opinia prawna - TEMIDA contra SM

18 marca 2015 r.
OPINIA PRAWNA
w przedmiocie uzasadnienia zarządu spółdzielni co do odrzucenia wniosku o przyjęcie
projektu uchwały do porządku Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni
W związku z pismem SM „Na Skarpie” z dn. 12.3.2015 znak W/1370/NO/15 dotyczącym
odrzucenia wniosku o przyjęcie do porządku obrad Walnego Zgromadzenia projektu uchwały
w sprawie zobowiązania Rady Nadzorczej Spółdzielni do zmiany zasad naliczania
wynagrodzenia członków Zarządu, należy stwierdzić jak następuje.
W przedmiotowym piśmie Zarząd informuje, że:
„projekt uchwały dotyczący zobowiązania Rady Nadzorczej Spółdzielni do zmiany zasad naliczania
wynagrodzenia członków Zarządu nie leży w kompetencjach Walnego Zgromadzenia, tylko Rady
Nadzorczej – zgodnie z §106 ust. 9 w związku z §101 ust. 1 pkt. 7 i 15 Statutu. Zakres kompetencji
Walnego Zgromadzenia ustalony jest zgodnie z treścią ustawy Prawo spółdzielcze i obowiązującego
statutu spółdzielni. Zakres ten ma charakter wyłączny tj. jeśli dane zagadnienie, na podstawie norm
ustawowych bądź statutowych, przekazano Walnemu Zgromadzeniu, to jedynie ten organ jest właściwy
do podejmowania decyzji w tym zakresie. Przekazanie określonego zakresu przedmiotowego do
kompetencji Walnego Zgromadzenia winno mieć również charakter wyraźny. Właściwości Walnego
Zgromadzenia muszą być oparte na wyraźnym zapisie ustawy bądź statutu. Nie wolno interpretować ich
rozszerzająco.”
Jak zatem należy rozumieć z pisma Zarządu, Walne Zgromadzenie Członków jest
ograniczone w swych decyzjach wyłącznie do zakresu określonego ustawą i statutem
Spółdzielni. Należy jednak podnieść, że ten ograniczony zakres działania nie może być
dorozumiany na podstawie przywołanego w treści pisma Prawa spółdzielczego ani statutu
spółdzielni, bowiem ani Prawo Spółdzielcze ani Ustawa o Spółdzielniach Mieszkaniowych, ani
także statut Spółdzielni Mieszkaniowej „Na Skarpie” nie określa w sposób definitywny
ograniczonego zakresu uprawnień Walnego Zgromadzenia Członków w stosunku do spraw
danej spółdzielni. Podkreślić należy zwłaszcza, że zgodnie z art. 36 §1 Prawa Spółdzielczego
a także §86 Statutu Spółdzielni „Walne zgromadzenie jest najwyższym organem spółdzielni.”
a zatem ma decydujące uprawnienia w zakresie każdego aspektu jej działania (pod
warunkiem poszanowania przepisów prawa ogólnego). Z tego względu opinia, że Walne
Zgromadzenie jest ograniczone w swoich decyzjach i ma określony zakres kompetencji, jest
zasadniczo błędna i niezgodna z powołanymi aktami prawnymi. Rażąco wadliwe jest
stwierdzenie, że projekt uchwały dotyczącej zobowiązania Rady Nadzorczej władna jest
rozpatrywać wyłącznie Rada Nadzorcza, bowiem to nie ona jest wobec siebie władzą
nadrzędną, lecz Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni.
Powołane w przedmiotowym piśmie zapisy Statutu SM „Na Skarpie” stanowią, że:
§106 ust. 9: „Z członkami Zarządu zatrudnionymi w spółdzielni Rada Nadzorcza nawiązuje stosunek
pracy, w zależności od powierzonego stanowiska, na podstawie powołania, umowy o pracę lub kontraktu,
stosownie do wymogów Kodeksu Pracy bądź umowy o zarządzanie spółdzielnią.”
§101 ust. 1. „Do zakresu działania Rady Nadzorczej jako organu statutowego spółdzielni należy: (...)
7/ podejmowanie uchwał w sprawach czynności prawnych dokonywanych między spółdzielnią,
a członkiem Zarządu lub dokonywanych przez spółdzielnię w interesie członka Zarządu
oraz reprezentowanie spółdzielni przy tych czynnościach.
Do reprezentowania spółdzielni wystarczy dwóch członków Rady przez nią upoważnionych,
15/ wybór Prezesa Zarządu oraz na wniosek Prezesa -wybór i odwołanie pozostałych członków
Zarządu,”
Nie można na podstawie powołanych zapisów stwierdzić, że Walne Zgromadzenie jest
ograniczone w swoich decyzjach dot. zaleceń i zobowiązań dla Rady Nadzorczej. Powołane
przepisy definiują wyłącznie określony zakres działania Rady Nadzorczej, nie likwidując przy
tym stosunku podrzędności Rady Nadzorczej wobec suwerennego i nadrzędnego zakresu
działania Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni.
