Granica między terroryzmem a wojną będzie się zacierać. W

Granica między terroryzmem a wojną będzie się zacierać. W

Zagrożenia bronią masowego
rażenia we współczesnym
świecie
dr Jan Sarniak
Zagadnienia (treści programowe)
1.
v
v
v
2.
3.
Pojęcie i charakterystyka broni masowego rażenia
broń nuklearna
broń biologiczna
broń chemiczna
Ochrona przed bronią masowej zagłady
Biologiczne i chemiczne zagrożenia we współczesnym świecie –
przykłady użycia
4. Podsumowanie
Literatura
Podstawowa:
Gawliczek P., Terroryzm z wykorzystaniem broni masowego rażenia (megaterroryzm) jako
zagrożenie asymetryczne. Formy przeciwdziałania, Wyd. AON, Warszawa 2007.
Symonides J., Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, Wyd. Naukowe Scholar,
Warszawa 2010.
Chomiczewski K., Zagrożenia bioterroryzmem, „Przegląd Epidemiologiczny” nr 2/2003.
Koziej S., Strategiczne środowisko bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego w
okresie pozimnowojennym, (skrypt internetowy) www.koziej.pl , Warszawa 2010.
Madej M., Terroryzm międzynarodowy a kwestia użycia broni masowego rażenia, [w:]
Terroryzm w świecie współczesnym, (red) E. Śliwka, Warszawa 2004.
Durys P., Broń chemiczna. Działania na rzecz zakupu i eliminacji, Wyd. AON, Warszawa 2008.
Literatura
Uzupełniająca:
Pawłowski T., Broń masowego rażenia orężem terroryzmu, Wyd. AON, Warszawa 2004.
Krauze M., Proliferacja broni masowego rażenia – zagrożenia dla bezpieczeństwa globalnego i
lokalnego, Wyd. WICHiR, Warszawa 2010.
Krauze M., Bezpieczeństwo ekologiczne – zagrożenia, skutki i profilaktyka, „Zeszyty Naukowe
AON” nr 4/1994, Warszawa 1994.
Madej M., Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego,
Warszawa 2007.
Pieczywok A., Edukacja dla bezpieczeństwa wobec zagrożeń i wyzwań współczesności, Wyd.
AON, Warszawa 2012.
Kmiecik P., Zwalczanie terroryzmu w działaniach wojskowych nieregularnych, www.militis.pl .
Pojęcie i charakterystyka broni masowego rażenia
Granica między terroryzmem a wojną będzie się zacierać. W
konsekwencji zapobieganie i przeciwdziałanie terroryzmowi stanie się
o wiele ważniejsze w dziedzinie bezpieczeństwa i polityki obronnej.
Siły zbrojne będą musiały przystosować się do nowych okoliczności.
Zwiększy się więc rola jaką w zwalczaniu terroryzmu odegrają
dowódcy operacji specjalnych i siły, które im podlegają.
Priorytetem stanie się tworzenie specjalistycznych jednostek i
prowadzenie badań nad neutralizowaniem broni chemicznej i
biologicznej.
Cyt. za: Francois Heisbourg, Wojny, Wyd. Prószyński i Spółka, Warszawa 1998, s. 32.
Broń masowego rażenia - charakterystyka
W skrócie BMR, ABC, NBC, WMD (ang. - Weapon of Mass Destruction) – to współczesne środki rażenia
śmiertelnego lub obezwładniania organizmów żywych i częściowo sprzętu bojowego działające na
ogromną skalę (duże obszary) o potężnej sile rażenia i straszliwych skutkach.
BMR to obecnie najgroźniejsze współczesne środki wojskowe. Zagrażające życiu i zdrowiu
człowieka czynniki rażenia mogą utrzymywać się od kilkunastu dni aż do kilkudziesięciu lat. Użycie BMR
może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w środowisku naturalnym.
Nieproliferacja i zakaz użycia broni masowej zagłady, jako bezcelowe zniszczenia i cierpienia,
wynika ze zwyczajowych zasad prawa wojny oraz umów międzynarodowych.
Współcześnie podejmowane są próby uregulowania tego problemu drogą rokowań, zmierzających
do rozbrojenia. Niektóre państwa, mimo podpisania konwencji o zakazie rozszerzania broni jądrowej,
posiadania i stosowania broni chemicznej i biologicznej, po cichu ją łamią – produkując, posiadając i
przeprowadzając kolejne próby.
