SPRAWOZDANIE ZARZĄDU PAPIESKIEGO WYDZIAŁU

SPRAWOZDANIE ZARZĄDU PAPIESKIEGO WYDZIAŁU
TEOLOGICZNEGO WE WROCŁAWIU
ZA ROK AKADEMICKI 2009/2010
„Historia pokazuje, że studium teologii i filozofii było inspiracją do
tworzenia pierwszej wyższej uczelni Wrocławia. Przez wieki teologia jako
dyscyplina była liczącym się interlokutorem w dysputach z innymi dziedzinami
wiedzy, pomagając rozwiązywać problemy i szukać właściwej oceny
pojawiających się naukowych i technicznych nowości. Warto zapytać, w czym
tkwi moc teologii, w czym należy upatrywać siły w jej uprawianiu?” To pytanie
padło podczas wykładu kard. Zenona Grocholewskiego w auli naszej uczelni, 14
listopada ubiegłego roku. Prefekt Kongregacji Edukacji Katolickiej w dalszej
części swojego przedłożenia udzielił na nie odpowiedzi: „Wiemy doskonale, że
teologia jako nauka ma swój przedmiot oraz swoje metody, ale teologia jak
żadna inna nauka zakłada odniesienie do życia duchowego teologa. (…)
Teologia bowiem, nierozerwalnie łączy się z życiem wewnętrznym, a życiowa i
egzystencjalna jedność nauczania, świadectwa i świętości stanowi o
autentyczności uprawiania teologii. Studiowanie teologii przy biurku, musi
znaleźć swe dopełnienie na kolanach; w życiu duchowym i modlitwie”.
Kierując się wskazaniami kard. Zenona Grocholewskiego zarząd
Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu podjął decyzję
dowartościowania formacji duchowej studentów uczelni. Wyrazem tego było
zainicjowanie duszpasterstwa akademickiego przy uczelni „Wyspa” i
powierzenie opieki duchowej nad studentami o. Leszkowi Gólczyńskiemu
SSCC. Należy mieć nadzieję, że zakończenie remontu kościoła akademickiego
zdynamizuje ten obszar kształtowania studentów naszej uczelni.
W roku akademickim 2009/2010 najważniejszym wydarzeniem dla
społeczności akademickiej naszej uczelni była wizyta Sekretarza Stanu Stolicy
Apostolskiej kard. Tarcisio Bertone SDB. 11 lutego 2010 r. Kardynał Sekretarz
Stanu przewodniczył Mszy św. w archikatedrze wrocławskiej, która była
centralnym punktem w obchodach Roku Kapłańskiego w archidiecezji a
następnie, podczas uroczystego posiedzenia Senatu, otrzymał doktorat honoris
causa naszej uczelni.
Ważnym wydarzeniem była także wizyta kard. Zenona Grocholewskiego,
Prefekta Kongregacji Edukacji Katolickiej, w listopadowe Święto Nauki
1
Wrocławskiej na zaproszenie trzech rektorów: Uniwersytetu Wrocławskiego,
Politechniki Wrocławskiej i Papieskiego Wydziały Teologicznego.
Smutnym wydarzeniem dla naszej społeczności akademickiej była nagła
śmierć, 15 lipca 2010 r., ks. prof. PWT dra hab. Antoniego Kiełbasy SDS,
wybitnego historyka Śląska a szczególnie badacza życia i spuścizny św. Jadwigi
Śląskiej.
1. Pracownicy naukowo-dydaktyczni
Na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu naukowe
poszukiwanie prawdy dokonywało się na wykładach, seminariach naukowych,
sympozjach i konferencjach. Służyły temu badania naukowe prowadzone przez
nasze środowisko, których rezultaty zostały opublikowane w różnego typu
pismach naukowych, publikacjach zbiorowych i indywidualnych.
W minionym roku akademickim zajęcia naukowo-dydaktyczne
prowadziło 38 samodzielnych pracowników naukowych, w tym 17
zatrudnionych jako profesorowie zwyczajni, 9 – profesorowie nadzwyczajni, 4 –
profesorowie wizytujący i 7 doktorów habilitowanych. Ponadto korpus
dydaktyczny stanowiło 35 doktorów – adiunktów, 14 asystentów i
wykładowców oraz 12 pracowników prowadzących wykłady zlecone i lektoraty
języków nowożytnych.
Ks. prof. Waldemar Irek oraz ks. prof. Wiesław Wenz otrzymali tytuł
profesora nauk teologicznych. Odbyły się kolokwia habilitacyjne: ks. Piotra
Sroczyńskiego, ks. dra Bogusława Drożdża, ks. dra Andrzeja Szafulskiego i ks.
dra Jerzego Tupikowskiego CMF. Ks. dr hab. Jerzy Tupikowski CMF został
mianowany kierownikiem Katedry Historii Filozofii. Mianowano także nowych
adiunktów i asystentów.
