Raport z diagnozy () - Narodowe Centrum Kultury

Otwarte! Zapraszamy!
Diagnoza społeczności lokalnej.
Anna Szoszler, Dawid Gudel,
we współpracy z Aleksandrą Matuszak
i Justyną Sipowicz
Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Świerzawie
oraz Wiejski Dom Kultury w Nowym Kościele,
Wiejski Dom Kultury w Lubiechowej,
Świetlica Wiejska w Podgórkach
1
Spis treści
WSTĘP...................................................................................................................................................... 3
I METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ ............................................................................................... 4
1. TEREN, PRZEDMIOT, CELE BADAŃ I PROBLEMY BADAWCZE .......................................................... 4
2. METODY, TECHNIKI I NARZĘDZIA BADAWCZE................................................................................. 5
3. UWARUNKOWANIA ETYCZNE PROWADZONYCH BADAŃ ............................................................... 6
II ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ ................................................................................................................. 7
1. ŚWIERZAWA .................................................................................................................................... 7
1.1. PRZEBIEG BADAŃ...................................................................................................................... 7
1.2. CO LUBIMY ROBIĆ W WOLNYM CZASIE ................................................................................... 8
1.3. CZYM SIĘ INTERESUJEMY, JAKIE MAMY HOBBY ..................................................................... 11
1.4. JAKIE SWOJE TALENTY CHCIELIŚMY ROZWINĄĆ, ALE JESZCZE NAM SIĘ NIE UDAŁO ............. 12
1.5. CZY ODWIEDZAMY CENTRUM KULTURY? .............................................................................. 14
1.6. CZEGO BRAKUJE W CENTRUM KULTURY? CZAS NA POMYSŁ! ............................................... 16
2. LUBIECHOWA ................................................................................................................................ 19
2.1. PRZEBIEG BADAŃ.................................................................................................................... 19
2.2. CO LUBIMY ROBIĆ W WOLNYM CZASIE, JAKIE MAMY ZAINTERESOWANIA .......................... 20
2.3. CZAS NA POMYSŁ! .................................................................................................................. 20
3. PODGÓRKI .................................................................................................................................... 22
3.1. PRZEBIEG BADAŃ.................................................................................................................... 22
3.2. CO LUBIMY ROBIĆ W WOLNYM CZASIE, JAKIE MAMY ZAINTERESOWANIA,
CZEGO NAM BRAKUJE ................................................................................................................... 23
3.3. CZAS NA POMYSŁ! .................................................................................................................. 23
4. NOWY KOŚCIÓŁ ............................................................................................................................. 25
ZAKOŃCZENIE ........................................................................................................................................ 28
2
WSTĘP
Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Świerzawie, wraz z Wiejskim Domem Kultury
w Nowym Kościele, Wiejskim Domem Kultury w Lubiechowej oraz Świetlicą Wiejską
w Podgórkach, od połowy lutego do końca czerwca 2015r. realizowało pierwszą część
zadania w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne. Naszym głównym celem było
nawiązanie współpracy z mieszkańcami gminy Świerzawa oraz zidentyfikowanie ich potrzeb
kulturalnych.
Jako, że działania prowadziliśmy w czterech miejscowościach, już na wstępnie
ustaliliśmy, że najsprawiedliwiej będzie jeśli mieszkańcom każdej zagwarantujemy realizację
co najmniej jednej inicjatywy. Informowaliśmy o tym na spotkaniach. Przedstawialiśmy także
ideę Programu oraz zasady zgłaszania i wyboru pomysłów.
W pierwszym rozdziale diagnozy przedstawiliśmy podstawy metodologiczne
przeprowadzonych badań, w drugim natomiast analizę uzyskanych wyników. W odrębnych
podrozdziałach opisaliśmy zagadnienia związane z każdą miejscowością. Staraliśmy się by
sporządzona przez nas diagnoza była czytelna i rzetelnie opracowana.
Jesteśmy wdzięczni naszemu Animatorowi panu Pawłowi Kamińskiemu za okazane
wsparcie.
3
I METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ
1. TEREN, PRZEDMIOT, CELE BADAŃ I PROBLEMY BADAWCZE
Badania zostały przeprowadzone na terenie czterech miejscowości gminy Świerzawa,
która jest położona w powiecie złotoryjskim na Dolnym Śląsku. Badaniem objęto:
Lubiechową, Podgórki, Nowy Kościół oraz Świerzawę.
Gmina zajmuje obszar 15948 ha i liczy 7731 mieszkańców.1 Centrum Kultury, Sportu
i Turystyki w Świerzawie oraz podległe mu Wiejskie Domy Kultury i Świetlice Wiejskie są
jedynymi instytucjami kultury funkcjonującymi na jej terenie.
Przedmiotem badań uczyniliśmy wypowiedzi mieszkańców, które padały na
zorganizowanych przez nas spotkaniach oraz w kwestionariuszach ankiet, które roznosili nasi
wolontariusze.
W badaniach wyodrębniliśmy dwa główne cele, z których poznawczy polega na
zidentyfikowaniu i zrozumieniu potrzeb kulturalnych mieszkańców naszej gminy. Naszym
zamierzeniem było odkrycie ich zainteresowań oraz twórczego potencjału. Cel praktyczny
zakładał wyłonienie najciekawszych inicjatyw, które członkowie lokalnej społeczności
zrealizują wspólnie z Centrum Kultury. Przyczyniło się to do nawiązania współpracy
ośrodków kultury z mieszkańcami gminy. Liczymy, że dzięki temu zwiększy się liczba osób
odwiedzających nasze placówki, że grupa ta będzie bardziej różnorodna. Zależy nam też na
społecznej integracji.
Problemy badawcze, jakie podjęliśmy brzmią: Jakie są potrzeby kulturalne
mieszkańców naszej gminy? Jakie są ich zainteresowania? Jakie hobby? Jak lubią spędzać
czas wolny? Jakich zajęć brakuje w ośrodkach kultury, w których z chęcią by uczestniczyli?
