Pobierz PDF

Niekonwencjonalne paliwa kopalne
(np. gaz łupkowy) w Europie
Poszukiwania i produkcja gazu ziemnego i ropy naftowej w Europie koncentrowały się w przeszłości głównie na
zasobach konwencjonalnych. Możliwości tego rodzaju wydobycia krajowego stają się coraz bardziej ograniczone, lecz
postęp technologiczny stwarza nowe możliwości pozyskania z formacji geologicznych niekonwencjonalnych paliw
kopalnych, których wydobycie było wcześniej zbyt skomplikowane lub zbyt kosztowne, takich jak gaz łupkowy, gaz
zamknięty, metan z pokładów węgla, ropa zamknięta lub olej łupkowy. Komisja Europejska dąży do tego, aby eksploatacja
niekonwencjonalnych paliw kopalnych odbywała się z zachowaniem właściwych zabezpieczeń w odniesieniu do zdrowia,
klimatu i środowiska oraz do jak największej pewności prawa i przewidywalności zarówno dla obywateli, jak i operatorów,
a także do zapewnienia możliwości uzyskania potencjalnych korzyści z ich eksploatacji pod względem bezpieczeństwa
gospodarczego i energetycznego. Na podstawie prac analitycznych przeprowadzanych od końca 2011 r. Komisja
włączyła do swojego programu prac na 2013 r. opracowanie pt. „Ramy oceny dotyczące środowiska, klimatu i energii,
umożliwiające bezpieczne niekonwencjonalne wydobycie węglowodorów” (http://ec.europa.eu/atwork/pdf/cwp2013_
annex_en.pdf). Niniejsze konsultacje internetowe stanowią część wysiłków Komisji podejmowanych w celu zasięgnięcia
opinii zainteresowanych stron i obywateli. Prosimy o Państwa zdanie na temat szeregu istotnych kwestii. Wypełnienie
kwestionariusza zajmie około 10-15 minut. Niniejsze konsultacje i ich wyniki w żaden sposób nie przesądzają o ostatecznych
rezultatach ani formie ewentualnej decyzji, którą Komisja Europejska podejmie w tej sprawie.
Pola oznaczone gwiazdką (*) są obowiązkowe
1. Profil respondenta
Kogo Pan/Pani reprezentuje? (*)
Odpowiadam jako
osoba fizyczna.
Odpowiadam w imieniu
spółki lub organizacji.
Odpowiadam w imieniu organu
publicznego.
Proszę podać nazwę spółki lub organizacji. (*)
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA
Proszę podać swój adres e-mail. (*)
[email protected]
Proszę podać państwo zamieszkania (*)
AT - Austria
BE - Belgia
BG - Bułgaria
CY - Cypr
CZ - Czechy
DE - Niemcy
DK - Dania
EE - Estonia
EL - Grecja
ES - Hiszpania
FI - Finlandia
FR - Francja
HU - Węgry
IE - Irlandia
IT - Włochy
LT - Litwa
LU - Luksemburg
LV - Łotwa
MT - Malta
NL - Holandia
PL - Polska
PT - Portugalia
RO - Rumunia
SE - Szwecja
SI - Słowenia
SK - Słowacja
UK - Wielka Brytania
AU - Australia
CA - Kanada
NO - Norwegia
RU - Rosja
US - Stany Zjednoczone
inne
W razie wyboru odpowiedzi „Inne” proszę podać nazwę Państwa (*)
nie dotyczy
Proszę podać imię i nazwisko (*)
Szymon Dobrzyński
Proszę podać swój adres e-mail. (*)
[email protected]
Czy odpowiada Pan/Pani w imieniu organizacji ogólnounijnej? (*)
Tak.
Nie.
Jeśli nie, proszę podać nazwę państwa, w którym znajduje się główna siedziba Pani/Pani organizacji? (*)
AT - Austria
BE - Belgia
BG - Bułgaria
CY - Cypr
CZ - Czechy
DE - Niemcy
DK - Dania
EE - Estonia
EL - Grecja
ES - Hiszpania
FI - Finlandia
FR - Francja
HU - Węgry
IE - Irlandia
IT - Włochy
LT - Litwa
LU - Luksemburg
LV - Łotwa
MT - Malta
NL - Holandia
PL - Polska
PT - Portugalia
RO - Rumunia
SE - Szwecja
SI - Słowenia
SK - Słowacja
UK - Wielka Brytania
AU - Australia
CA - Kanada
NO - Norwegia
RU - Rosja
US - Stany Zjednoczone
inne
W razie wyboru odpowiedzi „Inne” proszę podać nazwę. (*)
nie dotyczy
Proszę wybrać opis, który najlepiej pasuje do Pana/Pani organizacji: (*)
spółka,
stowarzyszenie branżowe lub handlowe,
instytucja akademicka,
pozarządowa organizacja zajmująca się ochroną środowiska lub społeczna organizacja pozarządowa,
organizacja międzyrządowa,
inna organizacja.
