprawozdanie Dolnośląskiego Wojewódzkiego
Inspektora Inspekcji Handlowej we Wrocławiu z kontroli jakości paliw ciekłych w ramach
Systemu Monitorowania i Kontrolowania Jakości Paliw Ciekłych w roku 2015 na terenie
województwa dolnośląskiego” (w załączeniu).
Inne kontrole:
W 2015 r. Inspekcja Handlowa objęła również kontrolą produkty, pod względem
zgodności z deklarowaną przez producentów szczegółową charakterystyką, a także z
informacjami zamieszczonymi na opakowaniach jednostkowych lub reklamach. W toku
każdej kontroli sprawdzano także oznakowanie produktów czy spełnia wymagania określone
prawem oraz czy nie wprowadza konsumentów w błąd. Przy doborze tematów kontroli
uwzględniono obszary, w których występują największe zagrożenia naruszeń interesów
konsumentów, takie jak:
nieuczciwa promocja produktów, fałszowanie żywności,
niewłaściwa informacja o towarach i ich cenach oraz inne praktyki naruszające interesy
konsumentów. Kontrolą objęto także legalność i rzetelność działania przedsiębiorców,
sprawdzając m.in. posiadanie zezwoleń na działalność gospodarczą, prawidłowość stosowania
cen oraz sposób ich uwidaczniania.
W toku kontroli prawidłowości świadczenia usług sprawdzano jakość i rzetelność ich
wykonania przez usługodawcę, a także umowy, czy nie zawierają niedozwolonych klauzul i
warunków ograniczających prawa konsumenta.
W przypadku podejrzenia stosowania czynów nieuczciwej konkurencji naruszających interesy
konsumentów oraz ujawnienia stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych naruszających
zbiorowe interesy konsumentów sprawy były kierowane do Prezesa UOKiK, jako organu
właściwego.
7
Kontrole artykułów rolno-spożywczych:
1. Kontrola produktów mlecznych ukierunkowana na ujawnienie zafałszowań tłuszczami
niemlecznymi i mlekiem innych gatunków /np. sera koziego mlekiem krowim/ (m.in.
masło, sery, produkty z mleka koziego i owczego).
2. Kontrola legalności wprowadzania do obrotu wyrobów tytoniowych i alkoholowych
znakami skarbowymi akcyzy.
3. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania świeżych owoców i warzyw
oferowanych w sieciach handlowych.
4. Kontrola funkcjonowania usług gastronomicznych oferujących potrawy kuchni
zagranicznych (głównie potrawy z udziałem mięsa cielęcego, wołowego, ryb, sera
Feta, wyroby alkoholowe).
5. Pilotażowa kontrola w zakresie rzetelności podawania informacji o alergenach
(produkty bezglutenowe, wyroby czekoladowe, przetwory owocowe i warzywne i inne
z deklaracją „…śladowe ilości…”, wyroby winiarskie i inne z deklaracją dwutlenku
siarki.
6. Kontrola jakości handlowej miodu (miód z deklaracją odmiany).
7. Kontrola
jakości
i
prawidłowości
oznakowania
produktów
dobrowolnymi
informacjami typu: „ wyprodukowany z pszenicy durum”, „100%” /soku, mięsa/,
„domowy”, „naturalny”, „bez konserwantów”, „bez barwników”, wolny od GMO
(mąki i makarony z pszenicy durum, sosy, majonezy, chrzan, przetwory owocowe i
warzywne, przetwory mięsne, makarony /w tym produkty oznakowane komunikatami
o charakterze oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych/)).
8. Kontrola jakości wyrobów produkowanych w sklepach /głównie super-
i
hipermarketach/ oraz w małych zakładach produkcyjnych oferujących wyroby we
własnych sklepach na rynku lokalnym (pierogi, produkty mięsne, sałatki np. grecka,
produkty rybne, np. kotlety, śledzie marynowane, półprodukty do sporządzania dań
/mięso w przyprawach gotowe do pieczenia/, pieczywo, ciasta itp.).
9. Kontrola prawidłowości oznakowania i wprowadzania do obrotu produktów rolnictwa
ekologicznego (produkty oferowane „luzem”, w tym z komunikatem o charakterze
oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych).
10. Kontrola jakości handlowej nierafinowanych olejów roślinnych i oliwy z oliwek (oleje
tłoczone na zimno, oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia).
8
11. Kontrola ryb i przetworów rybnych w kierunku ujawniania zafałszowań, w tym
innymi gatunkami ryb (ryby i przetwory rybne, w tym filety rybne mrożone, sardynki
konserwowe, tuńczyk konserwowy).
12. Kontrola jakości handlowej zagranicznych soków i nektarów potocznie zwanych
świeżymi, bezpośrednimi, tłoczonymi.
13. Kontrola znakowania wód mineralnych i źródlanych.
14. Kontrola
prawidłowości
funkcjonowania
placówek
handlowych
i
usług
gastronomicznych w rejonach o nasilonym ruchu turystycznym, w sezonie letniego
wypoczynku (napoje, wyroby kulinarne, w tym smażone ryby, lody, potrawy kuchni
zagranicznych).
15. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania mięsa i wyrobów mięsnych (mięso
mielone, surowe wyroby mięsne, przetwory mięsne, w tym konserwy).
