Wyższa Szkoła Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu

Wyższa Szkoła Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu
INSTRUKCJA PRAKTYKI WYCHOWAWCZO – OPIEKUŃCZEJ (2 tygodnie – 50 godzin)
I.
CELE PRAKTYKI
1.
Wprowadzenie studentów w role zawodowe w instytucjach będących w przyszłości ich
pracą zawodową.
2.
Zapoznanie studentów z planowaniem, organizacją i realizacją pracy wychowawczej,
opiekuńczej podczas czasu wakacyjnego w placówkach opiekuńczo – wychowawczych.
3.
Gromadzenie względnie uzupełnianie materiałów empirycznych z zakresu realizowanych
przez studentów, prac badawczych, rozwojowych.
4.
Studenci poprzez praktykę stają przed możliwością wyboru jednego z dwóch
uzyskanych specjalności
II. ORGANIZACJA I PRZEBIEG PRAKTYKI.
Szerokoprofilowe kształcenie studentów pedagogiki wymaga wprowadzenia ich w możliwie
najszerszy zakres elementarnych problemów praktycznych. Mogą one być przybliżone w czasie krótkich
praktyk odbywanych w podmiotach rządowych i pozarządowych. Subdyscypliny pedagogiki i jej
specjalności akademickie cechuje przenikanie i dopełnianie się
Praktyka wychowawczo – opiekuńcza, realizowana jest przez studentów po I roku studiów w
wymiarze 2 tygodni na obozie, kolonii lub w świetlicy, internacie, Domu Dziecka, szpitalu, hospicjum.
Dokonany wybór praktyki, np. w zakładzie poprawczym, praktyka odbywa się pod kierunkiem kuratora
sądowego; w ognisku wychowawczym może być dopasowaną programowo placówką do tego rodzaju
praktyki studenckiej. Program nauczania przewiduje praktyki w instytucjach zajmujących się
wychowaniem, profilaktyką i różnymi odmianami pracy terapeutycznej, korekcyjnej z dziećmi i młodzieżą.
Realizowana winna być zasada „wolnego rynku” („wolnego wyboru”) w pozyskiwaniu warsztatów
pedagogicznych praktyk studenckich (edukacji, kultury i dziedzictwa narodowego, zdrowia i opieki
społecznej, sprawiedliwości, spraw wewnętrznych i administracji, pracy i polityki społecznej) oraz
wszystkich organizacji pozarządowych zajmujących się opieką, wychowaniem i terapią.
III. ZADANIA PRAKTYKI
Praktyka może być realizowana w takich placówkach:
•
sądowo – kuratorskie; ustanawianie opieki, dozoru i udzielanie pomocy moralnej oraz socjalnej
osobom naruszającym porządek prawny, środowiskowa opieka i wsparcie,
•
pracy socjalnej; pomocy postpenitencjarnej i działalności charytatywnej, udzielanie elementarnej
pomocy zarówno rodzinom jak i dzieciom – wychowankom,
•
świetlice i kluby organizacji dziecięcych i młodzieżowych; podmiotów rządowych i
pozarządowych,
1
•
służby zdrowia i pomocy psychologicznej; wykonywanie niektórych specjalistycznych badań
lekarskich, terapia osób uzależnionych, współpraca z ruchem anonimowych alkoholików i
organizacjami przeciwdziałania narkomanii, psycho i socjo-terapie. Rozpoznanie roli i miejsca
edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia w funkcjonowaniu placówki, miejsce zdrowia w
programie i planie placówki, realizacja treści, metod i form pracy.
•
kultury i sportu; prowadzenie zespołów zainteresowań oraz innych form zajęć kulturalnooświatowych i sportowych z osobami pozbawionymi opieki i zagrożonymi społecznym i
przestępczym wykolejeniem,
•
policyjne i samorządowe; sprawdzanie miejsc zbiorowego wagarowania, współdziałanie w
zakresie kontroli i informacji o zachowaniu osób zagrażających porządkowi publicznemu,
przygotowywanie imprez służących upowszechnianiu sportu i rekreacji młodzieży (spędzanie
czasu wolnego),
•
kościoły i związki wyznaniowe; oddziaływanie na sferę moralną podopiecznych w procesie
prowadzenia zajęć oraz działalność opiekuńcza, kulturalno-oświatowa i sportowa, a także
terapeutyczna.
Doświadczenia z praktyk odbytych w tak wielu instytucjach zapobiegania dewiacjom społecznym mają
wielorakie walory. Służą podnoszeniu wiedzy oraz zdobywaniu elementarnych umiejętności z zakresu
wspomagania działalności profilaktyczno-opiekuńczej, a także przeciwdziałaniu przestępczości.
Uwrażliwiają na problemy i zjawiska w szerszym odczuciu społecznym obojętne lub upraszczane.
Sprzyjają też podnoszeniu kultury prawnej i pedagogicznej studentów.
IV. DOKUMENTACJA PRAKTYKI
Na każdym etapie praktyki studenci dokumentują swoją pracę w formie:
•
protokołów z obserwacji, wywiadów, rozpoznania sytuacji, warunków dotyczących placówki oraz
jej podopiecznych,
•
konspektów, scenariuszy, planów pracy związanych z realizacją wybranych zadań,
•
sprawozdań z realizacji zadań i ich ewaluacji (stopień realizacji założonych celów, pojawiające
się trudności i ich przyczyny, samopoczucie uczniów i prowadzącego, samoocena pełnionej
roli),
•
wpisów do dziennika praktyk (planu praktyki, wykonywanych zadań w kolejnych dniach praktyki,
udział w zajęciach potwierdzonych podpisem opiekuna).
V. ZALICZENIE PRAKTYKI
Podstawą zaliczenia jest:
•
odbycie praktyki w wyznaczonym terminie.
•
otrzymanie pozytywnej opinii od opiekuna praktyki w konkretnej instytucji,
2
•
prowadzenie dzienniczka praktyk zgodnie z wytycznymi niniejszej instrukcji i jego przedstawienie
opiekunowi praktyk z ramienia uczelni,
•
załączenie dokumentacji wymienionej w punkcie IV.
