Convert Soup vase with a monogram of Prince Eustachy Erazm

Soup vase with a monogram of Prince Eustachy Erazm Sanguszko
• Author Johann Gottfried Schlaubitz (active: 1733—1771) and Christoph Hecker (active: 1751—
1784) • Date of production 1756—1766 • Place of creation Gdańsk, Poland • Dimensions height: 25.5 cm, length: 37 cm, width: 20 cm, weight: 2275 g (body: 1643 g, lid: 632 g) • ID no. MT.IV.103/a­b • Museum District Museum in Tarnów • Subjects daily life, at the table, famous people • Technique gilding, forging, chiselling, soldering, casting, engraving • Material silver • Collector exhibit from the collection of Sanguszko Princes • Object copyright District Museum in Tarnów • Digital images copyright public domain • Digitalisation RDW MIC, Małopolska's Virtual Museums project • Tags Sanguszkowie, szlachta, naczynie, 3D, zastawa stołowa, jedzenie Zestawy naczyń kompletowane były początkowo z przedmiotów wykonywanych w różnych miejscach, czasie i stylu. Dopiero w XVII i XVIII wieku zaczęły się pojawiać jednolicie dekorowane zastawy, zwane dziś serwisami. Aż do początku XIX wieku nie istniały także ścisłe reguły określające, jakie naczynia powinny wchodzić w skład takiego kompletu — zestawiano je zatem zgodnie z aktualną modą lub indywidualnymi upodobaniami zamawiającego.
Jednymi z najważniejszych elementów serwisu były teryny, czyli wazy na zupę i do podawania mięs w sosie, które weszły w skład serwisów w XVIII wieku. Prezentowany egzemplarz należy do srebrnej zastawy stołowej rodu Sanguszków. Powstał w Gdańsku, jako rezultat współpracy słynnego złotnika Johanna Gottfrieda Schlaubitza z jego byłym uczniem Christophem Heckerem.
Teryna o przekroju poziomym owalnym, na czterech nóżkach utworzonych z ornamentu rocaille w towarzystwie kwiatów i owoców u podstawy. Brzusiec gładki, po bokach dwa podłużne uchwyty z dużego grzebienia rocaille, dekorowane kaboszonami. Brzeg wazy o linii falistej, ujęty profilowaną taśmą. Pokrywa o wklęsło­wypukłym płaszczu, zwieńczona trójkątnym uchwytem z rocaille i ornamentu roślinnego. Na froncie przy brzegu wazy i pokrywy tarcza zwieńczona korona z monogramem „ES”, który odnosi się go księcia Eustachego Erazma Sanguszki (1768–1844).
W staropolskich siedzibach szlacheckich wspólne spożywanie posiłków i ich celebrowanie stanowiło bardzo ważny aspekt życia społecznego. Zwyczaje kulinarne nakazywały, aby gości podejmować przede wszystkim dużą liczbą potraw, mniejszą wagę przywiązywano zaś do ich wykwintności. Zmiana tych zwyczajów nastąpiła dopiero od XVIII wieku pod wpływem kuchni zachodnioeuropejskiej — zwłaszcza francuskiej — kiedy to ilość przeszła w jakość i zaczęto serwować znacznie lżejsze i bardziej wyszukane dania.
Charakterystyczną cechą polskiej kultury szlacheckiej tego okresu było zamiłowanie do przepychu oraz jego ostentacyjne manifestowanie. Wszelakie uroczystości i uczty okolicznościowe były doskonałą okazją, aby olśnić gości bogactwem stołu. Duża liczba naczyń znajdujących się w majętnych domach wynikała między innymi z tego, iż do każdego z licznych dań, serwowanych jedno po drugim w stosunkowo krótkim czasie, wymagana była czysta zastawa — brudnych naczyń nie myto i nie podawano powtórnie, gdyż nie starczyłoby na to czasu. Ponadto każde z dań przed podaniem należało odpowiednio ułożyć na półmisku i udekorować — co było czynnością bardzo czasochłonną i dokonywano tego przed ucztą, a nie w jej trakcie.
Elaborated by Łukasz Sęk (District Museum in Tarnów), editorial team of Małopolska’s Virtual Museums, © all rights reserved