Jaką inicjatywę chcieliby współorganizować? W wielu przypadkach interesowało nas
poznanie zależności odpowiedzi na postawione pytania od wieku i płci badanych osób. Nie
stawialiśmy jednak hipotez.
1
http://www.swierzawa.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=34&menu_id=17&menu_art_i
d=34&page=6 z dnia 25.06.2015r., godz. 14:34.
4
2. METODY, TECHNIKI I NARZĘDZIA BADAWCZE
Wyróżniamy dwa sposoby, czy też strategie badań – ilościowe oraz jakościowe. My
zastosowaliśmy te pierwsze, jako, że są zorientowane na pomiar danego zjawiska, na
ustalenie zależności i oddziaływań między zmiennymi zależnymi i niezależnymi.2
Zastosowaliśmy się do kryteriów podziału metod i technik przyjętych przez Tadeusza Pilcha
w badaniach pedagogicznych3, gdyż przedstawiona przez niego klasyfikacja wydała nam się
najbardziej przejrzysta i czytelna.
Tadeusz Pilch – za Aleksandrem Kamińskim – przez metodę rozumie „zespół
teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących
najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego
problemu naukowego”. Technikę natomiast definiuje jako „czynności praktyczne,
regulowane
starannie
wypracowanymi
dyrektywami,
pozwalającymi
na
uzyskanie
optymalnie sprawdzonych informacji, opinii, faktów. Pod pojęciem „narzędzia badawczego”
należy rozumieć „przedmiot służący do realizacji wybranej techniki badań” 4. Oznacza to, że
narzędziem jest na przykład długopis, kwestionariusz ankiety, aparat czy kamera.
Wykorzystaną przez nas metodą jest sondaż diagnostyczny, który „jest sposobem
gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk
społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju
określonych zjawisk i wszelkich innych zjawisk instytucjonalnie nie zlokalizowanych (…)
w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację generalną, w której badane
zjawisko występuje”.5
Za pomocą badań ankietowych można w stosunkowo krótkim czasie zebrać dużo
informacji na temat opinii oraz poglądów badanych osób, dotyczących interesujących nas
zagadnień.
W metodzie sondażu diagnostycznego najczęściej wykorzystywanymi technikami są:
ankieta oraz wywiad. My także się nimi posłużyliśmy.
2
M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2008, s. 16-17.
T. Pilch, T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa 2001.
4
Cytowane za: T. Pilch, T. Bauman, op. cit., s. 71.
5
T. Pilch, T. Bauman, op. cit., s. 80.
3
5
Wywiad to „rozmowa badającego z respondentem lub respondentami według
opracowanych wcześniej dyspozycji lub w oparciu o specjalny kwestionariusz”.6 Dzięki
wykorzystaniu tej techniki udało nam się zdobyć cenne informacje na temat danej
zbiorowości, a także opinie. Zastosowaliśmy jawny wywiad nieskategoryzowany, który za
każdym razem przyjmował formę swobodnej rozmowy, w której staraliśmy się skupić uwagę
na uprzednio dobranych zagadnieniach.
Warto zaznaczyć, że spotkania z mieszkańcami przeprowadzaliśmy w duchu World
Café – tzw. metody kawiarnianej atmosfery, która sprzyja zaangażowaniu, pozwala na
wysoki poziom interakcji, nawiązanie dialogu i poznanie różnych punktów widzenia. Polega
na tym, że ludzie pracują w różnych grupach, dyskutują i zapisują spostrzeżenia. Jako
prowadzący stosowaliśmy podejście doceniające. Staraliśmy się zwracać uwagę na pozytywy
najbliższego otoczenia.
Ankieta to „technika gromadzenia informacji polegająca na wypełnieniu najczęściej
samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu
standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera”.7 Większość przygotowanych
przez nas pytań stanowiły pytania otwarte, dające całkowitą swobodę wypowiedzi. Zależało
nam na tym, by w żaden sposób nie sugerować odpowiedzi. „Ankieta jest niezastąpiona
w badaniach jako narzędzie poznawania cech zbiorowości, faktów, opinii o zdarzeniach,
danych liczbowych”.8
3. UWARUNKOWANIA ETYCZNE PROWADZONYCH BADAŃ
Mimo, że postępowanie zgodne z zasadami etyki obowiązuje każdego człowieka,
zdajemy sobie sprawę, że badaczy powinno cechować duże poczucie odpowiedzialności,
gdyż wiedza, którą uzyskują w toku swoich poczynań, powinna być rzetelnie zdobyta,
prawdziwa i przejrzyście uzasadniona.9
W toku badań przestrzegaliśmy standardów etycznych. Stosowaliśmy zasadę
dobrowolności udziału w badaniu. Nasi rozmówcy wyrazili świadomą zgodę na udział w nim.
Jasno przedstawialiśmy nasze cele. Podczas ankiety, zapewniliśmy anonimowość, daliśmy
6
Ibidem, s. 91-92.
Ibidem, s. 96.
8
Ibidem, s. 97.
9
Ibidem, s. 95.
7
6
swobodę odpowiedzi na pytania (łącznie z możliwością nie udzielenia jej wcale), dzięki
czemu nie zostało naruszone prawo do prywatności.
Zarówno pracownicy ośrodków kultury jak i wolontariusze okazywali życzliwość
w kontaktach z mieszkańcami gminy. Nie narzucali rozmówcom własnych przekonań, nie
sugerowali odpowiedzi na zadawane pytania.
II ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ
1. ŚWIERZAWA
1.1.
PRZEBIEG BADAŃ
Nasze działania trwały od połowy lutego do końca czerwca 2015r. W lutym miało
miejsce spotkanie organizacyjne pracowników Centrum Kultury z czterech miejscowości
(Świerzawa, Nowy Kościół, Lubiechowa, Podgórki), w których została przeprowadzona
diagnoza. Ustaliliśmy wówczas szczegółowy plan działań oraz wstępny harmonogram
spotkań z mieszkańcami.