Zaliczenia praktyki w indeksie dokonuje opiekun dydaktyczny praktyki z ramienia Wydziału
Komunikacji Społecznej na Kierunku Pedagogika Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania, po
przeanalizowaniu dokumentacji.
VI. ZADANIA PLACÓWKI
•
wyznaczenie zakładowego opiekuna praktyk studenckich,
•
ustalenie planu praktyki,
•
zapoznanie studentów z pracą placówki oraz ustalenie planu ich zajęć i czynności na terenie
placówki,
•
sprawowanie nadzoru nad wykonaniem planu praktyki oraz pomoc w przygotowaniu i
prowadzeniu zajęć realizowanych przez studentów – praktykantów,
•
omawianie ze studentami wykonywanych przez nich zajęć i zadań,
•
zaliczenie praktyki w formie opinii i oceny w dzienniczku praktyk (niezbędny jest podpis i stempel
placówki)
VII. ZADANIA OPIEKUNA PRAKTYKI Z RAMIENIA UCZELNI
•
wprowadzenie w zadania praktyki,
•
pomoc merytoryczna w zakresie realizowanych przez studentów form pracy,
•
hospitowanie realizowanych przez poszczególnych studentów form pracy,
•
podsumowanie zajęć,
•
zaliczenie praktyki w formie wpisu do indeksu
3
Wyższa Szkoła Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu
INSTRUKCJA PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ – ASYSTENCKIEJ (2 tygodnie – 50 godzin)
I. CELE PRAKTYKI
1.
Ma na celu zapoznanie studentów ze strukturą organizacyjną szkoły i innymi instytucjami
opiekuńczo – wychowawczymi.
2.
Po zgromadzeniu praktycznych doświadczeń studenci powinni mieć szansę usystematyzowania
własnych obserwacji w postaci reguł i modeli.
3.
Sytuacja zadaniowa winna stawiać studenta w konieczności wytwarzania nowych informacji w
celu rozwiązania problemu, zamiast odtwarzania znanych z literatury wzorców postępowania
dydaktycznego lub wychowawczego.
4.
Przystosowanie praktycznego kształcenia studentów do wymagań współczesności poprzez
podejmowanie badań ( wdrażanie ich wyników) nad przydatnością i efektywnością aktualnych
koncepcji programowo – organizacyjnych.
5.
Celem ogólnym praktyki jest przygotowanie pracownika socjalnego do pracy z klientem oraz
przekazanie wiedzy dotyczącej jego cech osobowościowych. Wśród celów szczegółowych
wyróżnić można.
II. ORGANIZACJA I PRZEBIEG PRAKTYKI
Studenci są zobowiązani do odbycia praktyki asystenckiej w placówce w wymiarze 50 godzin
realizowanych w okresie 2 tygodni na 3 semestrze studiów. Praktykant przebywa na terenie placówki
(szkoła lub inna instytucja i placówka wychowawcza) 5 godzin, nie wlicza się czasu przeznaczonego na
przygotowanie się do zajęć zleconych przez opiekuna praktyki oraz na omówienie i analizę
hospitalizowanych zajęć.
Podczas praktyki studenci korzystają z opieki zakładowego opiekuna praktyk, który zakres
pomocy udzielanej studentom uzależnia od stopnia trudności realizowanych zadań i możliwości
poszczególnych studentów. Opracowują oni pod jego kierunkiem plan praktyki, w którym projektują
zadania do wykonania, metody i terminy ich realizacji.
Praktyka ma charakter asystencki, w których przewiduje się głównie hospitacyjne formy
uczestnictwa studenta w zajęciach proponowanych przez opiekuna praktyk.
III. ZADANIA PRAKTYKI
Zadaniem odbywanego rodzaju praktyki – asystenckiej jest zdobycie właściwych podstaw
teoretycznych
służących
rozwojowi
umiejętności
pedagogicznych
potrzebnych
nauczycielowi,
wychowawcy funkcjonującemu w nowym systemie edukacyjnym. Funkcjami składowymi tego rozwoju
jest:
•
poznanie organizacji pracy placówki i jej uczestników
•
kształcenie poprawnej i skutecznej komunikacji
4
•
zwrócenie uwagi na zjawiska akceptacji i wsparcia jako mające podstawowe znaczenie i
zasadniczy wpływ w pracy z beneficjentem
•
umiejętność autoprezentacji związana z przełamywaniem osobistych oporów i trudności
z zastosowaniem wzmocnień pozytywnych
•
pokazanie możliwości skutecznej pracy w zespole, opartej na wzajemnej współpracy
umiejętności interpersonalnych
•
umiejętności w konstruktywnym rozwiązywaniu konfliktów
•
promocja pracy socjalnej z rodziną, jej problemami i trudnościami
w okresie
transformacji
•
problemy i kwestie społeczne – dezintegracja rodziny
•
umiejętność klasyfikowania w kategorie diagnostyczne
•
poszukiwanie nowych rozwiązań, wprowadzać zmiany.
Każde działanie praktykami pedagogicznymi powinno być ukierunkowane na służenie pomocą w
zdobywaniu właściwych umiejętności pedagogicznych opartych na ciągłej interakcji i koordynacji.
IV. DOKUMENTACJA PRAKTYKI
Na każdym etapie praktyki studenci dokumentują swoją pracę w formie:
•
protokołów z obserwacji, wywiadów, rozpoznania sytuacji, warunków dotyczących placówki oraz
jej podopiecznych,
•
konspektów, scenariuszy, planów pracy związanych z realizacją wybranych zadań,
•
sprawozdań z realizacji zadań i ich ewaluacji (stopień realizacji założonych celów, pojawiające
się trudności i ich przyczyny, samopoczucie uczniów i prowadzącego, samoocena pełnionej
roli),
•
wpisów do dziennika praktyk (planu praktyki, wykonywanych zadań w kolejnych dniach praktyki,
udział w zajęciach potwierdzonych podpisem opiekuna).