16. Kontrola produktów posiadających chronione oznaczenia geograficzne/ChOG/,
chronione nazwy pochodzenia geograficznego /ChNP/, gwarantowane tradycyjne
specjalności /GTS/ (wszystkie grupy produktów objęte systemami ChNP, ChOG,GTS
w tym krajowe jak i pochodzące z importu).
17. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania usług gastronomicznych typu Fastfood (pizza, burgery).
18. Kontrola jakości i oznakowania jaj spożywczych (jaja spożywcze kl. A różnych
kategorii wagowych).
19. Kontrola napojów alkoholowych (wódki, alkopopy, wyroby winiarskie).
W omawianym obszarze organ Inspekcji Handlowej posiada uprawnienia do nakładania kar
pieniężnych dla przedsiębiorców oferujących artykuły rolno – spożywcze niewłaściwej
jakości lub zafałszowane, wynikające z treści art. 40a ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o
jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (tekst jednolity: Dz. U. z 2014r., poz. 669
ze zm.) w przypadkach:
 uniemożliwiania przeprowadzenia kontroli – art. 40a ust. 1 pkt 1 ustawy o jakości
handlowej artykułów rolno-spożywczych,
 utrudniania przeprowadzenia kontroli – art. 40a ust. 1 pkt 2 w/w ustawy,
 wprowadzania do obrotu artykułów rolno-spożywczych nieodpowiadających jakości
handlowej – art. 40a ust. 1 pkt 3 w/w ustawy,
9
 wprowadzania do obrotu artykułów rolno-spożywczych zafałszowanych – art. 40a ust. 1
pkt 4 w/w ustawy,
 ponownego wprowadzenia do obrotu artykułu o niewłaściwej jakości handlowej w tym
zafałszowanego – art. 40a ust. 3 w/w ustawy.
W dniu 1 grudnia 2015r. weszła w życie nowelizacja ww. ustawy o jakości handlowej
artykułów rolno – spożywczych obejmująca swym zakresem także kwestie wymierzania kar
pieniężnych na podstawie art. 40 a niniejszego aktu prawnego. Nowe brzmienie uzyskał art.
40a ust. 5zawierający ustawowe przesłanki uwzględniane przy miarkowaniu wysokości kar
pieniężnych.
Zgodnie z obowiązującym do końca listopada 2015r. brzmieniem ustawy o jakości handlowej
artykułów rolno-spożywczych, ustalając wysokość kary, Dolnośląski Wojewódzki Inspektor
Inspekcji Handlowej uwzględniał pięć przesłanek, określonych w art. 40 a ust. 5 tej ustawy,
tj.: stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, zakres naruszenia, dotychczasową
działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych i wielkość jego
obrotów. Obecna zmiana polega na usunięciu jednego kryterium, tj. „stopnia zawinienia” i
wprowadzeniu dwóch nowych wytycznych: „przychodu” oraz „wartości kontrolowanych
artykułów rolno – spożywczych”. Nowelizacja art. 40 a cyt. ustawy wprowadziła nowy ust.
5a, stanowiący samoistną podstawę prawną do żądania przez wojewódzkiego inspektora
Inspekcji Handlowej okazania dokumentów związanych z ustaleniem okoliczności, o których
mowa w ust. 5, w szczególności dotyczących obrotów, przychodu i wartości kontrolowanych
artykułów rolno – spożywczych. Zgodnie z nowowprowadzonym ust. 5b ww. artykułu w
przypadku, kiedy przedsiębiorca nie uzyskał przychodu w roku rozliczeniowym
poprzedzającym rok nałożenia kary, to z tytułu wprowadzenia do obrotu zafałszowanych
artykułów rolno – spożywczych wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej wymierza karę
pieniężną w wysokości do dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za rok
poprzedzający rok nałożenia kary, nie niższą jednak niż 1000,00zł. W myśl ust. 5c istnieje
możliwość odstąpienia od wymierzenia kar pieniężnych w przypadku niskiego stopnia
szkodliwości czynu, niewielkiego zakresu naruszenia lub braku stwierdzenia istotnych
uchybień w dotychczasowej działalności podmiotu. Zauważyć należy, że instytucja
odstąpienia, dotyczy wszelkiego rodzaju naruszeń przepisów, także w przypadku
uniemożliwienia czy utrudniania kontroli, bądź decyzji wymierzanych w trybie recydywy, a
nie wyłącznie wprowadzania do obrotu artykułów rolno – spożywczych niewłaściwej jakości
lub zafałszowanych. Zapisy o karach pieniężnych stanowią dogodny instrument prawny
10
eliminowania z obrotu wyrobów niespełniających wymagań jakościowych, zaś posługiwanie
się kwotami określonymi, jako wielokrotność wartości zakwestionowanych towarów bądź
procent przychodu, z uwagi na fakt, iż kontrole odbywają się zarówno u dużych jak i małych
przedsiębiorców, stanowią dobre rozwiązanie, zważywszy na brzmienie art. 17 ust. 2
rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002
r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego
Europejski Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w
sprawie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE L 31 z 01.02.2002 r., str. 1), który stanowi, że
kary pieniężne mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny
być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
Nowelizacja ustawy przyniosła jeszcze jedną zmianę, tj. wprowadzenie ust. 4a, dotyczącego
podawania do publicznej wiadomości decyzji wydanych w trybie ww. ustawy w odniesieniu
do produktów zafałszowanych.
