E: etleszek kkkFK
Transkrypt
E: etleszek kkkFK
I. II. CZ INFORMACYJNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. INFORMACJE OGÓLNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.2. OKRES OBRACHUNKOWY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.3. ZABEZPIECZENIE PRZED NIEUPRAWNIONYM POWIELANIEM SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.4. ZABEZPIECZENIE WEJ CIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.5. ZABEZPIECZENIE ZBIORÓW DANYCH - ARCHIWACJA . . . . . . 1.1.6. ZABEZPIECZENIE PRZETWARZANIA - HASŁO . . . . . . . . . . . . . . 1.2. MODUŁY - BLOKI REALIZACYJNE SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. WYKAZ MODUŁÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.2. GRAFICZNY SCHEMAT MODUŁÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 1 2 FUNKCJE SZCZEGÓLNE I ZNACZENIE PRZYJ TYCH OKRE LE . 2.1. GRUPA RODZAJOWA DOKUMENTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. CHARAKTERYSTYKA KONT SYNTETYCZNYCH (KONT KSI GI GŁÓWNEJ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. AGREGACJA (DANYCH W EMITOWANYCH WYDAWNICTWACH) 2.4. SPECYFIKOWANIE (DANYCH W EMITOWANYCH WYDAWNICTWACH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5. KONTA ROZRACHUNKOWE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.6. KONTA ODSETKOWE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.7. SZTUCZNE ZBILANSOWANIE - FUNKCJA KONTA 999 . . . . . . . . . . . . 2.8. KSI GOWANIA AWANSEM - KSI GOWANIA ANTYCYPACYJNE . . . 2.9. FILTR - KLUCZ WYBORU „F” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.10. ZASADY EWIDENCJI KOSZTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.11. ZAMKNI CIE MIESI CA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.12. HASŁO DOST PU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.13. FUNKCJA STORNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 17 2 3 3 4 4 5 6 17 18 19 19 20 20 20 21 21 22 22 22 III. INSTALACJA SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 3.1. ZAINSTALOWANIE SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 3.2. INICJACJA SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 IV. DEFINIOWANIE PARAMETRÓW SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. UTWORZENIE ZBIORU KONT KSI GI GŁÓWNEJ - KONT SYNTETYCZNYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. TWORZENIE ZBIORÓW KONT KSI G POMOCNICZYCH - KONT ANALITYCZNYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. DEFINIOWANIE KONT ROZRACHUNKOWYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4. DEFINIOWANIE KONT ODSETKOWYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 24 25 25 25 4.5. 4.6. 4.7. 4.8. 4.9. 4.10. 4.11. 4.12. NAZWA I KONTO BANKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DEFINIOWANIE DNI DO ZAPŁATY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DEFINIOWANIE WARTO CI NOTY ODSETKOWEJ . . . . . . . . . . . . . . . . DEFINIOWANIE WARTO CI WEZWA DO ZAPŁATY . . . . . . . . . . . . . . DEFINIOWANIE WARTO CI POTWIERDZE SALD . . . . . . . . . . . . . . . . DEFINIOWANIE REJESTRÓW VAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DEFINIOWANIE GRUP RODZAJOWYCH DOKUMENTÓW . . . . . . . . . INNE DEFINICJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.12.1. WYDRUK KONTA KONTRAHENTA NA PRZELEWIE . . . . . . . 4.12.2. WYSZUKIWANIE KONTRAHENTA PO NUMERZE NIP (W REJ. VAT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.12.3. KSZTAŁT PRZELEWU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.12.4. POCZ TEK OKRESU OBRACHUNKOWEGO . . . . . . . . . . . . . . . 25 25 26 26 26 26 27 28 28 28 28 28 V. BIE 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6. 5.7. 5.8. 5.9. CA EKSPLOATACJA SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . WŁ CZENIE (URUCHOMIENIE) SYSTEMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . WPROWADZANIE DEKRETÓW (KSI GOWANIE DOKUMENTÓW) . . . WYJ CIE Z WPROWADZANIA (ZAKO CZENIE KSI GOWANIA) . . . . LAD KSI GOWY - ZBIÓR DEKRETÓW ZARACHOWANYCH . . . . . . . AKTUALIZACJA KARTOTEKI (DOPISANIE KSI GOWA ) . . . . . . . . . . TRANSFER DEKRETÓW Z INNYCH PODSYSTEMÓW . . . . . . . . . . . . . . ARCHIWOWANIE DANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ODZYSKIWANIE DANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZAMKNI CIE MIESI CA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 28 29 31 31 31 32 32 33 33 VI. BIE CA OBSŁUGA BAZY DANYCH (PRZEGL DANIE I WYDRUKI) 6.1. MODUŁ OBROTY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.1. PRZEGL DANIE JEDNEGO DOKUMENTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.2. PRZEGL DANIE DOKUMENTÓW MIESI CA . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.3. DZIENNIK OBROTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. MODUŁ STANY KONT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.1. PRZEGL DANIE STANÓW KONT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. EDYCJA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3. MODUŁ KOSZTY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4. MODUŁ TRANSAKCJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.1. ZMIANA IDENTYFIKATORA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.2. PRZEGL DANIE TRANSAKCJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.3. WYDRUK TRANSAKCJI NIEROZLICZONYCH (TBW-07) . . . . . 6.4.4. SPORZ DZANIE NOT ODSETKOWYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.5. WEZWANIA DO ZAPŁATY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 33 34 34 34 35 35 36 36 37 37 37 37 38 39 Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » VII. TABULOGRAMY - EMISJA DANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1. KARTOTEKA KONT ANALITYCZNYCH - KONT POMOCNICZYCH TBW-01 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2 ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KONT ANALITYCZNYCH TBW-02 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3. ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KONT SYNTETYCZNYCH TBW-03 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4. ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KONT ANALITYCZNYCH TBW-04 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5. RACHUNEK WYNIKÓW TBW-05 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.6. BILANS NETTO TBW-06 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.7. SPECJALIZACJA NIEROZLICZONYCH SALD - TRANSAKCJI TBW-07 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.8. SPECYFIKACJA OBROTÓW NA WYBRANYCH KONTACH TBW-09 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.9. REJESTR VAT TBW-10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.10. KSI GOWY LAD REWIZYJNY - ZBIÓR TRANSAKCJI ZARACHOWANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.11. DZIENNIK OBROTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.11.1. DZIENNIK OBROTÓW - dekretami: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.11.2. DZIENNIK OBROTÓW - dowodami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.11.3. DZIENNIK OBROTÓW - analitykami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.11.4. DZIENNIK OBROTÓW - syntetykami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.11.5. UZGODNIENIE OBROTÓW DZIENNIKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.11.6. ODTWORZENIE DZIENNIKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 42 43 43 43 43 44 44 44 VIII. ZAMKNI CIA ROCZNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1. DEFINIOWANIE KONT WYNIKOWYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2. DEFINIOWANIE MODYFIKACJI SCALENIOWEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3. MODYFIKACJA BILANSU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4. KOREKTA BILANSU OTWARCIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.5. KOREKTA BILANSU ZAMKNI CIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 45 45 46 46 46 40 40 41 41 41 41 41 42 42 Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » I. CZ INFORMACYJNA 1.1. INFORMACJE OGÓLNE 1.1.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU System informatyczny „Finansowo-ksi gowo-kosztowy-FK” jest przeznaczony do ewidencji i przetwarzania wchodz cych w zakres rachunkowo ci i wyra onych w pieni dzu zdzarze gospodarczych wyst puj cych w eksploatuj cym go podmiocie gospodarczym. Posiada on charakter uniwersalny, co oznacza, i mo e by eksploatowany w ka dych warunkach organizacyjnych u ytkownika, niezale nie od jego przynale no ci bran owej. Mo e wi c by eksploatowany w jednostkach przemysłowych, handlowych, budowlanych, usługowych, a tak e w jednostkach i zakładach bud etowych i administracji publicznej. Przyj ty w systemie sposób ewidencji i przetwarzania danych jest w pełni zgodny z ogólnie obowi zuj cymi zasadami w rachunkowo ci oraz obowi zuj cymi przepisami, a w szczególno ci z przepisami ustawy z dnia 29.09.1994 o rachunkowo ci (Dz. ustaw nr 121 z 1994,poz.591). System spełnia tak e wymogi okre lone w przepisach dotycz cych zasad ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług -VAT, zarówno w obszarze podatku naliczonego jak i nale nego, bowiem w chwili zapisu dokumentu zawieraj cego ten podatek tworzy wymagany przez przepisy Vat-owski rejestr zakupu lub sprzeda y i to bez potrzeby poddawania dokumentu powtórnej rejestracji. Realizowany jest za pomoc mikrokomputerów kompatybilnych z IBM. Mo e by eksploatowany w wersji autonomicznej, jednostanowiskowej jak równie w wersji wielostanowiskowej poprzez wł czenie w sie lokaln . Posiada rozwi zania umo liwiaj ce jego integracj z innymi systemami dziedzinowymi, takimi jak np. „PŁACE”, „FAKTUROWANIE”, „GOSPODARKA MATERIAŁOWA”, „ RODKI TRWAŁE” itp. Sposób integrowania systemu FK z systemami obsługuj cymi inne dziedziny tematyczne mo e by zorganizowany ró nie - w zale no ci od mo liwo ci technicznych lub uwarunkowa ekonomicznych u ytkownika. Mo e to by integracja automatyczna poprzez sieciowy (tak e modemowy) import danych z podrz dnie usytuowanych systemów b d podsystemów dziedzinowych jak równie mo e to si odbywa manualnie poprzez przenoszenie za pomoc no ników magnetycznych (dyskietek) zbiorów odpowiednio usystematyzowanych danych skopiowanych z tych podsystemów dziedzinowych. Mo na tak e przyj zasad , e ka dy z systemów dziedzinowych działa autonomicznie, odr bnie, za przenoszenie zagregowanych danych z innych systemów do FK odbywa si r cznie za po rednictwem klawiatury. Bez wzgl du na przyj t metod integrowania przetwarzania, systemu FK - ze wzgl du na jego funkcj w rachunkowo ci podmiotu gospodarczego - jest w tym procesie przetwarzania usytuowany nadrz dnie nad innymi systemami i nakierowany jest na przyjmowanie zbiorów danych z innych systemów dziedzinowych. Przyj te rozwi zania, zarówno w fazie projektowania systemu jak równie w fazie programowania spowodowały, i system FK charakteryzuje si cech tzw. przyjazno ci wobec u ytkownika, co w szczególno ci wyra a si tym, e wszystkie komunikaty, zarówno informacyjne jak i ostrzegawcze wy wietlane s na monitorze w j zyku polskim, a ponadto w ka dej fazie realizacji programu ukazuj si na monitorze instrukcje wskazuj ce jedynie mo liwe, alternatywne czynno ci słu ce poprawnemu przebiegowi procesu przetwarzania. Zatem mo e by wdro ony i efektywnie -1- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » eksploatowany przez osoby nie posiadaj ce adnego przygotowania informatycznego, a jedynie przeszkolenie operatorskie w rozmiarze kilku godzin. Do podstawowych, dodatnich cech charakterystycznych systemu FK mo na zaliczy w szczególno ci : - łatwo wdro enia i prostot obsługi eksploatacyjnej; - zmienn długo cyfrow indeksów kont analitycznych, dowolnie ustalon dla ka dego konta syntetycznego (w ramach przedziału : minimum 3 cyfry, maksimum 15 cyfr); - znaczny obszar ingerencji u ytkownika w definiowanie kształtu kont i nadawanie im okre lonego charakteru (bilansowe, b d wynikowe, a w tym obszarze - aktywne, pasywne, lub aktywno-pasywne), emitowanie wydawnictw, agregowanie i specyfikowanie elementów danych przetworzonych i okre lanie pewnych, warunków, od spełnienia których zale na jest realizacja, lub sposób realizacji pewnych fragmentów programu (np. minimalna kwota, od której maj by emitowane noty odsetkowe, wezwania do zapłaty i potwierdzenia sald, kształt rachunku wyników, posta bilansu netto itp.); - mo liwo si gania do najbardziej rozproszonych, zatomizowanych danych, i ich dowolne agregowanie oraz eksponowanie według czternastu dowolnie wybranych cech numerycznych; - mo liwo ustalenia (podgl d lub wydruk) w ka dym, dowolnie wybranym momencie wyniku działalno ci gospodarczej (rachunek wyników) w obr bie miesi ca sprawozdawczego lub roku obrachunkowego; - zapewnienie zgodno ci tzw. „kr gu kosztów” poprzez mo liwo zintegrowania ewidencji kosztów do rozliczenia w układzie rodzajowym z ewidencj kosztów rozliczonych w układzie kalkulacyjnym; - mo liwo ewidencjonowania kosztów usystematyzowanych do dowolnego szczebla analitycznego, np. do szczebla zlece produkcyjnych; - automatyczne rozliczanie i analiza sald na kontach rozrachunkowych poprzez kojarzenie elementów tych sald w oparciu o identyfikator rejestrowanej zaszło ci (np. numer faktury); - szereg zabezpiecze programowych wykluczaj cych bł dy w ewidencji lub utrat zbiorów; 1.1.2. OKRES OBRACHUNKOWY Naturalnym okresem obrachunkowym jest rok gospodarczy zgodny z rokiem kalendarzowym, jednak w szeregu przypadków (np. przedsi biorstwa rolne, przedsi biorstwa poddawane procedurze przekształceniowej itp.) okresie pocz tkowym nie musi by data 1 stycznia, a okresem zako czenia data 31 grudnia. Mo na stosowa dowolne okresy obrachunkowe definiuj c pierwszy i ostatni miesi c wybranego okresu obrachunkowego. Czynno ci tych dokonuje si w module ZMIANY SYSTEMU INNE DEFINICJE. Ze wzgl du na to, i nieprawidłowe okre lenie okresu obrachunkowego mogłoby rodzi nieporz dane skutki natury prawnej jak równie zakłóciłoby sprawny przebieg realizacji systemu - czynno ta zabezpieczona jest specjalnym hasłem dost pu i winna by dokonana przy udziale przedstawiciela autora systemu. 