V. ZALICZENIE PRAKTYKI
Podstawą zaliczenia jest:
•
odbycie praktyki w wyznaczonym terminie.
•
otrzymanie pozytywnej opinii od opiekuna praktyki w konkretnej instytucji,
•
prowadzenie dzienniczka praktyk zgodnie z wytycznymi niniejszej instrukcji i jego przedstawienie
opiekunowi praktyk z ramienia uczelni,
•
załączenie dokumentacji wymienionej w punkcie IV.
Zaliczenia praktyki w indeksie dokonuje opiekun dydaktyczny praktyki z ramienia Wydziału
Komunikacji Społecznej na Kierunku Pedagogika Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania, po
przeanalizowaniu dokumentacji.
VI. ZADANIA PLACÓWKI
•
wyznaczenie zakładowego opiekuna praktyk studenckich,
5
•
ustalenie planu praktyki,
•
zapoznanie studentów z pracą placówki oraz ustalenie planu ich zajęć i czynności na terenie
placówki,
•
sprawowanie nadzoru nad wykonaniem planu praktyki oraz pomoc w przygotowaniu i
prowadzeniu zajęć realizowanych przez studentów – praktykantów,
•
omawianie ze studentami wykonywanych przez nich zajęć i zadań,
•
zaliczenie praktyki w formie opinii i oceny w dzienniczku praktyk (niezbędny jest podpis i stempel
placówki)
VII. ZADANIA OPIEKUNA PRAKTYKI Z RAMIENIA UCZELNI
•
wprowadzenie w zadania praktyki,
•
pomoc merytoryczna w zakresie realizowanych przez studentów form pracy,
•
hospitowanie realizowanych przez poszczególnych studentów form pracy,
•
podsumowanie zajęć,
•
zaliczenie praktyki w formie wpisu do indeksu
6
Wyższa Szkoła Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu
INSTRUKCJA PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ – HOSPITACYJNEJ (2 tygodnie – 50 godzin)
I. CELE PRAKTYKI
1.
Studiujący, w tym systemie praktyki jest elementem kluczowym – bierze udział w doborze
własnych zadań edukacyjnych, przyjmuje odpowiedzialność za swoje kształcenie, generuje
własną motywację do kształcenia;
2.
Podstawową funkcją tego systemu praktyki jest ułatwienie studiowania, a w szczególności –
zdobycie praktycznych umiejętności pedagogicznych;
3.
Współuczestnictwo w planowaniu i projektowaniu wybranych elementów programu praktyki
pedagogicznej – hospitacyjnej;
4.
Sprawdzenie
i
pogłębienie
umiejętności
studentów
w
zakresie
pracy
opiekuńczej,
wychowawczej, diagnostycznej, terapeutycznej, kompensacyjnej realizowanej w określonej
placówce;
5.
Ćwiczenie umiejętności dokonywania obserwacji hospitowanych zajęć i pisanie sprawozdań z
hospitowanych i przeprowadzonych zajęć;
6.
Pogłębianie umiejętności przeprowadzenia zajęć w określonej grupie wiekowej zgodnie z
opracowanym konspektem, scenariuszem;
7.
Ćwiczenie umiejętności konstruowania narzędzi diagnostycznych, przeprowadzanie badań i
opracowywanie ich wyników;
8.
Ćwiczenie umiejętności współpracy z gronem pedagogicznym i personelem (wychowawcą,
pedagogiem, opiekunem społecznym, animatorem kultury, nauczycielem, opiekunem świetlicy,
biblioteki, higienistką, lekarzem), uczniami, wychowankami i innymi osobami uczestniczącymi w
realizacji procesu wychowawczo-dydaktycznego.
II. ORGANIZACJA I PRZEBIEG PRAKTYKI.
Studenci są zobowiązani do odbycia praktyki hospitacyjnej w wybranej placówce, w wymiarze 50
godzin realizowanych w okresie 2 tygodni na lub po 4 semestrze studiów. Praktykant winien przebywać
na terenie placówki (szkoła lub inna instytucja i placówka wychowawcza) 5 godzin dziennie, nie wliczając
czasu przeznaczonego na przygotowanie się do zajęć zleconych przez opiekuna praktyki oraz na
omówienie i analizę hospitowanych zajęć.
Podczas praktyki studenci korzystają z opieki zakładowego opiekuna praktyk, który zakres
pomocy udzielanej studentom, uzależnia od stopnia trudności realizowanych zadań i możliwości
poszczególnych studentów. Opracowują oni pod jego kierunkiem plan praktyki, w którym projektują
zadania do wykonania, metody i terminy ich realizacji.
7
Praktyka ma charakter hospitacyjny, w której przewiduje się głównie uczestnictwo studentów w
zajęciach szkolnych – lekcyjnych i pozalekcyjnych; pozaszkolnych – lekcyjnych i pozalekcyjnych, w celu
dokonania analizy i ewentualnie oceny pracy uczniów i nauczycieli. Praktyka hospitacyjna ma umożliwić
studentom: formułowanie celów lekcji w formie funkcji, czynności i zadań; poznanie twórczego uczenia
się; zdobycie umiejętności zorganizowania pracy zespołowej i planowanie procesu dydaktycznowychowawczego, budowanie lekcji i zajęć, żeby podmiotem działającym był uczeń i wychowanek, który
swą rolę sprowadza do organizowania i koordynowania działań; inspirowanie uczniów, wspomaganie ich
i wyzwalanie w nich twórczej aktywności poprzez akceptację, pochwałę; budzenie w uczniach motywacji
do podejmowania coraz większego wysiłku; wzbogacanie metod i form poznania, kontroli i oceny pracy.
III. ZADANIA PRAKTYKI.
Zajęcia hospitacyjne ukierunkowane są na praktyczne zapoznanie studentów z krajowym
systemem pomocy społecznej, profilaktyki społecznej, resocjalizacji oraz formami i zakresem
oddziaływań na młodzież niedostosowaną społecznie i przestępczą.