W minionym roku współpracowano ze służbami nadzoru sanitarnego w ramach
systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach
żywienia zwierząt (RASFF).
Kontrola artykułów nieżywnościowych i usług:
1. Kontrola produktów włókienniczych (bielizna nocna dla dzieci i dorosłych, koce,
bielizna stołowa /obrusy plamoodporne, ścierki kuchenne/, wyroby dziewiarskie dla
dzieci i dorosłych).
2. Kontrola prawidłowości obrotu akumulatorami samochodowymi i bateriami
(akumulatorki AAA i akumulatorki NiMH, baterie prostopadłościenne, zwykłe małe
paluszki, zwykłe paluszki, baterie zegarkowe, pastylkowe, guzikowe, alkaliczne małe
paluszki, akumulatory samochodowe).
3. Kontrola wyrobów pod względem zawartości niektórych substancji chemicznych
(aminy aromatyczne w wyrobach skórzanych, w wyrobach włókienniczych dla dzieci i
dorosłych, kadm i ołów w biżuterii i biżuterii sztucznej i akcesoriach do włosów, w
wyrobach z tworzyw sztucznych, nikiel w akcesoriach krawieckich, ftalany w
artykułach pielęgnacyjnych dla dzieci).
4. Kontrola detergentów (detergenty przeznaczone do mycia, czyszczenia, prania w
postaci płynu, proszku, pasty i kostki, w tym do czyszczenia samochodów).
5. Kontrola działania przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie sal zabaw.
11
6. Kontrola produktów biobójczych oferowanych w placówkach hurtowych
i
detalicznych (wyroby przeznaczone do niszczenia, odstraszania, unieszkodliwiania i
zapobiegania działania organizmów szkodliwych przez działanie chemiczne lub
biologiczne).
7. Kontrola legalności działania przedsiębiorców prowadzących sprzedaż produktów i
usług przez Internet.
8. Kontrola
prawidłowości
wprowadzania
do
obrotu
pojazdów,
przedmiotów
wyposażenia lub części przeznaczonych dla konsumentów /homologacja/ ( części
wyprodukowane i wprowadzone do obrotu w kraju, a także importowane z krajów
trzecich przedmioty wyposażenia oraz części podlegające obowiązkowi potwierdzenia
spełniania wymagań technicznych przez wydanie świadectwa homologacji).
9. Kontrola prawidłowości etykietowania opon pod kątem efektywności paliwowej i
innych zasadniczych parametrów (opony letnie i zimowe).
10. Kontrola legalności i rzetelności przedsiębiorców świadczących usługi hotelarskie.
11. Kontrola prawidłowości oznakowania substancji i mieszanin niebezpiecznych, w tym
zimowych płynów i koncentratów do spryskiwaczy samochodowych oraz płynów do
chłodnic samochodowych (różnego rodzaju mieszaniny niebezpieczne w tym zimowe
płyny i koncentraty do spryskiwaczy samochodowych oraz płyny do chłodnic
samochodowych).
12. Kontrola prawidłowości oznakowania i obrotu kosmetykami (produkty przeznaczone
do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego lub zębami oraz błonami
śluzowymi jamy ustnej, którego celem jest utrzymanie ich w czystości).
W celu usprawnienia wzajemnej współpracy pomiędzy administracjami państw
członkowskich w procesie wdrażania i stosowania przepisów dyrektyw rynku wewnętrznego
UE Inspekcja Handlowa uczestniczy w systemie wymiany informacji na rynku wewnętrznym
– IMI (przeznaczony na potrzeby dyrektywy 2006/123/WE dotyczącej usług na rynku
wewnętrznym oraz dyrektywy 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych),
służącym do wymiany informacji o usługodawcach i ich działalności.
Działalność Inspekcji przejawia się także udziałem w prowadzeniu
portalu
informacyjnego – RIPE, dotyczącego egzekwowania przepisów nałożonych rozporządzeniem
REACH – rozporządzenie Parlamentu i Rady (WE) nr 1907/2006 z dnia 18 grudnia 2006r. w
sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie
12
chemikaliów, utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę
1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie
Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji
91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dziennik Urzędowy UE L 396 z
30.12.2006r. oraz sprostowanie w Dzienniku Urzędowym UE L 136 z 29.5.2007r.) i CLP –
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia
2008r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i
uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr
1907/2006 (Dziennik Urzędowy UE L 353/1 z 31.12.2008r.).
Kontrole własne:
W roku 2015 tutejszy Inspektorat prowadził także działania w formie kontroli własnych
oraz interwencyjnych, w oparciu o skargi uzyskiwane od konsumentów i przedsiębiorców
oraz w oparciu o informacje otrzymywane z pozostałych organów nadzoru rynku i organizacji
konsumenckich.