Pierwszym krokiem, jaki podjęliśmy w Świerzawie, było przygotowanie kwestionariusza
ankiety. Pytania w nim zawarte dotyczył sposobów spędzania czasu wolnego, zainteresowań,
talentów oraz tego czy dana osoba odwiedza dom kultury. Pytaliśmy czego brakuje w dotychczasowej
ofercie naszego ośrodka i prosiliśmy o podanie propozycji inicjatywy, którą moglibyśmy wspólnie
zrealizować. Wśród młodzieży pozyskaliśmy czterech wolontariuszy, których mianowaliśmy
„Agentami Centrum Kultury”.
Na
stronach
internetowych
zamieściliśmy
informacje
o
realizowanym
zadaniu.
Przygotowaliśmy także plakaty, które rozwiesiliśmy w widocznych miejscach w mieście – na tablicach
ogłoszeń oraz w witrynach sklepowych.
Nasi Agenci od połowy marca do końca kwietnia krążyli po mieście rozmawiając
z mieszkańcami i przeprowadzając ankietę uliczną. Łącznie przepytali 102 osoby. Dorosłych (powyżej
18 r.ż.) – 72, w tym 44 kobiety i 28 mężczyzn, niepełnoletnich – 30, w tym 22 dziewczynki
i 8 chłopców.
7
Ludzie różnie reagowali. Większość była przychylnie nastawiona. Niektórzy brali ich za
wolontariuszy akcji charytatywnej, błędnie myśląc, że zbierają pieniądze. Inni uważali ich za
Świadków Jehowy.
Podczas badania młodzi ludzie nagrywali na telefony komórkowe osoby, które wyraziły na to
zgodę. W tym wypadku mieszkańcy wykazali się dużą nieufnością. Tylko nieliczni zdecydowali się
pozwolić uwiecznić swój wizerunek i wypowiedź. W pierwszej połowie maja z zebranych materiałów
został zmontowany film.
27 maja odbyło się spotkanie mieszkańców o czym informowaliśmy poprzez plakaty
i informacje na stronach internetowych. Wzięło w nim udział 12 osób. Na zebraniu zapoznaliśmy
zebranych z ideą Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne, wyświetliliśmy film, na którym
wypowiadają się świerzawianie, a także zaprezentowaliśmy wyniki ankiet. Dalsza część spotkania
przebiegała w „kawiarnianej atmosferze”. Mieszkańcy zasiedli w przypadkowo dobranych grupach do
stołów, na których były rozłożone duże arkusze papieru. Popijając kawę lub herbatę, mieli za zadanie
wypisać inicjatywy, jakie chętnie zrealizowaliby we współpracy z Centrum Kultury. Następnie
zgromadzonym rozdaliśmy uproszczone formularze, gdzie należało krótko opisać swój pomysł oraz
podać dane kontaktowe. Informacje o naborze pojawiły się też na stronach internetowych. Na
wnioski czekaliśmy do 17 czerwca.
Wpłynęły 2 propozycje. O wyborze inicjatywy zadecydowali mieszkańcy. Postanowiliśmy po
raz kolejny wysłać naszych Agentów, którzy przepytali tym razem 67 osób. Mieszkańcy mając do
wyboru dwie inicjatywy wskazywali tę, jaka podoba im się bardziej.
1.2. CO LUBIMY ROBIĆ W WOLNYM CZASIE
Jedno z pytań, jakie zadali mieszkańcom nasi Agenci brzmiało „Co Pan/Pani lubi robić
w wolnym czasie?”. Od dorosłych padło 97 odpowiedzi. Wyniki prezentuje poniższy diagram.
8
Co Pan/i lubi robić w wolnym czasie?
9%
12%
1. uprawiać sport
2. czytać
15%
3. oglądać TV
4. jeździć na wycieczki, wędrować,
spacerować
30%
11%
5. opoczywać
6. inne (np. tańczyć, majsterkować,
przebywać z rodziną)
8%
7. nie umiem powiedzieć
15%
Wynika z niego, że najwięcej osób w wolnych chwilach lubi czytać oraz odpoczywać
(np. leżąc bądź spotykając się ze znajomymi na kawie). Znaczna część ogląda telewizję. Nieco
mniej uprawia sport. Pojawiały się tu różne warianty. Mieszkańcy wymieniali jazdę na
rowerze, gry zespołowe, lekkoatletykę. Świerzawianie lubią też jeździć na wycieczki,
wędrować i spacerować. Inne formy spędzania czasu, jakie wymieniali, to m.in.: taniec,
majsterkowanie, spotkania rodzinne, robótki ręczne.
Jeśli weźmiemy pod uwagę płeć ankietowanych, wyniki badania będą prezentować
się nieco inaczej. Mężczyźni bowiem najchętniej wolny czas poświęcają na uprawianie sportu
oraz oglądanie telewizji. Znaczna część lubi majsterkować. Odpoczynek jest dopiero na
kolejnym miejscu. Panie natomiast dużo czytają i odpoczywają. Lubią oglądać filmy. Z zajęć
ruchowych wybierają taniec i spacery.
Wśród dzieci i młodzieży padały 44 odpowiedzi. Wyniki obrazuje poniższy wykres.
9
Co lubisz robić w wolnym czasie?
1. grać na komputerze
7%
2. uprawiać sport
22%
3. bawić się
31%
4. oglądać TV
18%
5. Jeździć na wycieczki,
wędrować, spacerować
6. inne (np. malować, tańczyć)
7%
7%
8%
7. nie umiem powiedzieć
Młodzi ludzie wolny czas najchętniej spędzają grając na komputerze. Znaczna część
wybiera ruch. Sport sprawia im radość. Dość często padały odpowiedzi, że lubią się bawić,
oglądać telewizję bądź jeździć na wycieczki. Nieliczni malują, tańczą, śpiewają czy grają na
instrumencie.