Studenci podejmujący praktykę hospitacyjną winni zrealizować następujące typy zadań:
1.
Uczestnictwo w ważnych wydarzeniach, działaniach podejmowanych przez placówkę (udział w
zebraniach,
imprezach
okolicznościowych,
towarzyszenie
pedagogowi
w
wywiadach
środowiskowych itp.) – 10 godzin
2.
Hospitacja wybranych zajęć – 2 godziny
3.
Przeprowadzenie zajęć na podstawie wcześniej przygotowanego i zatwierdzonego przez
opiekuna scenariusza – 2godziny
4.
Hospitowanie wybranych zajęć (lekcje, warsztaty, zajęcia wyrównawcze, profilaktyczne,
terapeutyczne, kompensacyjne itp.) – 6godzin
5.
Przeprowadzenie zajęć edukacyjnych (np. edukacji zdrowotnej, fakultatywnej, przedmiotowej),
na podstawie przygotowanego i zatwierdzonego scenariusza–10 godz
6.
Dokonanie diagnozy wybranego problemu (indywidualnego, grupowego, społecznego i po
konsultacji z pedagogiem, wychowawcą, opiekunem praktyk), na podstawie przeprowadzonych
badań przy pomocy samodzielnie skonstruowanego narzędzia diagnostycznego – 4 godziny
7.
Opracowanie scenariusza i przeprowadzenie zajęć profilaktycznych na podstawie wyników
badań rozpoznawanego w diagnozie problemu – 2 godziny
8.
Przygotowanie i przeprowadzenie imprezy okolicznościowej w wybranej grupie wychowanków,
uczniów – 4 godziny
9.
Studium indywidualnego przypadku np. dziecko sprawiające trudności wychowawcze, z
zaburzeniami zachowania, zaniedbane społecznie, dziecko z problemami zdrowotnymi – 10
godzin
•
na podstawie dokumentacji pedagogicznej, psychologicznej, medycznej, rozmowy z
dzieckiem, wychowawcami, rodzicami oraz obserwacji, dokonanie opisu problemu
dziecka – wychowanka
8
•
diagnoza – opis mechanizmów powstawania zaburzeń (przyczyny, podłoże)
•
terapia, interwencja – projekt działań pedagogicznych, metod, form pracy z dzieckiemwychowankiem
•
profilaktyka – działania eliminujące powstawanie wskazanego problemu
IV. DOKUMENTACJA PRAKTYKI
Na każdym etapie praktyki hospitacyjnej, studenci dokumentują swoją formę pracy poprzez:
•
udokumentowany udział w zajęciach objętych praktyką w formie raportów z każdego
dnia praktyki
•
przedstawienie konspektów zajęć z grupą w różnych formach
•
opracowanie studium przypadku
•
opis placówki, głównych kierunków jej pracy wychowawczo – resocjalizacyjnej i ogólna
charakterystyka uczniów, wychowanków, klientów.
•
uzyskanie pozytywnej oceny opiekuna praktyk z ramienia uczelni z uwzględnieniem
opinii opiekuna praktyk w instytucji
V. ZALICZENIE PRAKTYKI
Podstawą zaliczenia praktyki hospitacyjnej jest:
•
odbycie praktyki w wyznaczonym terminie
•
otrzymanie pozytywnej opinii od opiekuna praktyki reprezentującego instytucję
•
prowadzenie dzienniczka praktyk zgodnie z założeniami obecnej instrukcji
•
załączenie dokumentacji wyszczególnionej w punkcie IV
Zaliczenie w indeksie dokonuje opiekun merytoryczny z ramienia uczelni Wyższej Szkoły Komunikacji i
Zarządzania, po przeanalizowaniu dokumentacji.
VI. ZADANIA PLACÓWKI
•
wyznaczenie zakładowego opiekuna praktyk studenckich,
•
ustalenie planu praktyki,
•
zapoznanie studentów z pracą placówki oraz ustalenie planu ich zajęć i czynności na terenie
placówki,
•
sprawowanie nadzoru nad wykonaniem planu praktyki oraz pomoc w przygotowaniu i
prowadzeniu zajęć realizowanych przez studentów – praktykantów,
•
omawianie ze studentami wykonywanych przez nich zajęć i zadań,
•
zaliczenie praktyki w formie opinii i oceny w dzienniczku praktyk (niezbędny jest podpis i stempel
placówki)
VII. ZADANIA OPIEKUNA PRAKTYKI Z RAMIENIA UCZELNI
•
wprowadzenie w zadania praktyki,
9
•
pomoc merytoryczna w zakresie realizowanych przez studentów form pracy,
•
hospitowanie realizowanych przez poszczególnych studentów form pracy,
•
podsumowanie zajęć,
•
zaliczenie praktyki w formie wpisu do indeksu
10
Wyższa Szkoła Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu
INSTRUKCJA PRAKTYKI METODYCZNEJ (2 tygodnie – 50 godzin)
I. CELE PRAKTYKI
1.
Jednym z celów powyższej praktyki jest sprawdzenie przygotowania teoretycznego studentów
do konkretnej sytuacji trudnej.
2.
W czasie trwania praktyki działalność studenta koncentruje się na pracy dydaktyczno –
wychowawczej, opiekuńczej, diagnostycznej, terapeutycznej określonej programem nauczania i
planowania realizowanego w określonej placówce, zweryfikowane przygotowaniem teoretycznym
do przyszłej pracy zawodowej
3.
Efektem dobrze zorganizowanej i odbytej praktyki powinno być głębsze poznanie i rozumienie
sytuacji dydaktycznej i wychowawczej, problemów dydaktyczno-wychowawczych, procedur
realizowanych w różnych placówkach
4.
Praktyka winna pomóc także studentom w ocenie własnych czynników osobowościowych i
dyspozycji do wykonywania zawodu, opartych na wiedzy merytorycznej, znajomości metod,
zasad i form organizacyjnych, środków dydaktycznych oraz podstaw psychologii i pedagogiki.
