Ogólne

Ustawa z dnia 11.05.2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi
odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639)
PEie-070-3/02/340
Warszawa, 18.12 2002 r.
Pan
Kazimierz Sumisławski
Dyrektor Departamentu
Rozwoju Obszarów Wiejskich i Ochrony Środowiska
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
ul. Okopowa 21/27
80-810 Gdańsk
W odpowiedzi na pismo znak: DROWOŚ.II.764/44/02/AK z dnia 6 listopada br. w sprawie interpretacji
przepisów ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639 z 2001 r.
oraz Nr 113, poz. 984 z 2002 r.) Ministerstwo Środowiska - Departament Polityki Ekologicznej przedstawia
następujące wyjaśnienie.
Producent lub importer produktów w opakowaniach i produktów wymienionych w załączniku nr 4 do
ustawy jest obowiązany do osiągnięcia odpowiedniego poziomu odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych i poużytkowych. Obowiązek ten może wykonać samodzielnie bądź za pośrednictwem
organizacji odzysku, powołanej zgodnie z przepisami ustawy. Zarówno przedsiębiorca, jak i organizacja
odzysku mogą zlecić wykonanie poszczególnych czynności związanych z odzyskiem i recyklingiem
osobom trzecim. Firma zajmująca się bezpośrednio odzyskiem lub recyklingiem musi posiadać
odpowiednią decyzję na prowadzenie działalności w zakresie odzysku odpadów (zezwolenie na
prowadzenie działalności w zakresie odzysku, pozwolenie na wytwarzanie odpadów albo decyzję
zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi), zgodnie z przepisami o odpadach.
Przedsiębiorca i organizacja odzysku zobowiązani są do prowadzenia dodatkowej ewidencji w sposób
umożliwiający ustalenie uzyskanych poziomów odzysku i recyklingu oraz obliczenie opłaty produktowej.
Dowodem wykonania obowiązku w zakresie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i
poużytkowych mogą być dokumenty obrotu odpadami (karty przekazania odpadów, karty ewidencji
odpadów), faktury VAT oraz dokumenty międzynarodowego obrotu odpadami i odpraw celnych, w
przypadku eksportu odpadów za granicę w celu dokonania ich recyklingu. Nie wyklucza to możliwości
posiadania innych dokumentów poświadczających osiągnięcie wymaganego przepisami poziomu odzysku
lub recyklingu. Posiadana ewidencja powinna umożliwiać ustalenie, że przekazano do odzysku lub
recyklingu określoną masę lub ilość odpadów w imieniu konkretnego przedsiębiorcy.
Wagę i rodzaj opakowania określa się w momencie wprowadzenia do obrotu na rynek krajowy produktów
w tych opakowaniach. W przypadku importu produktów w opakowaniach momentem wprowadzenia na
rynek jest procedura dopuszczenia do obrotu w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks celny. W związku z
powyższym importer produktów ma obowiązek posiadać dokumenty odprawy celnej z wyszczególnieniem
wagi i rodzajów opakowań, w których produkty zostały wprowadzone do kraju bądź innej dokumentacji
umożliwiającej wykazanie masy i rodzaju opakowań wprowadzonych na rynek krajowy.
Przedsiębiorcą, który może dokonać potwierdzenia recyklingu odpadów opakowaniowych jest posiadacz
odpadów prowadzący działalność w zakresie odzysku, ale tylko taki, który stosuje szczególną formę
odzysku jaką jest recykling. W świetle przepisów ustawy o odpadach poprzez recykling rozumie się taki
odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w
procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym
przeznaczeniu. W przypadku wytwórcy: regranulatu, aglomeratu, przemiału, stłuczki szklanej, makulatury
czy złomu (zwanych potocznie surowcami wtórnymi) stwierdzenie, że wytwórca taki przeprowadza
recykling nie jest możliwe, do momentu udowodnienia, że dany surowiec wtórny stanowi produkt
spełniający określone normy jakościowe jak dla surowca pierwotnego. W przypadku, gdy posiadacz
odpadów tak przetworzy (fizycznie i/lub chemicznie) tworzywo sztuczne, że powstały np. regranulat będzie
spełniał normy jakościowe dla granulatu z tworzywa sztucznego i będzie mógł być bezpośrednio
wykorzystany w procesie produkcyjnym, będzie on wtedy mógł być traktowany jako wytwórca produktu.
Natomiast, jeżeli tworzywo sztuczne będzie tylko mechanicznie rozdrobnione czy przesortowane i nie
będzie spełniało norm jakościowych dla surowca pierwotnego, będzie to w świetle przepisów ustawy o
odpadach traktowane jako wytworzenie odpadu, a nie prowadzenie procesu odzysku (w tym przypadku
recyklingu). Posortowanie i rozdrobnienie (bądź poddanie innym procesom mechanicznym) np. stłuczki
szklanej czy makulatury, tak by spełniały odpowiednie normy jakościowe dla surowców wtórnych, nie
może być uznane za recykling, gdyż nie spełniają one odpowiednich norm dla surowców pierwotnych.
Przepisy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie
produktowej i opłacie depozytowej dotyczą importu produktów w opakowaniach oraz produktów
wymienionych w załącznikach do ww. ustawy. Moment objęcia obowiązkami ustawowymi odpadów
powstałych z opakowań i produktów określony został w art. 2 i 3 przedmiotowych przepisów. Art. 3 ust. 6
określa moment objęcia importowanych produktów w opakowaniach obowiązkami ustawowymi.
Wykładnia celowościowa i systemowa ustawy prowadzi do poglądu, że obowiązki wynikające z cyt. ustawy
i dotyczące produktów wymienionych w załącznikach nr 2 i 3, powstają w tym samym momencie, co dla
produktów w opakowaniach, tzn. w dacie ich dopuszczenia do obrotu w kraju. Stosowne zapisy uściślające
tę materię zostały zawarte w tzw. ustawie czyszczącej , będącej w ostatniej fazie prac parlamentarnych.
Przejęcie przez organizację odzysku zadań nałożonych na producentów i importerów produktów w
opakowaniach i produktów, wynikających z przepisów o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, skutkuje także
złożeniem przez organizację odzysku sprawozdania (bez względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania
przedsiębiorcy) jedynie marszałkowi województwa właściwemu ze względu na siedzibę organizacji.
Weryfikacji firm mających siedzibę poza województwem gdzie złożyła sprawozdanie działająca w ich
imieniu organizacja odzysku można dokonywać poprzez kontrolę działania samej organizacji odzysku,
współpracę z innymi urzędami marszałkowskimi oraz odpowiednimi wojewódzkimi inspektoratami
Inspekcji Ochrony Środowiska.
Wyselekcjonowane strumienie odpadów opakowaniowych uzyskane z gminnej selektywnej zbiórki
odpadów powinny klasyfikowane być jako grupa 15 01 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z
dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206). Należy zauważyć, że
odpady opakowaniowe z papieru i tektury (kod odpadu 15 01 01) nie mogą zawierać makulatury
nieopakowaniowej. Ponadto umowa gminy z organizacją odzysku w sprawie selektywnej zbiórki odpadów
na terenie gminy na rzecz organizacji odzysku nie może być traktowana jako selektywna zbiórka odpadów
przez gminę, kwalifikująca się do wystąpienia o środki z opłat produktowych.