W tym wypadku dziewczynki i chłopcy byli zgodni. Obie grupy na pierwszym miejscu
wskazały gry na komputerze. W dalszej kolejności uprawianie sportu.
10
1.3. CZYM SIĘ INTERESUJEMY, JAKIE MAMY HOBBY
Dorośli zapytani o zainteresowania i hobby udzielili 99 odpowiedzi.
Zainteresowania i Hobby
1. literatura
5%
2. kolekcjonerstwo (zbieram np.
znaczki, kamienie i minerały,
monety, widokówki, motyle)
3. taniec
10%
8%
4.nauki ścisłe i przyrodnicze
8%
5. moda
40%
8%
6. ogrodnictwo
7. krajoznawstwo i turystyka
7%
8. inne (np. motoryzacja, kino)
7%
7%
9. brak
Najliczniejsza grupa interesuje się literaturą. W naszej społeczności jest także sporo
kolekcjonerów. Zbierają m.in. monety, kamienie i minerały, widokówki czy motyle. Interesują się
naukami ścisłymi i przyrodniczymi, ale też tańcem i modą. Znaczna część lubi też zwiedzać –
interesuje ich krajoznawstwo i turystyka. Wśród licznych odpowiedzi, padały takie jak motoryzacja,
kino, rękodzieło czy kulinaria.
Głosy były podzielone jeśli chodzi o kobiety i mężczyzn. Mężczyźni jako swoje główne
zainteresowanie wskazywali motoryzację i majsterkowanie oraz sport. Na dalszym miejscu znalazła
się polityka oraz wspomniane już kolekcjonerstwo. Kobiety natomiast najbardziej interesują się
tańcem, literaturą i naukami ścisłymi.
Wśród dzieci i młodzieży padły 42 odpowiedzi.
11
Zainteresowania i Hobby
10%
1. kolekcjonerstwo (kolekcjonuję
np. kubki, lalki, karteczki)
19%
2. sport
3. nauki ścisłe i przyrodnicze
31%
4. taniec
19%
5. inne (np. moda, muzyka)
6. brak
7%
14%
Najwięcej młodych ludzi zajmuje się kolekcjonowaniem. Zbierają przeróżne rzeczy – na
przykład karteczki, kubki czy lalki. Interesują się sportem i lubią go uprawiać. Znaczną część ciekawią
zagadnienia związane z przyrodą bądź z obrębu nauk ścisłych. Inne ich hobby stanowi m.in. taniec,
moda czy muzyka.
Zarówno większość chłopców jak i dziewcząt zapytanych o zainteresowania wymieniło sport.
Dziewczynki zdecydowanie częściej zajmują się kolekcjonerstwem. Mają też zainteresowania
artystyczne. Chłopcy w wielu przypadkach nie potrafili powiedzieć co ich ciekawi.
1.4. JAKIE SWOJE TALENTY CHCIELIŚMY ROZWINĄĆ, ALE JESZCZE NAM SIĘ NIE UDAŁO
Dorośli świerzawianie na pytanie dotyczące talentów, jakie chcieliby rozwinąć podali
77 odpowiedzi.
12
1. taniec
2. śpiew
16%
3. gra na instrumencie
22%
4. sport
16%
5. aktorstwo
6. rękodzieło
16%
8%
6%
8%
8%
7. nie ma takiej rzeczy
8. inne (np. krawiectwo,
projektowanie ubiorów,
malowanie, rzeźba)
Jeśli chodzi o talenty – każdy człowiek ma inny. Mieszkańcy wskazywali różnorodne.
Jednak najwięcej chciałoby rozwinąć swoje artystyczne zdolności – związane z tańcem
i śpiewem, a także grą na instrumencie. Niektórzy chcieliby udoskonalić umiejętności
sceniczne i zdobyć szlify aktorskie. Natomiast część chciałaby osiągać dobre wyniki w sporcie.
Znaczna część uważa, że nie ma talentu, który warto byłoby rozwinąć.
Mężczyźni najczęściej odpowiadali, że chcieli być dobrymi sportowcami, ich
pragnieniem było także nauczyć się tańczyć. Panie natomiast na pierwszym miejscu
wskazywały śpiew, później taniec.
Osoby poniżej 18 roku życia udzieliły 37 odpowiedzi na temat swoich talentów.
13
1. śpiew
13%
22%
2. taniec
3. sport
27%
4. gra na instrumencie
19%
5. inne (np. fotografia,
aktorstwo, malarstwo)
8%
11%
6. nie ma takiej rzeczy
Wyniki są podobne jak w przypadku dorosłych. Najwięcej dzieci chciałoby rozwijać
swoje zdolności wokalne oraz taneczne. Nieco mniej chciałoby spełniać się w sporcie. Należy
zaznaczyć, że chłopcy znacznie częściej niż dziewczęta twierdzili, że nie posiadają żadnych
talentów.
1.5. CZY ODWIEDZAMY CENTRUM KULTURY?
Zapytaliśmy ankietowanych czy odwiedzają Centrum Kultury. Wyniki obrazują
poniższe wykresy.
14
Czy odwiedza Pan/i Centrum Kultury?
47%
1. tak
2. nie
53%
90%
77%
80%
70%
61%
60%
50%
37,50%
40%
30%
25%
20%
10%
0%
tak
kobiety
mężczyźni
dziewczęta
chłopcy
15
Wynika z nich, że nieco ponad połowa badanych mieszkańców zagląda do Centrum
Kultury – najchętniej kobiety i dziewczynki. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że nie oznacza to, iż
wszyscy korzystają ze stałej oferty naszego ośrodka. W tym samym budynku znajduje się
bowiem biblioteka i część osób nie uważa jej za odrębną instytucję. W naszej siedzibie
w czasie wyborów mieści się lokal wyborczy. Ludzie, którzy przychodzą głosować, także
uważają, że odwiedzają dom kultury.