1.1.3. ZABEZPIECZENIE PRZED NIEUPRAWNIONYM POWIELANIEM SYSTEMU -2- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » System programowo zabezpieczony przed jego nieuprawnionym powielaniem oraz próbami rozszerzenia zakresu jego u ytkowania bez wiedzy i zgody wła ciciela praw autorskich, tj.S.P.I.I.-W. „POLISOFT". Nieuprawnione rozszerzenie zakresu u ytkowania oprócz skutków wynikaj cych z ustawy z dnia 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. nr 24 poz.83) spowoduje tak e po pewnym okresie poprawnego funkcjonowania pewne pocz tkowo niezauwa alne zmiany, a nast pnie b dzie powodował rozszerzaj ce niszczenie poszczególnych elementów zbiorów, a do pełnego ich zatarcia ł cznie ze zniszczeniem wszystkich zbiorów i programów rezyduj cych na dysku sztywnym (sformatowanie dysku). 1.1.4. ZABEZPIECZENIE WEJ CIA Wprowadzanie danych za po rednictwem klawiatury poddawane jest kilku fazom kontroli, a mianowicie automatycznemu sprawdzeniu, czy: - osoba wprowadzaj ca jest do tego uprawniona (korzysta z odpowiedniego hasła dost pu ogólnego lub hasła u ytkownika); - zadeklarowane konto analityczne mie ci si w syntetyce uprzednio zdefiniowanej i wprowadzonej do systemu; - konto,na którym ma si odby ksi gowanie zostało uprzednio utworzone; - długo konta (identyfikator numeryczny konta analitycznego jest zgodny z długo ci zdefiniowan przy instalacji systemu); - wprowadzone warto ci wzajemnie si bilansuj . Ponadto istnieje mo liwo optycznej kontroli poprzez porównanie nazwy konta okre lonej na dokumencie z nazw wy wietlon na monitorze. Niezale nie od wymienionych zabezpiecze system emituje tak e obligatoryjnie (z mo liwo ci zniesienia tego wymogu) raport wprowadzonych dekretów nazwany zbiorem transakcji zarachowanych lub ksi gowym ladem komputerowym, który to zbiór stanowi optycznie czytelne odwzorowanie operacji ksi gowych wprowadzonych do komputera i poddanych procesowi aktualizacji (dopisania). Dodatkow zalet tego wydawnictwa jest grupowanie obrotów z podziałem na sumy przypadaj ce na poszczególne konta syntetyczne. Rezygnacja z wydruku „zbioru transakcji zarachowanych” (komputerowego ladu ksi gowego) w fazie wprowadzania dekretów nie oznacza mo liwo ci jego uzyskania w nast pnych fazach eksploatacji systemu. Uzyskanie pełnej informacji o dekretach wprowadzonych jest mo liwe w ka dym momencie w module OBROTY PRZEGL DANIE. Mo liwo rezygnacji z wydruku równoczesnego z wprowadzaniem dekretów stwarza szans eksploatowania systemu tak e w przypadku braku drukarki, jej uszkodzenia czy tym podobnych przyczyn. 1.1.5. ZABEZPIECZENIE ZBIORÓW DANYCH - ARCHIWACJA Wszystkie dane wprowadzone do komputera podlegaj - po ich usystematyzowaniu w zbiory - zapisaniu na twardym dysku. Dla zabezpieczenia tych zbiorów przed utrat na skutek niekorzystnych zdarze , przewidziano mo liwo (która winna by dla zachowania bezpiecze stwa traktowana jako obligatoryjny wymóg) kopiowania tych zbiorów na dyskietkach, które b d traktowane jako dane archiwalne, umo liwiaj ce odtworzenie utraconych danych. Gwarancj bezpiecze stwa jest codzienne archiwowanie tu przed zako czeniem pracy i wył czeniem komputera. Najkorzystniej jest sporz dza równolegle dwa komplety -3- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » zbiorów archiwalnych. Kopiowanie w dniu nast pnym na dyskietkach z dnia poprzedniego (bez konieczno ci czyszczenia dyskietek) aktualizuje zbiory danych tworz c z nich aktualne. Niezb dnym wymogiem, warunkuj cym bezpieczn eksploatacj systemu jest porz dzenie kopii (i jej zachowanie) na koniec ka dego miesi ca, tu przed dokonaniem operacji zamkni cia miesi ca. Zaleca si tak e, aby komplety dyskietek zawieraj cych skopiowane zbiory danych na koniec miesi ca były przechowywane w ró nych miejscach i pod opiek ró nych, uprawnionych osób. 1.1.6. ZABEZPIECZENIE PRZETWARZANIA - HASŁO W celu zabezpieczenia procesu ewidencji i przetwarzania przed zniekształceniami spowodowanymi przez osoby nieuprawnione, a tak e w celu uniemo liwienia uruchomienia przez te osoby systemu - zastosowano hasłowe ograniczenia doj cia zarówno do systemu jak równie do niektórych, wa nych jego fragmentów. Ograniczeniem obj to m.in. : - uruchomienie systemu; - wprowadzenie konta syntetycznego i jego definiowanie w zakresie długo ci indeksu konta analitycznego, agregacji, specyfikacji, charakterystyki konta oraz jego pozycji na niektórych, emitowanych wydawnictwach; - usuni cie konta syntetycznego; - zdefiniowanie procentowej stawki odsetek za nieterminow regulacj nale no ci; - zdefiniowanie ilo ci dni do zapłaty jako normy ogólnie obowi zuj cej; - zdefiniowanie minimalnej kwoty, powy ej której system winien emitowa noty odsetkowe; - zdefiniowanie minimalnej kwoty, powy ej której system winien emitowa wezwania do zapłaty i potwierdzenia sald; - okre lenie, które konta maj by traktowane jako rozrachunkowe i odsetkowe; - zmiana nazwy banku i numeru głównego konta bankowego; - zamkni cie miesi ca i roku, modyfikacja BZ; - definiowanie postaci rejestrów VAT itp. Hasło ograniczaj ce zostaje ujawnione w trakcie instalacji systemu osobie wskazanej przez u ytkownika, a je eli instalacja nast puje bez udziału przedstawiciela producenta systemu, posiada ono posta okre lon w p. II.12 niniejszej instrukcji. Osoba uprawniona, znaj ca hasło mo e dokona zmiany jego brzmienia na nowe jednak czynno ta powinna by dokonywana rozwa nie : nowe hasło winno by zapami tane, poniewa utrata jego postaci uniemo liwi dalsz eksploatacj systemu i wymaga b dzie interwencji przedstawiciela S.P.I.-W."POLISOFT". 1.2. MODUŁY - BLOKI REALIZACYJNE SYSTEMU System informatyczny FK składa si z o miu modułów realizuj cych poszczególne funkcje programowe, a moduły te (bloki realizacyjne) odpowiednio zblokowane stanowi cało systemu w jego standardowej wersji podstawowej. Z systemu FK eksploatowanego w wersji autonomicznej nie jest mo liwe wył czenie którego kolwiek z modułów : system w wersji jednostanowiskowej funkcjonuje jako cało i wszystkie moduły s aktywne. Mo na jednak zrezygnowa z okre lonych funkcji systemu, tj. nie definiowa zakresu ich działania i z tego działania (przetwarzania) nie korzysta . -4- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » W sieciowej wersji systemu (równoczesna praca na wielu stanowiskach) mo liwe jest nadawanie ka demu stanowisku ró nego stopnia dost pu do okre lonego modułu, a zatem jest mo liwo stworzenia dla ka dego stanowiska ró nego zakresu (pełny lub ograniczony) eksploatacji systemu poprzez wył czenie prawa dost pu do okre lonego modułu lub jego składowej cz ci. Odbywa si to poprzez przydzielenie ka demu z u ytkowników odpowiedniego parytetu dost pu w granicach od 1 do 9. 1.2.1. WYKAZ MODUŁÓW 1.2.1.1. 1.2.1.2. 1.2.1.3. 1.2.1.4. 1.2.1.5. 1.2.1.6. 1.2.1.7. 1.2.1.8. Moduł Moduł Moduł Moduł Moduł Moduł Moduł Moduł ZMIANY OBROTY STANY KONT TRANSAKCJE KOSZTY WYNIKI ARCHIWACJA BILANS Uwaga : przedstawione powy ej moduły zostały uszeregowane w naturalnej kolejno ci ich działania, a nie w kolejno ci wykazanej na ekranie przedstawiaj cym główne menu systemu. Główne menu systemu przedstawia si nast puj co : TABELKA 1.2.1 NAZWA SYSTEM FINANS.-KSIEG. WERSJA 3.4.59 Rok przetwarzania 1997 U YTKOWNIKA Obroty Stany kont Bilans Koszty Transakcje Wyniki Archiwacja Zmiany WPROWADZANIE, PRZEGLADANIE I KOREKTA DEKRETOW WYBOR OPERACJI: klawisze lub pierwsza litera, akceptacja: , wyjscie: Esc -5- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » 1.2.2. GRAFICZNY SCHEMAT MODUŁÓW ZMIANY (1.2.1.1) Systemu Syntetyki Zakładanie Hasło Przegl danie Jednego konta Rodzaju kont Bilansowe rozliczeniowe Bilansowe aktywne Bilansowe pasywne Bilansowe aktywno-pasywne Wynikowe aktywne Wynikowe pasywne Wynikowe aktywno-pasywne Pozabilansowe Usuwanie kont Hasło Konto Wydruk Zmiana planu kont Hasło Powielanie kont Hasło Generowanie Definiowanie Rozrachunki Konta rozrach. Zakładanie Hasło Usuwanie Hasło -6- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Konta odsetkowe Zakładanie Hasło Usuwanie Hasło % odsetek Hasło Dopisywanie Kasowanie Dni do zapłaty Hasło Odsetki - min. Hasło Wezwanie - min. Hasło Salda - min. Hasło Konto i bank Hasło Rodz.obr.roku Tylko obr. roku Ł cznie z BO Zmiana hasła Hasło dotychcz. Hasło nowe Akceptacja Generowanie Hasło (spec.) Nr u ytkownika Akceptacja Rejestr VAT Edycja Hasło Przegl danie -7- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Konfiguracja Hasło Rejestry zakupu Rejestry sprzeda y Rejestry zakupu z importu Gr. rodzajowe Hasło Dopisanie Korekta Wydruk Usuni cie Inne definicje Konta Konto na przelewie Wł czony Wył czony Konfigur. przelewu Konto Nipu Pierwszy miesi c Hasło (spec) Zaznaczenie miesi ca Odtwórz indeksy (nast pi wyj cie z systemu) Sprawdz.dysk. Wł czony Wył czony Rodzaj archiwacji Archiw. Standardowa Kompresja warunk. Nap dy A: Pojemno B: Pojemno Sc. Format. Hasło Podaj cie k -8- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Automaty Edycja Hasło (spec.) Przegl danie Teksty Hasło Potwierdzenie sald Wezwania do zapłaty Sprz tu D wi k Wł czony Wył czony Sprawdzanie drukarki Spr. wł czone Spr. wył czone Linia wydruków Ilo Szeroko linii/str. papieru Papier w ski Papier szeroki Dysk Lokalizacja Kolor Podstawowy Uwypuklony Zasilanie Jest UPS Brak UPS Zapis parametrów Druku Zag szczony Normalny -9- Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » OBROTY (1.2.1.2) Wprowadz. obrotów Miesi c bie cy Akceptacja Miesi c nast pny Akceptacja Przegl d. obrotów Jeden dowód Miesi c Wskazanie dowodu Wszystkie dowody Miesi c Dziennik obrotów Data od - do Dekretami Dowodami Analitykami Syntetykami Odtwórz dziennik Wydruki Pozycje dowodów Miesi c Grupa rodzajowa Jeden dowód Sumy dowodów Miesi c Korekta BO Miesi c dokonania Zam. miesi ca Hasło Decyzja (2x) Korekta BZ Hasło - 10 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » STANY KONT (1.2.1.3) Przegl danie Obroty roczne Obroty miesi czne Bilans Otwarcia Plan kont Edycja Dopisanie konta Korekta Usuwanie kont Jednego konta Koniec usuwania Kontrahenci wyszukiwanie wg fragmentu nazwy kontrahenta - 11 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » TRANSAKCJE (1.2.1.4) Identyfikator Przegl danie TBW-07 specyfikacja nierozliczonych sald kont analitycznych Wersja podstawowa Wersja skrócona Wersja podstaw. z podsumowaniem Wersja skrócona z podsumowaniem Noty odsetkowe Przegl danie Druk not Zestawienie Wezw. do zapłaty Parametry Przegl danie Druk wezwa Zestawienie Potwierdzenie sald Nierozlicz. trans. w przedziale czasu Zakres dat KOSZTY (1.2.1.5) Rozwini cie menu zale y od sposobu zdefiniowania kosztów w module ZMIANY Identyfikator Definicje kont Formularz - 12 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » WYNIKI (1.2.1.6) TBW - 01 kartoteka kont analitycznych Cało -kolejno Zakres Cało -alfabet. Zakress Konta rozr.-kolejno Zakres Konta rozr.-alfabet. Zakres TBW - 02 zestaw. obrotów i sald kont analitycznych Konta bilansowe Cało Zakres Ilo egzempl. Ilo egzempl. Tylko salda Zakres Konta pozabilans. Ilo egzempl. TBW - 03 zestaw. obrotów i sald kont syntetycznych Zakres Ilo egzempl. TBW - 04 zestaw. obrotów i sald konta syntet. XXX na okre lony dzie Cało Konto syntet. Ilo egzempl. Tylko salda Konto syntet. Ilo TBW - 05 egzempl. rachunek wyników Za miesi c Za rok Miesi c awansem Rok awansem - 13 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » TBW - 06 bilans netto Ilo egzempl. TBW - 09 specyfikacja obrotów na kontach z wybranego przedziału Okres Zakres kont TBW - 10 rejestr VAT Przegl danie Wybór rejestru Miesi c Wydruk Wybór rejestru Miesi c Zestawienie Wybór gr. rej. Miesi c TBW - 11 specyfikacja porównawcza przeksi gowanych kosztów - 14 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » ARCHIWACJA (1.2.1.7) Kopiowanie Nap d A, B Cało Akceptacja Selekcja Zbiór Akceptacja Odzysk Hasło Nap d A, B Cało Akceptacja Obroty Akceptacja Czyszczenie Nap d A, B Akceptacja Formatowanie Nap d A, B Akceptacja Transfer Wybór systemu Nap d A, B, X Akceptacja Test transferu - 15 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » BILANS (1.2.1.8) Hasło Definicje Konta wynikowe Zakładanie Przegl danie Konta do scalenia Zakładanie Przegl danie Modyfikacja - 16 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » II. FUNKCJE SZCZEGÓLNE I ZNACZENIE PRZYJ TYCH OKRE LE 2.1. GRUPA RODZAJOWA DOKUMENTÓW No nikami danych na wej ciu, zarówno w systemie eksploatowanym autonomicznie jak i sieciowo mog by informacje pochodz ce z dokumentów ródłowych (dokumentów pierwotnych) jak równie usystematyzowane zbiory danych z ewidencji rejestrowej lub z podsystemów dziedzinowych, przenoszone r cznie lub za po rednictwem no ników magnetycznych. Grupa rodzajowa okre la zatem rodzaj dokumentów ródłowych poddanych ksi gowaniu, lub wyró nia ródło, z którego pochodz dane zagregowane. W systemie przewidziano mo liwo stosowania dowolnego grupowania dokumentów w ramach 100 grup (od 00 do 99) z nast puj cymi ograniczeniami: - grupa rodzajowa 00 zarezerwowana jest dla korekty bilansu otwarcia; - grypy rodzajowe od 50 do 59 umo liwiaj ewidencj kosztów rozliczonych w ramach zespołu „5” bez konieczno ci przywoływania kont zespołu „4” (dla u ytkowników systemu, którzy nie ewidencjonuj kosztów w układzie rodzajowym); - grupy rodzajowe od 90 do 99 umo liwiaj ewidencj kosztów rodzajowych na kontach zespołu „4” bez konieczno ci przywoływania kont zespołu „5” (dla u ytkowników, którzy ewidencjonuj koszty wył cznie w układzie rodzajowym). U ytkownicy systemu, którzy ł cz dokumenty ró nych rodzajów i tworz z nich tzw. bilanse dzienne mog znakowa te dokumenty numerami grup rodzajowych (od 01 do 31) odpowiadaj cymi dacie ka dego z tych bilansów. Przykładowe przyporz dkowanie numerów grup rodzajowych poszczególnym rodzajom dokumentów mo e by nast puj ce: grupa rodzajowa 01 = dokumenty kasowe grupa rodzajowa 02 = dokumenty bankowe grupa rodzajowa 03 = dokumenty zakupu materiałów grupa rodzajowa 04 = dokumenty zakupu usług . . grupa rodzajowa 50 = rozliczenie kosztów wydziałowych grupa rodzajowa 51 = rozliczenie kosztów ogólnych itp. Kolejno przyporz dkowania grup rodzajowych do okre lonego rodzaju dokumentów jest absolutnie dowolna. Grupy rodzajowe mog tak e by u yte dla wyodr bnienia ksi gowa dokumentów dokonanych w odr bnych rejestrach pomocniczych lub ksi gach wyodr bnionych. Mog te słu y wyodr bnianiu dokumentów pochodz cych z ró nych oddziałów i zakładów podległych u ytkownikowi systemu. 