Postępowanie naprawcze wstrzymuje wydanie pozwolenia

Postępowanie naprawcze wstrzymuje wydanie pozwolenia
Rzeczpospolita, komentarz Tomasza Duchniaka
Nie jest dopuszczalne wydanie decyzji udzielającej pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego,
gdy wobec tego obiektu toczy się postępowanie naprawcze prowadzone w trybie art. 50 i 51 ustawy –
Prawo budowlane.
Niedopuszczalne jest łączenie szczególnego trybu postępowania legalizacyjnego (postępowanianaprawczego) z
odrębnym trybem postępowania dotyczącym udzielania pozwolenia na użytkowanie obiektów budowlanych
(art.59 Prawa budowlanego), jak też stosowanie tych trybów zamiennie. Odmienne są bowiem przesłanki
prawne podejmowania przez organy decyzji w tych trybach. Odmienny jest też krąg stron w tych
postępowaniach i adresatów decyzji wydanych w każdym z tych trybów. Tak orzekł Naczelny Sąd
Administracyjny w wyroku z 14 czerwca 2016 r. (IIOSK 2459/14), w którym oddalił skargę kasacyjną od
wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 28 maja 2014 r. (II SA/Rz24/14).
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym. Inwestorzy zwrócili się do powiatowego inspektora nadzoru
budowlanego (PINB)z wnioskiem o udzielenie pozwolenia na użytkowanie dla budynku mieszkalno-użytkowego
wybudowanego na podstawie pozwolenia na budowę. PINB wydał decyzję odmawiającą udzielenia pozwolenia
na użytkowanie. Od decyzji tej inwestorzy złożyli odwołanie, jednak wojewódzki inspektor nadzoru
budowlanego (WINB)utrzymał w mocy tę decyzję. WINB ustalił, że w stosunku do tej samej inwestycji przed
organem nadzoru budowlanego toczy się inne postępowanie, a mianowicie postępowanie dotyczące istotnego
odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego przy przedmiotowym budynku (tzw.postępowanie
naprawcze prowadzone na podstawie art. 50 i 51 Prawa budowlanego). WINB uznał, że w sytuacji, gdy
prowadzone jest postępowanie naprawcze, nie jest dopuszczalne wydanie pozwolenia na użytkowanie.
Rozpoznając skargę inwestorów na decyzję WINB, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie (WSA)oddalił
tę skargę. WSA, powołując się na przepisy art. 59 ust. 1 i 5 Prawa budowlanego, wskazał, że nie pozostawiają
one wątpliwości, iż inwestor, który dokonał istotnych odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego lub
innych warunków pozwolenia na budowę nie może oczekiwać, że uzyska pozwolenie na użytkowanie bez
doprowadzenia obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem (tj.do momentu pozytywnego ukończenia
postępowania naprawczego). W sprzeczności z wyżej powołanymi przepisami byłby pogląd dopuszczający
prowadzenie równoległe postępowania naprawczego i postępowania o wydanie pozwolenia na użytkowanie
obiektu budowlanego.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną inwestorów. NSA podzielił stanowisko sądu I instancji,
że zasadnie przyczyną odmowy udzielenia pozwolenia na użytkowanie było prowadzenie postępowania
naprawczego w trybie art. 51 Prawa budowlanego. Postępowanie to stanowi barierę do wydania pozwolenia na
użytkowanie przed zakończeniem postępowania naprawczego. Ponieważ realizując inwestycję inwestorzy w
sposób istotny odstąpili od zatwierdzonego projektu budowlanego, to w pierwszej kolejności należy
przeprowadzić postępowanie w celu legalizacji samowoli budowlanej. Zaś przepisu art. 59 Prawa
budowlanego, stanowiącego podstawę do prowadzenia postępowania w sprawie pozwolenia na użytkowanie,
nie można stosować samoistnie w celu legalizacji samowoli budowlanej. Postępowanie naprawcze i
postępowanie w sprawie pozwolenia na użytkowanie mają odmienny przedmiot regulacji i prowadzone są w
odmiennych trybach.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 czerwca 2016 r., sygn. akt II OSK 2459/14.
KOMENTARZ: Tomasz Duchniak radca prawny, kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Uzyskanie pozwolenia na budowę jest jednym z wymaganych przez ustawę (obok zawiadomienia o zakończeniu
budowy) sposobów zakończenia procesu budowlanego. Przed wydaniem pozwolenia na użytkowanie organ
nadzoru budowlanego przeprowadza obowiązkową kontrolę budowy. Jej podstawowym celem, jest
stwierdzenie, czy budowa była prowadzona zgodnie z ustaleniami i warunkami określonymi w pozwoleniu na
budowę. Jednak w sytuacji, gdy w toku realizacji inwestycji doszło do istotnego odstępstwa od zatwierdzonego
projektu budowlanego, w zwykłym toku postępowania nie jest możliwe udzielenie pozwolenia na użytkowanie.
W takim przypadku w pierwszej kolejności należy przeprowadzić tzw. postępowanie naprawcze na podstawie
art. 50 i 51 Prawa budowlanego. Jego celem jest doprowadzenie wykonanych robót do stanu zgodnego z
prawem, czyli, mówiąc potocznie, legalizacja robót. Dopiero w rezultacie postępowania naprawczego może
dojść do nałożenia na inwestora obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie. W omawianym wyroku NSA
trafnie zwrócił uwagę na różnicę pomiędzy oboma postępowaniami: naprawczym i w sprawie pozwolenia na
użytkowanie. Prowadzenie postępowania naprawczego blokuje możliwość równoległego prowadzenia
postępowania w sprawie pozwolenia na użytkowanie. Z drugiej strony, w orzecznictwie
sądowoadministracyjnym wskazuje się, że gdy w obrocie prawnym znajduje się decyzja o pozwoleniu na
użytkowanie, nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania naprawczego. W takim przypadku decyzja o
pozwoleniu na użytkowanie stanowi potwierdzenie, że proces budowlany został przeprowadzony prawidłowo
(por.wyrok NSA z 9 kwietnia 2013 r., II OSK 2370/11, wyrok NSA z 20 maja 2011 r., II OSK 887/10oraz wyrok
WSA w Warszawie z dnia 20 listopada 2015 r., VII SA/Wa1515/15).