1.6. CZEGO BRAKUJE W CENTRUM KULTURY? CZAS NA POMYSŁ!
W ankiecie pytaliśmy mieszkańców czego brakuje w Centrum Kultury? Na jakie
zajęcia bądź wydarzenia z chęcią by przychodzili. Interesowało nas też w realizację jakiej
inicjatywy kulturalnej chcieliby się włączyć. Od dorosłych padło 107 odpowiedzi. Zestawienie
prezentuje poniższy diagram.
Czas na pomysł!
1. zajęcia sportowe
14%
11%
2. zajęcia taneczne
9%
3. spotkania tematyczne (np. z
lekarzem, dietetykiem)
7%
4. klub malucha (zabawy dla
dzieci)
5. zajęcia plastyczne/warsztat
malarski
7%
6. klub turystyczny
40%
6%
6%
7. inne (np. zajęcia kulinarne,
warsztaty fotograficzne, koncerty)
8. nie wiem
16
Wynika z niego że najwięcej osób opowiedziało się za organizacją zajęć sportowych,
chodź nie mają one charakteru kulturalnego. Dużą ilość głosów otrzymały także zajęcia
taneczne, kolejne były spotkania tematyczne. Padały propozycje, że mógłby je poprowadzić
lekarz bądź dietetyk. Część mieszkańców wymieniała klub malucha. Argumentowali to tym,
że dla najmłodszych dzieci nie ma żadnej oferty, z której mogłyby skorzystać po powrocie
z przedszkola. Mówiono także o zajęciach plastycznych oraz o klubie turystycznym, którego
członkowie mogliby wspólnie wyruszać na wyprawy po najbliższej okolicy.
Padały propozycje, które pojawiały się jednokrotnie bądź dwukrotnie. Mowa tu
m.in. warsztatach fotograficznych, koncertach bądź zajęciach kulinarnych.
Od dzieci i młodzieży padło 57 odpowiedzi.
Czas na pomysł!
1. zajęcia sportowe
13%
18%
2. zajęcia taneczne
3. zajęcia kulinarne
12%
4. zajęcia plastyczne/ warsztat
malarski
35%
12%
5. inne (np. nauka śpiewu,
warsztaty teatralne, gra w
szachy)
6. nie wiem
10%
Młodzi, podobnie jak dorośli, opowiedzieli się za organizacją zajęć sportowych,
w dalszej kolejności tanecznych, kulinarnych i plastycznych. Pojedyncze osoby opowiadały
się za nauką śpiewu, warsztatami teatralnymi czy grą w szachy.
17
W czasie spotkania z mieszkańcami – w toku rozmów i podczas pracy przy stolikach
także padły przeróżne pomysły. Na arkuszach papieru zapisano m.in.:
- spotkania biesiadne,
- warsztaty zdrowego grillowania,
- występy kabaretowe,
- przedstawienia teatralne,
- koncerty,
- warsztaty krawieckie,
- twórcze korzystanie z nowych technologii,
- klub włóczykija,
- dyskusyjny klub filmowy/ seanse filmowe,
- warsztaty taneczne,
- kółko teatralne dla dorosłych,
- warsztaty fotograficzne,
- młodzieżowa grupa kabaretowa,
- skatepark,
- klub piłkarski dla seniorów z elementami pantomimy (na wesoło),
- klub gier,
- trasa geoturystyczna,
- nauka gry na instrumentach,
- wycieczki autokarowe.
Zarówno w czasie udzielania odpowiedzi podczas ankiety, tak i podczas spotkania,
mieszkańcy Świerzawy wykazali się dużą inwencją. Zaskakujące jest, że po ogłoszeniu przez
nas naboru wniosków, gdzie należało opisać swój pomysł, podać imię i nazwisko oraz
kontakt, wpłynęły tylko dwie propozycje.
Jedną były pikniki integracyjne dla rodzin z dziećmi, drugą założenie dyskusyjnego
klubu filmowego. Uznaliśmy, że najlepszym sposobem na rozstrzygnięcie, która inicjatywa
powinna zostać zrealizowana w mieście, będzie zwrócenie się do mieszkańców. Nasi Agenci
ponownie wyszli do nich z pytaniem, który pomysł podoba im się bardziej. Większością
głosów został wybrany klub filmowy.
18
2. LUBIECHOWA
2.1. PRZEBIEG BADAŃ
Po spotkaniu organizacyjnym pracowników Centrum Kultury, które obyło się
w
lutym,
przyszedł
czas
na
spotkanie
z
mieszkańcami.
Pierwsze
odbyło
się
21 kwietnia. Uczestniczyło w nim 20 osób. Przeprowadziliśmy je metodą „World Café”.
Na początku przedstawiliśmy ideę Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne.
Następnie zgromadzeni rozsiedli się do trzech stolików z rozłożonymi na nich arkuszami
papieru. Grupy wyszczególniały swoje pomysły na wydarzenia kulturalne, które powinny
odbyć się w najbliższym czasie w Lubiechowej. Każdy mógł napisać swoje spostrzeżenia.
Kiedy grupy skończyły pracować, osoby siedzące przy jednym stoliku przesiadały się do
kolejnego. W ten sposób mogły zapoznać się ze zdaniem innych oraz dopisać swoje uwagi do
danego pomysłu. Przez cały czas staraliśmy się zwrócić uwagę na zalety miejscowości oraz
ludzi, którzy tworzą lokalną społeczność.
Na zakończenie spotkania została skonstruowana ankieta, która w dalszej kolejności
trafiła do mieszkańców, którzy nie przybyli na spotkanie. Rozniosło ją 4 młodych
wolontariuszy. Za dwa dni ruszyli po odbiór wypełnionych kwestionariuszy. Niestety na
rozdanych 40, wróciło jedynie 10. Pytaliśmy o ulubione sposoby spędzania czasu wolnego,
o zainteresowania, o to, czego brakuje w Wiejskim Domu Kultury. Do kwestionariusza
dołączony był formularz wniosku, na którym należało krótko opisać swój pomysł. Takie
formularze, oprócz w ośrodku kultury, można było otrzymać w miejscowym sklepie oraz od
osób, które brały udział w pierwszym spotkaniu. Inicjatywy można było składać do 16 maja.