2.2. CHARAKTERYSTYKA KONT SYNTETYCZNYCH (KONT KSI GI GŁÓWNEJ) Dla okre lenia cech charakterystycznych kont syntetycznych (kont ksi gi głównej) u yto umownych, jednocyfrowych oznacze w granicach od 1 do 8. Dla scharakteryzowania cech poszczególnych kont przyj to nast puj ce oznaczenia cyfrowe i słowne: - 1 - „konta rozliczeniowe” - s to konta, na których na koniec okresu obrachunkowego (np. na koniec miesi ca) nie powinno wyst pi saldo. Konta - 17 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » takie w wydawnictwie „Bilans netto” - TBW-06 wykazywane s na pocz tku i cecha ta ułatwia wykrycie bł du, np. saldo na koncie 550, które (wg przyj tych zasad wewn trznych) winno by co miesi c całkowicie rozliczone; - 2 - „konta bilansowe aktywne” - oznacza, e wszystkie salda na kontach analitycznych tego konta syntetycznego wyst puj po stronie winien, a ewentualne saldo kredytowe - b dzie wykazane po stronie debetowej ze znakiem ujemnym; - 3 - „konto bilansowe pasywne” - oznacza, e wszystkie salda kont analitycznych w ramach tego konta syntetycznego s kredytowe, a ewentualne saldo debetowe zostanie wykazane po stronie ma ze znakiem ujemnym; - 4 - „konto bilansowe aktywno-pasywne” - oznacza, e w zestawieniach obrotów i sald - salda zostan wykazane odr bnie, stosownie do ich charakteru i odr bnie zostan podsumowane; - 5 - „konta wynikowe aktywne” - oznacza, e salda tych kont nie wchodz bezpo rednio do bilansu netto, lecz wyst puj w nim jako konta zmniejszaj ce wynik bilansowy; - 6 - „konta wynikowe pasywne” - oznacza, e salda tych kont nie wchodz bezpo rednio do bilansu netto, lecz wpływaj na zwi kszenie wykazanego w tym bilansie wyniku finansowego; - 7 - „konta wynikowe aktywno-pasywne” - salda tych kont nie wchodz bezpo rednio do bilansu, a ró nicuj wynik finansowy stosownie do tego, czy s debetowe, czy te kredytowe; - 8 - „konta pozabilansowe” - salda tych kont nie wchodz do bilansu, a ewidencja na nich mo e by tylko jednostronna. Charakterystyka kont syntetycznych okre la si w trakcie budowy tablicy kont ksi gi głównej, w której to tablicy okre la si tak e kształt bilansu netto oraz kształt rachunku zysków i strat. 2.3. AGREGACJA (DANYCH W EMITOWANYCH WYDAWNICTWACH) Poj cie „agregacja” przyj to dla funkcji wynajdowania danych zamieszczonych w rozproszonych zbiorach, ich grupowania i sumowania według okre lonej cechy (lub cech) zawartych w identyfikatorze konta syntetycznego. Przyj te rozwi zania pozwalaj na trzyszczeblow agregacj danych w wydawnictwach (np. TBW-02 - zestawienie obrotów i sald kont analitycznych) emitowanych przez system. Zmiana zasad agregowania danych, czyli sposobu grupowania ich według okre lonych cech numerycznych jest mo liwa w ka dym, dowolnie wybranym momencie. Agregacj okre la si ilo ci cyfr, które - je eli ulegn zmianie, spowoduj automatyczny wydruk warto ci przyporz dkowanych temu przedziałowi cyfrowemu. Dla przykładu: W obr bie konta 501, w którego strukturze kont analitycznych przyj to jedena cie cyfr i cyfry te oznaczaj np.: 501 - x - xx - xxx - xx składnik kalkulacyjny kosztów numer zlecenia numer wydziału numer zakładu - 18 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » przyj to agregacj 1 - 2 - 3 pierwszy szczebel agregacji (*) drugi szczebel agregacji (**) trzeci szczebel agregacji (***) wydruk danych (np. TBW - 02 - zestawienie obrotów i sald kont analitycznych) b dzie miał posta nast puj c : 501 - 1 - 01 - 123 - 01 - Zakł.1, Wydz.01, zlec.123 - Mat. bezp. 501 - 1 - 01 - 123 - 02 - Zakł.1, Wydz.01, zlec.123 - Płace bezp. 501 - 1 - 01 - 123 - 03 - Zakł.1, Wydz.01, zlec.123 - Narzuty 501 - 1 - 01 - 123 - 04 - Zakł.1, Wydz.01, zlec.123 - Inne koszty . . . 501 - 1 - 01 - 123 - 99 *** - suma zlecenia nr 123, je eli nast pne dane dotycz zlecenia o wy szym oznaczeniu ** - suma wydziału 01, je eli nast pne dane ju tego wydziału nie dotycz * - suma zakładu nr 1, je eli nast pne dane dotycz innego zakładu - suma konta syntetycznego 501 Zdefiniowany przez u ytkownika sposób agregacji determinuje ponadto posta drukowanego indeksu konta, którego dotyczy. Np. analityczne konto 50110112301 przy agregacji 123 przedstawione b dzie na wydruku w postaci 501-1-01-123-01. 2.4. SPECYFIKOWANIE (DANYCH W EMITOWANYCH WYDAWNICTWACH) Definiowany przez w opcji „ZMIANY” klucz specyfikacji jest dwuszczeblowy i odnosi si do cyfr identyfikatora konta stoj cych na najni szych pozycjach dziesi tnych tego identyfikatora. Pozwala on na grupowanie w obr bie danego konta syntetycznego danych okre laj cych np.wielko składników kalkulacyjnych kosztów w obr bie konta syntetycznego niezale nie od tego, ile przedziałów konto to zawiera. Przyj ty klucz specyfikacji np. 02 dla konta 501 podanego jako przykład w poprzednim punkcie (II.3) spowoduje, e na ko cu wydruku zestawienia obrotów i sald pojawi si ł czne sumy dla poszczególnych składników, np. 01 - materiały bezpo rednie 02 - płace bezpo rednie 03 - narzuty 04 - inne koszty Obejmowa one b d kwoty ł czne dla wszystkich zlece wydziałów i zakładów zaewidencjonowane w obr bie konta 501. Funkcja ta (podobnie jak klucz agregacji) mo e by zmieniona przed ka dym, kolejnym wydrukiem. 2.5. KONTA ROZRACHUNKOWE S to dowolnie wybrane konta, w obr bie których salda b d automatycznie rozliczane w obr bie identyfikatora, którym mo e by numer faktury, noty ksi gowej, kontraktu - 19 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » itp. odniesienia wyra onego w postaci liczby lub znaków alfanumerycznych, a pojemno tego pola wynosi 8 znaków. Rozliczenie mo e nast pi w drodze skojarzenia dwóch, równych sobie wielko ci po stronie aktywów i pasywów, lub poprzez porównanie sum, uprzednio zagregowanych w obr bie tego samego identyfikatora zarówno po stronie aktywów jak i po stronie pasywów. Pełne rozliczenie, niezale nie od czasu, w którym nast powało ksi gowanie cz ci składowych nast pi wówczas, kiedy w obr bie tego samego identyfikatora sumy zaksi gowane po stronie aktywów zrównaj si z sumami zaksi gowanymi po stronie pasywów. 2.6. KONTA ODSETKOWE S to takie konta rozrachunkowe (p.II.5) dla których system tworzy odr bny zbiór płatno ci nie opłaconych w okre lonym terminie. Odsetki mog by naliczane według zmiennych stóp procentowych. 2.7. SZTUCZNE ZBILANSOWANIE - FUNKCJA KONTA 999 Zgodno dwustronnych obrotów wprowadzonych z dokumentów ródłowych lub z magnetycznego no nika danych poddawana jest automatycznej kontroli systemu i wielko ci te jak równie ró nica pomi dzy nimi wy wietlane s w trakcie wprowadzania w prawym , górnym rogu ekranu. Ka dy przypadek najmniejszej nawet niezgodno ci uniemo liwia wyj cie z fazy wprowadzania. Je eli jednak przy wprowadzaniu dokumentu składaj cego si z wielu dekretów analitycznych wyst pi bł d zgodno ci obrotów, a osoba wprowadzaj ca dane nie posiada wiedzy umo liwiaj cej usuni cie bł du - mo liwe jest tak e uzyskanie tej zgodno ci przez automatyczne zaliczenie ró nicy na konto 999, które nosi nazw „raport bł dów”. Analityczne konto 999xx tworzy si automatycznie i odr bnie dla ka dej grupy rodzajowej dokumentów przyjmuj c jako czwart i pi t cyfr identyfikatora dwucyfrowy numer grupy rodzajowej dokumentów, z których ksi gowania bł d powstał. Wyst powanie nierozliczonego salda na koncie 999xx wy wietlane jest w rodkowej, głównej cz ci ekranu. Zamkni cie miesi ca przy istnieniu jakiegokolwiek salda w obr bie syntetycznego konta 999 jest niemo liwe. 2.8. KSI GOWANIA AWANSEM - KSI GOWANIA ANTYCYPACYJNE Wprowadzanie danych dotycz cych miesi ca nast pnego powinno w zasadzie rozpocz si po uprzednim zamkni ciu miesi ca poprzedniego. Je eli jednak z okre lonych przyczyn poprzedni miesi c nie mo e by zamkni ty, a przestój we wprowadzaniu nie jest wskazany, mo liwe jest wprowadzanie obrotów dotycz cych nast pnego miesi ca poprzez wybór tego miesi ca (kursorem lub liczb ). Wprowadzone dekrety dotycz ce miesi ca nast pnego nie s jednak poddawane procesowi aktualizacji, tj. nie powoduj zmiany stanów poszczególnych kont. Podlegaj zapisaniu w odr bnym zbiorze (OBRROBxx.xx), a ich doliczeniu do „kartoteki”, czyli poddanie procesowi aktualizacji stanów nast pi z chwil zamkni cia miesi ca bie cego. Wyj tek stanowi zbiór „TRANSAKCJE”, w którym to zbiorze - 20 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » dopisywane s tak e ksi gowania antycypacyjne i mog by ogl dane i drukowane, a wyró nienia ksi gowania awansem oznaczone s gwiazdk . Ksi gowania awansem mog by wyodr bnione tak e w rachunku zysków i strat (Moduł WYNIKI TBW-05) oraz w dzienniku obrotów (Moduł OBROTY PRZEGL DANIE DZIENNIK OBROTÓW). Rozwi zanie to uelastycznia funkcjonowanie systemu i eliminuje przerwy i opó nienia, jakie mogłyby powsta na skutek nieterminowego dopływu niektórych dokumentów ródłowych lub zbiorów wst pnie przetworzonych. 2.9. FILTR - KLUCZ WYBORU „F” Jest to funkcja przy pomocy której mo na si ga do rozproszonych danych i agregowa je (w module STANY KONT PRZEGL DANIE) według jednej lub kilku znaków cyfrowych zawartych w (maksymalnie 15-cyfrowych) identyfikatorach okre lonego konta syntetycznego lub grupy kont. Np. przy zało eniu, e wszystkie konta zespołu 5 posiadaj jednakow długo , a na miejscu 7 i 8 znajduje si oznaczenie składnika kalkulacyjnego (np. 07-amortyzacja), to poprzez wci ni cie klawisza „F” oraz wypalcowanie 5xxxxx07 uzyskamy informacj o wysoko ci amortyzacji zarachowanej na wszystkie konta zespołu 5, za wci ni cie np. klawisza „F” oraz cyfry 3 i po u yciu klawisza ENTER uzyskamy dane o wszystkich kontach zespołu 3. Dane tak wyeksponowane mo na ogl da , sumowa i drukowa . 2.10. ZASADY EWIDENCJI KOSZTÓW W systemie przyj to mo liwo ewidencji kosztów trzema ró nymi metodami: a) Ewidencja kosztów wył cznie w układzie rodzajowym, jednak z mo liwo ci agregowania tych kosztów (poprzez definiowanie struktury ich kont) do szczebla miejsca powstawania, np. 401 - 501 - 123 - 01 składnik kosztów (np. mat. bezpo rednie) numer zlecenia w ramach konta 501 konto kosztów produkcji konto syntetczne kosztó rodzaj. (np. MATERIAŁY) b) W przypadku takiej metody ewidencji wyst puj pewne ograniczenia organizacyjne, a mianowicie takie, e zakres grup rodzajowych dla dokumentów, z których wynikaj koszty ogranicza si do 10 (od 90 do 99). Poprzez wła ciw definicj charakteru konta w zakresie agregacji (np 3-3) mo na automatycznie uzyska ( w podanym przykładzie) sum kosztów poniesionych na zlecenie nr 123 (i ka de inne), na konto 501 oraz na całe konto 401, a w ramach zdefiniowanej specyfikacji (0-2) tak e sum kosztów wyodr bnionych składników rodzajowych. Ewidencja kosztów wył cznie w układzie kalkulacyjnym, jednak z mo liwo ci agregowania tych kosztów do szczebla składników rodzajowych, np: 501 - 401 - 123 - 01 - 21 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » składnik kosztów rodzaj. (np. mat. bezpo r.) numer zlecenia w ramach konta 501 konto rodzajowe kosztów(np. MATERIAŁY) konto kosztów produkcji c) 2.11. Przy wyborze tej metody stosuje si grupy rodzajowe dokumentów od 50 do 59, ale mo liwa jest agregacja kosztów zarówno na szczeblu MPK (zlecenie nr 123 w ramach konta 501) jak równie uzyskanie informacji o stanie kosztów w ramach konta 501 i wyspecyfikowanie składników rodzajowych. Dwuszczeblowa (za pomoc jednokrotnego palcowania kwoty) ewidencja kosztów tj. równoczesny zapis na kontach zespołu 4 i zespołu 5 z automatycznym zapisem na koncie 490. Klasyfikacja w ramach kosztów rozliczonych mo e by odr bna od przyj tej na poziomie kosztów rodzajowych. ZAMKNI CIE MIESI CA Jest to funkcja organizacyjno-porz dkowa polegaj ca na wyzerowaniu obrotów z obszaru „Obroty miesi ca” i zgłoszeniu aktywnego przyjmowania zapisów ksi gowych, które maj by zarachowane do obrotów miesi ca nast pnego. Funkcja ta jest nieodwracalna z poziomu obsługi operatorskiej systemu. 2.12. HASŁO DOST PU Jest to funkcja ograniczaj ca osobom nieuprawnionym prawo dost pu do niektórych opcji wybranych modułów. W wersji handlowej (instalacyjna posta systemu) hasło to posiada brzmienie marek, które mo e i powinno by zmienione (w module ZMIANY HASŁO) na takie brzmienie (w ramach 10 znaków alfanumerycznych), które zapewni stosowne bezpiecze stwo dost pu. W wersji sieciowej ka dy z u ytkowników winien mie hasło odr bne: wywołanie pracy na innym stanowisku przy mianowaniu tego samego hasła nie jest mo liwe. 2.13. FUNKCJA STORNA Usuwanie wprowadzonych dekretów (zarówno w obszarze ksi gowania obrotów miesi ca bie cego jak i ksi gowania awansem) jest mo liwe jedynie do czasu, kiedy uzgodnione obroty strony debetowej i kredytowej zostan poddane tzw. aktualizacji. Aktualizacja nast puje w momencie wyj cia z ksi gowania b d przej cia do ksi gowania nast pnego dokumentu. Po wyj ciu z ksi gowania danego dokumentu zapis, nawet obarczony bł dem (ale pod warunkiem, e obroty stron si bilansuj , bo wtedy wyj cie nie jest mo liwe) podlega wpisaniu do odpowiedniego zbioru magnetycznego i ulegnie proceduralnemu przetworzeniu. Bł dny dekret zostanie tak e umieszczony w drukowanym zbiorze TAB-01 „zbiór transakcji zarachowanych” czyli w ksi gowym ladzie komputerowym. Wyeliminowanie skutków bł dnego zapisu jest mo liwe przez powtórzenie go na tych samych kontach ze znakiem ujemnym (znak minus nale y wcisn przed palcowaniem kwoty). 