Kontynuowano
kontrole
prawidłowości
funkcjonowania
placówek
handlowych, w szczególności w zakresie:
 uwidaczniania cen i innych informacji przewidzianych przepisami,
 warunków przechowywania środków spożywczych,
 przestrzegania terminów przydatności do spożycia i dat minimalnej trwałości,
 rzetelności odmierzania produktów,
 rzetelności obsługi nabywców poprzez dokonywanie zakupu kontrolnego (art. 3 ust. 1
pkt1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o Inspekcji Handlowej /tekst jednolity : Dz. U. z
2014r, poz. 148 ze zm./),
 przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i hurtowych przepisów art. 41 pkt 2 i 3
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (tekst
jednolity: Dz. U. z 2013r., poz. 1155),
 realizacji przez przedsiębiorców obowiązku zamieszczenia na stacjach paliw czytelnych
informacji dot. zawartości biokomponentów w paliwach ciekłych wprowadzanych do
obrotu na tych stacjach określonego w art. 9a ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o
13
systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (tekst jednolity: Dz. U. z 2014r.,
poz. 1728),
 realizacji
przez
przedsiębiorców
obowiązku
oznakowania
dystrybutorów
oraz
umieszczenia informacji o dostępności biopaliw na stacjach paliw określonego w art. 25 i
26 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (tekst
jednolity: Dz. U. z 2014r., poz. 1643 ze zm.),
 przekroczenia dopuszczalnego poziomu promieniowania UV w stosowanych w solariach
urządzeniach opalających, przy których nie zawsze uwidoczniona była informacja
ostrzegająca o ewentualnych uszkodzeniach skóry i wzroku i wynikających z nich
konsekwencji,
 nieprawidłowości w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów w odniesieniu do
zapalniczek (niezabezpieczenie ich przed uruchomieniem przez dzieci, błędy w instrukcji
obsługi dotyczące ich bezpiecznego użytkowania i ponownego napełniania) i obuwia
(nieprawidłowe oznakowanie obuwia piktogramami, brak istotnych informacji w
zgłoszeniach reklamacyjnych, mogących mieć istotny wpływ na rozpatrywanie
reklamacji konsumentów),
 nieprzestrzegania przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie
elektrycznym i elektronicznym polegającego na braku stosownych informacji dla
konsumentów, dotyczących punktów nieodpłatnego zbierania zużytego sprzętu, zakazu
umieszczania zużytego sprzętu razem z innymi odpadami i potencjalnych skutków z tego
powodu dla środowiska i zdrowia ludzi,
 sprzedaży towarów przeterminowanych
 oznakowania e-papierosów (kontrolą objęto zestawy e-papierosów oraz kartridże, liquidy
/płyny do napełniania e-papierosów/, zasilacze.
Postępowanie mediacyjne:
W 2015r. Wojewódzki Inspektorat, tak jak w latach ubiegłych, niósł pomoc
konsumentom przy rozwiązywaniu sporów z przedsiębiorcami.
Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej wraz z Delegaturami w roku 2015
rozpatrzył we własnym zakresie 2019 spraw, a 137 przekazał według właściwości innym
organom, przy czym podział ilości załatwionych wniosków i informacji na poszczególne
14
jednostki przedstawia się następująco: Wrocław – 1055, Delegatura w Legnicy – 222,
Delegatura w Jeleniej Górze – 384, Delegatura w Wałbrzychu – 358.
W roku 2015 r. w podziale na tematykę załatwiono we własnym zakresie następujące
ilości wniosków i informacji: artykuły przemysłowe – 1633, artykuły spożywcze – 260,
usługi – 126.
Szczegółowy zakres tematyczny podań od ludności i spraw przekazanych przez inne
instytucje przedstawiał się następująco: w grupie art. przemysłowych - najczęściej
kwestionowano jakość obuwia, odzieży, sprzętu komputerowego i sprzętu elektronicznego, w
grupie art. spożywczych - konsumenci kwestionowali głównie jakość mięsa i wędlin i
wyrobów mleczarskich. Wśród informacji znalazły się skargi na oferowanie do sprzedaży
towarów bez oznaczenia cenami, przeterminowanych, zepsutych lub o zaniżonej wadze.; w
grupie usług składano wnioski
z powodu niewłaściwej jakości wykonanych prac,
nieterminowości ich wykonywania, braku reakcji na składane reklamacje oraz zawyżonych
opłat.
Większość
nieprawidłowości
dotyczyło
usług
remontowo-
budowlanych,
motoryzacyjnych i gastronomicznych.
Wpływające do tut. Inspektoratu i Delegatur informacje rozpatrywane były w formie
kontroli zaś wnioski o mediacje w formie postępowań wyjaśniająco – mediacyjnych, kontroli,
porady i informacji prawnej a czasem przekazywano je innym organom zgodnie z
właściwością.
Forma
załatwienia
sprawy
zależy
od
treści
pisma,
rodzaju
zgłoszonych
nieprawidłowości, jak również od przedłożonych w sprawie dokumentów i posiadanych
kompetencji. Każde postępowanie mediacyjne z wynikiem negatywnym kończy się
udzieleniem konsumentowi porady prawnej wskazującej inne drogi dochodzenia roszczeń.
Postępowanie mediacyjne podjęto w 1511 sprawach, czynności kontrolne w
przypadku 331 informacji, w 177 przypadkach podania załatwiono w inny sposób.
Postępowanie mediacyjne
prowadzone było w przypadku sporów wynikłych na
gruncie ustawy konsumenckiej oraz umów zawieranych na odległość i poza lokalem a
dotyczących niewłaściwej jakości towarów i usług, niekompetencji i opieszałości w
rozpatrywaniu reklamacji czy nieprzestrzeganiu przez sprzedawców przepisów prawnych.