W razie wyboru odpowiedzi „inna organizacja” proszę podać nazwę. (*)
nie dotyczy
Pani/Pana spółka działa głównie w następującym sektorze: (*)
ropa naftowa i gaz,
węgiel,
energetyka jądrowa,
energia odnawialna,
wychwytywanie
i składowanie dwutlenku
węgla,
efektywność energetyczna,
dostawy materiałów, technologii
sprzętu lub usług dla sektora
ropy naftowej i gazu,
dostawy materiałów,
technologii sprzętu lub usług
dla innego sektora,
W razie wyboru odpowiedzi „inny sektor” proszę podać nazwę. (*)
nie dotyczy
Proszę podać liczbę pracowników w Pana/Pani spółce.*
Pomiędzy 1 i 49,
pomiędzy 50 i 249,
250 i więcej.
Proszę podać obroty Pana/Pani spółki.*
Maksymalnie 10 mln euro,
ponad 10 mln euro, lecz maksymalnie 50 mln euro,
ponad 50 mln euro.
W razie wyboru odpowiedzi „inne” proszę podać nazwę.*
Nie dotyczy
obrót energią,
inwestycje,
ubezpieczenia,
sektor energochłonny,
inny sektor.
Jeżeli nie wskaże Pan/Pani inaczej, treść Pana/Pani odpowiedzi zostanie opublikowana na stronie
internetowej Komisji. Proszę zaznaczyć tutaj, jeżeli chciałby/-aby Pan/Pani zachować anonimowość.*
Wyrażam zgodę na publikację treści odpowiedzi w obecnej formie.
Proszę o zachowanie anonimowości moich odpowiedzi.
2. Ogólne postrzeganie niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego)
Które z poniższych stwierdzeń najlepiej odzwierciedla Pana/Pani ogólną opinię na temat
niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego)?*
Uważam, że niekonwencjonalne paliwa kopalne (np. gaz łupkowy) powinny być mimo wszystko
eksploatowane w Europie.
Uważam, że niekonwencjonalne paliwa kopalne (np. gaz łupkowy) powinny być eksploatowane w
Europie wyłącznie pod warunkiem istnienia właściwych zabezpieczeń w odniesieniu do zdrowia i
środowiska.
Uważam, że w Europie wcale nie należy wydobywać niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np.
gazu łupkowego).
Jak dotąd nie mam zdania.
3. Główne potencjalne szanse i wyzwania
W przypadku każdego obszaru proszę określić poziom korzyści, jakich oczekuje
Pan/Pani w związku z eksploatacją niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np.
gazu łupkowego) w Europie.
a) Duże korzyści
b) Znaczące korzyści
c) Umiarkowane korzyści
d) Brak korzyści
e) Nie wiem
Mogłoby to pomóc w dywersyfikacji źródeł energii w UE.*
a
b
c
d
e
Mogłoby to zapobiec zwiększeniu uzależnienia UE od przywozu
energii (np. przywozu ropy naftowej i gazu ziemnego spoza Europy).*
Mogłoby to wzmocnić pozycję negocjacyjną operatorów unijnych
wobec zewnętrznych dostawców energii.*
Mogłoby to sprawić, że energia stałaby się tańsza dla konsumentów.*
Mogłoby to zwiększyć konkurencyjność przemysłu europejskiego.*
Mogłoby to zachęcić do inwestycji.*
Mogłoby to stworzyć miejsca pracy.*
Mogłoby to zapewnić wpływy dla organów publicznych (np. podatki
lub korzyści pod względem dochodów).*
Mogłoby to pobudzić innowacje technologiczne.*
Mogłoby to spowodować zastąpienie węgla z korzyścią dla klimatu.*
Mogłoby to pomóc w zrównoważeniu sieci elektrycznej w UE.*
Mogłoby to przynieść inne korzyści (proszę określić i wskazać poziom korzyści, jakich Pan/Pani oczekuje:
duże/znaczące/umiarkowane korzyści).