2.14. DODATKOWE DEKRETY W DOKUMENCIE ZAKTUALIZOWANYM - 22 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Dla łatwej identyfikacji zapisów ksi gowych z fizycznymi (lub przekazywanymi w ramach transferu - magnetycznymi) dokumentami ródłowymi zastosowano - w ramach ka dej grupy rodzajowej (p.2.1.) bie c numeracj dokumentów. W ramach ka dej grupy rodzajowej (odr bny charakter dokumentów, odr bny segregator, odr bny obszar archiwacji) system prowadzi numeracj narastaj c , proponuj c w ka dym nast pnym miesi cu nr 1 jako pierwszy. W przypadku przyj cia przez u ytkownika takiego sposobu oznaczania dokumentów, identyfikacja odbywa si przez sprawdzenie: GRRODZ - DATA - Nr dowodu - Lp , co oznacza: liczba porz dkowa dekretu w ramach dokumentu zaliczonego do danej grupy rodzajowej w okre lonej dacie. kolejny nr dowodu w okre lonej grupie rodzajowej danego miesi ca. data dokumentu, zdarzenia gospodarczego lub zarachowania (wg uznania u ytkownika). nr grupy rodzajowej (identyfikacyjny charakter dokumentów). Propozycja systemu nadania kolejnego numeru wprowadzanemu dokumentowi mo e by zmieniona przez wypalcowanie nowego numeru dokumentu (np. numery ci gnione w roku obrachunkowym). W obszarze ewidencyjnym aktualnego (nie zamkni tego - wg wskaza p.5.9.) miesi ca mo liwe jest dopisanie dekretów do uprzednio wprowadzonego i zaktualizowanego dokumentu, jednak wówczas pojawi si informacja: "istnieje juz dowód o nr ... z gr. rodz. ... . Czy chcesz do niego dopisa T/N" i wówczas, po wci ni ciu klawisza "T" mo na kontynuowa wprowadzanie nast pnych dekretów do wskazanego dokumentu. III. INSTALACJA SYSTEMU 3.1. ZAINSTALOWANIE SYSTEMU Zainstalowanie systemu polega utworzeniu w odpowiednim miejscu dysku twardego (zale nie od partycji, konfiguracji lub rozwi za sieciowych) odpowiedniego katalogu i przekopiowaniu do niego programu roboczego, który dostarczany jest na no niku magnetycznym (dyskietka). Konieczne jest tak e wykonanie pewnych czynno ci technicznych jak np. ustalenie cie ki dost pu bezpo redniego. Najkorzystniej jest, je eli instalacji dokonuje uprawniony przedstawiciel S.P.I.-W. „POLISOFT". Je eli instalacji dokonuje samodzielnie nabywca systemu, wówczas - równolegle z otrzymaniem licencji uprawniaj cej do korzystania z systemu - otrzyma szczegółow instrukcj o sposobie instalowania z uwzgl dnieniem warunków technicznosprz towych, jakimi dysponuje. 3.2. INICJACJA SYSTEMU - 23 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Rozpocz cie eksploatacji systemu FK mo e nast pi w ka dym, dowolnie wybranym momencie: zarówno od pocz tku roku obrachunkowego jak te w trakcie jego trwania. Rozpocz cie eksploatacji z pocz tkiem roku obrachunkowego wymaga jedynie wprowadzenia sald z Bilansu Otwarcia, natomiast zapocz tkowanie przetwarzania w ci gu roku wymaga ponadto wprowadzenia obrotów (b d sald) za okres od pocz tku roku do momentu rozpocz cia eksploatacji systemu. Mo na równie poł czy salda z Bilansu Otwarcia z obrotami (b d saldami) od pocz tku roku i wprowadzi je ł cznie. Je eli przed rozpocz ciem eksploatacji systemu FK przetwarzanie odbywało si w technice komputerowej, wówczas stany dotychczasowe mo na przenie z magnetycznych no ników danych. IV. 4.1. UTWORZENIE ZBIORU KONT KSI GI GŁÓWNEJ - KONT SYNTETYCZNYCH Wej w moduł ZMIANY SYSTEMU SYNTETYKI ZAKŁADANIE, przechodz c do ni szych sekwencji klawiszem ENTER. Po wprowadzeniu prawidłowego hasła uka e si na ekranie tabelka TABELKA 4.1. NAZWA U YTKOWNIKA SYSTEMU 1 2 ZAKLADANIE DEFINICJI KONT SYNTETYCZNYCH 3 4 SYSTEM INFORMAT. FINANSOWO-KSIEG. 5 6 7 8 9 Konto syntetyczne Puste pole + - wyjscie któr wypełnia si nast puj co: a) kol. 1 - trzycyfrowy numer konta syntetycznego (konta ksi gi głównej); b) kol. 2 - nazwa konta (max. 60 znaków); c) kol. 3 - liczba okre laj ca długo konta analitycznego (konta ksi gi pomocniczej) w ramach od 3 do 15. Np. postawienie przy koncie syntetycznym 501 liczby 9 oznacza, e konto to b dzie posiadało posta 501xxxxxx (trzy znaki dla konta syntetycznego i sze dla wyró nika konta analitycznego); d) kol. 4 - okre lenie sposobu agregowania danych wg wyja nie zamieszczonych w p. II. 3. Je eli agregacja danych w ramach tego konta nie jest wymagana, pole to mo e pozosta puste); - 24 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » e) kol. 5 - okre lenie sposobu specyfikowania danych na wydrukach wg wyja nie zamieszczonych w p. 2. 4. Pole to mo e pozosta niewypełnione; f) kol. 6 - okre lenie charakteru konta w ramach cyfr od 1 do 8 wg wyja nie w p. 2.2. Pole to musi by wypełnione. g) kol. 7 - numer pozycji bilansu strony aktywów, w której to pozycji w bilansie (TBW - 06) suma sald strony winien winna by wykazana; h) kol. 8 - numer pozycji bilansu dla sald pasywnych; i) kol. 9 - numer wiersza rachunku zysków i strat (TBW - 05), w którym winny by wykazane sumy sald tego konta. W trakcie eksploatacji systemu mo na w tabeli kont ksi gi głównej (kont syntetycznych) dokonywa zmian w kolumnach: 2, 4, 5, 6, 7, 8, i 9 - bez ogranicze , za w kolumnie 3 - długo indeksu zmiana jest mo liwa pod warunkiem, e na kontach analitycznych poprzednio zało onych nie została zaksi gowana adna kwota. Dopisanie nowego konta syntetycznego i jego zdefiniowanie jest mo liwe w ka dej fazie eksploatacji systemu. 4.2. TWORZENIE ZBIORÓW KONT KSI G POMOCNICZYCH - KONT ANALITYCZNYCH Przed przyst pieniem do praktycznej eksploatacji systemu (ale po utworzeniu zbioru kont syntetycznych) mo na utworzy zbiór kont analitycznych. Nast puje to w module STANY KONT EDYCJA DOPISANIE KONTA. Tworzenie zbiorów kont analitycznych przed przyst pieniem do ksi gowania nie jest jednak konieczne, poniewa utworzenie konta, którego nie zało ono - jest mo liwe w trakcie samego wprowadzania dekretów. 4.3. DEFINIOWANIE KONT ROZRACHUNKOWYCH Aby zdefiniowa , które to konta system ma traktowa jako rozrachunkowe, nale y wej w moduł ZMIANY SYSTEMU ROZRACHUNKI KONTA ROZRACH. ZAKŁADANIE i po sforsowaniu hasła, naprowadzeniu kursorem pod wietlonego paska na trzy znaki x (xxx) u y klawisza ENTER i wpisa trzycyfrowy symbol konta syntetycznego. Warunkiem wpisania jest to, e konto znajduje si w zbiorze kont syntetycznych. 4.4. DEFINIOWANIE KONT ODSETKOWYCH Aby zdefiniowa w obrebie którego konta rozrachunkowego system b dzie nalicza odsetki od nieterminowo regulowanych płatno ci nale y wej w moduł ZMIANY SYSTEMU ROZRACHUNKI KONTA ODSETK. ZAKŁADANIE i po sforsowaniu hasła post pi jak w p. poprzednim. Warunkiem wpisania jest to, aby konto było uprzednio zdefiniowane jako rozrachunkowe. 4.5. NAZWA I KONTO BANKU Wej w moduł ZMIANY SYSTEMU KONTO I BANK, poda hasło, potwierdzi klawiszem ENTER, a nast pnie wpisa nazw banku i po potwierdzeniu klawiszem ENTER wpisa numer konta. Potwierdzi klawiszem ENTER i u y klawisza litery T lub N. Nazwa banku i numer konta wyst powa b d przy emisji wezwa do zapłaty, not odsetkowych oraz przelewu. - 25 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » 4.6. DEFINIOWANIE DNI DO ZAPŁATY Rozliczenia z kontrahentami, zarachowane na kontach zdefiniowanych jako rozrachunkowe i ewentualnie odsetkowe winny si odbywa - pod rygorem skutków w postaci naliczania odsetek od nieterminowych płatno ci w okre lonym terminie. Przyj cie jednego, wspólnego dla wszystkich nale no ci z dłu nikami terminu rozlicze wymaga jego zdefiniowania w module ZMIANY SYSTEMU ROZRACHUN-KI DNI DO ZAPŁATY. Oprócz tego mo liwe jest tak e zdefiniowanie ró nego od ogólnie obowi zuj cego terminu - terminu wyznaczonego dla danego kontrahenta: moduł STANY KONT EDYCJA DOPISANIE KONTA (lub KOREKTA), a ponadto mo liwe jest wyznaczenie terminu dla ka dej operacji gospodarczej, zarejestrowanej w obr bie kont rozrachunkowych i równocze nie odsetkowych (moduł OBROTY WPROWADZANIE i wyznaczenie okre lonej warto ci w poz. „dni"). 4.7. DEFINIOWANIE WARTO CI NOTY ODSETKOWEJ W module ZMIANY SYSTEMU ROZRACHUNKI - ODSETKI MIN. mo liwe jest okre lenie kwoty, powy ej której odsetki maj by obliczane i emitowane. Mo e si bowiem zdarzy , e kwota odsetek nale nych od nieterminowych płatno ci jest ni sza, lub niewiele wy sza od poziomu opłat portoryjnych. U ytkownikowi systemu słu y wi c prawo wyboru poziomu kwoty, poni ej którego system nie b dzie odsetek nalicza ; ni szy poziom b dzie ignorowa . 4.8. DEFINIOWANIE WARTO CI WEZWA DO ZAPŁATY W module ZMIANY SYSTEMU ROZRACHUNKI WEZWANIE MIN okre la si najni szy poziom kwoty, poni ej której system nie b dzie emitowa wezwa do zapłaty. 4.9. DEFINIOWANIE WARTO CI POTWIERDZE SALD System ma mo liwo edytowania potwierdze sald na ka dy, dowolnie wybrany termin. Emisja potwierdze sald mo e nast pi w stosunku do tych sald kont rozrachunkowych, których warto przekracza poziom okre lony w module ZMIANY SYSTEMU ROZRACHUNKI WEZWANIE MIN. Salda o ni szej warto ci nie b d uwzgl dniane przy emisji potwierdze sald. 4.10. DEFINIOWANIE REJESTRÓW VAT Je eli u ytkownik systemu zdecyduje, e podczas bie cych ksi gowa winny si tworzy rejestry VAT-owskie (b d ce ubocznym produktem dokonanych ksi gowa ), t ka dy taki rejestr powinien by zdefiniowany. Definiowanie rejestru polega na okre leniu jego symbolu i nazwy oraz wskazaniu numeru konta (i strony tego konta), na którym próba dokonania ksi gowania spowoduje automatyczne otwarcie tego rejestru. System rozró nia trzy odr bne rodzaje rejestrów: a) rejestry zakupów w obrocie krajowym, oznaczone symbolem Z; b) rejestry zakupów z importu, zawieraj cych mo liwo rejestrowania cła i podatków granicznych, oznaczone symbolem I; - 26 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » c) rejestry sprzeda y, oznaczone symbolem S. Definiowanie rejestrów VAT jest dwuszczeblowe: najpierw nale y rejestr nazwa , zaliczy do okre lonej grupy (Z,I,S), wskaza konto i stron (aktywa - A, lub pasywa P) na którym to koncie próba dokonania zapisu odpowiedni rejestr przywoła, a nast pnie go skonfigurowa , tj. wskaza na jakie konta poszczególne zapisu maj by zaliczone. Czynno ci definiowania i konfigurowania rejestrów VAT s nast puj ce: EDYCJA: Wej w moduł ZMIANY SYSTEMU REJESTR VAT EDYCJA HASŁO, u ywaj c ka dorazowo klawisz ENTER, a nast pnie wcisn klawisz INSERT oraz: - oznaczy skrócony, trzyznakowy identyfikator rejestru, np.: a) MAT - zakup materiałów b) USŁ - zakup usług c) ZAK - zakup materiałów i usług d) INW - zakup rodków trwałych e) IMP - zakup z importu f) SPR - sprzeda Uwaga: - ilo tworzonych rejestrów oraz stopie rozdzielno ci dokonywanych w nich zapisów nie jest limitowany - winien wynika z okre lonych przez u ytkownika jego potrzeb. nazwa rejestr (np. rejestr zakupu płodów rolnych ) oznaczy jego symbol (Z,I lub S) zdecydowa , które konto (rozwini te do szczebla analitycznego, lub oznaczone tylko symbolem konta ksi gi głównej) powoduje otwarcie rejestru oznaczy stron (A - aktywa, lub P - pasywa ), na którym dokonany zapis spowoduje przywołanie rejestru Omówione wy ej czynno ci wykonywane s w ramach poni szej tabelki: TABELKA 4.10. NAZWA U YTKOWNIKA SYSTEMU DEFINICJE REJESTROW VAT - EDYCJA - Nr rej. NAZWA wyr (Z/S/I) SPR ZAK INW REJESTR SPRZEDAZY REJESTR ZAKUPU MATER. I USLUG REJESTR ZAKUPU SR. TRWALYCH S Z Z - gora/dol Ins - dopisanie PgUp/PgDn - str.gora/dol Del - kasowanie SYSTEM INFORMAT. FINANSOWO-KSIEG. konto otw. rej. 700 302 303 Home - poczatek Enter - poprawianie strona (A/P) P A A End - koniec Esc - wyjscie - 27 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Po oznaczeniu strony zapisu (A lub P) i u yciu klawisza ENTER system wejdzie w now tabel , w której nale y poda numery kont analitycznych, na które automatycznie zapisane zostan warto ci netto, podatek VAT i ewentualnie cło i podatek graniczny (przy rejestrach oznaczonych wyró nikiem I ) w rejestrach VAT. Dla ka dej stawki podatkowej przewidziano pi odr bnych szczebli ewidencji, oznaczonych literami od a do c do swobodnego wykorzystania, np.(dla rejestrów zakupu) : a) podatek naliczony odliczany w cało ci od podatku nale nego w miesi cu zarachowania; b) podatek naliczony odliczany w miesi cu zarachowania proporcjonalnie do struktury podatkowej sprzeda y; c) podatek naliczony do odliczenia w okresie nast pnym; d) podatek naliczony do zarachowania w koszty; e) podatek, dla którego rozliczenia wymagane s rozstrzygni cia specjalne Po wykonaniu tych czynno ci rejestry VAT s zdefiniowane. KONFIGURACJA W systemie przewidziano mo liwo naliczania przez system (automatycznie) podatków w ramach kilku ró nych stawek podatku VAT (np. 22%, 17%, 12%, 7%, 0% ) pozostawiaj c rezerw na mo liwo zastosowania innego wymiaru podatku, je eli obowizuj ce przepisy podatkowe wprowadz inne stawki. W ka dym takim przypadku, oprócz istniej cych stawek nale y wprowadzi tak e nowe, obowi zuj ce stawki, korzystaj c z modułu ZMIANY SYSTEMU REJESTR VAT KONFIGURACJA. 4.11. DEFINIOWANIE GRUP RODZAJOWYCH DOKUMENTÓW Zdefiniowanie grup rodzajowych dokumentów (rejestrów i ksi g pomocniczych) nie jest warunkiem uruchomienia systemu., poniewa utworzenie nowej grupy jest tak e mo liwe w trakcie wprowadzania dekretów. Sposób ich tworzenia (dopisywania), korygowania, usuwania i drukowania został precyzyjnie opisany w instrukcji realizacyjnej na ekranie w module ZMIANY SYSTEMU GRUPY RODZAJOWE. 4.12. INNE DEFINICJE W module ZMIANY SYSTEMU INNE DEFINICJE mo liwe jest okre lenie szeregu parametrów istotnych dla spsobu działania systemu. Mo liwe jest tu wi c: 4.12.1. WYDRUK KONTA KONTRAHENTA NA PRZELEWIE Okre la si tu, czy na emitowanym przez system poleceniu przelewu ma by zamieszczone konto analityczne kontrahenta, którego wydruk zast puje dekret analityczny. Realizacja: ZMIANY SYSTEMU INNE DEFINICJE KONTA KONTA PRZEL. WŁ CZONY 4.12.2. WYSZUKIWANIE KONTRAHENTA PO NUMERZE NIP (W REJ. VAT) Okre la si tu, czy w rejestrze VAT kontrahent ma by przywoływany po wpalcowaniu jego numeru NIP. - 28 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Realizacja: ZMIANY SYSTEMU INNE DEFINICJE NIPU PODAJ KONTO 4.12.3. KSZTAŁT PRZELEWU 4.12.4. POCZ TEK OKRESU OBRACHUNKOWEGO KONTA KONTO W opcji tej okre la si miesi c, od którego rozpoczyna si rok obrachunkowy, jednak ze wzgl du na skutki, jakie mogłoby wywoła nieprawidłowe zaznaczenie tego miesi ca - wej cie do tej opcji obwarowane jest hasłem o innym brzmieniu, znanym producentowi systemu i przez niego wykorzystywanym, b d ujawnionym u ytkownikowi w drodze odr bnego komunikatu. V. BIE CA EKSPLOATACJA SYSTEMU 5.1. WŁ CZENIE (URUCHOMIENIE) SYSTEMU Sposób przyst pienia do pracy zale ny jest od tego, jak system zostanie usytuowany w technicznym rodowisku informatycznym. Jest to zale ne od sposobu jego instalacji. Je eli zatem nie okre lono w czasie instalacji systemu jego specjalnego sposobu wywoływania, to najprostrzy, standardowy sposób jest nast puj cy : - wł czy komputer (a je eli system pracuje w sieci, to uprzednio wł czy server; - wywoła system „Finansowo-ksi gowo-kosztowy” np. przez wypalcowanie dwóch liter: FK i u y klawisza ENTER; - po ukazaniu si winiety zgłoszeniowej, u y dowolnego klawisza; - je eli system pracuje w wersji sieciowej, wówczas uka e si zapytanie, czy nale y indeksowa zbiory. Korzystniej jest odpowiedzie twierdz co przez naci niecie klawisza litery T; - poda hasło dost pu do systemu i u y klawisza ENTER; - zaakceptowa proponowan dat wprowadzania klawiszem ENTER, lub zmieni j na dan i u y klawisza litery T (uka e si obraz głównego menu, a pod wietlony pasek ustawi si na module OBROTY); - system jest przygotowany do eksploatacji. 