o polskim rynku pracy

27.01.2010
Informacja prasowa portalu
Pytania i dodatkowe informacje:
Agnieszka Mazurek
Kierownik działu analiz rynku pracy
i portalu rynekpracy.pl
tel. 12 4262060
[email protected]
O POLSKIM RYNKU PRACY
Wywiad z Kazimierzem Sedlakiem, doktorem nauk humanistycznych Uniwersytetu
Jagiellooskiego, autorem siedmiu książek dotyczących zarządzania zasobami ludzkimi,
twórcą i dyrektorem pierwszej polskiej agencji doradztwa personalnego Sedlak & Sedlak.
Redakcja rynekpracy.pl: Jak ocenia Pan zmiany na polskim rynku pracy w 2009 roku?
Dr Kazimierz Sedlak: Wbrew czarnym scenariuszom stan polskiego rynku pracy w 2009 roku
odbieram bardzo pozytywnie, szczególnie gdy porównamy go do innych krajów regionu.
Jesteśmy jedynym paostwem, które odnotowało wzrost PKB, poziom bezrobocia (8,8% BAEL, listopad 2009) mamy mniejszy od średniej dla UE (9,5%). Jeżeli porównamy się do
krajów byłego bloku wschodniego można nawet powiedzied, że jesteśmy tygrysami Europy
(Łotwa: 22,3%; Estonia: 15,2%; Słowacja: 13,6%). Łotwa, Estonia, Litwa to kraje o
dwucyfrowym spadku PKB (odpowiednio: -18%, -18,1%, -13,7%), gwałtownym wzroście
bezrobocia (+12,1; +8,7; +8,2 punktu procentowego) i znacznych spadkach wynagrodzeo
realnych (-10%, -10%, -8,7%). Przeciwieostwem niech będzie komunikat GUS o 4,4%
wzroście średniego wynagrodzenia w porównaniu z rokiem ubiegłym. Oczywiście mieliśmy
również wiele problemów. W moim przekonaniu problemy te w większym stopniu wynikały
z zaniedbao wcześniejszych lat niż z bieżącej sytuacji ekonomicznej.
Redakcja rynekpracy.pl: Dlaczego Pan tak uważa?
Dr Kazimierz Sedlak: W ciągu ostatnich dwudziestu lat zreformowaliśmy gospodarkę,
zapomnieliśmy jednak o reformie rynku pracy. Polski rynek pracy jest mało elastyczny i
wymaga szybkich zmian. Przykładem niech będzie jeden z najniższych w Europie
wskaźników zatrudnienia osób w wieku produkcyjnym. Średnia dla Europy to 65,9% a dla
Polski tylko 50,9%. Mamy, związany z tym, najniższy w Europie wiek rezygnacji z pracy
zawodowej. W Polsce przestajemy pracowad w wieku 59 lat, a w Szwecji: 63,9 lat. Patrząc
tylko na te dane można stwierdzid, że żyjemy w bardzo bogatym kraju, który stad na to, aby
jego obywatele nie pracowali. Jest to jedno z największych zaniechao wszystkich rządów.
Jest to również marnowanie olbrzymiego potencjału społecznego. Praca to bardzo ważny
element życia społecznego i paostwo powinno zachęcad, a nie zniechęcad do jej
podejmowania.
Sedlak & Sedlak
tel. +48 12 625 59 10
www.sedlak.pl
ul. Królowej Jadwigi 189 B
fax +48 12 625 59 20
www.rynekpracy.pl
30-220 Kraków
[email protected]
www.wynagrodzenia.pl
Redakcja rynekpracy.pl: Na czym powinna polegad elastycznośd?
Dr Kazimierz Sedlak: Zacznę od dwóch prostych przykładów. W 2010 roku Polska zajęła 71
miejsce w rankingu wolności gospodarczej, a 105 pod względem wolności dla biznesu.
Oznacza to również brak wolności na rynku pracy.