Niewymienione korzyści to: Zatrzymanie środków finansowych w UE, która wydaje rocznie
ok. 100 mld € na zakup gazu. Zapewnienie niezależności paliwowej. Redukcja kosztów polityki
klimatycznej. Rozwój gospodarczy państw członkowskich – z raportów i analiz niezależnych
ośrodków badawczych wynika, że wydobycie gazu z łupków w Polsce może m. in. stworzyć w Polsce
ok. 180 tys. nowych miejsc pracy. Może też znacząco zwiększyć dochody budżetowe.
W przypadku każdego obszaru proszę określić poziom wyzwań, jakich spodziewa
się Pan/Pani w związku z eksploatacją niekonwencjonalnych paliw kopalnych
(np. gazu łupkowego) w Europie.
a) Duże wyzwanie, b) Znaczące wyzwanie, c) Umiarkowane wyzwanie, d) Brak wyzwania, e) Nie wiem.
Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z ilością wody.*
a
b
c
d
e
Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z jakością wody.*
Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z jakością
powietrza.*
Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z glebą.*
Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z zajmowaniem
gruntów.*
Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z przyrodą
i różnorodnością biologiczną (np. lasami, roślinnością, gatunkami
dzikiej fauny i flory).*
Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z zakłóceniami
w funkcjonowaniu społeczeństwa (np. hałas, większy ruch).*
Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z aktywnością
sejsmiczną.*
Mogłoby to spowodować długoterminowe zagrożenia geologiczne
(tj. po zaprzestaniu działań).*
Mogłoby to zwiększyć zagrożenia dla klimatu (np. emisje metanu).*
Mogłoby to zmienić ukierunkowanie zasobów kosztem innych opcji
energetycznych (np. odnawialnych źródeł energii, efektywności
energetycznej).*
Mogłoby to stwarzać zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa
pracowników na terenach poszukiwania i wydobycia.*
Mogłoby to być niekorzystne dla wizerunku lokalnego, turystyki
i wartości nieruchomości.*
Brak przejrzystości i informacji publicznych (np. dotyczących
przewidywanych koncesji i zezwoleń, działań – takich jak stosowanie
dodatków chemicznych – związanych z nimi potencjalnych korzyści
i zagrożeń).*
Nieodpowiednie przepisy mające zastosowanie do tych przedsięwzięć
(np. niedostateczny poziom ochrony zdrowia ludzi i środowiska).*
Brak równych warunków działania dla operatorów w Europie
z powodu różnych krajowych sposobów podejścia.*
Brak zdolności organów publicznych w zakresie nadzoru nad dużą
liczbą obiektów.*
Brak akceptacji społecznej.*
Mogłoby to spowodować inne wyzwania (proszę określić i wskazać poziom wyzwań, jakich się Pan/Pani
spodziewa: duże/znaczące/umiarkowane wyzwania).
Brak innych wyzwań
4. Sprostanie wyzwaniom
Jak ważne według Pana/Pani są poniższe zalecenia służące uniknięciu lub
zminimalizowaniu zagrożeń dla środowiska, klimatu i zdrowia związanych
z niekonwencjonalnymi paliwami kopalnymi (np. gazem łupkowym)?
a) Bardzo ważne, b) Ważne, c) Stosunkowo ważne, d) Wcale nieważne, e) Nie wiem.