Postępowanie kontrolne, dotyczyło głównie artykułów spożywczych zaś w przypadku
art. przemysłowych podejmowano kontrole, kiedy skarżący kwestionowali naruszenie
przepisów i zasad obrotu handlowego lub kwestionowali jakość paliw czy też bezpieczeństwo
wyrobów.
15
W przypadku 167 wniosków odpowiedzi udzielono w formie porad lub informacji,
bądź uznano je za niezasadne - ze wskazaniem dalszych możliwości dochodzenia roszczeń;
natomiast 120 wniosków przekazano do załatwienia innym organom i instytucjom według ich
właściwości, głównie z powodu błędnego ich skierowania przez konsumentów do Inspekcji
Handlowej.
Strony sporu biorące udział w mediacji mają prawo swobodnego kształtowania opinii
jak i odmowy uczestnictwa w postępowaniu – dla inspektoratu stanowi to o zakończeniu
postępowania, natomiast konsumenci kierowani są po pomoc do rzeczników praw
konsumenta i sądów powszechnych.
Stały Polubowny Sąd Konsumencki:
Sądy polubowne działają na podstawie art. 37 ustawy o Inspekcji Handlowej. Sądy
rozpatrują spory o prawa majątkowe wynikłe z umów sprzedaży i świadczenia usług
zawartych pomiędzy konsumentami a przedsiębiorcami na podstawie regulaminu. Warunkiem
rozpoznania sporu przez sąd polubowny jest zgoda obu stron.
Zgodnie z umową o powołaniu SPSK, którego stroną jest Wrocławski Klub Federacji
Konsumentów we Wrocławiu, na terenie województwa dolnośląskiego funkcjonują 3 Ośrodki
Zamiejscowe w Delegaturach WIIH w: Wałbrzychu, Legnicy i Jeleniej Górze.
Liczba wniosków złożonych do Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego w 2015 r.
wyniosła 57. Łączna wartość roszczeń stanowiła kwotę 40 351,00 zł Wnioski dotyczyły:
 sprzętu RTV i AGD - 2 wnioski,
 sprzętu elektronicznego – 1 wniosek,
 odzieży – 5 wniosków,
 obuwia - 28 wniosków,
 mebli - 1 wniosek,
 innych – 13 wniosków,
 usług remontowo-budowlanych - 0 wniosków,
 usług innych – 6 wniosków,
 prądu – 1 wniosek,
 gazu – 0 wniosków,
 ciepła – 0 wniosków.
16
W omawianym okresie 28 przedsiębiorców nie wyraziło zgody na rozpatrzenie spraw
przez sąd polubowny, odmawiając zapisu na Sąd, natomiast 15 przedsiębiorców nie
odpowiedziało na propozycję zapisu na sąd polubowny, zachowując milczenie. Z powodu
braku właściwości rzeczowej Sądu, bądź nieuzupełnienia braków formalnych wniosków 7
wniosków pozostawiono bez dalszego biegu.
Strony postępowań zawarły 6 ugód, w tym 5 w postępowaniu wstępnym i 1 – przed
Sądem.
W 5 przypadkach zdarzyło się, iż przedsiębiorcy w odpowiedzi na wniosek, oprócz
wyrażenia zgody na sąd polubowny, jednocześnie złożyli propozycję ugodowego zakończenia
sporu. We wszystkich tych przypadkach konsumenci wyrażali zgodę na te propozycje.
Poradnictwo konsumenckie:
Sieć poradnictwa konsumenckiego obejmuje teren działania Inspektoratu (Wrocław
oraz Delegatury w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu) i umożliwia konsumentom oraz
przedsiębiorcom uzyskanie informacji o obowiązujących przepisach w zakresie reklamacji i
obrotu handlowego. Porady i instruktaże udzielane są bezpośrednio, telefonicznie oraz
pisemnie.
W 2015 roku udzielono ogółem 9614 porad i instruktaży, z czego:
 konsumentom – 7739,
 przedsiębiorcom – 1875.
Problematyka porad, dotyczyła przede wszystkim niezgodności towaru konsumpcyjnego w
umową lub gwarancji (6677), a także innych zagadnień (2937).
Aktywność w powyższym aspekcie przejawiała się także w działaniach edukacyjnych i
szkoleniowych, prowadzonych przez pracowników tutejszego Inspektoratu i przedstawiała się
następująco:
 w dniach 24 i 28.04.2015 r. na prośbę przedsiębiorcy Carrefour Polska Sp. z o.o. wzięto
udział w spotkaniu z pracownikami hipermarketu Carrefour Borek we Wrocławiu, w toku
którego omówiono prawa i obowiązki konsumenta,
 w dniu 16.03.2015 r. z inicjatywy Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Legnicy
przygotowano prezentację dla młodzieży szkół średnich z okazji Światowego Dnia
17
Konsumenta, na której omówiono prawa konsumentów w sporach z przedsiębiorcami,
drogi dochodzenia ich roszczeń oraz uprawnienia Inspekcji Handlowej,
 w dniu 6.10.2015 r. personel marketu budowlanego OBI w Lubinie zapoznano z zakresem
obowiązków sprzedawcy w procesie sprzedaży towarów konsumentom oraz obowiązków
związanych z rozpatrywaniem zgłoszeń z tytułu niezgodności towarów z umową i
gwarancyjnych.