2. Studenci
Bogactwem każdej uczelni jest studiująca na niej młodzież. Na Papieskim
Wydziale Teologicznym wiedzę teologiczną zgłębiało 355 kleryków i 291
studentów świeckich na studiach stacjonarnych oraz 337 na studiach
niestacjonarnych. Na studia doktoranckie uczęszczały 225 osoby. Wydział
prowadził także kształcenie na studiach podyplomowych, w których
uczestniczyło 245 osób. Statystyka ta obejmuje nauczanie prowadzone w
Legnicy, Świdnicy, Bagnie i Seminarium Duchownym OO. Franciszkanów we
Wrocławiu.
2
Studenci korzystali z pomocy materialnej w ramach środków
budżetowych przyznanych naszej Uczelni przez Ministra ds. Szkolnictwa
Wyższego.
Przy uczelni zainicjowano działalność Uniwersytetu Trzeciego Wieku,
który na cyklicznych spotkaniach co dwa tygodnie oferuje osobom powyżej 50tego roku życia pogłębienie wiedzy teologicznej.
3. Absolwenci
Stopień naukowy doktora nauk teologicznych w minionym roku
akademickim otrzymało 17 osób, kościelny licencjat uzyskało 59 osób a tytuł
magistra teologii 166 osób. Ku najzdolniejszym absolwentom posiadającym
średnią z całości studiów powyżej 4,8 Wielki Kanclerz skierował listy
gratulacyjne.
4. Sympozja naukowe
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu organizował sympozja i
sesje naukowe:
- Kardynał Adolf Bertram – życie i działalność,
- Oblicza prawdy. Edyta Stein – s. Teresa Benedykta od Krzyża,
- Architektura w służbie liturgii,
- Świadczyć o miłości Boga Osoba Konsekrowana z miłości zrodzona i do
miłości powołana,
- Kapłan – świadek miłości Boga do człowieka,
- Świat przekształcać to nasze zadanie. Status i misja świeckich w
Kościele (sympozjum zorganizowane wspólnie z Radą ds. Apostolstwa
Świeckich KEP),
- Paradygmaty wolności w filozofii i teologii. Historyczne i współczesne
interpretacje (konferencja zorganizowana wspólnie z Instytutem Filozofii
Uniwersytetu Wrocławskiego).
Współpracowaliśmy także ze Zgromadzeniem Sióstr Maryi Niepokalanej
przy realizacji sesji naukowej „Johannes Schneider – wrocławski działacz
społeczny XIX w. i świadek na nowe czasy”.
3
Tradycyjnie koło teologiczne alumnów MWSD i studentów PWT
przygotowało XXV Ogólnopolskie Forum Młodych pod hasłem: „Ciało –
świątynia Ducha czy nasza własność?”. W sierpniu zorganizowano XL
Wrocławskie Dni Duszpasterskie pod hasłem „Tożsamość chrześcijańska w
zsekularyzowanym świecie”.
Nasza uczelnia była współorganizatorem XIII Dnia Judaizmu,
Dolnośląskiego Festiwalu Nauki oraz comiesięcznego cyklu „Wieczory
Tumskie”.
Wrocławskie Towarzystwo Teologiczne na otwartym posiedzeniu gościło
ks. prof. dra hab. Piotra Morcińca z Opola, który przedstawił wykład „Ostatnia
posługa wobec martwego ciała” oraz o. prof. dra Zbigniewa Sucheckiego
OFMConv z Rzymu, który mówił na temat „Świętość kanonizowana”.
5. Biblioteka
Biblioteka Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu stanowi
ważny element współtworzący odpowiednie warunki do prowadzenia badań
naukowych i działalności dydaktycznej Uczelni oraz wspierający formację
studentów. Jako główna biblioteka teologiczna w środowisku wrocławskim
służy ona również osobom spoza PWT – pracownikom i studentom innych
uczelni wrocławskich, katechetom, inteligencji katolickiej. Nasz księgozbiór
posiada szczególny charakter określony profilem uczelni i stanowi cenny
przyczynek do naukowego bogactwa wrocławskiego środowiska. Z profilu
Biblioteki wynika jej podstawowe zadanie, jakim jest możliwie kompletne
zbieranie publikacji teologicznych ukazujących się w Polsce. Biblioteka
Wydziału Teologicznego jest jedyną na terenie Wrocławia, która systematycznie
gromadzi pozycje z zakresu współczesnej problematyki teologicznej Kościoła
katolickiego, a także – w mniejszej mierze – innych Kościołów
chrześcijańskich. W miarę możliwości zainteresowania Biblioteki rozciągają się
też na inne nauki humanistyczne (m.in. filozofia, historia, religioznawstwo,
psychologia), a także na publikacje obcojęzyczne, zwłaszcza o charakterze
encyklopedycznym.
