Więcej - Ucyfrowienie.pl

OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 9/2015
INFORMATYZACJA
Zintegrowane
systemy informatyczne
w szpitalu – HIS, RIS, LIS
Celami daleko idącej informatyzacji są: podniesienie jakości rozliczeń, optymalizacja kosztów,
automatyzacja prac, dokładniejsze i pełniejsze analizy oraz poprawa jakości dokumentacji.
mgr inż.
Mariusz Budzisz
kierownik
Sekcji Informatyki,
Uniwersyteckie Centrum
Kliniczne w Gdańsku
I
nformatyzacja wszystkich dziedzin życia staje się
faktem. Również sektor ochrony zdrowia musi
dostosować się do obecnych wymogów związanych z dostępnymi technologiami informatycznymi.
Od lipca 2017 r. dokumentacja elektroniczna powinna
zostać wprowadzona we wszystkich jednostkach leczniczych. Pomijając termin wdrożenia, elektroniczne
dokumenty z pewnością są przyszłościowym kierunkiem rozwoju.
Myśląc o wdrożeniu i uruchomieniu systemu zintegrowanego w placówce medycznej, należy pamiętać,
że jest to proces, który ma początek, ale nie koniecznie kończy się. Im większa jednostka, tym bardziej
zjawisko to jest widoczne. Umowy wdrożeniowe czy
odbiory systemu mają oczywiście daty końcowe, ale
po tym czasie można zaobserwować ciągłą zmianę
i wchodzenie systemu komputerowego w kolejne,
nieobsługiwane wcześniej dziedziny.
W artykule zostaną przedstawione doświadczenia
w uruchamianiu i eksploatacji systemów informatycznych. Istotne w całym tym procesie jest wsparcie dyrekcji jednostki oraz chęć personelu każdego szczebla
do wprowadzania zmian.
Wdrożenie systemu, który ma centralnie spajać inne obszary, niesie za sobą konieczność większej lub
mniejszej zmiany dotychczasowego trybu pracy.
Rola systemu w jednostce
Celami daleko idącej informatyzacji są: podniesienie
jakości rozliczeń, optymalizacja kosztów, automatyzacja prac, dokładniejsze i pełniejsze analizy, poprawa
jakości dokumentacji itd. Wszystko to są w stanie zapewnić dostawcy oprogramowania. Cały proces nie
uda się jednak bez solidnego spojrzenia w aktualnie
działające procedury i ich unifikacji.
W systemach integrujących różne profile jednostek
wskazane jest, aby możliwie najwięcej procesów miało
ustandaryzowany dla wszystkich charakter. Rozumiane
jest to jako jednakowe schematy, np. zlecania usług,
rozchodowania leków czy sporządzania dokumentacji
66
medycznej. By finalnie mierzyć wybrane wskaźniki, powinny one być takie same dla większości lub wszystkich jednostek. Systemy stanowiące trzon działalności
jednostki leczniczej powinny stanowić bazę dla innych, zapewne niemniej ważnych, aplikacji.
Dostawcy oprogramowania w większości przyjmują
model indywidualnego rekordu pacjenta, który następnie jest „obudowywany” danymi z systemu centralnego oraz innych z nim zintegrowanych.
Uruchomienie oprogramowania do obsługi Ruchu
Chorych wymusza niejako podporządkowanie innych
aplikacji do wymogów systemu centralnego. Warto
pamiętać o tym, wdrażając system centralny przy istniejących już aplikacjach dedykowanych.
W docelowej formie zintegrowany system informatyczny szpitala powinien stanowić podstawowe źródło
danych medycznych, statystycznych, rozliczeniowych
i kosztowych w części „białej”. Jednym z wyznaczników takiego stanu może być informacja, czy można
pozyskać pełny, jednostkowy koszt hospitalizacji. Czy
można porównać go z jednostkowym rozliczeniem
hospitalizacji lub szerzej – czy można na podstawie
odpowiednich kryteriów na bieżąco modyfikować
procesy szpitala w celu optymalizacji kosztów.
Hospital Information System
– HIS (Ruch Chorych)
Moduł obsługujący Ruch Chorych w jednostce winien
stanowić szkielet danych dla pozostałych systemów
obsługujących część „białą”. Zbierane dane stanowią
podstawę rozliczeń i statystyki, a także generują indywidualny rekord pacjenta.