5.2. WPROWADZANIE DEKRETÓW 5.2.1. KSI GOWANIE DOKUMENTÓW Ksi gowaniu powinny by poddane dokumenty sprawdzone, zaakceptowane i zadekretowane do szczebla analitycznego (szczebel ewidencji na poziomie kont rejestrów pomocniczych). Dekretacja dokumentów mo e si odbywa w drodze korzystania z uprzednio wyemitowanych wydruków kont analitycznych (moduł WYNIKI TBW-01) lub w drodze bezpo redniej współpracy z systemem poprzez przegl danie kont analitycznych ju zało onych (mo liwo ci: moduł WYNIKI TBW-01 lub moduł STANY KONT PRZEGL DANIE PLAN KONT, ewentualnie poprzez symulacj wprowadzania ksi gowa dla dokumentów niezadekretowanych - moduł OBROTY WPROWADZANIE z wykorzystaniem klawisza F1). Je eli jednak u ytkownik yczy sobie podda ewidencji dokumenty niezadekretowane i na kontach analitycznych uprzednio nie utworzonych, system daje mu tak mo liwo : a) w trakcie kiedy po stronie winien, lub ma nale y wypalcowa pełny numer konta analitycznego, a jego symbolika nie jest znana, wystarczy wpalcowac fragment tego - 29 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » konta i u y klawisz F1, a na ekranie uka si wszystkie konta analityczne ten fragment zawieraj ce i wtedy mo liwe jest zadysponowanie zapisu na tym koncie; b) je eli konto analityczne, na którym ma si odby zapis dokumentów nie wyst puje w zbiorze kont utworzonych (ale jest uprawnione do funkcjonowania w ramach uprzednio zało onych kont ksi gi głównej - kont syntetycznych), wówczas uka e si informacja: „brak w kartotece. Czy chcesz je dopisa (T/N)”; c) je eli wypalcowane konto analityczne przynale y do konta ksi gi głównej, która nie rezyduje w systemie (nie zostało zało one konto syntetyczne dla pierwszych trzech znaków konta analitycznego), wówczas system odmówi prawa do zało enia konta analitycznego i poinformuje, e „Dla wprowadzonego konta nie została zdefiniowana syntetyka” wówczas bł d nale y skorygowa . Wprowadzanie dekretów odbywa si nast puj co: - ustawi kursor na module OBROTY i potwierdzi klawiszem ENTER (kursor zejdzie do poziomu WPROWADZANIE i nale y powtórnie u y klawisza ENTER; - zaakceptowa wybrany miesi c (aktualny, lub dla ewidencji antycypacyjnej) i potwierdzi ; 5.2.2. WPROWADZANIE DANYCH DO REJESTRÓW VAT Równocze nie z wprowadzaniem danych ( rejestrowaniem dekretów analitycznych ) nast puje tworzenie rejestrów VAT ( zakupów, importowych i sprzeda y ) je eli zapis jest dokonany po odpowiedniej stronie konta przewidzianego ( wg wskaza p.4.10 ) do przywołania rejestru VAT. Po wpalcowaniu odpowiedniego konta (które wg wskaza p.4.10 otwiera rejestr VAT) zostanie przywołana główka rejestru VAT z oznaczeniem nazwy rejestru, kolejnej pozycji zapisu w nim, numeru konta dostawcy ( w odniesieniu do rejestrów zakupu ) l odbiorcy (w odniesieniu do rejestrów sprzeda y) i danych indentyfikuj cych kontrahenta. Po ich zaakceptowaniu (lub zmianie) nale y wpisa symbol dokumentu ( fakturaVAT, faktura koryguj ca VAT, rachunek uproszczony, koryguj cy rachunek uproszczony itd.), numer tego dokumentu oraz jego dat i dat otrzymania. Nast pnie nale y z dokumentu VAT (faktura, rachunek) przenie sumaryczne warto ci netto w obr bie okre lonej stawki procentowej VAT, a po jej wprowadzeniu system poda wyliczon kwot podatku VAT oraz sum brutto dla danej skali podatkowej, a po wprowadzeniu danych dla wszystkich przedziałów podatkowych wyemituje ł czne kwoty : netto, podatku oraz sum brutto, która bezwzgl dnie winna by zgodna z dokumentem (faktur VAT). Bł dne warto ci mo na korygowa (opcja poprawiam) lub wykre li (opcja wyj cie bez zapisu). Zapisy poprawne nale y zaakceptowa przez u ycie klawisza ENTER w opcji akceptuj . Po tej czynno ci system znajduje si w stanie wprowadzania omówionego w p.5.2. - 30 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Uka e si tabelka o nast puj cym kształcie TABELKA 5.2. (kształt tabelki po wprowadzeniu grupy rodzajowej) NAZWA U YTKOWNIKA WPROWDZANIE DEKRETÓW Ksiegowanie za miesiac: LIPIEC Data rejest. / ksieg.: 02.01.2000 Lp Konto-WN Konto-MA Grupa Rodz. 01 Nr dowodu : Wartosc 2 SYSTEM INFORMAT. FINANSOWO-KSIEG. WN: MA: Saldo: Identyf. 0.00 0.00 0.00 Data Dni 1 + - przenosi poprzednia wartosc - kasowanie - przeskok do nast. pola Esc - wyjscie z wprowadzania F1 - podglad kont a kursor ustawi si w polu „Grupa Rodzajowa”, któr nale y wypalcowa , lub przywoła poprzez u ycie klawisza F1; - zaakceptowa (klawiszem ENTER) i poda wła ciw dat (wa ne dla jednorazowego ewidencjonowania wi kszej ilo ci dokumentów pochodz cych z ró nych dat w obr bie ksi gowanego miesi ca); - je eli ksi gowanie ma nast pi na stronie winien, konta to nale y je wypalcowa lub znale za po rednictwem klawisza F1 i zaakceptowa klawiszem ENTER, a wówczas: a) pod ramk uka e si nazwa tego konta analitycznego, a kursor przemie ci si na pole strony ma konta; b) je eli zamiar ewidencji dotyczy kosztów wg sposobu okre lonego w p. 2.10.3, to uka e si pole, w które nale y wpisa symbol analitycznego konta kosztów rodzajowych; c) je eli ksi gowanie odbywa si na stronie winien i stronie ma tego samego konta analitycznego, to u ycie w polu strony ma klawisza kursora - strzałka w prawo spowoduje powtórzenie konta ze strony winien; d) w polu „warto ” nale y palcowa kwot , a po zaakceptowaniu klawiszem ENTER kursor przeniesie si na pole „tre ”; e) je eli ewidencja dotyczy konta uznanego za rozrachunkowe (p.: 2.5.) wówczas uaktywni si pole „identyf.”, w którym nale y wstawi znak, lub zespół znaków słu cy skojarzeniu obrotów strony winien z obrotami strony ma w celu ich automatycznego rozliczenia, a nast pnie wstawi dat operacji finansowej i ilo dni, w ci gu których winno nast pi rozliczenie danej transakcji bez skutków obci enia jej odsetkami. Uwaga: 1. W polach „konto Wn”, „konto Ma”, „Warto ”, „tre ”, oraz „Data” mo liwe jest przeniesienie ci gu znaków z poziomu wy szego na poziom ni szy przez u ycie klawisza +; 2. Je eli w polu „konto Wn” lub „konto Ma” pojawi si symbol konta, które według definicji okre lonych w p. 4.10. powoduj konieczno - 31 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » rejestracji równoległej w rejestrze VAT - zapis ten spowoduje otwarcie wła ciwego rejestru VAT. 5.3. WYJ CIE Z WPROWADZANIA - (ZAKO CZENIE KSI GOWANIA) Wprowadzanie danych do systemu FK jest dwuszczeblowy : - szczebel pierwszy, to deklaracja, wyra enie woli dokonania zapisów wymiernych kwot na okre lonych kontach analitycznych (kontach ksi g pomocniczych), za : - szczebel drugi to dopisanie wprowadzonych kwot na odpowiednie konta ksi g pomocniczych i konta ksi gi głównej, które mo e by zrealizowane pod warunkiem, e sumy obrotów mi dzy stronami tych kont s identyczne (vide p.5.5.). Ka dy przypadek zaistnienia ró nicy mi dzy warto ci obrotów strony winien zapisów szczegółowych i warto ci obrotów strony ma wymaga dokonania korekty lub przeniesienia ró nicy na konto Raport bł dów w ramach tzw. sztucznego zbilansowania. (vide p.2.7.) Zapisane dekrety, uznane przed wy ciem z ksi gowania (a wi c przed realizacj szczebla drugiego) mo na poprawia lub usuwa , natomiast dekrety poddane aktualizacji czyli dopisaniu do kont ksi g pomocniczych i kont ksi gi głównej mo na korygowa jedynie poprzez funkcj storna (p.2.13.) Wyj cie z fazy wprowadzania dekretów i spowodowanie zapisów w urz dzeniach ksi gowych jest mo liwe pod warunkiem, e sumy obrotów szczegółowych zapisanych n kontach ksi g pomocniczych strony winien s zgodne z sumami zapisanymi na stronie ma tych, lub innych kont. Sumy te s bie co uwidaczniane w prawym, górnym okienku tabeli (tabelka 5.2.), która pojawia si w trakcie wprowadzania dekretów. Ka da ró nica pomi dzy obrotami zapisanymi na stronie winien kont i na stronie ma uniemo liwia proste wyj cie z fazy dekretacji i poddanie dekretów procesowi aktualizacji, czyli procesowi dopisania zadekretowanych kwot do obrotów poszczególnych kont. Przy próbie wy cia z fazy dekretacji pojawi si komunikat o niezgodno ci i zapytanie, czy powstał ró nic nale y dopisa do konta 999xx (p.2.7.), a w przypadku decyzji negatywnej system proponuje korekt , usuni cie zapisów lub ich dopisanie. Wszystkie bł dy, których skutki zostan przeniesione na konto 999 musz by skorygowane przed zamkni ciem miesi ca, poniewa bez tej korekty zamkni cie miesi ca nie b dzie mo liwe. 5.4. LAD KSI GOWY - ZBIÓR DEKRETÓW ZARACHOWANYCH Po zaksi gowaniu okre lonego dokumentu lub jednorodnej grupy dokumentów, a przed procesem poddania skutków tych ksi gowa procesowi aktualizacji - system proponuje dokonanie wydruku zarejestrowanych zdarze i to w sposób alternatywny: - drukuj c konta w formie numerycznej; - drukuj c zaszło ci z wymienianiem nazw jedynie kont odsetkowych (p. 2.6.); - drukuj c zaszło ci z wymienianiem nazw kont zdefiniowanych jako rozrachunkowe (p. 2.5.); - drukuj c obok wprowadzonych kont wszystkie ich nazwy. Przyj cie propozycji wydruku (sprawna drukarka, zaopatrzona w papier, czas na wydruk itp. ) spowoduje optycznie czytelne odwzorowanie na papierze wszystkich, analitycznych dekretów wprowadzonych do systemu, a nast pnie dokonana zostanie i wydrukowana, zagregowana warto przypadaj ca do zapisania na konta ksi gi głównej (konta syntetyczne) z uwzgl dnieniem ewentualnych sum ksi gowanych w ramach zespołu 4. Z propozycji wydruku mo na zrezygnowa bez adnych skutków - 32 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » ujemnych: odtworzenie tego wydruku jest mo liwe w ka dym nast pnym momencie w module OBROTY WYDRUKI POZYCJE DOWODU MIESI C JEDEN DOWÓD. 5.5. AKTUALIZACJA KARTOTEKI (DOPISANIE KSI GOWA ) Po potwierdzeniu czytelno ci wydruku lub rezygnacji z niego nast pi aktualizacja zbioru (tj. zapisanie wszystkich wprowadzonych dekretów w wewn trznych obszarach magnetycznych komputera ) i zbiór poddany zostanie procesowi przetworzenia według algorytmów okre lonych przez program. Od tej chwili usuni cie skutków bł dnego ksi gowania jest mo liwe jedynie poprzez jego stornowanie. Uwaga: 5.6. Je eli ksi gowanie odbywa si awansem (antycypacyjnie), wówczas - po wyj ciu z wprowadzania danych - nie nast puje aktualizacja zbiorów, tzn. dokonane ksi gowania awansem nie s dopisywane do kartoteki. Dopisaniu podlegaj jedynie zapisy dotycz ce kont rozrachunkowych i to jedynie w zbiorze TRANSAKCJE, gdzie oznaczone s dla ich wyró nienia gwiazdk . Pełna aktualizacja ksi gowa dokonanych awansem dokona si tu po zamkni ciu bie cego miesi ca. TRANSFER DEKRETÓW Z INNYCH PODSYSTEMÓW System finansowo-ksi gowo-kosztowy-FK jest przygotowany na przejmowanie w sposób zautomatyzowany zbiorów danych, którymi to danymi powinien by zasilany, a które powstaj w trakcie eksploatacji wyodr bnionych systemów dziedzinowych, takich np. jak system obsługi sprzeda y, rodków trwałych, płac, gospodarki materiałowej, PKZP itp. Usystematyzowane zbiory danych posiadaj cych posta analitycznych dekretów przenoszone s za po rednictwem elementów sieciowych, modemowych lub przy pomocy dyskietek, na których zostały zapisane - bezpo rednio do zbiorów dekretów w systemie FK, gdzie zostaj poddane badaniu ich zgodno ci, trwale zarejestrowane w pami ci magnetycznej (bezpo rednio na dysku) i poddane aktualizacji według procedur i algorytmów przyj tych w systemie FK. Techniczne czynno ci prowadz ce do skutecznego i poprawnego transferowania mog by ró ne: mog mie ró ny charakter w zale no ci od przyj tej metody transferu i z tego to powodu ustalane s w momencie inicjacji systemu, lub zmieniane w wyniku wprowadzonych zmian techniczno-organizacyjnych u u ytkownika, z tych te wzgl dów instrukcja niniejsza ogranicza wyja nienia jedynie do przypadku przenoszenia danych za po rednictwem dyskietek. Czynno transferowania odbywa si w module ARCHIWACJA TRANSFER i polega na wło eniu dyskietki z danymi do wła ciwego nap du oraz u yciu klawisza Enter. 5.7. ARCHIWOWANIE DANYCH Zarówno wzgl dy bezpiecze stwa przed utrat danych jak równie wymogi wynikaj ce z obowi zuj cych przepisów (aktualnie: ustawa z dnia 29 wrze nia 1994 o rachunkowo ci - Dz.U. nr 121 poz. 591, art. 14 ust.4 p. 4) dyktuj potrzeb maksymalnie cz stego (najbezpieczniej - na koniec ka dego dnia) przenoszenia danych na zewn trzne no niki magnetyczne. Obligatoryjny obowi zek przenoszenia dotyczy danych na koniec ka dego miesi ca obrachunkowego. - 33 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Najcz ciej stosowanym - jak dot d - magnetycznym no nikiem zewn trznym s dyskietki, które wykorzystuje si nast puj co: - dyskietka przeznaczona do zapisu winna by sformatowana. Je eli w u yciu s dyskietki niesformatowane, to w module ARCHIWACJA FORMATOWANIE, nale y wło y dyskietk do odpowiedniego nap du i u y klawisz Enter; - dyskietka, która po sformatowaniu była wykorzystywana do zapisów innych danych, ni dane pochodz ce z systemu „FK” winna by oczyszczona. Czynno ta wymaga wło enia dyskietki do nap du (A lub B) w module ARCHIWACJA CZYSZCZENIE i u ycia klawisza Enter; - zapis danych na dyskietce nast puje w module ARCHIWACJA KOPIOWANIE i wymaga wło enia do nap du A lub B dyskietki (sformatowanej wzgl dnie oczyszczonej) i u ycia klawisza Enter. Kopiowanie danych w poszczególnych dniach miesi ca odbywa si na tej samej dyskietce (lub tych samych dyskietkach - je eli ilo zbiorów wymaga wi kszej ich ilo ci), na której odbywało si kopiowanie w dniu poprzednim. Uwaga: 1) Dyskietka (lub komplet dyskietek) na któr dokonano przeniesienia danych na koniec miesi ca winna by odło ona i odpowiednio zabezpieczona. Na dyskietce tej nie wolno dokonywa zapisów danych dotycz cych obrotów nast pnego miesi ca. Zaleca si wykonywania operacji przenoszenia na co najmniej dwa komplety dyskietek. 