Wpłynęło 9.
16 czerwca odbyło się drugie spotkanie mieszkańców. Wzięło w nim udział 12 osób.
Wszystkim rozdaliśmy karty do z wymienionymi 9 pomysłami. Każdy oddał głos na
inicjatywę, która podobała mu się najbardziej. Następnie zgromadzeni spośród siebie
wyłonili komisję, która przeliczyła głosy. Okazało się, że dwa pomysły zdobyły jednakowo
dużą ilość głosów. Konieczne było drugie głosowanie – na jeden z dwóch najwyżej
ocenionych.
19
2.2. CO LUBIMY ROBIĆ W WOLNYM CZASIE, JAKIE MAMY ZAINTERESOWANIA
Ze względu na bardzo małą ilość zebranych ankiet, trudno wyciągnąć wnioski, które
można by odnieść do całej społeczności. Wymienimy jednak odpowiedzi, jakie padły.
Mieszkańcy Lubiechowej w wolnych chwilach chętnie zajmują się ogrodem,
pszczelarstwem, a także uprawianiem sportu. Ponadto czytają książki, rozwiązują krzyżówki
i oglądają telewizję. Lubią też szyć, haftować oraz majsterkować.
2.3. CZAS NA POMYSŁ!
Na pierwszym spotkaniu mieszkańców narodziło się mnóstwo pomysłów:
- Sylwester w Sierpniu – bal przebierańców,
- warsztaty wokalne,
- nauka tańca klasycznego i nowoczesnego,
- kurs Carving – zdobienie warzyw i owoców, wykonywanie ozdób z warzyw i owoców,
- warsztaty kulinarne – tradycyjne potrawy świąteczne, ciasta, ozdoby z warzyw i owoców,
- Mali Giganci w Lubiechowej – przegląd tańców lokalnej młodzieży i dzieci,
- przegląd teatralny, w którym nagrodą byłby wyjazd do teatru,
- warsztaty rękodzielnicze: zdobienie pisanek, haftowanie, szydełkowanie, kowalstwo
artystyczne,
- kurs pierwszej pomocy, sposoby alarmowania,
- nauka budowy wieńca, konkurs dożynkowy oraz wyjazd na dożynki regionalne,
- konkurs zespołów ludowych z terenu gminy – dorosłych oraz dzieci,
- pokaz mody emerytów i młodzieży,
- kurs makijażu, ozdabiania paznokci i modelowania włosów.
Część osób dających propozycje na spotkaniu nie chciała się zaangażować w ich
realizację, tłumacząc się brakiem czasu.
Poniżej prezentujemy listę pomysłów, które do nas wpłynęły. Można było na nie
głosować podczas drugiego spotkania mieszkańców;
- warsztaty kulinarne poświęcone tradycyjnym polskim potrawom świątecznym,
20
- międzypokoleniowe warsztaty kulinarne – tradycyjne przepisy i dawne obyczaje – starsi
przekazują wiedzę młodszym,
- kurs dekorowania potraw CARVING,
- warsztaty wykonywania wieńców dożynkowych – poznanie różnych metod zaplatania zbóż i
kwiatów,
- melodie pokoleń – występy ludzi w różnym wieku (od najstarszych do najmłodszych),
- dawne obyczaje imprez kulturalnych – opowieści o pieczeniu chleba, cist, gotowanie
potraw z uwzględnieniem tradycji różnych regionów,
- śpiewanie starodawnych piosenek,
- Dzień Rodziny, Dzień Babci i Dziadka,
- cykliczne spotkania tematyczne – np. wymiana przepisów, rozmowy o zdrowiu (odżywianiu,
ruchu, pielęgnacji urody), uprawach i pielęgnacji ogrodu.
Największą ilość głosów uzyskały warsztaty kulinarne poświęcone tradycyjnym
potrawom świątecznym oraz warsztaty wykonywania wieńców dożynkowych. W drugiej
turze zostały wybrane te pierwsze. Wspólnie zastanawialiśmy się nad tym, jak będzie
wyglądać realizacja zwycięskiego pomysłu. Mieszkańcy ustalili, że podczas ośmiu spotkań
będą nie tylko gotować, ale też wykonywać tradycyjne ozdoby świąteczne oraz, że
zorganizują kurs dekorowania potraw.
21
3. PODGÓRKI
3.1. PRZEBIEG BADAŃ
Przebieg badań w Podgórkach był bardzo podobny jak w Lubiechowej. Po spotkaniu
organizacyjnym pracowników, 18 kwietnia zwołaliśmy zebranie mieszkańców. Przyszło na nie
18 osób. Po zapoznaniu ich z ideą Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne, przystąpiliśmy
do losowania, które decydowało o składzie poszczególnych grup warsztatowych.
Mieszkańcy zasiedli przy pięciu stolikach, na których czekały rozłożone arkusze
papieru z pytaniem „Co powinno wydarzyć się w Podgórkach w najbliższym czasie?”. Przy
kawie, herbacie i ciasteczku debatowali nad odpowiedzią na to pozornie proste pytanie. Po
skończonych pracach, nastąpiło przemieszanie członków poszczególnych grup. Powstały
nowe. Mogły zapoznać się z pracą innych a do wyszczególnionych uprzednio inicjatyw każdy
mógł dodać swój komentarz. Na koniec odczytaliśmy głośno kilka zaproponowanych
wydarzeń i wspólnie skomentowaliśmy.