Wybrane dane statystyczne dotyczące przeprowadzonych kontroli:
Liczba przeprowadzonych kontroli ogółem – 1021, w tym w obszarze:
 nadzoru rynku –131 kontroli,
 ogólnego bezpieczeństwa produktów – 79 kontroli,
 artykułów rolno – spożywczych – 361 kontroli,
 artykułów nieżywnościowych – 158 kontroli,
 paliw – 182 kontrole,
 usług – 42 kontroli,
 innych kontroli – 217 kontroli.
Sprawy o wykroczenia:
 liczba wniosków o ukaranie ogółem – 9;
 liczba nałożonych mandatów karnych – 123;
 wartość grzywien nałożonych w drodze mandatu – 22250,00 zł;
 kwota grzywien orzeczonych przez sądy- 3200,00 zł.
W 54 przypadkach wobec sprawców wykroczeń na zasadzie art. 41 kw odstąpiono od
ich ukarania poprzestając na pouczeniu.
Liczba zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa skierowanych do
organów ścigania – 40.
W 2015r. wydano łącznie
322 decyzji administracyjnych. Były to decyzje na
podstawie przepisów prawa, na mocy których Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej ma
umocowanie do wydawania rozstrzygnięć, w szczególności:
 art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o Inspekcji Handlowej (tekst
jednolity: Dz. U. z 2014r., poz. 148 ze zm.) polegających na wycofaniu z obrotu
18
produktów lub niezwłocznym usunięciu stwierdzonych nieprawidłowości ze względu
na bezpieczeństwo lub interes konsumentów albo interes gospodarczy państwa - 164
decyzje,
 art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o Inspekcji Handlowej (tekst jednolity:
Dz. U. z 2014r., poz. 148 ze zm.) polegających na zakazie dalszego przekazywania
substancji, jej mieszaniny lub wyrobu wbrew ograniczeniom określonym w przepisach
wydanych na podstawie ustawy z dnia 25 lutego 2011r. o substancjach i ich
mieszaninach (Dz. U. Nr 63, poz. 322 w związku z art. 67ust. 1 Rozporządzenia (WE)
1907/2006 Parlamentu i Rady z dnia 18 18 grudnia 2006r. w sprawie rejestracji,
oceny, udzielania zezwoleń i stosowania ograniczeń w zakresie chemikaliów
(REACH) - 1 decyzja,
 art. 40k ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. o systemie oceny zgodności (tekst
jednolity: Dz. U. z 2014, poz. 1645 ze zm.) polegających na zakazie udostępniania
wyrobu niespełniającego zasadniczych, szczegółowych lub innych wymagań, przez
okres nie dłuższy niż 2 miesiące (w przypadku wszczęcia postępowania w sprawie
wprowadzenia do obrotu wyrobu niezgodnego z zasadniczymi wymaganiami okres
obowiązywania zakazu może zostać przedłużony do czasu zakończenia tego
postępowania, w przypadku gdy organ nadzoru stwierdzi, że wyrób spełnia zasadnicze
wymagania, wydaje decyzję o umorzeniu postępowania) – 17 decyzji,
 art. 40a ust. 1 pkt 3, 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów
rolno-spożywczych (tekst jednolity: Dz. U. z 2014r., poz. 669 ze zm.) wymierzających
karę pieniężną w związku z wprowadzeniem do obrotu artykułu rolno-spożywczego
nieodpowiadającego jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych lub
zafałszowanego - 88 decyzji,
 art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o Inspekcji Handlowej (tekst jednolity:
Dz. U. z 2014r., poz. 148 ze zm.) zobowiązujących kontrolowanego do uiszczenia
kosztów przeprowadzonych badań laboratoryjnych, w wyniku których wykazano, że
produkt nie spełnia wymagań określonych w przepisach odrębnych lub w deklaracji 38 decyzji,
 art. 40 j ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. o systemie oceny zgodności (tekst jednolity:
Dz. U. z 2014, poz. 1645 ze zm.) zobowiązujących osoby, które wprowadziły wyrób
do obrotu lub oddały do użytku do poniesienia opłat związanych z badaniami tych
19
wyrobów w przypadku niespełniania zasadniczych lub szczegółowych wymagań - 8
decyzji,
 art. 25a ust. 5 ustawy z dnia 12 grudnia 2003r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów
(tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 322) rozstrzygającej o obowiązku uiszczenia
przez stronę postepowania poniesionych kosztów za badania produktów, w przypadku
których stwierdzono, iż mogą stwarzać zagrożenie w określonych warunkach, dla
niektórych kategorii konsumentów lub nie są bezpieczne -1 decyzja,
 art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 maja 2014r. o informowaniu o cenach towarów i usług
(Dz. U. z 2014r., oz. 915) nakładających karę pieniężną w związku z niewykonaniem
obowiązku uwidocznienia ceny oraz ceny jednostkowej towaru (usługi/) - 5 decyzji;
W trybie art. 16 ust. 1 pkt 5 cyt. wyżej ustawy o Inspekcji Handlowej wydano 119
żądań o usunięcie uchybień porządkowych i organizacyjnych.
