Andrzej Topij, Niemiecko-estoński i niemiecko

dr hab. Andrzej Topij, prof. UKW
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz
Niemiecko-estoński i niemiecko-łotewski układ o nieagresji 7.06.1939 r.
Celem referatu jest szersze przedstawienie genezy, treści i znaczenia mniej znanych
układów o nieagresji z okresu międzywojennego, zawartych między III Rzeszą a Łotwą
i Estonią 7 czerwca 1939 r.
Punktem wyjścia jest posłanie
prezydenta USA, F.D. Roosevelta do kanclerza
A. Hitlera i premiera B. Mussoliniego z 5 kwietnia 1939 r., w którym prosił, aby obaj
mężowie stanu zapewnili, że nie napadną na żadne z wymienionych 31 państw i udzielili
gwarancji bezpieczeństwa tym krajom, które czuły się zagrożone przez potencjalną ekspansję
Niemiec i Włoch.
Przedstawiam bezpośrednią reakcję Niemiec, Łotwy i Estonii, a także Związku
Radzieckiego na tę inicjatywę, a w dalszej kolejności działania dyplomacji obu państwa
bałtyckich i "Auswartiges Amt", które doprowadziły do podpisania rzeczonych układów
w dniu 7 czerwca 1939 r. Charakteryzuję też stosunek dyplomacji polskiej do tej kwestii.
Część końcowa poświęcona jest omówieniu tych dwóch układów, ze wskazaniem
pewnych różnic między nimi, a także ocenie ich znaczenia oraz wpływu na postawę,
zwłaszcza Tallina, jesienią 1939 r., kiedy to estońscy sternicy nawy państwowej naiwnie
spodziewali się pomocy ze strony III Rzeszy