Zebranych poinformowaliśmy o naborze wniosków, w których trzeba opisać swój
pomysł, podając przy tym swoje dane kontaktowe. Każdy otrzymał formularz dla siebie i dla
znajomych. Poza tym można było się po nie zgłaszać do Świetlicy Wiejskiej. Były dostępne
także w miejscowym sklepie. Dołączyliśmy je także do 40 ankiet, które rozniosło
4 wolontariuszy. Pytania w kwestionariuszu dotyczyły sposobów spędzania wolnego czasu,
zainteresowań oraz tego, w jakich zajęciach w Świetlicy Wiejskiej chcieliby uczestniczyć.
Wolontariusze po dwóch dniach zbierali ankiety. Niestety wróciło jedynie 14. Pomysłów
zostało zgłoszonych 12.
19 czerwca odbyło się drugie spotkanie mieszkańców. Wzięło w nim udział 26 osób.
Po przedstawieniu wyników ankiet, każdy otrzymał kartę z wypisanymi inicjatywami.
Należało zaznaczyć tę jedną. Komisja powołana przez zgromadzonych przeliczyła głosy.
Druga tura nie była potrzeba.
22
3.2. CO LUBIMY ROBIĆ W WOLNYM CZASIE, JAKIE MAMY ZAINTERESOWANIA,
CZEGO NAM BRAKUJE
Podobnie jak w przypadku Lubiechowej, także w Podgórkach zgromadziliśmy za
mało danych, żeby odnosić je do ogółu społeczności. Wymieniamy jednak odpowiedzi, jakie
pojawiły się w kwestionariuszu ankiety.
Najwięcej osób odpowiedziało, że w wolnym czasie lubi uprawiać sport, inni
wymieniali oglądanie telewizji, czytanie książek i prace w ogrodzie. Jeśli chodzi
o zainteresowania - obok sportu pojawiła się m.in. historia i polityka, literatura, turystyka,
motoryzacja, taniec.
Przy podawaniu czego brakuje i co chętnie chcieliby zorganizować, mieszkańcy
najczęściej odpowiadali, że powinno być więcej zajęć sportowych i ruchowych. Doskwiera im
brak boiska do gry w piłkę nożną i siatkową, brak siłowni i zawodów sportowych. Z
przedsięwzięć kulturalnych wymienili jedynie warsztaty rękodzieła, warsztaty fotograficzne,
zajęcia taneczne i wokalne.
3.3. CZAS NA POMYSŁ!
Podczas pierwszego spotkania mieszkańców, zależało nam na tym, by obudzić
w ludziach kreatywności i zachęcić ich do zaangażowania. Narodziło się wiele pomysłów,
takich jak:
- piknik rodzinny,
- imprezy muzyczne/ dyskoteki,
- ZUMBA,
- warsztaty tańca nowoczesnego,
- zakończenie lata połączone z dwudniowym rajdem,
- oznakowanie szlaków,
- wytyczenie ścieżki edukacyjnej,
- wydanie publikacji na temat historii wsi,
- warsztaty teatralne,
- społeczna biblioteka/ punkt biblioteczny,
23
- warsztaty filmowe,
- dancing (zabawa dla dorosłych),
- warsztaty rękodzielnicze dla dzieci i dorosłych.
Wspólnie omówiliśmy niektóre z wymienionych pomysłów. Zachęcaliśmy do
opisania inicjatyw. Na te, które wpłynęły można było głosować podczas drugiego spotkania
mieszkańców. Oto one:
- warsztaty fotograficzne,
- wycieczka autokarowa,
- nauka języka niemieckiego od podstaw,
- nauka języka angielskiego od podstaw,
- wieczór kabaretowy,
- Zaduszki teatralne,
- warsztaty rękodzieła,
- uruchomienie punktu bibliotecznego,
- biesiada rodzinna (wakacje z rodziną),
- przegląd form teatralnych,
- rajdy rowerowe lub piesze (wytyczenie i oznakowanie szlaków),
- warsztaty kulinarne.
W wyniku głosowania, zdecydowaną większością głosów zwyciężyły warsztaty
rękodzieła. Będą adresowane do ludzi w różnym wieku. Będą obejmowały: haftowanie,
szydełkowanie, robótki ręczne, wykonywanie kwiatów i ozdób z bibuły. Mieszkańcy będą
tworzyć okazjonalne tradycyjne ozdoby związane ze świętami.
24
4. NOWY KOŚCIÓŁ
Pierwsze spotkanie z mieszkańcami w Nowym Kościele odbyło się 11go kwietnia
2015 w Wiejskim Domu Kultury. Po szczegółowym objaśnieniu programu Dom Kultury+
Inicjatywy Lokalne zostało przeprowadzone pierwsze badanie. Przybyli zostali poproszeni
o ocenienie pracy Wiejskiego Domu Kultury. Badanie to miało formę interaktywnej
infografiki. Na poziomym arkuszu papieru widniała oś symbolizująca skalę oceny. Po lewej
„1” miał oznaczać: bardzo słabo, zaś na końcu po stronie prawej „10” oznaczało: bardzo
dobrze. Uczestnicy spotkania otrzymali samoprzylepne karteczki i zadanie przyklejenia ich
w miejscu, które pokazałoby ich stosunek wobec pracy Domu Kultury. Nad osią widniało
pytanie: „Jak oceniasz pracę WDK?”. Prócz określenia swojego miejsca na osi mieszkańcy
mogli odnieść się do pytania pisząc uzasadnienie swojej oceny na własnej samoprzylepnej
kartce. Głosy plasowały się między 4, a 10, a przykładowe odpowiedzi to: „7 – działania ok,
współpraca z dziećmi, przez co wyciągnięcie ich od komputerów”, „7 – przydałoby się więcej
atrakcji dla dzieci i młodzieży”, „9 – wyposażenie WDK mogłoby być trochę ciekawsze jeśli
chodzi o rozrywkę, np. stół bilardowy”. Z badania wynika, że mieszkańcy są zadowoleni
z pracy Wiejskiego Domu Kultury, choć sądzą, że pewne aspekty mogłyby zostać
usprawnione – np. nowe, lepsze wyposażenie, inne godziny pracy, większe fundusze.