Broń jądrowa
•
•
•
•
•
To broń masowej zagłady – działanie rażące opiera się na energii wyzwalającej się podczas reakcji
jądrowych o charakterze wybuchowym.
Bojowe wykorzystanie tej broni (II wojna św. - Hiroszima i Nagasaki w sierpniu 1945r.)
spowodowało możliwość pokonać przeciwnika bez użycia dużych sił konwencjonalnych i stało się
elementem politycznym wywołania zimnej wojny między Zachodem a Wschodem.
Sposób użycia:
atak powietrzny przy użyciu samolotów (bomba lotnicza)
ostrzał artyleryjski (pociski z ładunkiem jądrowym)
atak podwodny lub nawodny (z udziałem okrętu wojennego)
atak rakietowy z głowicami jądrowymi
fugas atomowy (miny jądrowe)
Broń jądrowa
Czynniki rażenia:
o
o
o
o
o
§
§
§
fala uderzeniowa
promieniowanie przenikliwe
skażenie promieniotwórcze terenu
impuls elektromagnetyczny
promieniowanie cieplne (świetlne)
Strefy zniszczeń:
I strefa całkowitych zniszczeń - 5%
II strefa ciężkich zniszczeń – 20%
III strefa średnich zniszczeń – 75%
Broń biologiczna
Rodzaj broni, w której ładunkiem bojowym są mikroorganizmy chorobotwórcze, wirusy i toksyny
wytwarzane przez bakterie.
Można zastosować podczas ataku na pojedyncze osoby, grupy ludzi, oddziały wojskowe, a także
na ludność cywilną.
Celem ataku biologicznego mogą być także jednorodne uprawy roślin, bądź zwierzęta hodowlane.
Broń B charakteryzuje się małymi kosztami produkcji, krótkim okresem inkubacji, ogromną skutecznością
oraz słabą wykrywalnością.
Patogen – czynnik chorobotwórczy, ciało obce lub mikroorganizm wywołujący chorobę u danego organizmu –
np. wirusy, pasożyty itp. Same patogeny mogą być użyte w postaci suchej, płynnej, rozprzestrzenić się
przez wiatr, wodę, a także przez samoloty oraz pociski kierowane. Również można w sposób
niekonwecjonalny stosując dywersję (przez wysyłanie listów, zatruwanie ujęć wody) itp.
Zarazki mogą być zaszczepione owadom, gryzoniom i przez nie przenoszone na ludzi. Zakażenie ludzi,
zwierząt następuje w wyniku wdychania zarażonego powietrza, picie zatrutej wody, ukąszeń owadów i
przedostania się do organizmu bakterii przez śluzówkę, rany i inne uszkodzenia skóry.
Broń biologiczna
Ø
Ø
Ø
Ø
Ø
Ø
Ø
Jest to najbardziej przerażający rodzaj BMR, użyty masowo byłby niemożliwy
do opanowania. Powodowałby powolną, bolesną śmierć.
Przykłady broni biologicznej:
wąglik
wirus Ebola – występuje w Afryce, samoogranicza swoje rozszerzenie
ospa prawdziwa
malaria
Salmonella
wirus grypy
botulina (jad kiełbasiany)
Broń chemiczna
Bojowe Środki Trujące (BŚT) - to broń, której czynnikiem rażącym jest toksyczny
nadający się ze względu na właściwości do celów militarnych związek chemiczny lub jego
mieszanina.
BŚT – charakteryzuje bezpośrednie oddziaływanie na siłę żywą – osłabia i obezwładnia
zdolność bojową żołnierzy aż do śmiertelnego rażenia.
BŚT mogą występować w postaci gazu, cieczy, proszku – także jako aeorozole.
Rodzaje bojowych środków trujących:
q paralityczno-drgawkowe - najgroźniejszy rodzaj BŚT – powodują porażenie układu nerw.
przykłady: sarin, soman, tabun, v-gazy
q Ogólnotrujące – ogólne zatrucie drogami oddechowymi
np. kwas pruski, arsenowodór
Broń chemiczna
q
parzące
np. iperyt (gaz musztardowy), luizyt
q
q
q
duszące
np. fosgen, dwufosgen, cyjanowodór
drażniąco-łzawiąco
np. adamsyt, chloroacetofenon
psychochemiczne – związki o narkotycznym działaniu powodującym zaburzenia psych.
np. LSD-25, semyl, U-6056
Ochrona przed bronią masowego rażenia
ü
ü
§
§
§
§
§
§
Obrona przed bronią jądrową
Najszybszym sposobem ochrony przed skutkami broni jądrowej jest położenie się twarzą do ziemi,
zakrycie rękami twarzy i otwarcie ust, pamiętając o wykorzystaniu ukształtowania terenu; wzniesienia,
doły.