5.
Wchodzenie praktykanta w role zawodowe w instytucjach będących terenem ich przyszłej pracy
zawodowej.
6.
Stworzenie warunków do gromadzenia i uzupełniania materiałów empirycznych z zakresu
realizowanych przez nich prac badawczych
II.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG PRAKTYKI
Studenci są zobowiązani do odbycia praktyki metodycznej w wybranej placówce, w wymiarze 50
godzin realizowanych w okresie 2 tygodni, na 5 semestrze studiów. Studenci mogą odbywać praktyki w
następujących instytucjach: pogotowia opiekuńcze, domy dziecka, szkoły specjalne, policyjne izby
dziecka, świetlice wychowawcze, świetlice terapeutyczne, instytucje opieki całkowitej dla dorosłych,
domy opieki społecznej, szkoły integracyjne, organizacje pozarządowe realizujące jako cel statutowy
działania z zakresu opieki i wychowania (stowarzyszenia, fundacje, wolontariaty, PCK), kluby seniora,
poradnie specjalistyczne i poradnie specjalistyczno – psychologiczno – pedagogiczne, domy kultury,
inne placówki pracy kulturalno – wychowawczej i upowszechniania kultury, szkoły, przedszkola, placówki
wychowawcze, sądy, areszty śledcze, schroniska, placówki edukacji i rewalidacji niepełnosprawnych
intelektualnie.
Praktykant przebywa na terenie placówki 5 godzin dziennie, nie wlicza się czasu przeznaczonego na
przygotowanie do zajęć oraz omówienie i analizę zajęć. Podczas praktyki studenci korzystają z opieki
zakładowego opiekuna praktyk, który zakres pomocy udzielanej studentom, uzależnia od stopnia
trudności realizowanych zadań i możliwości poszczególnych studentów. Opracowują oni pod jego
kierunkiem plan praktyki, w którym projektują zadania do wykonania, metody i terminy ich realizacji.
11
Praktyka ma charakter czynny, w związku z tym hospitacje, asysta i formy biernego uczestnictwa w
zajęciach powinny stanowić tylko znikomy element praktyki.
III. ZADANIA PRAKTYKI
Praktykanci powinni podejmować następujące typy zadań i realizować je w orientacyjnym
wymiarze godzin:
1.
Zdobycie wstępnej orientacji w charakterze i sposobach pracy placówki
•
Zapoznanie się ze strukturą organizacyjną, warunkami pracy w placówce oraz z jej
planem pracy
•
Zapoznanie się z funkcjonowaniem różnych komórek organizacyjnych wchodzących w
skład danej placówki
•
2.
Hospitowanie typowych form pracy realizowanych w danej instytucji
Współudział w realizowanych przez określone instytucje działaniach diagnostycznych,
profilaktycznych,
terapeutycznych,
opiekuńczych,
wychowawczych,
dydaktycznych,
realizowanych w ramach pracy pedagoga. Realizacja powyższych zadań jest zależna od
charakteru placówki, w której student odbywa praktykę.
3.
Udział w realizacji bieżących zadań placówki np.:
•
Przygotowanie i przeprowadzenie zajęć z zakresu szeroko rozumianej np.: profilaktyka
uzależnień, komunikacja interpersonalna, rozwiązywanie konfliktów, budowanie poczucia
własnej wartości, samopoznanie, promocja zdrowia, zdrowy styl życia, zdrowe odżywianie
się itp.
•
Przygotowanie i przeprowadzenie jednostek zajęciowych w ramach organizacji czasu
wolnego podopiecznych np.: gry i zabawy ruchowe, integrujące grupę, ćwiczenia
relaksujące, odprężające itp.
•
Przygotowanie i przeprowadzenie imprezy okolicznościowej w grupie podopiecznych.
•
Przygotowanie i przeprowadzenie zajęć w zespole reedukacyjnym, wyrównawczym,
wspierającym, kompensującym, terapeutycznym umiejętności podopiecznych.
IV. DOKUMENTACJA PRAKTYKI
Na każdym etapie praktyki hospitacyjnej, studenci dokumentują swoją formę pracy poprzez:
•
udokumentowany udział w zajęciach objętych praktyką w formie raportów z każdego
dnia praktyki
•
przedstawienie konspektów zajęć z grupą w różnych formach
•
opracowanie studium przypadku
•
opis placówki, głównych kierunków jej pracy wychowawczo – resocjalizacyjnej i ogólna
charakterystyka uczniów, wychowanków, klientów.
•
uzyskanie pozytywnej oceny opiekuna praktyk z ramienia uczelni z uwzględnieniem
opinii opiekuna praktyk w instytucji
12
V. ZALICZENIE PRAKTYKI
Podstawą zaliczenia praktyki hospitacyjnej jest:
•
odbycie praktyki w wyznaczonym terminie
•
otrzymanie pozytywnej opinii od opiekuna praktyki reprezentującego instytucję
•
prowadzenie dzienniczka praktyk zgodnie z założeniami obecnej instrukcji
•
załączenie dokumentacji wyszczególnionej w punkcie IV
Zaliczenie w indeksie dokonuje opiekun merytoryczny z ramienia uczelni Wyższej Szkoły Komunikacji i
Zarządzania, po przeanalizowaniu dokumentacji.
VI. ZADANIA PLACÓWKI
•
wyznaczenie zakładowego opiekuna praktyk studenckich,
•
ustalenie planu praktyki,
•
zapoznanie studentów z pracą placówki oraz ustalenie planu ich zajęć i czynności na terenie
placówki,
•
sprawowanie nadzoru nad wykonaniem planu praktyki oraz pomoc w przygotowaniu i
prowadzeniu zajęć realizowanych przez studentów – praktykantów,
•
omawianie ze studentami wykonywanych przez nich zajęć i zadań,
•
zaliczenie praktyki w formie opinii i oceny w dzienniczku praktyk (niezbędny jest podpis i stempel
placówki)
VII. ZADANIA OPIEKUNA PRAKTYKI Z RAMIENIA UCZELNI
•
wprowadzenie w zadania praktyki,
•
pomoc merytoryczna w zakresie realizowanych przez studentów form pracy,
•
hospitowanie realizowanych przez poszczególnych studentów form pracy,
•
podsumowanie zajęć,
•
zaliczenie praktyki w formie wpisu do indeksu
13
PRAKTYKI ZAWODOWE NA KIERUNKU PEDAGOGICZNYM
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004r. w sprawie
standardów kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 207 poz. 2110).