Kolejne badanie zostało przeprowadzone metodą „World Cafe”. Mieszkańcy
wylosowali swoje grupy za pomocą różnokolorowych karteczek, po czym zasiedli do stołów,
na których przyklejone były wielkie arkusze papieru. Na nich widniało pytanie: „Co powinno
wydarzyć się w Nowym Kościele?” Mieszkańcy wspólnymi siłami wypisali wszelkie inicjatywy,
które ich zdaniem powinny mieć miejsce we wsi. Grupy zamieniały się stołami, by móc
odnieść się do pomysłów poprzedników i dopisać nowe wnioski do wymienionych inicjatyw.
Wśród nich pojawiły się również pomysły sportowe oraz inwestycyjne, które mimo tego, że
nie mogą być sfinansowane w ramach niniejszego projektu, to stały się elementem szerszego
obrazu potrzeb społeczeństwa. Moderator spotkania – Instruktor Kultury z Nowego Kościoła
– stosował również metodę doceniającą. Jego zdaniem każdy pomysł zasługiwał na zapisanie
i wzięcie po uwagę. Warto nadmienić, że jeden z wyłonionych pomysłów doczekał się
realizacji za pomocą innego źródła finansowania niemal tuż po wyłonieniu. Pomysł dotyczył
wytyczenia pieszego szlaku turystycznego na szczyt leżący tuż przy Nowym Kościele. Trójka
25
mieszkańców zawiązawszy grupę nieformalną złożyła wniosek do Programu Działaj Lokalnie
i otrzymała dofinansowanie.
W ramach powyższego badania wyłoniono 30 pomysłów, które umieszczono na
ankietach. Były wśród nich pomysły sportowe oraz związane z inwestycjami. Instruktor
Kultury z Wiejskiego Domu Kultury w Nowym Kościele postanowił poddać pod głosowanie
wszystkie te inicjatywy, by mieć jak najszerszą wiedzę o potrzebach społeczności wsi. Wśród
mieszkańców wolontariusze roznieśli 200 ankiet. Zebrali 107. Efekty badania zostały
przedstawione na kolejnym spotkaniu mieszkańców Nowego Kościoła 27.06.2015.
Wyniki badań wskazały, że największe poparcie uzyskał pomysł związany
z zagospodarowaniem terenu boiska. Mieszkańcy otrzymali informacje dlaczego pomysł ten
nie zostanie zrealizowany w ramach niniejszego programu. Lokalny Instruktor Kultury
koordynujący projekt „Otwarte! Zapraszamy!” zapewnił jednak, że starania, mające na celu
realizację na terenie boiska zewnętrznej siłowni, będą trwały. Na drugim najwyżej
punktowanym miejscu znalazły się zajęcia językowe. Trzecie należy do opisanego powyżej
szlaku turystycznego. Dalszą punktację przedstawia tabelka znajdująca się poniżej:
26
Decyzją mieszkańców uczestniczących w drugim spotkaniu inicjatywą godną
sfinansowania będzie konglomerat pomniejszych pomysłów takich jak: Cykl warsztatowy +
impreza taneczna + festyn rodzinny + wakacyjny cykl „rękodzieło” + festyn czekoladowy.
Wszystko to ujęte zostanie w 3 dniowy FESTIWAL CZEKOLADY. Pomysł odnosi się do faktu,
iż przed II Wojną Światową w Nowym Kościele znajdowała się Fabryka Czekolady. Drugie
spotkanie zaowocowało również określeniem grupy 3 mieszkańców, którzy współtworzyli
plan realizacji inicjatywy. Grupę autorów tworzą: radny sołecki, działacz sportowy
z lokalnego klubu piłkarskiego oraz rękodzielniczka.
27
ZAKOŃCZENIE
Zdajemy sobie sprawę, że zorganizowane przez nas badania nie zostały
przeprowadzone na reprezentatywnej grupie mieszkańców i nie mogą odnosić się do ogółu
lokalnej społeczności. Mimo to pozwoliły uzyskać cenne informacje o ludziach, dla których
przecież działają ośrodki kultury.
Nieco zaskakującym jest fakt, że na prośbę o podanie pomysłu na inicjatywę
kulturalną, znaczna część osób (i to w każdej miejscowości) wymieniała zajęcia sportowe,
które nie są przedsięwzięciem kulturalnym. Widocznie stanowią dużą potrzebę, czego
mieszkańcy chcieli dać wyraz. Często padały też propozycje organizacji rajdów czy wytyczenia
szlaków
turystycznych.
Dowiedzieliśmy
się
co
jest
ważne
dla
mieszkańców
i zastanowimy się jak sprostać ich oczekiwaniom.
Udało nam się zidentyfikować także potrzeby kulturalne i wyłonić inicjatywy, które
wraz z mieszkańcami zrealizujemy w drugiej części zadania. Bardzo cieszymy się z kontaktu,
jaki udało nam się nawiązać z ludźmi. Liczyliśmy wprawdzie na większe zainteresowanie
i zaangażowanie, jako, że często słyszymy, że w okolicy „nic ciekawego się nie dzieje”. Na
plakatach informacyjnych zaznaczaliśmy, iż mieszkańcy mogą mieć wpływ na to, co wydarzy
się w ich miejscowości. W sytuacji, gdy trzeba wskazać konkrety, okazało się, że niektórzy nie
potrafią powiedzieć, czego tak naprawdę im brakuje, co chcą zmienić. Czasami też nie mają
ochoty albo w natłoku zajęć, nie mają czasu by się zaangażować.
Mamy nadzieję, że współpraca naszych ośrodków kultury z mieszkańcami gminy
będzie układać się jak najlepiej, co zaowocuje realizacją ciekawych projektów i pozwoli
zaktywizować lokalną społeczność i zacieśnić więzy między jej członkami.
28