Drugi przykład. Dwa lata temu wszyscy mówili, że w Polsce mamy do czynienia rynkiem
pracownika, w 2009 roku z kolei mówiło się o rynku pracodawcy. Dla mnie jest to przejaw
patologii rynku pracy. Jeżeli żyjemy w kraju z gospodarką wolnorynkową, to na rynku pracy
powinna panowad względną równowaga. Zdrowy rynek pracy to taki, na którym pracownik i
pracodawca są partnerami i mają równe prawa. Partnerstwo to swoboda wyboru i zasada
równych szans. Partnerstwo to również ryzyko i tu paostwo powinno wypracowad
mechanizmy minimalizujące go, szczególnie w przypadku najuboższych grup społecznych.
Niestety elastycznośd nie dotyczy tylko polityki paostwa czy regulacji prawnych.
Elastycznośd dotyczy również pracowników. Współczesny rynek pracy to rynek szybkich
zmian, wystarczy porównad to, co się działo w roku 2008 z wydarzeniami 2009 roku.
Musimy więc zaakceptowad fakt, że nasza wiedza i umiejętności szybko się dezaktualizują i
trzeba je ciągle doskonalid. Musimy nauczyd się mobilności, przywyknąd do tego, że
statystycznie co kilka lat będziemy zmieniad pracę. Często będzie również związane to ze
zmianą zawodu. Jeżeli chcemy czud się bezpiecznie, najlepiej posiadad umiejętności
pozwalające znaleźd pracę w kilku zawodach. Mamy wysokie aspiracje płacowe i jeżeli
chcemy je realizowad w sposób partnerski, to muszą byd one powiązane ze stałym
doskonaleniem kompetencji zawodowych. Wynagrodzenia powinny byd również powiązane
z wydajnością pracy. Powinniśmy więc pamiętad i nauczyd się, że nasze płace nie będą tylko
rosły, ale mogą się też zmniejszyd w przypadku trudnej sytuacji na rynku.
Redakcja rynekpracy.pl: A co z osobami trwale bezrobotnymi i żyjącymi na skraju
ubóstwa?
Dr Kazimierz Sedlak: Elastycznośd rynku pracy musi byd powiązana z zapewnieniem
bezpieczeostwa wszystkim, również i tym co gorzej sobie radzą. To jest kolejny ważny
problem, który powinien zostad uregulowany w ramach reformy. W tej chwili w Polsce sam
fakt bezrobocia nie jest tak istotny jak to, że w tej grupie bardzo dużo osób jest długotrwale
bezrobotnych, stanowią oni 40,6% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Oznacza to, że
rynek pracy ich nie chce i to jest poważny problem do rozwiązania. Niestety nie wygląda na
to, aby nasze władze podejmowały zdecydowane działania w tym kierunku.
Redakcja rynekpracy.pl: Co poradziłby Pan osobom, które w ostatnich miesiącach straciły
pracę?
Dr Kazimierz Sedlak: Utrata pracy to jedno z najbardziej stresujących wydarzeo w życiu
każdego z nas. Dla wielu ludzi wiąże się z to z pogorszeniem sytuacji materialnej.
Pamiętajmy jednak, że jest to również szansa poprawienia swojej sytuacji na rynku pracy. W
tej chwili w Polsce realizowane są liczne programy unijne związane z rozwojem kapitału
ludzkiego. Różne instytucje organizują liczne szkolenia doskonalące umiejętności zawodowe
czy pozwalające na przekwalifikowanie i nabycie kompetencji poszukiwanych przez
Sedlak & Sedlak
tel. +48 12 625 59 10
www.sedlak.pl
ul. Królowej Jadwigi 189 B
fax +48 12 625 59 20
www.rynekpracy.pl
30-220 Kraków
[email protected]
www.wynagrodzenia.pl
pracodawców. Szkoda jedynie, że wśród nich brakuje szkoleo doskonalących praktyczne
umiejętności techniczne.
Kolejnym paradoksem polskiego rynku pracy jest również to, że jesteśmy krajem o
gwałtownie rosnącej liczbie obywateli z wyższym wykształceniem i równocześnie mamy
jeden z najniższych wskaźników tzw. „kształcenia ustawicznego” czyli tego, co jest bardzo
ważne w dostosowaniu swoich umiejętności do zmieniających się wymogów rynku pracy.
Redakcja rynekpracy.pl: A jakie zmiany będą zachodzid na rynku pracy?