Zachowanie w terenie skażonym: Osoby, które ukryły się w budowlach ochronnych (bunkrach) nie powinny
wychodzić na otwartą przestrzeń do czasu odwołania alarmu przez służby ratownicze
Oznaki użycia broni biologicznej
Pojawienie się mgły, kurzu, dymu po przelocie nieprzyjacielskiego samolotu
Głuche odgłosy wybuchów
Masowy pomór zwierząt
Masowe występowanie niezwykle rzadkich chorób
Pojawienie się nagle dużej ilości gryzoni, insektów, lub organizmów rzadko spotykanych na danym terenie
Krople cieczy i dużo odłamków w miejscach wybuchów pocisków
Ochrona przed bronią masowego rażenia
Ochrona przed bronią biologiczną
•
•
•
•
v
v
v
v
v
utrzymanie higieny
profilaktyka medyczna
wykorzystanie dostępnych środków ochrony
odkażanie i leczenie
Ochrona przed bronią chemiczną
Oznaki użycia broni chemicznej
użycie amunicji innej niż wybuchowa
po przelocie nieprzyjacielskiego samolotu pojawił się dym, obłok mgły lub nieznana ciecz na liściach
zauważono martwych (porażonych) ludzi, padłe zwierzęta bez oznak urazów mechanicznych
zniszczona roślinność
nieprzyjacielscy żołnierze w maskach i odzieży ochronnej
Ochrona przed bronią masowego rażenia
v
v
wyczuwalny jest charakterystyczny zapach nieznanego pochodzenia
u wielu osób daje się zauważyć trudności z oddychaniem, łzawienie oczu, zawroty głowy,
mdłości, uczucie pieczenia skóry
Indywidualne środki ochrony przed skutkami broni chemicznej
q
q
q
q
q
maska przeciwgazowa
ogólnowojskowa odzież ochronna
lekka odzież ochronna
filtracyjna odzież ochronna
indywidualny pakiet przeciwchemiczny
Biologiczne i chemiczne zagrożenia we współczesnym
świecie (ćwiczenia konwersacyjne)
Zagadnienia do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Charakterystyka terroryzmu państwowego na przykładzie konfliktu rosyjsko-ukraińskiego
Profilaktyka antyterrorystyczna w Polsce i krajach Unii Europejskich
Przygotowanie służb państwowych do działań kontrterrorystycznych
Ochrona placówek oświatowych przed aktami o charakterze terrorystycznym
Charakterystyka ważniejszych organizacji i grup ekstremistycznych w świecie
Działania nieregularne sił zbrojnych w walce z terroryzmem
Użycie broni masowego rażenia w świecie i jej skutki
Obrona Cywilna w usuwaniu skutków BMR
Charakterystyka środków ochrony przed działaniem BMR
Zasady postępowania nauczyciela i uczniów podczas zamachu terrorystycznego w szkole
Summa summarum
Ze względu na skuteczność działania współczesne rodzaje broni masowego rażenia stanowią
poważne zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Także terroryści zakładają zastosowanie
takich środków przeciwko ludności cywilnej i wojsku.
Prawo międzynarodowe zabrania produkowania i stosowania broni masowej zagłady. Zostało to
określone w protokole podpisanym w 1925 roku w Genewie zawierającym uniwersalne standardy zakazu
użycia broni chemicznej. Również Konwencja o broni biologicznej z 1972 r. wprowadziła ograniczenie
dotyczące doskonalenia, produkcji i rozpowszechniania broni biologicznej. W 1983 r. 127 państw
podpisało konwencję o zakazie stosowania broni chemicznej. Jednak pomimo tego zakazu w wielu krajach
jest ona nadal produkowana oraz prowadzone są badania nad jej rozwojem.
Ważnym wydarzeniem w dziedzinie ograniczenia rozprzestrzeniania się broni masowego rażenia
było podpisanie 1lipca 1968 r. Układu o nieproliferacji broni jądrowej. Ten międzynarodowy traktat
zabraniał państwom posiadającym technologię produkcji broni jądrowej udostępniania jej innym krajom.
Ponadto zobowiązywał państwa nieposiadające tej broni do zaprzestania prób jej rozwoju.
Istotne znaczenie dla zachowania pokoju w świecie jest zwiększenie skuteczności międzynarodowej
kontroli nad zasobami broni masowej zagłady