2) Przed przeniesieniem danych na zewn trzne no niki magnetyczne wymagane jest wykonanie wydruków papierowych tych zbiorów danych, których sporz dzenie na koniec ka dego miesi ca wynika z obowi zuj cych przepisów (ogólnie obowi zuj cych, lub wewn trznych) lub te ułatwia wsteczn kontrol danych. 5.8. ODZYSKIWANIE DANYCH Je eli z okre lonych, niekorzystnych przyczyn nast pi utrata danych, wówczas kopie archiwalne, sporz dzone wg wskaza p. 5.7 umo liwi ich odzyskanie i uaktywnienie. Odzyskiwanie danych nast puje w module ARCHIWACJA ODZYSKIWANIE i polega na wkładaniu w okre lonej, naturalnej kolejno ci poszczególnych zbiorów danych do nap du komputera i u ywaniu klawisza Enter. 5.9. ZAMKNI CIE MIESI CA Po zako czeniu wprowadzania (lub transferowania) danych, które winny by zarachowane do obrotów danego miesi ca obrachunkowego nale y - po wykonaniu odpowiednich wydruków i zarchiwowaniu danych - dokona zamkni cia miesi ca. Czynno ta powoduje wyzerowanie danych z obszaru „obroty miesi ca”, podstawienie miesi ca nast pnego jako miesi ca obrotów bie cych oraz aktualizacj dekretów wprowadzonych awansem. Czynno zamkni cia miesi ca odbywa si w module OBROTY ZAMKNI CIE MIESI CA i jest to czynno nieodwracalna z poziomu operatorskiej obsługi systemu. Jej wykonanie powinno by zatem poprzedzone rozwa n decyzj i wcze niejszym wykonaniem omówionych uprzednio czynno ci zarówno emisyjnych (wydruki) jak równie zabezpieczaj cych (kontrola kompletno ci dokumentów i pełna archiwacja zbiorów danych). - 34 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Wykonanie czynno ci omówionych w p. 5.8 po zamkni ciu miesi ca - w przypadku, je eli przed zamkni ciem były wprowadzane dekrety awansem - mo e spowodowa poł czenie zdarze przypisanych dwóm, ró nym okresom obrachunkowym. Ewentualne przywrócenie zamkni tego miesi ca wymaga interwencji informatycznej. VI. BIE CA OBSŁUGA BAZY DANYCH (PRZEGL DANIE I WYDRUKI) 6.1. MODUŁ OBROTY W module tym, oprócz wprowadzania danych (tak e tych, które koryguj Bilans Otwarcia i Bilans Zamkni cia) mo liwe jest przegl danie i drukowanie wprowadzonych dekretów niezale nie od tego jakiego miesi ca one dotycz . 6.1.1. PRZEGL DANIE JEDNEGO DOKUMENTU Wej w moduł OBROTY PRZEGL DANIE POZYCJE DOWODU i po zaakceptowaniu miesi ca wskaza grup rodzajow i numer danego dokumentu. Wyeksponowany dokument mo e by wydrukowany po u yciu klawisza W. 6.1.2. PRZEGL DANIE DOKUMENTÓW MIESI CA Wej w moduł OBROTY PRZEGL DANIE - SUMY DOWODÓW i zaakceptowa miesi c, a uka e si tabelka obejmuj ca wszystkie wprowadzone dokumenty w danym miesi cu w kolejno ci grup rodzajowych, a w ramach tych grup w kolejno ci dokonanych ksi gowa . Mo liwy jest tu wydruk wszystkich dokumentów, skok do wskazanego dokumentu (klawisz litery S i wskazanie ) b d rozwini cie dokumentu. 6.1.3. DZIENNIK OBROTÓW Wszystkie dokumenty, poddane ksi gowaniu s rejestrowane w porz dku chronologicznym w dzienniku obrotów, którego tworzenie wynika z nakazu okre lonego ustaw o rachunkowo ci. Aby uzyska ogl d (b d tak e wydruk) dziennika nale y wej w moduł OBROTY PRZEGL DANIE DZIENNIK OBROTÓW i okre li przedział czasowy (zupełnie dowolny), za jaki ma by utworzony. Ogl d i wydruk dziennika obrotów mo liwy jest w czterech ró nych postaciach: 1. Dekretami - tj. wyeksponowanie w kolejno ci wszystkich dekretów, jakie zostały do systemu wprowadzone ze wskazaniem daty zarachowania, numeru pozycji, jak dekret zajmuje w dzienniku, grupy rodzajowej do jakiej został zaliczony, numeru dokumentu w tej grupie rodzajowej oraz numeru kolejnej pozycji w ramach danego dokumentu, a tak e numerów kont analitycznych, na których dokument został zarejestrowany oraz kwoty przypadaj cej na ten dekret. 2. Dowodami - tj. wyeksponowanie wszystkich dokumentów o mnogiej ilo ci dekretów ze wskazaniem miesi ca zarachowania, numeru grupy rodzajowej do której dokument nale y, numeru dokumentu - 35 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » w ramach tej grupy rodzajowej oraz sumy, na jak dokument opiewa. Wyst puje tu tak e wskazanie (znak + ) w ostatniej kolumnie „4”, czy dokument był automatycznie zaliczony do kosztów w układzie rodzajowym (je eli ewidencja kosztów odbywa si metod omówion w p. 2.10.3. nin. instrukcji). 3. Analitykami - tj. wyeksponowanie skutków, jakie wprowadzone do systemu dekrety wywołały na poszczególnych kontach analitycznych (kontach ksi g pomocniczych). U ycie klawisza ENTER spowoduje okazanie jakie dekrety analityczne zostały zarachowane na dane konto analityczne. 4. Syntetykami - tj. wyeksponowanie skutków, jakie wprowadzone do systemu (za oznaczony okres - oczywi cie) ksi gowania analityczne spowodowały na poszczególnych kontach syntetycznych (kontach ksi gi głównej). Uwaga: a) W ka dej postaci dziennika mo liwy jest ogl d wszystkich, najbardziej szczegółowych informacji, które zawiera dany dekret analityczny. Wystarczy - zgodnie ze wskazaniami instrukcji zamieszczonej w dolnym obszarze monitora - u y klawisza ENTER. b) W ka dej postaci dziennika, po naci ni ciu klawisza litery I (i) otrzymamy informacj o globalnych skutkach ksi gowa za wskazany okres. 6.2. MODUŁ STANY KONT W module tym jest mo liwe PRZEGL DANIE: obrotów rocznych, obrotów miesi cznych i stanów z Bilansu Otwarcia na poszczególnych kontach analitycznych (kontach ksi g pomocniczych) oraz przegl danie zbioru zało onych kont analitycznych. Obszar tego przegl dania (ale tak e i wydruku) wyposa ony został w wiele funkcji pomocniczych, które nakierowane s na umo liwienie dost pu do najbardziej zatomizowanych zbiorów danych, rozpoznawanie tych danych, grupowanie ich w okre lone, uszeregowane zbiory wzgl dnie dokumentowanie zaszło ci, które w obr bie tych zbiorów miały miejsce. Moduł ten składa si z opcji: 1. Przegl danie: a) obrotów rocznych b) obrotów miesi cznych c) sald z Bilansu Otwarcia, oraz d) planu kont - nazewnictwa kont ksi g pomocniczych (kont analitycznych) 2. Edycja: 6.2.1. a) dopisanie nieistniej cego konta b) korekta nazwy konta c) usuwanie kont analitycznych PRZEGL DANIE STANÓW KONT Jest to obszar, który charakteryzuje si wieloma funkcjami, które mog znacznie wzbogaci informacje o zarejestrowanych operacjach gospodarczych. - 36 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Mo liwe jest tu wywoływanie ró nych zjawisk w zale no ci od u ycia odpowiedniego klawisza, który wywołuje przypisane do tego klawisza funkcje. I tak u ycie klawisza litery: -Pz podaniem konta pocz tkowego spowoduje, e na ekranie monitora uka si wszystkie konta wyst puj ce po koncie wskazanym; 6.2.2. -K- z podaniem wskazanego konta spowoduje bezpo redni skok do konta wskazanego i wy wietlenie obrotów, które na tym koncie zostały zarejestrowane; -N- z podaniem nazwy konta lub jego fragmentu spowoduje jego wyszukanie i prezentacj na ekranie monitora; -O- z podaniem dowolnie wybranego okresu spowoduje ukazanie wszystkich obrotów zarejestrowanych na dane konto analityczne; -F- spowoduje (zgodnie z wyja nieniami zamieszczonymi w p. 2.9. nin. instrukcji) agregacj rozproszonych danych według cech numerycznych zawartych w identyfikatorach zbiorów kont analitycznych. Kwoty zagregowane według cech zaznaczonych mo na sumowa poprzez naci ni cie klawisza litery S (suma); -S- spowoduje wykazanie sum wszystkich kont, wskazanej syntetyki (kont nieograniczonej ilo ci kont ksi g pomocniczych zaliczonych do okre lonego konta ksi gi głównej), wszystkich kont syntetycznych (z ewentualnym rozdziałem na konta bilansowe i pozabilansowe) wzgl dnie sumowanie zbiorów kont analitycznych wyselekcjonowanych według wskazanych wyró ników, zawartych w identyfikatorach kont analitycznych; -W- spowoduje wydruk wyselekcjonowanych informacji. EDYCJA Jest to obszar, w którym mo liwe jest: a) dopisanie dot d nie zało onego konta analitycznego. Dopisanie b dzie mo liwe, je eli dla okre lonego konta analitycznego zdefiniowane zostało (p. 4.1.) konto syntetyczne, a nadto długo indeksu zakładanego konta analitycznego znajduje potwierdzenie w definicji przyj tej dla konta syntetycznego, do którego zakładane konto analityczne przynale y; b) korekta nazwy konta analitycznego; Uwaga: korekta nazwy konta analitycznego jest mo liwa w ka dym momencie, jednak je eli zmiana dotyczy konta rozrachunkowego,lub odsetkowego, to przed dokonaniem zmiany nale y si upewni (moduł TRANSAKCJE) czy na koncie poddanym zmianie nazwy nie wyst puj nierozliczone transakcje, b d odsetki, dla których nie wydrukowano noty odsetkowej z potwierdzeniem czytelno ci tej noty. c) usuni cie konta analitycznego; - 37 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Istnieje mo liwo usuwania kont analitycznych figuruj cych w zbiorze „STANY”, jednak mo liwo ta ko czy si z momentem, w którym na koncie został dokonany jakikolwiek zapis pochodz cy z bie cych ksi gowa lub saldo z BO. Uwaga: Je eli poleceniem operatorskim zostanie zaznaczony koniec usuwania, wówczas usuni cie w danym roku obrachunkowym jakiegokolwiek konta nie b dzie mo liwe. Przyj cie decyzji o zako czeniu procesu usuwania kont analitycznych w danym roku obrachunkowym obwarowane jest znajomo ci hasła ograniczaj cego dost p do systemu. 6.3. MODUŁ KOSZTY Obsługa tego modułu, który słu y do realizowania automatycznych procesów rozliczania kosztów (np.rozliczanie kosztów wydziałowych na koszty produkcji bezpo redniej ) lub te do emitowania szeregu zestawie porównawczych (np. porównanie nakładów na wykonanie okre lonego zlecenia produkcyjnego z przychodem uzyskanym ze sprzeda y pochodz cej z tego zlecenia) wymaga precyzyjnego zdefiniowania zale no ci wzajemnych, które - ze wzgl du na specyfik działalno ci U ytkownika - s ró ne, wymaga udziału (przy definiowaniu tabeli zale no ci) przedstawiciela SPI - W „POLISOFT". 6.4. MODUŁ TRANSAKCJE Transakcje to poj cie przyj te dla poszczególnych,jednostkowych zapisów dokonanych na kontach uznanych za rozrachunkowe (p. 2.5. instrukcji). Zapisy dokonane na tych kontach oprócz tego, e podlegaj zarejestrowaniu na konkretnym koncie analitycznym, podlegaj tak e zapisaniu w dodatkowym zbiorze o nazwie „Trans.dbf”, w którym wzbogacone o wymuszony zapis identyfikatora (nr faktury, noty, kontraktu itp.), termin płatno ci, powy ej którego niezapłacona w terminie powinno powoduje - jako skutek - naliczenie odsetek za nieterminowe realizowanie płatno ci - stanowi dostatecznie szczegółow baz danych do podejmowania okre lonych decyzji formalno - prawnych, a tak e stanowi merytoryczny materiał do stosowania wybranej przez U ytkownika polityki windykacji jego nale no ci. W module tym przewidziano nast puj ce obszary działania. 6.4.1. ZMIANA IDENTYFIKATORA Jest to obszar działania, w którym mo liwa jest zmiana identyfikatora (i tylko identyfikatora) zapisanego w trakcie wprowadzania dekretów. Zmiana ta ma na celu skojarzenie zapisów strony Winien z zapisami strony Ma w celu racjonalnego rozliczenia salda. Prezentowane zapisy analityczne uszeregowane s w kolejno ci od warto ci najmniejszej do najwi kszej, co ułatwia kojarzenie. Zmiana identyfikatora jest w ten sposób ułatwiona poprzez ewentualne, mechaniczne kojarzenie warto ci strony Winien z warto ciami strony Ma i mo e nast pi po wci ni ciu klawisza litery K. Dane wyeksponowane w tym obszarze zawieraj szereg podstawowych informacji, takich np. jak data dokumentu (obci enia kontrahenta), termin płatno ci (dla sald stanowi cych wierzytelno ) oraz ilo dni zwłoki dla wierzytelno ci nieuregulowanych. - 38 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Jest to tak e opcja, w której mo liwa jest emisja przelewów - po naci ni ciu klawisza litery P. Wszystkie transakcje (ich sumy przypadaj ce na kontrahenta) mog by drukowane. Prezentacja danych odbywa si w obr bie wskazanego przedziału i mo liwe jest tu: - uzyskanie sumy wywołanych transakcji po wci ni ciu klawisza S; - uzyskanie informacji o zapisach szczegółowych skaładaj cych si na warto salda - po u yciu klawisza ENTER; - wył czenie z zamierzonego wydruku (W) tych pozycji, które zaznaczone zostan klawiszem * (gwiazdka); - uzyskanie wydruku uszeregowanego w kolejno ci kont kontrahentów lub kolejno ci nazwy powci ni ciu klawisza W oraz wskazaniu trybu przedstawiania. 6.4.2. PRZEGL DANIE TRANSAKCJI Jest to funkcja powoduj ca identyczne skutki jak omówione w p. 6.4.1. z t jedynie ró nic , e elementy nierozliczonych sald prezentowane s w kolejno ci identyfikatorów (wzrastaj ca wielko cyfrowa identyfikatora na poszczególnych miejscach dziesi tnych, licz c od lewej strony). Transakcje nierozliczone mo na drukowa , po wci ni ciu klawisza W . Mo na tu tak e wył czy z zamierzonego wydruku sumy oznaczone klawiszem * (gwiazdka), a ponadto: - uzyska sum wykazanych sald - klawisz S; - uszeregowa składniki sald - transakcje według dni zwłoki od wielko ci najwy szej do najni szej - po wci ni ciu klawisza I (uprzednio nale y saldo rozwin przez wci ni cie klawisza ENTER) i drukowa w takiej wła nie kolejno ci; - sporz dzi przelew - po wci ni ciu klawisza P . 