Dr Kazimierz Sedlak: Jeżeli poważnie potraktujemy zobowiązania wynikające z Strategii
Lizbooskiej, to w ciągu najbliższych lat w naszym kraju powinna zostad dokonana rewolucja
na rynku pracy. Strategia Lizbooska zakłada budowanie gospodarki opartej na wiedzy, a to
oznacza koniecznośd tworzenia nowych miejsc pracy w obszarze wysokich technologii. W
tym sektorze powinno pracowad 15% zatrudnionych, a Polsce jest to niecałe 10%. Strategia
Lizbooska zakłada również, że w 2010 roku średnia stopa zatrudnienia w UE będzie wynosid
70%, a w Polsce jest to zaledwie 50,9%. Jeżeli więc faktycznie chcemy mied nowoczesny
rynek pracy, to najlepszym rozwiązaniem będzie tworzenie nowych miejsc pracy, a nie tylko
walka z bezrobociem. Niestety 2010 rok to rok wyborów prezydenckich i prawdopodobnie
populizm rządzących sprawi, że zmarnujemy kolejne 12 miesięcy.
Redakcja rynekpracy.pl: Kogo będą poszukiwali pracodawcy w 2010 roku? Za jakie
umiejętności będą gotowi słono zapłacid?
Dr Kazimierz Sedlak: Jest to pytanie, które zawsze prowokuje mnie do udzielania
przekornej odpowiedzi. Niezależnie od branży i zawodu, mało wydajni i niesolidni
pracownicy zawsze powinni czud się zagrożeni zwolnieniami, a dobrzy zawsze sobie poradzą
i będą poszukiwani na rynku pracy. Przykładowo z europejskiego badania przedsiębiorstw
przeprowadzonego w 2009 roku wynika, że mimo kryzysu 36% przedsiębiorstw miało
problemy ze znalezieniem wykwalifikowanego personelu, a 10% ma problemy z ich
zatrzymaniem.
Jeżeli popatrzymy na pytanie z punktu widzenia struktury zatrudnienia, to na pewno w
Polsce będzie wzrastad liczba specjalistów, szczególnie z wykształceniem technicznym, a
zmniejszad się liczba pracowników wykonujących prace proste. Nadal powinno się
zmniejszad zatrudnienie w rolnictwie i zwiększad w sektorze usług.
Pamiętajmy, że mimo bezrobocia w firmach zawsze brakuje wysokiej klasy specjalistów. W
ciągu najbliższych lat na pewno wzrośnie zapotrzebowanie na elektroników, informatyków,
budowniczych dróg i specjalistów od usług związanych z poprawą jakości ludzkiego życia.
Proszę jednak pamiętad, że przyszłośd jest niemożliwa do przewidzenia. Bardzo trafnie ujął
to amerykaoski ekonomista J.K. Galbraith stwierdzając, że „Przy prognozach ekonomistów
astrologia wydaje się godną szacunku nauką”.
Redakcja rynekpracy.pl: Dziękujemy za rozmowę
Sedlak & Sedlak
tel. +48 12 625 59 10
www.sedlak.pl
ul. Królowej Jadwigi 189 B
fax +48 12 625 59 20
www.rynekpracy.pl
30-220 Kraków
[email protected]
www.wynagrodzenia.pl
Więcej informacji prasowych portalu rynekpracy.pl znajdą Paostwo w zakładce Dla mediów.
to specjalistyczny portal wiedzy poświęcony problematyce rynku pracy. Stale aktualizowana baza ponad
200 wskaźników to tylko niewielka częśd danych, jakie gromadzimy. Na bieżąco śledzimy zmiany zachodzące
we wszystkich obszarach rynku (wydajnośd pracy, koszty pracy, koszty życia, możliwości dotarcia do określonych
grup zawodowych i wiele innych). Dostarczamy wiedzę, która pomaga z sukcesem radzid sobie z wyzwaniami
i właściwie reagowad na zmiany zachodzące na rynku pracy.
Sedlak & Sedlak
tel. +48 12 625 59 10
www.sedlak.pl
ul. Królowej Jadwigi 189 B
fax +48 12 625 59 20
www.rynekpracy.pl
30-220 Kraków
[email protected]
www.wynagrodzenia.pl