Obecne aplikacje mają wiele różnych odmian zależnych od technologii, ale trzon danych w dużej mierze
jest podobny, m.in. ze względu na informacje wymagane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Obecne systemy pozwalają z jednego miejsca
przeglądać pełną historię pacjenta wraz z wynikami
badań, ze zdjęciami radiologicznymi czy zleconymi
i wydanymi lekami.
INFORMATYZACJA
Wdrażając system centralny, warto od początku
mieć na uwadze integrację z ewentualnymi innymi
modułami dedykowanymi, związanymi np. z przygotowaniem diet, wydaniami materiałów medycznych
czy grafikami pracy.
W dużej mierze dostawcy oprogramowania dobrze
rozpoznają potrzeby jednostek medycznych i starają się
dostosować oprogramowanie z jednej strony do wymagań płatnika, np. NFZ, z drugiej strony zaś do ergonomii wymaganej przez użytkowników systemu.
Dobrym przykładem może być system e-WUŚ,
gdzie codziennie należy weryfikować ubezpieczenie
hospitalizowanego pacjenta. Ręczne wykonanie byłoby bardzo dużym wysiłkiem dla wielu osób (zależnie
od wielkości jednostki). System może wykonywać
tę operację automatycznie. Dodatkowym udogodnieniem może być automatyczne kodowanie świadczeń na podstawie wykonanych procedur czy innych
powiązanych usług.
Ważnym aspektem w pracy z systemem jest jego
dostępność w jednostkach leczniczych. Liczba stacji
roboczych (komputerowych czy terminalowych) powinna umożliwiać sprawne wprowadzanie danych
do systemu. Sprzęt oraz przeszkolony personel warunkują jakość danych dostępnych w bazie.
Działalność szpitala obejmuje wiele obszarów, które można zintegrować z modułem Ruchu Chorych.
Do takiej komunikacji między systemami służą ustandaryzowane protokoły wymiany danych (HL7, DICOM).
Zyskuje się przez to coraz większe możliwości dostępne w systemie HIS.
OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 9/2015
www.medica-tradefair.com
16 – 19 NOVEMBER 2015
DÜSSELDORF GERMANY
ays
ow d y to
h
s
New Monday!
fromhursda
T
ion
trat
s
i
g
e
ne r
red!
Onli is requi
WORLD FORUM
FOR MEDICINE
BE PART OF IT!
Radiology Information System – RIS
Na sprawną i komfortową obsługę pacjenta ma wpływ
m.in. dostęp do badań obrazowych – zarówno do wyników opisowych, jak i do samego obrazu. Nowe
urządzenia diagnostyczne mogą być wyposażone
w moduł listy roboczej, pozwalającej na integrację
z lokalnym systemem badań obrazowych (PACS).
W ten sposób zyskuje się centralizację składowania
danych obrazowych oraz możliwość podglądu danych
w wybranych modułach systemu.
System radiologiczny jako część zintegrowanego
systemu szpitalnego może być podzielony na różne
pracownie i/lub aparaty, do których można podłączyć
grafiki pracy tak, aby możliwie najlepiej zautomatyzować proces rejestracji pacjenta.
Obecne systemy RIS pozwalają na wprowadzanie
długich opisów badań, np. MR czy TK, poprzez słowne
dyktowanie opisu. System sam rozpoznaje i wpisuje
tekst w języku polskim.
Jako że urządzeń medycznych komunikujących się
protokołami sieciowymi jest coraz więcej, można rozbudowywać system o dodatkowe urządzenia, np. EKG.
Konsultacja kardiologiczna, gdy lekarz ma możliwość
podejrzenia aktualnego badania EKG pacjenta, jest
nie do przecenienia.
Również dostęp do diagnostyki obrazowej w kontekście pakietu onkologicznego jest szczególnie
Przedstawicielstwo targów w Polsce:
A.S. Messe Consulting Sp. z o.o.
ul. Kazachska 1/57 _ 02-999 Warszawa
tel. 22 855 24 90, 22 642 24 99 _ fax: 22 855 47 88
[email protected] _ www.as-messe.pl
67
INFORMATYZACJA
fot. Thinkstock
OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 9/2015
ważny, a możliwość przeglądania obrazów referencyjnych w dowolnym miejscu szpitala jest dużym atutem.
Laboratory Information System – LIS
Laboratoryjny system informatyczny powinien stanowić integralną część sytemu obsługującego Ruch
Chorych w szpitalu. Jest to ważne dla pacjentów z oddziałów ratunkowych lub innych, gdzie czas dostępu
do wyniku badania jest szczególnie istotny.