6.4.3. WYDRUK TRANSAKCJI NIEROZLICZONYCH (TBW-07) Oprócz wydruków transakcji nierozliczonych mo liwych do uzyskania w trybie omówionym w poprzednich punktach, wskazania niniejszego punktu daj mo liwo wydruków uporz dkowanych stanów transakcji nierozliczonych, tj. poszczególnych elementów rozrachunków składaj cych si na stan sald kontrahentów. Wydruki mog mie posta nast puj c : a) mog obejmowa transakcje zaliczone do obrotów konta kontrahenta, tj. zaksi gowane w miesi cu obrotów bie cych (miesi c ksi gowania) i w okresach poprzednich, lub; b) mog obejmowa (oprócz transakcji omówionych w p. 6.4.3a) tak e transakcje zaewidencjonowane awansem, tj. te, które do stanów kont zostan dopisane po zamkni ciu miesi ca bie cego. Wydruki transakcji mog by w znacznym stopniu definiowane według ycze u ytkownika, a mianowicie: 1. Wersja wydruku: a) wersja podstawowa, tj. przedstawienie elementów salda w takiej kolejno ci, w jakiej były dopisane do obrotów konta (i ewentualnie zarejestrowane we wprowadzaniu antycypacyjnym). Wersja ta jest porównywalna z dziennikiem obrotów; b) wersja skrócona, tj. taka, e poszczególne zapisy na koncie kontrahenta zostaj przypisane do wskazanego identyfikatora (nr faktury, kontraktu itp.), saldowane w obr bie tego identyfikatora i zostaj wykazane jako ró nica mi dzy obrotami strony Aktywa i strony Pasywa tego identyfikatora; - 39 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » c) wydruk z podsumowaniem wszystkich wielko ci wykazanych na tym wydruku, czy tylko sumowanie danych w obr bie ka dego kontrahenta. 2. Kolejno dla kontrahentów: Mo liwo przedstawiania danych w porz dku dyktowanym numerami kont ksi gi pomocniczej (kont analitycznych) czy te kolejno edycji w porz dku alfabetycznym nazw kontrahentów. 3. Kolejno dla pozycji, czyli mo liwo : - emisji danych (składników salda - transakcji) według identyfikatora, czyli od najni szego numeru (np. faktury) identyfikuj cego dokonany zapis, czy; - według warto ci poszczególnych transakcji, czyli zapisów warto ci składaj cych si na sum salda, czy te ; - według daty transakcji poczynaj c od najdawniejszej. Dodatkow i bardzo po yteczn funkcj , któr mo na osiagn w tym module jest mo liwo edytowania - oprócz stanu rozrachunków tak e kwot odsetek przypadaj cych od tych rozrachunków (nalezno ci) na okre lony, dowolnie wybrany dzie . Funkcja ta jest szczególnie u yteczna przy gromadzeniu informacji niezbednych przy przekształceniach własno ciowych podmiotów gospodarczych wzgl dnie w zmiarach ewentualnej sprzeda y wierzytelno ci. Pozwala ona ponadto na uzyskiwanie niezb dnego kompendium wiedzy kształtuj cej taktyk i strategi działa wobec kontrahentów oraz stanowi niezb dne ródło wiedzy dla dokonania rzetelnej wyceny firmy. Uwaga: 1. Przed przyst pieniem do emisji tabulogramów transakcji nierozliczonych (TBW-07) wskazane jest uporz dkowanie zapisanych identyfikatorów według wskaza omówionych w p. 6.4.1.; 2. Zgodnie z wynikaj cymi z aktualnie obowi zuj cych przepisów zasadami wyceny aktywów i pasywów, to wła nie dane uzyskane z TBW-07 stanowi prawidłowe wielko ci do wykazania nale no ci i zobowi za dotycz cych kont rozrachunkowych w arkuszach bilansu i innych sprawozda statystycznych. 6.4.4. SPORZ DZANIE NOT ODSETKOWYCH Wszystkie nale no ci zarejestrowane na kontach rozrachunkowych zdefiniowanych jako odsetkowe (p. 4.4.) zawieraj dodatkowe pola rejestracji, w których okre la si dat , od której rozpoczyna si bieg terminu płatno ci, a po upływie limitu czasu uznanego za niepowoduj cy sankcji naliczania odsetek, umo liwia wyznaczenie granicznego terminu płatno ci. Wszystkie przypadki regulacji wierzytelno ci po wyznaczonym terminie płatno ci (okre lonym jako norma ogólna, lub odr bnie wyznaczonym dla ka dej operacji) skutkuj zaliczeniem tej operacji do przeterminowanych i umieszczeniem w zbiorze TRANROZL.DBF, w którym to zbiorze znajdowa si b d do czasu wydrukowania not odsetkowych z potwierdzeniem, e noty te zostały wyemitowane w sposób czytelny. Przed przyst pieniem do wydruku not odsetkowych nale y: a) sprawdzi , czy pole „odsetki” zapełnione jest wła ciwymi zapisami. Czynno t mo na wykona nast puj co: - 40 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » - wej w moduł STANY KONT EDYCJA KOREKTA i po wywołaniu konta, u ywaj c klawisza ENTER sprawdzi , czy dane s prawidłowe, lub - wej w moduł WYNIKI TBW-01 K.ROZRACH. i po wywołaniu okre lonego konta, lub zakresu, w którym si ono mie ci - sprawdzi dane. Uwaga: Najbardziej korzystnym rozwi zaniem jest wej cie w moduł ZMIANY SYSTEMU ROZRACHUNKI % ODSETEK i po wprowadzeniu hasła dost pu dokona skasowania (opcja KASOWANIE) dotychczasowych zapisów, a nast pnie w opcji DOPISYWANIE wprowadzi wła ciwe stawki nalicze odsetek dla poszczególnych interwałów czasowych. W module tym mo liwe jest: a) przegl danie sum odsetek naliczonych przez system z uwzgl dnieniem wysoko ci nale no ci, terminu zapłaty, daty faktycznego zarachowania wpływu nale no ci oraz odsetek przypisanych danemu kontrahentowi (lub odsetek ogólnie obowi zuj cych, je eli danemu kontrahentowi nie przypisano innych, ewentualnie umownych odsetek). Wykazane tu kwoty odsetek od nieterminowych zapłat obejmuj jedynie te przypadki, dla których uprzednio nie wyemitowano not odsetkowych i nie potwierdzono, e wydruk jest czytelny. W górnym, rodkowym polu ekranu wykzana jest ł czna kwota odsetek naliczonych przez system dla wybranego obszaru kontrahentów; b) wydruk not odsetkowych odr bnie dla ka dego kontrahenta; c) wydruk zestawie wyemitowanych not odsetkowych, obejmuj cych zbiorcze kwoty tych not. Podsumowanie tego zestawienia nastapi pod warunkiem, e danie takie zostanie zdefiniowane w module ZMIANY WYDRUKI NOTY ODSETKOWE (T). Wydruk not odsetkowych mo e nast powa w dwojakim trybie : w module TRANSAKCJE NOTY ODSETKOWE PRZEGL DANIE po u yciu klawisza ENTER (na wskazanym kontrahencie) i u yciu klawisza W , a tak e w module TRANSAKCJE NOTY ODSETKOWE DRUK NOT i po wskazaniu ilo ci egzemplarzy, w jakiej noty maj by drukowane. Skutki wydruku not odsetkowych według wy ej wskazanych sposobów s ró ne: drukowanie not w opcji Przegl danie mo e by wielokrotne i nie powoduje adnych zmian w stanie rozlicze z tytułu odsetek , natomiast emisja not w opcji Druk not wywołuje skutki dwojakie: - je eli po emisji noty odpowied na pytanie "czy wydruk czytelny" b dzie twierdz ca, to naliczona (i wydrukowana kwota odsetek zostanie ze zbioru TRANROZL.DBF usuni ta i powtórne jej uzyskanie nie b dzie mo liwe); - je eli odpowied b dzie przecz ca (N) to nast pny wydruk b dzie mo liwy. Rezygnacja z rezydowania naliczonych odsetek, dla których nie wydrukowano not odsetkowych i nie potwierdzono, e s one czytelne jest tak e mo liwa poprzez odpowiednie zaznaczenie pozycji przeznaczonych do wykasowania - (np. w przypadku, je eli oka e si , e termin dochodzenia wierzytelno ci z tytułu odsetek uległ przedawnieniu, bad prekluzji). - 41 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Czynno bezwydrukowego usuwania ze zbioru TRANROZL.DBF odsetek, które nie powinny by w tym zbiorze zachowane przebiega nast puj co: 1. Kasowanie wszystkich odsetek: - wej w moduł TRANSAKCJE okre li i zaakceptowa przedział kont, wej w opcj NOTY ODSETKOWE PRZEGL DANIE i po zaakceptowaniu okre lonego kontrahenta wcisn klawisz +. Przy ka dej pozycji pojawi si znak , co oznacza, e zaznaczone pozycje b d usuni te po u yciu klawisza U (zdj cie zaznaczenia - klawisz - minus). 2. Kasowanie wybranych pozycji: - wej w moduł TRANSAKCJE, okre li i zaakceptowa przedział kont, wej w opcj NOTY ODSETKOWE PRZEGL DANIE i po zaakceptowaniu okre lonego kontrahenta naprowadzi kursorem pasek wyznacznika na wła ciw pozycj przeznaczon do skasowania wcisn klawisz spacja (ławeczka odst pnika). Wszystkie zapisy jednostkowe odnosz ce si do danego identyfikatora zostan zaznaczone oznacznikiem , a po u yciu klawisza U - usuni te. Uwaga: Ze wzgl dów bezpiecze stwa usuni te w ten sposób odsetki zapisywane s w zbiorze TRANSAKCJE - ARCHIWUM, sk d mo na je przeglada , drukowa , segregowa oraz usuwa . Usuwanie to jest w pewnym zakresie obwarowane dodatkowymi czynno ciami zabezpieczaj cymi przed niezamierzon utrat informacji o działaniach o charakterze wyj tkowym, interwencyjnym. 6.4.5. WEZWANIA DO ZAPŁATY Opcja ta słu y do emitowania wezwa do zapłaty nale no ci, dla których termin płatno ci ju upłyn ł, a które nie zostały uregulowane (stanowi nale no ci przeterminowane). W module TRANSAKCJE, po okre leniu zakresu kont (przedziału) i wej ciu w opcj WEZW. DO ZAPŁATY nale y poda kwot minimalnego zadłu enia, powy ej którego wezwania maj by emitowane oraz ilo dni zwłoki, poni ej której nale no ci b d pomijane. Wyst puj tu trzy mo liwo ci: 1. Przegl danie poszczególnych kwot przypadaj cych na dłu nika z mo liwo ci ujawnienia analitycznych zapisów, wykazaniem terminu operacji, terminu płatno ci oraz ilo ci dni zwłoki oraz ogólnej kwoty nale no ci w ramach oznaczonych parametrów kwotowych i dni zwłoki i kwoty odsetek; 2. Wydruk wezwa , na których znajdzie si tak e kwota odsetek, jak dłu nik winien zapłaci , gdyby regulacja zobowi zania nast piła w dniu emisji zestawienia wezwa do zapłaty. Uwaga: Na wezwaniach do zapłaty emitowana jest tak e kwota odsetek, jak dłu nik winien by zapłaci , gdyby regulacja długu nast piła w dniu emisji wezwania. St d, przy wywoływaniu systemu wskazana jest - 42 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » korekta daty systemowej, proponowanej przez program na dat kra cow na, koniec której odsetki te winny by naliczone. 3. Drukowanie zestawienia VII. TABULOGRAMY - EMISJA DANYCH Wszystkie dane wprowadzone do systemu, zarówno te, najbardziej zatomizowane odwzorowuj ce zdarzenie gospodarcze, a wprowadzone jako dekret analityczny, jak i zbiory danych przetworzonych zgodnie z przyj tymi procedurami przetwarzania i zastosowanymi algorytmami - mog by swobodnie przegl dane i drukowane. Wyposa enie systemu w funkcje szczególne, umo liwiaj ce si ganie do najbardziej rozproszonych zbiorów, ł czenie ich poprzez wspólne cechy przedmiotowe lub podmiotowe wzgl dnie przynale no do wybranych interwałów czasowych daje mo liwo tworzenia okre lonych zbiorów danych charakteryzuj cych si podobnymi, oznaczonymi cechami. W szczególno ci mo liwe tu jest: - grupowanie danych według wspólnych cech numerycznych zawartych w identyfikatorze konta analitycznego (funkcja- „filtr-klucz F” w module STANY KONT PRZEGL DANIE); - grupowanie obrotów na wybranych kontach analitycznych dla wybranych (traktowanych rozdzielnie lub ł cznie) okresów obrachunkowych (miesi cy) w ramach roku obrachunkowego; - grupowanie - poprzez funkcje „agregacja” lub „specyfikacja” danych o podobnej cesze przedmiotowej, a zaliczonych do ró nych, podmiotowych obszarów ewidencyjnych; - grupowanie (ze wskazaniem skutków na kontach analitycznych lub syntetycznych) dekretów analitycznych za dowolnie wybrany okres w ramach roku obrachunkowego; - grupowanie zapisów pochodz cych z okre lonych rejestrów pomocniczych (grupy rodzajowe dokumentów); - wyodr bnianie skutków rejestracji w ró nych obszarach rejestracji: w obszarze B.O., miesi c, narastaj co rok a w ramach tych obszarów z podziałem na charakter ekonomiczny obrotów lub sald; - grupowanie poszczególnych kont ksi gi głównej według ich funkcji, jak spełniaj w rachunkowo ci podmiotu gospodarczego, a w szczególno ci poprzez mo liwo ich oznaczenia, czy wchodz bezpo rednio do bilansu, na któr jego stron i do której pozycji bilansu (konta bilansowe), czy wchodz do bilansu poprzez rachunek zysków i strat - z mo liwo ci zdefiniowania kształtu tego rachunku (konta wynikowe), czy te s kontami pozabilansowymi, na których zasada zgodno ci dwustronnych ksi gowa nie obowi zuje. Te i szereg innych cech w jakie system został wyposa ony daj u ytkownikowi systemu du e mo liwo ci w zakresie korzystania z baz danych lub ich wyselekcjonowanych fragmentów, jednak producent oprogramowania, uwzgl dniaj c tradycyjne zapotrzebowanie u ytkowników na wydawnictwa odpowiednio usystematyzowane, a tak e elementy teorii rachunkowo ci i aktualnie obowi zuj ce przepisy - utworzył szereg tabulogramów, obrotówek i zestawie , które zgrupowane zostały w module WYNIKI. - 43 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » Oprócz tabulogramów wynikowych (TBW) zgrupowanych w tym module mo liwe jest tak e uzyskiwanie szeregu innych zestawie tabelarycznych, emitowanych z innych modułów u ytkowych systemu. 7.1. KARTOTEKA KONT ANALITYCZNYCH - KONT KSI G POMOCNICZYCH TBW-01 Wej w moduł WYNIKI TBW-01 i okre li , czy konta maj by - zaznaczonym przedziale - emitowane w kolejno ci ich indeksów analitycznych, czy te w kolejno ci alfabetycznej. W odniesieniu do kont rozrachunkowych informacje o kontrahencie s poszerzone o dokładny adres, ilo dni, po upływie których liczone b d odsetki oraz poziom odsetek, jakie za okresy ubiegłe i czas tera niejszy naliczane b d , w przypadku wystawienia not odsetkowych. Opcja ta, oprócz mo liwo ci uzyskania pełnej listy kont analitycznych - kont ksi g pomocniczych w formie wydruku, mo e tak e słu y jako ródło informacji do dekretowania dokumentów ródłowych. 7.2. ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KONT ANALITYCZNYCH TBW-02 W opcji tej mo liwe jest uzyskanie wydruku aktualnego stanu zapisów na analitycznych kontach z wybranego dowolnie przedziału i dotyczy to zarówno kont bilansowych jak i kont pozabilansowych. W odniesieniu do kont bilansowych drukowane mog by zarówno wszystkie konta z wybranego przedziału jak te tylko te konta, na których wyst puj salda ko cowe. Podkre lenia wymaga fakt, i zarówno sumy sald z bilansu otwarcia, obrotów miesi ca i narastaj cych obrotów od pocz tku roku - w przypadku wyboru wydruku tylko tych kont, na których wyst puj salda ko cowe - nie b d zgodne z sumami kont w zestawieniu obrotów i sald kont syntetycznych. Uwaga: Posta wydruku zestawienia obrotów i sald kont analitycznych mo e mie ró n posta w zale no ci od tego, czy w module ZMIANY SPRZ TU SZER. PAPIERU zdefiniowano wydruk na papierze w skim, czy te szerokim. Na papierze szerokim zapisy liniowe b d umieszczone w jednym wierszu dla ka dego konta, za na papierze w skim zapisy te b d dwuwierszowe. 7.3. ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KONT SYNTETYCZNYCH TBW-03 W module WYNIKI TBW-03 mo liwe jest uzyskanie zestawienia obrotów i sald kont syntetycznych - kont ksi gi głównej dla wybranego zakresu tych kont. Posta wydruku zestawienia omówiona w uwadze w p.poprzednim tak e jest zale na od zdefiniowanej szeroko ci papieru. 7.4. ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD KONT ANALITYCZNYCH TBW-04 W module WYNIKI TBW-04 mo liwe jest uzyskanie wydruku (podobnie jak w p. 6.2.) zestawienia obrotów i sald kont analitycznych wchodz cych do jednego, wywołanego konta syntetycznego. 7.5. RACHUNEK WYNIKÓW TBW-05 - 44 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » W module tym mo liwe jest - w ka dym, dowolnie wybranym momencie uzyskanie informacji (ogl d na ekranie lub wydruk) o wyniku ekonomicznym działalno ci gospodarczej, zobrazowanej na podstawie zarejestrowanych wielko ci przychodów i kosztów. Przy ustalaniu wyniku brane s pod uwag wielko ci zarejestrowane na kontach, które - zgodnie ze wskazaniami pp.2.2. od poz. 5 do poz. 7 - zostały zakwalifikowane jako konta wynikowe. Mo na tu uzyska informacje o wyniku ekonomicznym za: - miesi c bie cy (miesi c nie zamkni ty); - od poczatku roku do ko ca miesi ca bie cego; - za miesi c nast pny po bie cym miesi cu ksi gowania (ró nica obrotów na kontach wynikowych wprowadzonych awansem); - za okres od pocz tku roku do ko ca miesi ca nast pnego po miesi cu bie cym (wynik od pocz tku roku + ksi gowania awansem). Dane, jakie uzyskuje si w tej opcji maj trojaki charakter: 1. Wynik do opodatkowania podatkiem od dochodów podmiotu gospodarczego, który jest ró nic miedzy warto ci przychodów i kosztów uznanych za koszty uzyskania tych przychodów; 2. Wydatki (i ewentualnie przychody), które nie podlegaj odliczeniu (wzgl. doliczeniu) do podstawy, od której nalicza si podatek (np. podatek dochodowy od osób prawnych) i sumy te (oraz ró nica mi dzy nimi) przedstawione s w wierszu "wydatki nie stanowi ce kosztów uzyskania przychodu"; 3. Wynik finansowy (zysk lub strata), który jest wynikiem bilansowym i wynika z porównania obrotów na wszystkich kontach zdefiniowanych (wg p.2.2.) jako konta wynikowe. Uwaga: 7.6. Konta wynikowe, z których dane maj by zaliczone do wydatków (i ewentualnie przychodów) nie stanowi cych kosztów uzyskania przychodów winny w tabelce 4.1., w kol.9 (p.4.1., poz. i) by oznaczone symbolem (numer wiersza wydruku) liczbami od 90 do99. BILANS NETTO TBW-06 W module WYNIKI TBW-06 mo liwe jest uzyskiwanie wydruku bilansu w takiej postaci, jaka obowi zuje dla sprawozdawczo ci na koniec roku obrachunkowego, jednak uzyskanie wła ciwej jego postaci uzale nione jest pod warunkiem prawidłowego zdefiniowania kont ksi gi głównej, a szczególnie pod warunkiem poprawnego wypełnienia tabeli omówionej w p.4.1. 7.7. SPECYFIKACJA NIEROZLICZONYCH SALD - TRANSAKCJI TBW-07 Jak omówiono to w p.2.5. dla kont zdefiniowanych jako rozrachunkowe tworzony jest dodatkowy zbiór rejestruj cy poszczególne zapisy analityczne ze wskazaniem identyfikatora (faktury, noty, kontraktu), którego dotycz i w ramach którego podlegaj automatycznemu rozliczeniu. Rozliczenie pełne nast pi wówczas, je eli sumy zarejestrowane po stronie winien b d równe sumom zarejestrowanym po stronie ma w ramach okre lonego identyfikatora. Emitowanie wydruków nierozliczonych sald kont rozrachunkowych nast puje w module TRANSAKCJE TBW-07, przy czym posta tych wydruków jest ró na: - 45 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » a) wersja podstawowa, tj wykaz wszystkich ksi gowa dla poszczególnych identyfikatorów w ramach których obroty strony winien nie zrównały si z obrotami strony ma; b) wersja skrócona, tj. wykaz sald dla poszczególnych identyfikatorów; c) podobnie jak w p.a. i b., tylko z podsumowaniem, które mo e stanowi porównawcz liczb kontroln jednak pod warunkiem, e emisja obejmowa b dzie zakres wszystkich kont analitycznych wchodz cych w skład danego konta syntetycznego. 7.8. SPECYFIKACJA OBROTÓW NA WYBRANYCH KONTACH TBW-09 W module WYNIKI TBW-09 mo liwe jest emitowanie tradycyjnie poj tych kart kontowych z wybranego przedziału kont i z dowolnie zaznaczonych miesi cy w ramach roku obrachunkowego. Wydruk ten zawiera wszystkie informacje o zapisach dokonanych na poszczególnych kontach analitycznych. 7.9. REJESTR VAT TBW-10 Wej cie w moduł WYNIKI TBW-10 umo liwia przegl danie oraz wydruk poszczególnych, uprzednio zdefiniowanych rejestrów VAT zawieraj cych szczegółowe informacje, jakie w tych rejestrach winny si znale , lub te przegl danie i wydruk zbiorczych zestawie warto ciowych utworzonych z poszczególnych rejestrów. Emisja rejestrów b d zestawie rejestrów jest mo liwa zarówno za miesi c bie cy jak równie za ubiegłe miesi ce. Mo liwe tu jest tak e (opcja PRZEGL DANIE) uzyskanie szczegółowych informacji o ka dej fakturze VAT a tak e: numer pozycji rejestru, pod którym zapis został dokonany, grupa rodzajowa dokumentów, do której faktura została zaliczona i numer dokumentu w ramach tej grupy, a tak e liczb porz dkow jak uzyskał zapis w dzienniku obrotów i komputerowym ladzie ksi gowym. Ponadto mo na z całego rejestru wyselekcjonowa (funkcja klawisza litery G) zapisy dotycz ce okre lonej grupy rodzajowej dokumentu - rejestru pomocniczego. 7.10. KSI GOWY LAD REWIZYJNY - ZBIÓR TRANSAKCJI ZARACHOWANYCH Po zako czeniu ksi gowania ka dego dokumentu lub grupy dokumentów, po ich wzajemnym uzgodnieniu, a przed poddaniem zarejestrowanych dokumentów procesowi aktualizacji (p.5.5) system obligatoryjnie proponuje dokonanie wydruku wszystkich przyj tych i zaakceptowanych rekordów w porz dku chronologicznym. Wydruk taki potocznie zwany zbiorem transakcji zarachowanych, ksi gowym ladem komputerowym lub ladem rewizyjnym stanowi optycznie czytelny zestaw rekordów wprowadzonych do pami ci komputera. Z pozycji tej mo na jednak bez adnych skutków ujemnych zrezygnowa , poniewa uzyskanie tych wydruków jest mo liwe w ka dym, nast pnym okresie. Jest to mo liwe w module OBROTY i to w sposób dwojaki: - w opcji PRZEGL DANIE, gdzie mo na uzyska informacje o ka dym dokumencie ródłowym lub o wszystkich dokumentach zarejestrowanych w danym miesi cu, albo - w opcji WYDRUKI, gdzie mo na uzyska informacje o ka dym dokumencie analitycznym, wszystkich dokumentach zaliczonych do okre lonej grupy - 46 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » rodzajowej (okre lonego rejestru pomocniczego) lub te informacje o wszystkich dokumentach zarachowanych w obr bie danego miesi ca. 7.11. DZIENNIK OBROTÓW Ka dy wprowadzony do systemu i poddany aktualizacji rekord podlega - obok zapisu w zbiorze OBROTYxx.dbf- tak e zapisaniu w zbiorze DZIENNIK.dbf, który ma struktur zbli on i przeznaczony jest do chronologicznej rejestracji wszystkich, kolejno wprowadzonych dekretów z zaznaczeniem numeru kolejnego pozycji w której na dzienniku dekret (rekord) został zapisany. Ujawnianie zasobów DZIENNIKA mo liwe jest w ka dym momencie i to w czterech, ró nych postaciach: a) dziennik zawieraj cy wszystkie dekrety analityczne za wskazany okres; b) dziennik zawieraj cy wszystkie dowody za wskazany okres; c) wykaz skutków jakie wprowadzone dekrety (rekordy) spowodowały na poszczególnych kontach ksi g pomocniczych (kontach analitycznych); d) wykaz skutków jakie wprowadzone rekordy spowodowały na poszczególnych kontach ksi gi głównej (kontach syntetycznych). Edycja DZIENNIKA OBROTÓW wymaga nast puj cych czynno ci: 7.11.1. DZIENNIK OBROTÓW - dekretami: 1. Wej w moduł OBROTY PRZEGL DANIE DZIENNIK OBROTÓW i zaakceptowa klawiszem Enter; 2. Poda daty graniczne (data od-do w trybie DD.MM.RRRR) i zaakceptowa klawiszem Enter; 3. Ustawi kursor na poziomie „Dekretami” i u y klawisz Enter 4. W celu uzyskania wydruku - wcisn klawisz litery W; 5. W celu uzyskania szczegółowych informacji o dekrecie - wcisn klawisz Enter; 6. W celu uzyskania informacji o sumie obrotów dziennika-wcisn klawisz litery I (i). 7.11.2. DZIENNIK OBROTÓW - dowodami 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.11.3. DZIENNIK OBROTÓW - analitykami 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.11.4. Wykona czynno ci 7.11.1 p.1 i 2; Ustawi kursor na poziomie „Dowodami” i u y klawisz Enter; Wydruk - klawisz litery W; Informacja o dekretach, z których składa si dowód - klawisz Enter; Informacje szczegółowe o dekrecie - ponownie klawisz Enter; Suma dziennika - klawisz litery I (i). Wykona czynno ci 7.11.1. p.1 i 2; Ustawi kursor na poziomie „Analitykami” i u y klawisz Enter; Wydruk - klawisz litery W; Informacja, które dekrety zostały zarachowane na dan analityk - klawisz Enter; Informacje szczegółowe o dekrecie - ponownie klawisz Enter; Suma dziennika - klawisz litery I (i). DZIENNIK OBROTÓW - syntetykami - 47 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » 1. 2. 3. 4. Wykona czynno ci 7.11.1. p. 1 i 2; Ustawi kursor na poziomie „Syntetykami” i u y klawisz Enter; Wydruk - klawisz litery W; Informacja, które dekrety zostały zarachowane na dane konto ksi gi głównej klawisz Enter; 5. Informacje szczegółowe o dekrecie - ponownie klawisz Enter; 6. Suma dziennika - klawisz litery I (i). 7.11.5. UZGODNIENIE OBROTÓW DZIENNIKA Suma obrotów dziennika winna by zawsze zgodna z ogóln sum obrotów zarejestrowanych na kontach ksi g pomocniczych, a te winny by zgodne z sum obrotów kont ksi gi głównej. Uzgodnienia mo na dokona module STANY KONT PRZEGL DANIE OBROTY ROCZNE, po naci ni ciu klawisza Enter, a nast pnie kolejno klawiszy liter S oraz B. Uwaga: Je eli w definicjach (ZMIANY SYSTEMU RODZ.OBR.ROKU) nakazano wykazywanie obrotów narastaj cych ł cznie z saldami BO, to od obrotów nale y te salda odj , lub definicj na czas sprawdzania zmieni . 7.11.6. ODTWORZENIE DZIENNIKA Ewentualne zakłócenia techniczne w pracy systemu mog spowodowa uszkodzenie zbiorów indeksowych, co mo e skutkowa bł dn ekspozycj sumy obrotów. Wówczas nale y wej w opcj OTWÓRZ DZIENNIK i u y klawisz Enter. VIII. ZAMKNI CIA ROCZNE System wyposa ony jest w funkcje, które umo liwiaj wykonanie w sposób automatyczny przeksi gowa zwi zanych ze sporz dzeniem Bilansu Zamkni cia, dokonanie przekształce BZ na BO i automatyczne utworzenie Bilansu Otwarcia. W trakcie zamkni cia system dokonuje archiwacji danych z roku zamykanego w specjalnym, automatycznie utworzonym katalogu. Mo liwe jest tak e dokonywanie przeciwstawnych przeksi gowa na wszystkich analitycznych kontach w ramach konta syntetycznego, które nazwano modyfikacj scaleniow , a które polega na tym n.p., e system dokona automatycznych ksi gowa po stronie ma na wszystkich kontach analitycznych np.zespołu 5, zaliczonych do okre lonego miejsca powstawania kosztów (np. zlecenie), na których odr bnie rejestrowane były składniki kalkulacyjne kosztów i utworzy dla tego miejsca (zlecenia) now kartotek z nazw BO, na któr zarejestruje wyliczone saldo. Wszystkie dyspozycje dla wykorzystania powy szych funkcji musz by jednak zdefiniowane. 8.1. DEFINIOWANIE KONT WYNIKOWYCH Wej w moduł BILANS DEFINICJE KONTA WYNIKOWE ZAKŁADANIE i okre li , które konta wynikowe nie wyst puj ce samodzielnie w bilansie netto winny by przeniesione na konto „wynik bilansowy” (np. na konto 860), np.: od do na konto - 48 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » 400 489 490 490 490 860 700 799 860 861 862 860 i ewentualnie 500 599 860 je eli salda kont zespołu 5 nie podlegały przeniesieniu na konta zespołu 7, a produkcja w toku nie wyst puje. 8.2. DEFINIOWANIE MODYFIKACJI SCALENIOWEJ Wej w moduł BILANS DEFINICJE MODYF.SCALENIOWA ZAKŁADANIE i okre li na których kontach i w jaki sposób maj by automatycznie dokonane przekształcenia obrotów rocznych na salda z bilansu otwarcia. Przy zało eniu, np., e na koncie 501, które posiada struktur indeksow 501 - xxx - xx , co oznacza składnik kalk. kosztów numer zlecenia były nast puj ce zapisy roczne: WN MA 501 - 123 - 01 - zlec. 123 - Mat. podst. 10.000 (10.000) 501 - 123 - 02 - zlec. 123 - Mat. pozost. 4.000 ( 4.000) 501 - 123 - 03 - zlec. 123 - Płace 12.000 (12.000) 501 - 123 - 04 - zlec. 123 - Narzuty 5.800 ( 5.800) . . . 501 - 123 - 99 - zlec. 123 - przenies. kosztów (25.000) 25.000 -----------------------------------Razem 31.800 25.000 to przy definicji Konto do scalenia 501 od cyfry 4 ile cyfr 5 System dokona ksi gowa powy ej uj tych w nawias, a dla ró nicy (produkcja w toku na koniec roku) zało y nowe konto o nazwie: 501 - 123 - 00 - zlec. 123 - BO i zapisze po stronie winien kwot 6.800.- i saldo to wykazane zostanie w zbiorze kont przeniesionych na rok nast pny jako saldo z BO. Na pozostałych kontach w ramach konta 501 - 123 - xx salda z BO nie wyst pi . 8.3. MODYFIKACJA BILANSU Wej w moduł BILANS MODYFIKACJA i przygotowa drukark . Po uruchomieniu funkcji klawiszem Enter nast pi proces automatycznych zamkni bilansowych i zostanie wyedytowany arkusz modyfikacyjny oraz zestawienie sald - 49 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » kont po modyfikacji oraz utworzony zostanie nowy plik „FK” dla roku nast pnego ze stanami kont z bilansu otwarcia. 8.4. KOREKTA BILANSU OTWARCIA Wykorzystanie tej funkcji nast puje wtedy, kiedy z raportu biegłego rewidenta (audytora), lub z innych prawnie dopuszczalnych przyczyn korekta stanów aktywów i pasywów mo e nast pi w ksi gach roku bie cego (nast pnego po badaniu). Korekty takiej dokonuje si w module OBROTY KOREKTA BO. Korekta BO mo e by dokonana wielokrotnie i w ka dym miesi cu: obroty powstałe w ramach dokonanych korekt BO s grupowane w ramach trwale dla tych operacji przeznaczonej grupy rodzajowej dokumentów „00” i podlegaj wyodr bnionym zapisom w zbiorze obrotów i w zbiorze dziennika. 8.5. KOREKTA BILANSU ZAMKNI CIA Funkcja ta umo liwia przywrócenie stanu kont z przed zamkni cia roku obrachunkowego i dokonanie dalszych ksi gowa , które zarachowane zostan do okresu poprzedzaj cego modyfikacj bilansu zamkni cia. Konieczno taka mo e by np. skutkiem zawartej w raporcie decyzji biegłego rewidenta nakazuj cej dokonanie korekt w roku badanym. Funkcj t wywoła mo na w module OBROTY KOREKTA BZ. Po dokonaniu niezb dnych korekt nale y ponownie podda bilans za ubiegły rok modyfikacji w sposób okre lony w p. 7.3, która to czynno spowoduje utworzenie nowych, skorygowanych sald z Bilansu Otwarcia. - 50 - Specjalistyczne Przedsi biorstwo Innowacyjno-Wdro eniowe „POLISOFT” Sp. z o.o. Instrukcja eksploatacyjna systemu informatycznego » - 51 -