a
Należy sporządzić plan przed eksploatacją (np. dotyczący
spodziewanej liczby szybów, odległości między szybami, odległości
od obszarów mieszkalnych, warstw wodonośnych, obszarów
chronionych).*
Przed podjęciem decyzji o ewentualnym przystąpieniu do odwiertów
i szczelinowania hydraulicznego należy ocenić ryzyko związane
z formacją podziemną (geologiczną).*
Należy scharakteryzować ryzyko operacyjne przed podjęciem działań,
w ich trakcie i po ich przeprowadzeniu, także za pomocą konkretnych
modeli.*
Należy się upewnić, że szyb jest właściwie wybudowany, izolowany
i szczelny.*
Należy monitorować jakość wody i powietrza oraz aspekty sejsmiczne
przed podjęciem działań, w ich trakcie i po ich przeprowadzeniu.*
Należy ujawnić dane operacyjne (np. ilości wykorzystanej wody,
zastosowane dodatki chemiczne, charakterystykę odpadów,
zdarzenia).*
Należy zminimalizować stosowanie płynów szczelinujących i zastąpić
płyny niebezpieczne ich bezpieczniejszymi odpowiednikami.*
Należy zminimalizować zużycie wody.*
Należy odpowiednio gospodarować płynami szczelinującymi
i odpadami.*
Należy kontrolować uwalnianie substancji do powietrza, w tym emisje
gazów cieplarnianych, takich jak metan.*
Należy ograniczyć hałas.*
Należy zminimalizować potrzeby transportowe.*
Należy zapewnić jasne i solidne systemy odpowiedzialności, również
w fazie następującej po zamknięciu.*
Należy zapewnić posiadanie zabezpieczenia finansowego przez
operatorów lub posiadaczy zezwoleń (np. na pokrycie kosztów
ewentualnych wypadków lub kosztów związanych z fazą następującą
po zamknięciu).*
Należy zapewnić inspekcję szybów i kontrolę działań na większym
obszarze.*
Należy zapewnić niezależną ocenę i weryfikację projektów.*
Należy zapewnić podjęcie odpowiednich działań w razie sytuacji
wyjątkowych.*
b
c
d
e
Mam dodatkowe zalecenia (jeśli tak, proszę określić i dla każdego z zaleceń wskazać, jak ważne jest ono
według Pana/Pani pod względem uniknięcia lub zminimalizowania zagrożeń dla środowiska, klimatu
i zdrowia związanych z niekonwencjonalnymi paliwami kopalnymi (np. gazem łupkowym): bardzo
ważne/ważne/stosunkowo ważne).
Pytanie sugeruje, że wprowadzenie wspomnianych w nim zaleceń jest dopiero rozważane, podczas
gdy w UE i w Polsce są to już zwykle warunki obligatoryjne dla inwestorów (przy czym w Polsce
nawet bardziej restrykcyjne niż w UE). Trudno jest zrozumieć, co oznacza stwierdzenie „niezależna
ocena i weryfikacja projektów”. Niejasne jest od czego lub kogo ta ocena miałaby być niezależna.
Nie wiadomo czy chodzi o ocenę wiarygodnych i kompetentnych instytucji, czy każdego dowolnego
podmiotu i osoby.
Gdyby powyższe środki zostały wdrożone zgodnie z przypisanym im przez Pana/Panią stopniem
ważności, czy zmieniłoby to Pana/Pani ogólną opinię na temat niekonwencjonalnych paliw kopalnych
(np. gazu łupkowego)? (Jak wskazano w części 2.)*
Tak
Może
Nie
Nie wiem
Jakie działania zalecałby/-aby Pan/Pani na szczeblu UE
w celu sprostania określonym wyzwaniom i zagrożeniom?
Tak
Brak działań, obecne ramy są odpowiednie.*
Rozwój wymiany informacji, wskazówek dotyczących
sprawdzonych rozwiązań i zachęcenie do przyjmowania
dobrowolnych sposobów podejścia przez sektor.*
Doprecyzowanie obowiązującego prawodawstwa UE za pomocą
wytycznych.*
Dostosowanie poszczególnych obowiązujących aktów
ustawodawczych UE.*
Opracowanie całościowego i szczegółowego aktu
ustawodawczego UE dotyczącego niekonwencjonalnych paliw
kopalnych (np. gazu łupkowego).*
Może
Nie
Nie
wiem
Mam dodatkowe propozycje lub informacje dotyczące powyższych wariantów.
Nie jest jasne, czy zaznaczenie odpowiedzi „tak” w punktach 4 i 5 oznacza opowiedzenie się
za liberalizacją, czy za zwiększeniem restrykcyjności przepisów UE względem paliw ze złóż
niekonwencjonalnych. Komisja Europejska może uznać wszystkie udzielone „tak” za wyraz potrzeby
zaostrzenia przepisów dotyczących węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych, co zdaniem PGNiG
nie jest potrzebne. Wadą pytania jest brak możliwości zaznaczenia zmiany przepisów w kierunku ich
uproszczenia i liberalizacji.