Należy także zauważyć, że zgodnie z Art. 42 Prawa Spółdzielczego:
„§1 Uchwały walnego zgromadzenia obowiązują wszystkich członków spółdzielni oraz wszystkie jej
organy.
§ 2. Uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna.
§ 3. Uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godząca w interesy
spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu.
§ 4. Każdy członek spółdzielni lub zarząd może wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały.”
Jak zatem wynika z przytoczonego przepisu ustawy, Walne Zgromadzenie Członków może
podejmować wszelkie decyzje i uchwały dotyczące spółdzielni. Ustawodawca wyraźnie
zaznaczył, że walne zgromadzenie może podejmować nawet uchwały niezgodne z innymi
przepisami, z zastrzeżeniem ich nieważności w przypadku niezgodności z przepisami
wyższego rzędu. W tym świetle, oraz w świetle zapisu, że Walne Zgromadzenie jest
najwyższym organem spółdzielni, nie można zatem uznać, że Walne Zgromadzenie nie może
uchwalić uchwały o dowolnej treści, w szczególności dotyczącej zakresu działania Spółdzielni.
Zgodnie z Art. 83 Ustawy o Spółdzielniach Mieszkaniowych
10. Projekty uchwał i żądania zamieszczenia oznaczonych spraw w porządku obrad walnego
zgromadzenia lub jego wszystkich części mają prawo zgłaszać: zarząd, rada nadzorcza i członkowie.
Projekty uchwał, w tym uchwał przygotowanych w wyniku tych żądań, powinny być wykładane na co
najmniej 14 dni przed terminem walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części.
11. Członkowie mają prawo zgłaszać projekty uchwał i żądania, o których mowa w ust. 10, w terminie
do 15 dni przed dniem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Projekt uchwały
zgłaszanej przez członków spółdzielni musi być poparty przez co najmniej 10 członków.
12. Członek ma prawo zgłaszania poprawek do projektów uchwał nie później niż na 3 dni przed
posiedzeniem walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części.
13. Zarząd jest zobowiązany do przygotowania pod względem formalnym i przedłożenia pod
głosowanie na walnym zgromadzeniu projektów uchwał i poprawek zgłoszonych przez członków
spółdzielni.
Jak wynika z przytoczonego Art. 83 ustawy o Spółdzielniach Mieszkaniowych, Zarząd jest
bezwarunkowo zobowiązany wyłożyć projekt uchwały zgłoszony przez członka Spółdzielni
i ma przy tym określony jedynie bezwarunkowy obowiązek przygotowania wniosku pod
względem formalnym lecz nie merytorycznym.
Należy wskazać, że prawo nie przewiduje możliwości odrzucenia projektu uchwały
wniesionej na Walne Zgromadzenie z powodu jego rzeczywistych bądź domniemanych wad
prawnych. Odrzucenie wniosku członka spółdzielni złożonego w trybie Art. 83 ust. 10 Ustawy
o Spółdzielniach Mieszkaniowych stanowi naruszenie praw korporacyjnych wynikających
z członkostwa w Spółdzielni i jest nadużyciem kompetencji ze strony zarządu. Zarząd
spółdzielni ma inne uprawnienie w przypadku, gdy projekt uchwały jest sprzeczny z prawem
– uchwała sprzeczna z ustawą jest z mocy prawa nieważna (art. 42 §2 prawa spółdzielczego),
a zarząd może wystąpić z powództwem o stwierdzenie jej nieważności (art. 42 § 4 prawa
spółdzielczego).
Odnosząc się do konkretnego projektu uchwały, zgodnie z którym Walne Zgromadzenie
zobowiązuje Radę Nadzorczą do określenia zasad wynagradzania członków Zarządu, należy
uznać, że nie jest ono obarczone żadną wadą prawną. Warto przy tym zauważyć, że tak
przyjęta uchwała Walnego Zgromadzenia ma charakter zalecenia, które nie niesie dla Rady
Nadzorczej (a tym bardziej dla Zarządu) bezpośrednich konsekwencji prawnych w razie jej
niewykonania, z tym jednak obciążeniem, że niezrealizowanie takiej uchwały naraża Radę
Nadzorczą na krytyczną ocenę jej działania i skutkującymi tego konsekwencjami przy
kolejnym Walnym Zgromadzeniu.
Podsumowując, po uwzględnieniu przytoczonych przepisów Prawa Spółdzielczego oraz
Ustawy o Spółdzielniach Mieszkaniowych należy stwierdzić, że opinia, którą Spółdzielnia
Mieszkaniowa „Na Skarpie” przedstawiła, aby odrzucić wniosek członka spółdzielni złożony
w trybie art. 83 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, jest błędna i nie uwzględnia
obowiązujących przepisów prawa.