Załącznik do rozporządzenia, a w nim Wymagania Ogólne - punkt 6/2 i 3 w sprawie studenckich praktyk
zawodowych, zawiera wytyczne, co do czasu realizacji zawodowych praktyk pedagogicznych, które
winny być realizowane przez cztery semestry.
Praktyka zawodowa pedagogiczna, zaplanowana jest dla studentów Wyższej Szkoły Komunikacji
i Zarządzania kierunku Pedagogika w II, III, IV i V semestrze studiów. Przeznaczona jest na pracę
studentów w szkołach podstawowych, gimnazjach, różnego typu placówkach pomocowych, opiekuńczowychowawczych, resocjalizacyjnych i szkołach ponadgimnazjalnych
CEL PRAKTYKI
Praktyka ma charakter próbnej pracy nauczycielskiej studentów w szkole. Ma ona umożliwić kandydatom
na nauczycieli:
1.
pogłębianie znajomości metod i form nauczania i ich praktycznego wykorzystania w zakresie
studiowanej specjalności,
2.
gromadzenie przez studenta materiału obserwacyjnego,
3.
poznanie ogólnych zasad organizowania i prowadzenia pracy dydaktyczno-wychowawczej w
szkole,
4.
praktyczne zapoznanie się z pracą i życiem szkoły.
RODZAJE PRAKTYCZNYCH ZAJĘĆ STUDENTA
W czasie praktyki studenci:
1.
zapoznają się z podstawową dokumentacją szkolną:
•
szczegółowym planem nauczania przedmiotów kierunkowych,
•
programem nauczania,
•
podręcznikiem ucznia,
•
literaturą pomocniczą do danego przedmiotu,
•
dziennikiem lekcyjnym i jego prowadzeniem.
2.
zapoznają się ze zbiorami bibliotecznymi;
3.
hospitują lekcje prowadzone przez nauczyciela – specjalistę (opiekuna studenta),
4.
prowadzą samodzielnie lekcje próbne przygotowane pod kierunkiem opiekuna – specjalisty,
5.
w miarę możliwości student może wziąć udział w posiedzeniu Rady Pedagogicznej i zebraniu z
rodzicami. Dodatkowo student zobowiązany jest do hospitacji jednej lekcji do dyspozycji
wychowawcy w ciągu praktyki i do dołączenia odpowiedniego sprawozdania do dokumentacji
praktyki.
14
PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ NA KIERUNKU PEDAGOGIKA
Wydział: ......................................
Specjalność: Praca socjalna z resocjalizacją. Pedagogika w zakresie edukacji zdrowotnej.
2.
Obowiązkowa praktyka zawodowa realizowana jest w wymiarze 200 godzin w formie
zorganizowanej pracy.
3.
Celem ogólnym praktyki jest przygotowanie przyszłego pedagoga do pracy opiekuńczowychowawczej, resocjalizacyjnej i edukacyjnej oraz przekazanie wiedzy dotyczącej jego cech
osobowościowych. Wśród celów szczegółowych wyróżnić można:
•
poznanie organizacji pracy placówki i jej uczestników.....................20 godzin
•
kształcenie poprawnej i skutecznej komunikacji...............................20 godzin
•
zwrócenie uwagi na zjawiska akceptacji i wsparcia jako mające podstawowe znaczenie i
zasadniczy wpływ w pracy z beneficjentem....................20 godzin
•
umiejętność autoprezentacji związanej z przełamywaniem osobistych oporów i trudności
z zastosowaniem wzmocnień pozytywnych......................20 godzin
•
pokazanie możliwości skutecznej pracy w zespole, opartej na wzajemnej współpracy
umiejętności interpersonalnych.......................................20 godzin
•
umiejętności w konstruktywnym rozwiązywaniu konfliktów...........20 godzin
•
promocja pracy socjalnej z rodziną, jej problemami i trudnościami
w okresie
transformacji......................................................................................20 godzin
•
problemy i kwestie społeczne – dezintegracja rodziny.....................20 godzin
•
umiejętność klasyfikowania w kategorie diagnostyczne..................20 godzin
•
poszukiwanie nowych rozwiązań, wprowadzać zmiany...................20 godzin
RAZEM ...................200 godzin
4.
Praktyka ma formę asystencką, w której student współuczestniczy w zajęciach prowadzonych
przez terapeutę, pracownika socjalnego lub penitencjarnego pracownika socjalnego. Student ma
zadanie samodzielnie przeprowadzić zaprojektowane przez siebie zajęcia, po zaakceptowaniu
konspektu przez opiekuna.
5.
Warunki zaliczenia:
•
•
•
•
•
udokumentowany udział w zajęciach objętych praktyką w formie raportów z każdego
dnia praktyki
przedstawienie konspektów zajęć z grupą w różnych formach
opracowanie studium przypadku
opis placówki, głównych kierunków jej pracy wychowawczo – resocjalizacyjnej i ogólna
charakterystyka wychowanków, klientów.
uzyskanie pozytywnej oceny opiekuna praktyk z ramienia uczelni z uwzględnieniem
opinii opiekuna praktyk w instytucji
15
PLAN PRAKTYKI ZAWODOWEJ NA KIERUNKU PEDAGOGIKA
Praktyka wychowawczo – opiekuńcza...............................po I roku.......................2 tygodnie
Praktyka asystencka....................................................na III semestrze.....................2 tygodnie
Praktyka hospitacyjna................................................na IV semestrze.....................2 tygodni
Praktyka metodyczna..................................................na V semestrze......................2 tygodni
--------------------------------------------------Razem
8 tygodni
Praktyka wychowawczo – opiekuńcza. Realizowana przez studentów po I roku studiów w
wymiarze 2 tygodni na obozie, kolonii lub w świetlicy, internacie, Domu Dziecka, szpitalu, hospicjum.