Jakie informacje dotyczące działań związanych z niekonwencjonalnymi paliwami
kopalnymi (np. gazem łupkowym) powinny być według Pana/Pani przede
wszystkim udostępniane obywatelom?
a) Bardzo ważne, b) Ważne, c) Stosunkowo ważne, d) Wcale nieważne, e) Nie wiem.
a
b
c
d
e
Planowana eksploatacja (np. liczba szybów, lokalizacja).*
Informacje dotyczące operatorów prowadzących działalność
związaną z niekonwencjonalnymi paliwami kopalnymi (np. gazem
łupkowym), ich koncesji i zezwoleń.*
Dane bazowe (np. dane dotyczące jakości wody i powietrza przed
rozpoczęciem działań).*
Dane operacyjne (np. ilości zużytej wody, zastosowane dodatki
chemiczne).*
Informacje dotyczące zdarzeń związanych z poszukiwaniem
i wydobyciem niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu
łupkowego).*
Informacje dotyczące potencjalnych zagrożeń związanych
z poszukiwaniem i wydobyciem niekonwencjonalnych paliw
kopalnych (np. gazu łupkowego).*
Informacje dotyczące potencjalnych korzyści (np. zatrudnienia
i dochodów z podatków).*
Czy uważa Pan/Pani, że w perspektywie następnych 40 lat eksploatacja niekonwencjonalnych paliw
kopalnych (np. gazu łupkowego) wpisuje się w cele UE dotyczące gospodarki efektywnie korzystającej
z zasobów i niskoemisyjnej?*
Tak, niezależnie od warunków eksploatacji.
Tak, lecz tylko pod warunkiem istnienia właściwych zabezpieczeń w odniesieniu do zdrowia
i środowiska.
Tak, lecz tylko pod warunkiem istnienia właściwych zabezpieczeń w odniesieniu do zdrowia
i środowiska oraz polityki dotyczącej ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, poprawy
efektywności energetycznej i zwiększenia wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii
i technologii (zwłaszcza odnawialnych źródeł energii).
Nie.
Nie wiem.
Czy jest Pan/Pani zadowolony/-a z tego kwestionariusza?
Jestem zadowolony/-a
Jestem stosunkowo zadowolony/-a.
Nie jestem ani zadowolony/-a, ani niezadowolony/-a.
Nie jestem zadowolony/-a.
Nie wiem.
Jeżeli ma Pan/Pani dodatkowe uwagi lub propozycje, proszę podać je w polu poniżej.
PGNiG SA nie jest zadowolona z tego kwestionariusza, ponieważ jest on nieobiektywny
i nieprofesjonalny. Jest on rażąco tendencyjny, jak na konsultacje społeczne na takim poziomie.
Już pierwsze pytanie pokazuję brak obiektywizmu autorów. Sformułowanie „uważam, że
niekonwencjonalne paliwa kopalne powinny być mimo wszystko eksploatowane” zawiera dwa elementy
tendencyjne, a jest ono najbardziej pozytywną oceną sensowności eksploatacji węglowodorów ze
złóż niekonwencjonalnych. Ankieta powinna dotyczyć paliw kopalnych ze złóż niekonwencjonalnych,
bo same paliwa są w pełni konwencjonalne. Ponadto, stwierdzenie „mimo wszystko” sugeruje
automatycznie, że jest to działalność szkodliwa dla zdrowia i środowiska. Czwarte pytanie w 4. części
kwestionariusza to kolejny przykład tendencyjności, bo tylko 1 możliwość traktuje o (potencjalnych)
korzyściach, a pozostałe 6 o zagrożeniach. W tym samym pytaniu, w jednym z podpunktów brzmiących
„Informacje dotyczące zdarzeń związanych z poszukiwaniem i wydobyciem niekonwencjonalnych
paliw kopalnych (np. gazu łupkowego)” nie wiadomo o jakie „zdarzenia” chodzi. Jest to szczególnie
dziwne wyrażenie biorąc pod uwagę, że kolejny punkt mówi o „zagrożeniach”, więc owe zdarzenie
nie powinno dotyczyć zagrożeń, bo pytania by się dublowały. W ostatnim pytaniu kwestionariusza
dotyczącym zadowolenia, nie wiadomo czy chodzi o zadowolenie z jego metodologii, formy i treści, czy
też o zadowolenie z badania opinii publicznej dotyczącej tego zagadnienia.
Przydatne linki:
Introductory note to this consultation (please click to access):
http://ec.europa.eu/environment/consultations/pdf/intro_uff.pdf
Wazne dokumenty:
Commission's activities on unconventional fossil fuels ((please click to access):
http://ec.europa.eu/environment/integration/energy/unconventional_en.htm