Systemy LIS w obecnej formie są zintegrowane
z wszelkiego rodzaju aparatami, które generują dużą
ilość danych w krótkim czasie. Analizatory mogą być
w dużym stopniu zautomatyzowane. Ważnym aspektem jest ponadto zapewnienie bezawaryjności pracy
systemu zbierającego dane.
Duża ilość zbieranych danych w systemie może
stanowić wyzwanie przy ich pobieraniu, ale pozwala
na graficzne śledzenie zmian wybranych parametrów.
Rozwój systemów informatycznych pozwala na dostęp do nich za pomocą urządzeń mobilnych, gdzie
jedną z kluczowych funkcjonalności jest przeglądanie
wyników badań oraz ich zlecanie.
Nierzadko zdarza się, że system laboratoryjny oraz
centralny system obsługi Ruchu Chorych wykonane
są przez różnych producentów oprogramowania. Jeżeli to możliwe, należy starać się korzystać z jednej
bazy pacjentów, aby nie duplikować tych samych
danych.
Możliwości Zintegrowanego
Systemu Informatycznego
Budowa i eksploatacja systemu informatycznego
to proces ciągłego dostosowania i optymalizacji. Zakończenie etapu wdrożenia stanowi początek etapu
analizy działania, która z kolei zaczyna etap optymalizacji pracy.
Obecnie istnieją bardzo duże możliwości integrowania systemów do wspólnej pracy. W ramach po68
jedynczej hospitalizacji można z jednego poziomu
zlecić badania obrazowe, laboratoryjne, patomorfologiczne. Dodatkowo systemy pozwalają na automatyczne przygotowywanie chemioterapeutyków, diet
czy żywienia pozajelitowego.
Podstawą łączenia różnego rodzaju oprogramowania w jeden spójny system są standardy wymiany
danych medycznych. Istnieje możliwość przeglądania
danych nie tylko na komputerach stacjonarnych, ale
też na urządzeniach mobilnych, które coraz częściej
zastępują papierowe karty zleceń.
Uruchomienie systemu, który będzie spinał w całość
większość lub wszystkie dziedziny działalności szpitala,
zależnie od skali, jest procesem długotrwałym. Sukces
zależy głównie od osób użytkujących system, ponieważ to jakość danych i procedur stanowi o spójności
i integralności rozwiązania.
Jednymi z ważniejszych funkcji systemu są wspieranie rozliczeń z płatnikiem oraz optymalizacja kosztów.
Należy dbać o to, aby możliwie najwięcej funkcji było wykonywanych automatycznie, bez konieczności
manualnej ingerencji. Przykładem mogą być rozchodowane chemioterapeutyki czy przetaczana krew. Podanie pacjentowi leku czy wykonanie przetoczenia
skutkuje automatycznie dodaniem odpowiedniego
świadczenia, jeżeli płatnikiem jest Narodowy Fundusz
Zdrowia. To samo dotyczy np. pracy na szpitalnych
oddziałach ratunkowych, gdzie minimalizacja czasu
związana z działaniami rozliczeniowymi czy statystycznymi ma bardzo duże znaczenia ze względu na liczbę
obsługiwanych pacjentów.
Dobrze zaprojektowane procesy w systemie powinny wspierać użytkowników i automatyzować możliwie
dużą ilość prac. Zasady rozliczeń pacjentów, sposób
prowadzenia dokumentacji czy sam proces leczenia
podlegają ustawicznym zmianom. Każdy z systemów
centralnych winien mieć wsparcie dostawcy umożliwiające jego dostosowanie do aktualnie obowiązującego prawa oraz do wymogów akredytacyjnych, które
spełnia jednostka.
Podsumowanie
W szpitalach o większym stopniu zinformatyzowania
coraz większą wagę zyskują systemy analizy zebranych
danych. To dziedzina o tyle istotna, że ilość możliwych
do pozyskania danych jest znaczna i konieczne są wiedza oraz narzędzia pozwalające czerpać z nich korzyści.
Informatyka w jednostkach leczniczych wyszła już
z etapu drobnych pomocniczych modułów do systemów stanowiących integralną część szpitala oraz
centralną szynę danych. Należy podkreślić, że wdrożenia zintegrowanych modułów nie uda się przeprowadzić bez współpracy z użytkownikami i dużego
wsparcia władz szpitala. W zamian można uzyskać
oprogramowanie przyspieszające pewne procesy,
zautomatyzować prace, pokazać miejsca stanowiące „wąskie gardła” w przebiegu procedur. Co równie
ważne, pozwala to na optymalne i świadome zarządzanie kosztami.
q