Celem tej praktyki jest zapoznanie studentów z planowaniem, organizacją i realizacją pracy
wychowawczej i opiekuńczej szkół oraz innych instytucji i placówek opiekuńczo – wychowawczych.
Praktyka asystencka. Odbywana w wymiarze 2 tygodni w 3 semestrze w szkole podstawowej
oraz innych instytucjach i placówkach wychowawczych (instytucje i placówki zostały wymienione przy
opisanej instrukcji praktyki opiekuńczo-wychowawczej).
Ma na celu zapoznanie studentów ze strukturą organizacyjną szkoły i instytucjami opiekuńczo –
wychowawczymi, procesem dydaktyczno – wychowawczym i formami opieki nad dziećmi, młodzieżą,
dorosłymi lub osobami starszymi. Metodą pracy jest głównie obserwacja bezpośrednia i uczestnicząca
oraz analiza dokumentów.
Praktyka hospitacyjna. Stanowi przygotowanie studentów do odbywania poszczególnych praktyk
oraz ocenę pracy zawodowej w przeciągu 2 tygodni podczas 4 semestru. Studenci będą uczestniczyć w
zajęciach szkolnych – lekcyjnych i pozaszkolnych – pozalekcyjnych, w celu dokonania analizy i
ewentualnie oceny pracy uczniów i nauczycieli. Praktyka hospitacyjna ma umożliwić studentom:
formułowanie celów lekcji w formie funkcji, czynności i zadań; poznanie twórczego uczenia się; zdobycie
umiejętności zorganizowania pracy zespołowej i planowanie procesu dydaktyczno- wychowawczego,
budowanie lekcji i zajęć, żeby podmiotem działającym był uczeń i wychowanek, który swą rolę
sprowadza do organizowania i koordynowania działań; inspirowanie uczniów, wspomaganie ich i
wyzwalanie w nich twórczej aktywności poprzez akceptację, pochwałę; budzenie w uczniach motywacji
do podejmowania coraz większego wysiłku; wzbogacanie metod i form poznania, kontroli i oceny pracy.
Praktyka metodyczna. Realizowana w wymiarze 2 tygodni w 5 semestrze. Jednym z celów
powyższej praktyki jest sprawdzenie przygotowania teoretycznego studentów do konkretnej sytuacji
trudnej. W czasie trwania praktyki działalność studenta koncentruje się na pracy dydaktyczno –
wychowawczej określonej szkolnym programem nauczania i planowania. Przygotowanie i prowadzenie
wszystkich form zajęć ( lekcje, wycieczki, zajęcia pozalekcyjne), jak też analiza zajęć prowadzonych i
hospitowanych, opartych na wiedzy merytorycznej, znajomości metod, zasad i form organizacyjnych,
środków dydaktycznych oraz podstaw psychologii i pedagogiki.
16
DOKUMENTACJA PRAKTYKI.
W czasie praktyki studenci zobowiązani są do prowadzenia dokumentacji praktyki pedagogicznej, w
której powinni zamieścić:
a) rozkład zajęć w czasie praktyki (plan praktyki)
b) tygodniowy rozkład zajęć nauczyciela,
c) tematy i przebieg wszystkich hospitowanych lekcji wraz z uwagami,
d) wypełnioną i podpisaną przez nauczyciela – opiekuna kartę oceny praktyki,
e) kilka scenariuszy lekcji próbnych wraz z uwagami i podpisem nauczyciela oraz spostrzeżeniami
studenta,
f)
sprawozdanie z godziny wychowawczej,
g) inne dokumenty wymagane przez nauczycieli metodyki danej specjalności.
OCENA PRAKTYKI
1.
Nauczyciel – opiekun praktyki ma obowiązek:
a) wypełnić kartę oceny praktyki
b) wpisać do indeksu, w miejscu do tego przeznaczonym, zaliczenie praktyk bez oceny.
Dyrektor szkoły lub jego zastępca stwierdza odbycie praktyki w indeksie.
2.
Komplet scenariuszy z przeprowadzonych lekcji i obserwacji, kartę oceny praktyki i indeks
student przedkłada opiekunowi praktyki z ramienia sekcji w pierwszym tygodniu po zakończeniu
praktyki.
W złożonym procesie edukacji teoria i praktyka powinny odgrywać równoważną rolę. Funkcje lub role
praktyki, z punktu widzenia nowoczesnej pedeutologii, można ująć w trojaki sposób:
•
adaptacyjną,
•
refleksyjną,
•
innowacyjną.
Funkcja adaptacyjna polega na stopniowym wdrażaniu do zawodu nauczyciela. Rozpoczyna się w
okresie przedstudialnym tj. wyboru tego zawodu i doboru na studia, w okresie studiowania – polega w
dużej mierze na przygotowaniu do ustawicznego kształcenia, samodoskonalenia i samowychowania, a
w okresie postudialnym – po podjęciu samodzielnej pracy od pierwszych dni trwa proces adaptacji do
nowego środowiska szkolnego i pozaszkolnego oraz wielorakich obowiązków organizacyjnych,
dydaktycznych i wychowawczych.