Realizując swoje zadania ustawowe w 2014r. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji
Handlowej we Wrocławiu współpracował z licznymi instytucjami takimi jak: Urzędy Miar,
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Państwowa Inspekcja Pracy,
Inspekcja Sanitarna, Urzędy Skarbowe, Urząd Kontroli Skarbowej, Urząd Komunikacji
Elektronicznej, Inspekcja Ochrony Środowiska, Prokuratury, Urzędy Miast i Gmin,
Dolnośląski Urząd Wojewódzki.
Rok 2015 i poprzedni przyniósł szereg kluczowych zmian w zakresie kompetencji
Inspekcji Handlowej. Najważniejszą z nich było wejście w życie w dniu 25 lipca 2014r.
ustawy z dnia 9 maja 2014r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2014r., poz.
915), która uchyliła dotychczasową ustawę z dnia 5 lipca 2001r. o cenach (tj.: Dz. U. z 2013r.,
poz. 385). Zgodnie z nową regulacją zmieniły się w szczególności obowiązki organu
Inspekcji Handlowej w zakresie stosowania przepisów sankcyjnych, poprzez odejście od
procedury wykroczeniowej (mandatowej) na rzecz nakładania kar administracyjnych. W
przepisie art. 6 ust. 1 i 2 cyt. wyżej ustawy przewidziano nakładanie kar pieniężnych na
przedsiębiorców za niewykonanie obowiązków, o których mowa w art. 4. Dotychczasowe
rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002r. w sprawie szczegółowych zasad
uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania cena towarów przeznaczonych
do sprzedaży (Dz. U. Nr 99, poz. 894 ze zm.), na mocy art. 25 ustawy o informowaniu o
cenach towarów i usług, mogło obowiązywać najdłużej do dnia 31 grudnia 2015r. Faktyczną
20
podstawą do nakładania kar pieniężnych w stanie prawnym obowiązującym do czasu wejścia
w życie nowego rozporządzenia było zatem: niewykonanie obowiązków dotyczących
uwidaczniania cen określonych w art. 4 ust. 1 ustawy oraz naruszenie szczegółowych
wymagań dotyczących uwidaczniania cen towarów i usług określonych w ww.
rozporządzenie MF, o ile nie pozostają one w sprzeczności z przepisami nowej ustawy.
Podstawą prawną nadającą uprawnienia organom Inspekcji Handlowej do nakładania kar
pieniężnych stanowią:

art. 6 ust. 1 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług, w przypadku jeżeli
przedsiębiorca nie wykonuje obowiązków, o których mowa w art. 4 ustawy, wówczas
organ nakłada karę w wysokości do 20 tys. zł,

art. 6 ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług, w przypadku jeżeli
przedsiębiorca nie wykonuje obowiązków, o których mowa w art. 4 ustawy co najmniej
trzykrotnie w ciągu 12 miesięcy licząc od dnia, w którym stwierdzono naruszenie
przepisów po raz pierwszy, wówczas organ nakłada karę do wysokości 40 tys. zł.
Nowe zapisy o karach pieniężnych zasadniczo zmodyfikowały sankcje za naruszenie
wymagań dotyczących uwidaczniania cen i jednocześnie ustanowiły dogodny instrument
prawny i dobre rozwiązanie, których celem jest poprawa ochrony konsumenta oraz zdrowa
konkurencja między przedsiębiorcami i produktami.
W dniu 1 stycznia 2016r. weszło w życie rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 9 grudnia
2015r. w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług (Dz. U. z 2015r., poz. 2121), które w
całości zastąpiło dotychczasowe rozporządzenie Ministra Finansów.
W październiku 2014r. weszła w życie nowelizacja ustawy o systemie monitorowania i
kontrolowania jakości paliw, zgodnie z którą na Inspekcje Handlowa nałożono dodatkowe
obowiązki, w szczególności w zakresie kontroli przestrzegania obowiązków informacyjnych
ciążących na przedsiębiorcach, określonych w art. 9a, b i c ustawy (szczegóły zawiera
załączone Sprawozdanie z kontroli jakości paliw).
W związku ze zmianą stanu prawnego dotyczącego kompetencji Stałego Polubownego
Sądu Konsumenckiego, wynikającą z nowelizacji Prawa energetycznego – Ustawa z dnia 26
lipca 2013r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z
2013r., poz. 984), kognicja sądu polubownego uległa rozszerzeniu o spory wynikające z
umów o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej, ciepłowniczej lub gazowej, umów o
świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, gazu ziemnego lub umów
21
o świadczenie usług przesyłania i dystrybucji ciepła, umów sprzedaży oraz umów
kompleksowych, w rozumieniu przepisów ustawy Prawo energetyczne, w których jedną ze
stron jest konsument. W roku sprawozdawczym prowadzono działania związane z
wdrożeniem nowych obowiązków. Znaczne poszerzenie kompetencji sądu o ww. obszar, przy
jednoczesnym wyłączeniu stosowania przepisów ustawy o Inspekcji Handlowej do
przedsiębiorstw wytwarzających energię elektryczną lub ciepło, lub prowadzących hurtowy
lub detaliczny handel energią elektryczną, paliwami gazowymi lub ciepłem (art. 4 pkt 2
ustawy o Inspekcji Handlowej), zarówno w odniesieniu do działalności kontrolnej, jak i
mediacyjnej, spowodował trudności natury organizacyjnej związanej z wypełnianiem nowych
obowiązków. Kontynuowano konsultacje i uzgodnienia z przedstawicielami branży
energetycznej z terenu województwa dolnośląskiego w celu wyrażenia woli przystąpienia do
sądu polubownego oraz pozyskania wykwalifikowanych arbitrów mogących zapewnić
kompetentną i fachową obsługę spraw wpływających do sądu z nowej dziedziny. Rezultatem
tych prac było pozyskanie zaledwie dwóch arbitrów z branży energetycznej, których wpisano
na Listę B. W dalszym ciągu jest to ilość arbitrów niezadawalająca i utrudniająca sprawną
obsługę spraw tego rodzaju, w przypadku odnotowania wzrostu wpływu wniosków o
rozpoznanie sporu z dziedziny energetyki.