W roku akademickim 2009/2010 skatalogowano i włączono do
inwentarza 2.718 nowych książek. Prowadzono nadal systematyczne
porządkowanie i selekcję księgozbioru. Skreślono z inwentarza 1.483 zbędne
woluminy. Łącznie zatem, po odliczeniu skreśleń, księgozbiór Biblioteki
4
powiększył się o 1.235 woluminów. Wielkość księgozbioru druków zwartych w
dniu 31.08.2010 r. wyniosła 133.735 wol.
W 2009 r. zakupiono ponad 1.200 woluminów za kwotę prawie 50 tys. zł.
Większość to polskie nowości wydawnicze. Księgozbiór Biblioteki powiększał
się także dzięki wymianie i darowiznom. Ogółem w roku akademickim
2009/2010 Biblioteka otrzymała w darze i w ramach wymiany ok. 2.150
woluminów książek. Są to m. in. nowości wydawnicze z Wydawnictwa PWT,
Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej i Wydawnictwa Święty Wojciech.
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu przekazywała zbędne książki z
egzemplarza obowiązkowego. Znaczącą liczbę książek otrzymano w ramach
prowadzonej wymiany publikacji z bibliotekami UKSW w Warszawie,
Uniwersytetu Papieskiego w Krakowie, Uniwersytetu w Białymstoku,
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i wydziałów teologicznych
uniwersytetów w Opolu, Poznaniu, Katowicach i Szczecinie oraz Bobolanum w
Warszawie, a także z WSD w Legnicy i w Świdnicy. Wśród indywidualnych
ofiarodawców należy wymienić m.in. kard. Henryka Gulbinowicza, bpa A.
Siemieniewskiego, bpa I. Deca.
W 2009 roku dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
wyższego rozpoczęte zostało opracowanie proweniencji starych druków.
Zadanie obejmowało badanie i wprowadzenie do komputerowej bazy
katalogowej danych proweniencyjnych 660 woluminów starych druków
posiadanych przez Bibliotekę. Przeprowadzono te badania począwszy od
najstarszych: inkunabułów i druków XVI-wiecznych, które opracowano w
całości. Stan zachowania wielu druków jest bardzo zły. Także warunki
przechowywania księgozbioru są skrajnie nieodpowiednie. W roku 2009 dzięki
dofinansowaniu MNiSW udało się poddać konserwacji 32 woluminy.
Czasopism polskich na bieżąco Biblioteka gromadzi ok. 230 tytułów, z czego 70
w prenumeracie. Liczba bieżących tytułów czasopism zagranicznych wynosi 88,
w tym prenumerowanych jest 23, pozostałe Biblioteka otrzymuje w drodze
wymiany krajowej i zagranicznej za Wrocławski Przegląd Teologiczny i w
darze od różnych instytucji i osób.
Stan zbiorów na dzień 31.08.2010 przedstawiał się następująco:
- druków zwartych – 133.735 wol.
- starych druków – ok. 7.400 wol.
5
- prac dyplomowych – ok. 4.200
- czasopism – 23.500 wol.
Razem – ok. 168.800 jednostek
W roku akademickim 2009/2010 Biblioteka odnotowała kolejny spadek
wielkości wykonywanych usług, związany ze zmniejszeniem się liczby
studentów PWT. W roku 2009/2010 bardzo spadła liczba czytelników
wypożyczających książki. Z wypożyczalni korzystało 541 osób. W ciągu
minionego roku akademickiego wypożyczono 4.250 książek (o 10% mniej niż w
roku ubiegłym), w tym ok. 300 wypożyczeń dla studentów i pracowników
innych uczelni Wrocławia. Odnotowano 3.469 odwiedzin w wypożyczalni
(spadek o 20%). Liczba odwiedzin w czytelniach: w czytelni głównej
odnotowano 1.239 odwiedzin (10% mniej), w czytelni czasopism – 2.087
(spadek o 15%).
Równie ważne jest włączenie się Biblioteki PWT w prace nad
digitalizacją zbiorów i tworzeniem zasobów cyfrowych w Internecie. Papieski
Wydział Teologiczny należy do Konsorcjum Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej.
Od 22 marca 2007 roku do 30 sierpnia 2010 r. Biblioteka PWT umieściła w
DBC (www.dbc.wroc.pl) 240 pełnotekstowych publikacji. Biblioteka PWT
zajmuje obecnie trzecie miejsce pod względem liczby udostępnianych
publikacji, a szóste wg liczby wyświetlonych publikacji. Ponadto Biblioteka
PWT umieszcza również swoje zdigitalizowane zbiory w Księgozbiorze
Wirtualnym Federacji „FIDES” – do tej pory 58 publikacji. Prace te
wykonywane były dotąd przez Bibliotekę we własnym zakresie.