Funkcja refleksyjna praktycznego kształcenia nauczycieli jest równie istotna jak adaptacyjna. Polega ona
na głębszym zastanawianiu się lub rozważaniu i analizowaniu własnej roli i miejsca w przyszłym
zawodzie nauczyciela, stosunku do dzieci i młodzieży jako przedmiocie pracy pedagogicznej i wreszcie
refleksji nad wiedzą i doświadczeniem zdobytym w toku studiów, praktyk pedagogicznych i
przedmiotowych. Krytyczna refleksja jest nie tylko wskazana lecz wręcz nieodzowna na każdym etapie
drogi zawodowej. Pozwoli wyciągać wnioski z własnego celowego działania w różnych fazach drogi
zawodowej, z przyczyn powodzeń i niepowodzeń, unikać błędów w stosunkach z uczniami, innymi
17
nauczycielami, rodzicami i przełożonymi. Przygotowanie studentów w procesie edukacji do autorefleksji
ma takie samo istotne znaczenie jak ich wdrażanie do samokształcenia. Jest ważnym czynnikiem
kreowania jakości studiów i przyszłej pracy w szkole lub placówkach oświatowo – wychowawczych.
Funkcja innowacyjna praktyk ma dwojaki wymiar i znaczenie: szeroki – bardziej ogólny oraz wąski –
konkretny. W szerokim znaczeniu funkcja innowacyjna praktyk polega na kształtowaniu studentów jako
badaczy tj. przygotowaniu ich do samodzielnego odkrywania nowej wiedzy, zjawisk czy procesów, przez
stosowanie metod naukowych bądź paranaukowych, prowadzenie eksperymentów właściwych i prób
eksperymentalnych.
Natomiast w węższym znaczeniu może polegać na poszukiwaniu i wprowadzaniu w procesie studiów
lub bezpośrednio w szkołach gotowych innowacji pedagogicznych, psychologicznych, dydaktycznych,
informatycznych lub też z innych dyscyplin, istotnych z punktu widzenia współczesnej pedeutologii i
epistemologii.
Z punktu widzenia współczesnej pedeutologii, za bardziej pożądaną uznawana jest funkcja
badawcza praktyk pedagogicznych, psychologicznych czy przedmiotowych. Nie tyle istotny jest
ostateczny rezultat badań, ile ich cel metodologiczny. Przewodnim motywem praktyk będzie nie tylko
uzyskiwanie stopni naukowych czy gotowego produktu w postaci innowacji, a przede wszystkim
wciąganie przyszłych nauczycieli do procesu badawczego, kształtowanie postawy nowatorskiej tj.
umiejętności stawiania pytań, samodzielnego formułowania problemów, budzenie wrażliwości i intuicji
nieodzownej dla odkrywania nowych, istotnych zjawisk i procesów i to możliwie w momencie ich
powstawania (in statu noscendi) oraz u samego źródła, tj. w autentycznym środowisku bio-socjokulturowym czy społeczno-wychowawczym.
Organizacja praktycznego kształcenia studentów pedagogów.
Przygotowanie dzieci i młodzieży, których harmonijna socjalizacja i wychowanie z różnych
powodów w ich naturalnym środowisku społeczno – kulturowym załamały się, w sztucznych warunkach
zakładu wychowawczego okazuje się dalece nieefektywne. Wychowankowie poddawani opiece i
socjalizacji w takich odbiegających od naturalnych warunkach – z powodu osiągnięcia ograniczonych
umiejętności przystosowania się do powszechnie przyjętych norm współżycia – stają się ciężarem dla
państwa i jego obywateli.
Empirycznie zweryfikowana wiedza daje dowody znacznych możliwości skutecznego kreowania
środowiskowej pracy opiekuńczo – wychowawczej, profilaktycznej i resocjalizacyjnej przez wysoko
wykwalifikowane kadry. Kierunki aktualnie realizowanej reformy oświatowej, odnoszące się do opieki,
profilaktyki i resocjalizacji, określone w jej ważnych dokumentach ( Reforma systemu edukacji...., 1998:
21-29), stanowią wytyczną dla procesu kształcenia pedagogów w szkołach wyższych. Absolwenci
różnych specjalności pedagogiki powinni być główną „siłą” tych środowiskowych form pracy
opiekuńczej, profilaktycznej i resocjalizacyjnej z rodzinami, dziećmi i młodzieżą.
Jednym z ważnych sposobów poprawienia jakości kształcenia studentów pedagogiki stają się praktyki
pedagogiczne, nastawione na kierunek przyszłej działalności zawodowej jej absolwentów. W tym
18
procesie doniosłe stają się dziedziny działalności społeczno – pedagogicznej placówek, w których
praktyki będą odbywane, ich programy, strona organizacyjno – prawna i metodyczna.
Programy przygotowywania pedagogów do przyszłych zadań zawodowych będzie uwzględniał
perspektywiczne, strategiczne w skali makrospołecznej tendencje i kierunki rozwoju społeczeństwa
obywatelskiego. Chodzi o tworzenie w procesie podjętej i obecnie realizowanej reformy edukacji bardziej
mobilnych mikrosystemów opiekuńczo – wychowawczych:
•
zmiana strategii zastępowania rodziny przez instytucje oświatowo-wychowawcze i
opiekuńcze na rzecz jej wspierania przez system profilaktyki i opieki,
•
usytuowanie odpowiedzialności za stan opieki i profilaktyki – obok najbliższej i dalszej
rodziny – na ciałach społecznych, wspólnotach i instytucjach lokalnych,
•
uprzedzające działania profilaktyczne dla zminimalizowania na ogół mniej skutecznych
przedsięwzięć interwencyjnych,
•
pomoc udzielana rodzinie oraz dzieciom i młodzieży w ich środowisku społecznym – z
zastosowaniem takich metod i środków, które nie uzależniają ich od zewnętrznej,
instytucjonalnej pomocy i opieki (Reforma systemu edukacji....)
Przygotowanie studentów do realizacji praktyk pedagogicznych odbywa się w procesie
kształcenia w uczelni na wielu przedmiotach. Dotyczy ono wiedzy teoretycznej i umiejętności
metodycznych przydatnych w pracy pedagogicznej. Pozwalają one na zastosowanie zasady wiązania
przygotowania teoretycznego z praktyką. Sprawdzają funkcjonalność wiedzy i umiejętności posługiwania
się nią w różnych sytuacjach typowych i nietypowych.
19