W minionym roku, w dalszym ciągu prowadzono uzgodnienia i konsultacje związane z
przygotowaniami Inspekcji Handlowej związanymi z przyjęciem przez Parlament Europejski
w marcu 2013r. pakietu legislacyjnego ADR (Alternative Dispute Resolution) i ODR (Online
Dispute Resolution), w skład którego wchodzą:
 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/11/EU w sprawie alternatywnych
metod rozstrzygania sporów konsumenckich (Dz. U. L. 165 z 18.06.2013), zmieniająca
rozporządzenie 2006/2004/WE i dyrektywę 2009/22/WE,
 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 524/2013/EU w sprawie internetowego
systemu
rozstrzygania
sporów
konsumenckich,
zmieniające
rozporządzenie
2006/2004/WE i dyrektywę 2009/22/WE.
Należy zaznaczyć, iż w ramach Inspekcji Handlowej w dalszym ciągu jedyną
notyfikowaną metodą rozstrzygania sporów jest mediacja. W konsekwencji implementacji
dyrektywy i budowy nowego systemu ADR konieczna będzie także notyfikacja stałych
polubownych sądów konsumenckich według zasad ujętych w dyrektywie ws. ADR. Z
inicjatywy Prezesa UOKiK w Warszawie prowadzono wymianę informacji niezbędnych do
opracowania projektu założeń do ustawy implementującej dyrektywę w sprawie ADR w
22
modelu opartym o Inspekcję Handlową. Dotyczyło to w głównej mierze zebrania
wyczerpujących i maksymalnie skonkretyzowanych danych związanych z funkcjonowaniem
postępowań ADR, w szczególności kosztów mediacji, a także oszacowaniem kosztów
organizacji sądownictwa polubownego (koszty rzeczowe i osobowe). Powołano także zespół
roboczy, który ma na celu przygotowanie aktów prawnych wykonawczych do
znowelizowanej ustawy o Inspekcji Handlowej, tj. rozporządzenia dotyczącego organizacji i
działania procedur ADR (dot. mediacji) oraz rozporządzenia w sprawie funkcjonowania
stałych sądów polubownych (dot. SPSK).
Rok 2015 przyniósł także przełomową zmianę w zakresie ochrony praw
konsumentów. W dniu 25 grudnia 2014r. bowiem weszła w życie ustawa z dnia 30 maja
2014r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2014r., poz. 827), która wprowadziła też zmiany do
Kodeksu cywilnego. Ustawa ta dokonała wdrożenia unijnej dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011r. w sprawie praw
konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę
97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. U. L 304/64), dotyczącej przede wszystkim
umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość. Zmiana przepisów
miała kolosalny wpływ na prowadzona w 2015r. działalność mediacyjną i sądu polubownego
oraz nałożyła nowe obowiązki kontrolne na Inspekcję Handlową w zakresie sprawdzania
wypełniania przez przedsiębiorców obowiązków informacyjnych określonych w nowej
ustawie. Zaniechanie przez przedsiębiorcę udzielenia informacji lub wydania dokumentu,
przewidzianych w przepisach nowej ustawy stanowi wykroczenie określone w art. 139b
Kodeksu wykroczeń.
Wraz z wejściem w życie nowej ustawy o prawach konsumenta, utraciła moc ustawa z dnia
27 lipca 2002r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu
cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176 ze zm.). Jednocześnie należy zaznaczyć, że na mocy art.
51 nowej ustawy do umów zawartych przed dniem jej wejścia w życie stosuje się przepisy
dotychczasowe. A zatem, w tej materii nadal funkcjonować będą równocześnie dwa
równorzędne reżimy prawne, które będą stosowane w praktyce Inspekcji Handlowej przez
kolejny rok.
Podsumowując, w roku 2015 Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej
we Wrocławiu zrealizował swoje ustawowe zadania, stojąc na straży interesów i praw
23
konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Mając na uwadze relacje organu na
ujawnione w toku kontroli nieprawidłowości, uzasadnione jest twierdzenie, że działalność
tutejszego Inspektoratu przyczyniła się do poprawy sytuacji konsumentów względem
działalności przedsiębiorców, m.in. poprzez eliminowanie z obrotu wyrobów niezgodnych z
zasadniczymi wymaganiami lub niespełniających wymogów bezpieczeństwa oraz polubowne
rozstrzyganie sporów reklamacyjnych, jak również przysporzyła dochodów budżetowi
państwa, w szczególności z tytułu wymierzonych grzywien w drodze mandatów karnych oraz
kar pieniężnych nałożonych na przedsiębiorców z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułów
rolno – spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej lub zafałszowanych.
24