W ostatnim czasie dzięki staraniom abp. Mariana Gołębiewskiego i bp.
Edwarda Janiaka Biblioteka otrzymała nowoczesny skaner dziełowy „Bookeye
3” Color A2 wraz z oprogramowaniem. Dzięki temu urządzeniu bez obaw
będzie można skanować cenne obiekty znajdujące w zbiorach bibliotecznych:
stare druki z XV – XVIII wieku, XIX-wieczne książki i czasopisma, związane z
historią archidiecezji wrocławskiej, oraz materiały przydatne do badań i studiów
teologicznych. Przyczyni się to do ochrony skarbów dziedzictwa narodowego i
kultury chrześcijańskiej oraz pozwoli na udostępnianie tych dzieł szerokiemu
kręgowi odbiorców za pośrednictwem bibliotek cyfrowych w Internecie.
Biblioteka PWT należy do Federacji Bibliotek Kościelnych „FIDES”.
Dyrektor Biblioteki ks. dr Jerzy Witczak pełni funkcję przewodniczącego
6
Zarządu Federacji i na Walnym Zgromadzeniu Federacji w Koszalinie 22
września br. został ponownie wybrany na 3-letnią kadencję. Dobrze układa się
współpraca z bibliotekami Wrocławia. Ks. dyr. J. Witczak bierze udział w
spotkaniach kolegium dyrektorów bibliotek naukowych Wrocławia.
Biblioteka funkcjonuje w trudnych warunkach lokalowych, co negatywnie
wpływa na jakość świadczonych usług i frekwencję czytelników. Pomieszczenia
magazynowe są w bardzo złym stanie technicznym, zagrażającym zbiorom,
czytelnikom i pracownikom, i wymagają natychmiastowego remontu. Stropy są
przeciążone w niebezpiecznym stopniu. W magazynach pozostało bardzo mało
miejsca. Istnieje zatem pilna potrzeba znalezienia i wyposażenia zastępczych
magazynów do czasu zbudowania w przyszłości nowej biblioteki.
6. Wydawnictwa
Wydawnictwo Papieskiego Wydziału Teologicznego wydało w minionym
roku akademickim 24 pozycji naukowych. Ukazały się kolejne numery
naukowych czasopism: Wrocławski Przegląd Teologiczny, Perspectiva.
Legnickie Studia Teologiczno-historyczne, Świdnickie Studia Teologiczne,
Studia Salvatoriana Polonica, Życie konsekrowane.
7. Sprawy gospodarcze
Dzięki funduszom pozyskanym przez abp Mariana Gołebiewskiego
dokonano remontu dachu na budynku głównym, odnowiono także elewację.
Sprawozdanie to rozpoczęło się przywołaniem słów kard. Zenona
Grocholewskiego. Kończąc pragnę przypomnieć pytanie, które postawił prefekt
Kongregacji Edukacji Katolickiej w Auli Leopoldyńskiej Uniwersytetu
Wrocławskiego. Mówił wtedy: „Dzisiaj wielkie miasta posiadają dużo i różnego
rodzaju wyższych uczelni. Powstaje więc pytanie: Dlaczego wydział
teologiczny ma być częścią jednej tylko uczelni i na jej terenie ma prowadzić
dialog z innymi, a nie być interlokutorem wszystkich uczelni i wszystkich
dziedzin wiedzy istniejących w danym środowisku?” W toczącej się dyskusji
nad kształtem wrocławskiego środowiska akademickiego oraz snując plany
funkcjonowania w nim teologii i naszej uczelni nie możemy pominąć słów
Prefekta watykańskiej Kongregacji. Niech one będą dla nas światłem w
kształtowaniu oblicza Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu.
7
Zmarłym akademikom i dobrodziejom możemy okazać naszą wdzięczną
pamięć jedynie przez modlitwę i okruchy wspomnień. Żywych świadków
minionych lat prosimy o życzliwe wsparcie i zrozumienie zmieniającej się
mentalności nowych pokoleń. Do dzisiejszych teologów wrocławskich
apelujemy aby okazali dynamiczną troskę o dobro jakim jest Papieski Wydział
Teologiczny we Wrocławiu. Ku Absolwentom i Dobrodziejom kłaniamy się z
nadzieją na pamięć o ich Alma Mater. To dzięki Wam wszystkim ta Uczelnia
może trwać i rozwijać się.
W imieniu Zarządu Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu
Ks. dr Andrzej Tomko – Prorektor ds. Organizacji
8