Spis treści
Transkrypt
Spis treści
Spis treści Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI 1. Obraz makroskopowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.1. Termodynamika . . . . . . . . . 1.2. Parametry termodynamiczne . . 1.3. Granica termodynamiczna . . . 1.4. Procesy termodynamiczne . . . 1.5. Klasyczny gaz doskonały . . . . 1.6. Pierwsza zasada termodynamiki 1.7. Układy magnetyczne . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 3 4 7 8 8 10 2. Ciepło i entropia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2.1. Równania dla ciepła . . . . . . . . . . 2.2. Gaz doskonały . . . . . . . . . . . . . 2.3. Cykl Carnota . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Druga zasada termodynamiki . . . . . 2.5. Temperatura bezwzgl˛edna . . . . . . . 2.6. Temperatura jako czynnik całkujacy ˛ . 2.7. Entropia . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.8. Entropia gazu doskonałego . . . . . . 2.9. Ograniczenia termodynamiki . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Zastosowania termodynamiki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 14 16 18 18 20 22 23 25 25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Równanie dla energii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Niektóre mierzalne współczynniki termodynamiczne . 3.3. Entropia a straty energii . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Temperatura w funkcji entropii . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Warunki równowagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.6. Energia swobodna Helmholtza . . . . . . . . . . . . . . 3.7. Potencjał Gibbsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.8. Równania Maxwella . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.9. Potencjał chemiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 30 31 33 34 35 36 36 37 37 VI Spis treści 4. Przejścia fazowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Przejścia fazowe pierwszego rodzaju 4.2. Warunki współistnienia faz . . . . . . 4.3. Równanie Clapeyrona . . . . . . . . . 4.4. Równanie stanu van der Waalsa . . . 4.5. Rozwini˛ecie wirialne . . . . . . . . . . 4.6. Punkt krytyczny . . . . . . . . . . . . 4.7. Konstrukcja Maxwella . . . . . . . . . 4.8. Skalowanie . . . . . . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 44 45 46 47 48 49 50 52 5. Podejście statystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 5.1. Obraz atomowy . . . . . . . . . . . . . 5.2. Przestrzeń fazowa . . . . . . . . . . . 5.3. Funkcja rozkładu . . . . . . . . . . . . 5.4. Hipoteza ergodyczna . . . . . . . . . . 5.5. Zespół statystyczny . . . . . . . . . . 5.6. Zespół mikrokanoniczny . . . . . . . 5.7. Rozkład najbardziej prawdopodobny 5.8. Mnożniki Lagrange’a . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Statystyki kwantowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 83 83 85 86 87 88 89 90 Termiczna długość fali . . Czastki ˛ nierozróżnialne . Liczby obsadzeń . . . . . Spin . . . . . . . . . . . . . Zespół mikrokanoniczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Zjawiska transportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 68 69 70 72 73 73 75 75 77 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1. Granica bezzderzeniowa i hydrodynamiczna . 7.2. Demon Maxwella . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3. Hydrodynamika nielepka . . . . . . . . . . . . 7.4. Fala dźwi˛ekowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5. Dyfuzja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.6. Przewodnictwo cieplne . . . . . . . . . . . . . 7.7. Lepkość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.8. Równanie Naviera–Stokesa . . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Rozkład Maxwella–Boltzmanna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 57 58 59 60 60 62 63 64 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1. Wyznaczanie parametrów . . . . 6.2. Ciśnienie gazu doskonałego . . . 6.3. Ekwipartycja energii . . . . . . . 6.4. Rozkład pr˛edkości . . . . . . . . 6.5. Entropia . . . . . . . . . . . . . . 6.6. Wyprowadzenie termodynamiki 6.7. Fluktuacje . . . . . . . . . . . . . 6.8. Czynnik Boltzmanna . . . . . . . 6.9. Strzałka czasu . . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 95 96 97 98 Spis treści VII 8.6. Statystyka Fermiego . . . 8.7. Statystyka Bosego . . . . 8.8. Wyznaczanie parametrów 8.9. Ciśnienie . . . . . . . . . . 8.10. Entropia . . . . . . . . . . 8.11. Energia swobodna . . . . 8.12. Równanie stanu . . . . . . 8.13. Granica klasyczna . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 100 101 102 103 104 104 105 106 9. Gaz Fermiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 9.1. Energia Fermiego . . . . . . . . . 9.2. Stan podstawowy . . . . . . . . . 9.3. Temperatura Fermiego . . . . . . 9.4. Własności niskotemperaturowe 9.5. Czastki ˛ i dziury . . . . . . . . . . 9.6. Elektrony w ciałach stałych . . . 9.7. Półprzewodniki . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Gaz Bosego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1. Fotony . . . . . . . . . . . . . 10.2. Wzmocnienie bozonowe . . 10.3. Fonony . . . . . . . . . . . . . 10.4. Ciepło właściwe Debye’a . . 10.5. Elektronowe ciepło właściwe 10.6. Zachowanie liczby czastek ˛ . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 122 124 126 127 128 129 11. Kondensacja Bosego–Einsteina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 . . . . . . . 11.1. Makroskopowe obsadzenia 11.2. Kondensat . . . . . . . . . . 11.3. Równanie stanu . . . . . . . 11.4. Ciepło właściwe . . . . . . 11.5. Powstawanie kondensatu . 11.6. Ciekły hel . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 110 111 112 114 115 116 118 . . . . . . . . . . . . . . 12. Zespół kanoniczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12.1. Zespół mikrokanoniczny . . . . . 12.2. Klasyczny zespół kanoniczny . . . 12.3. Suma statystyczna . . . . . . . . . 12.4. Zwiazki ˛ z termodynamika˛ . . . . . 12.5. Fluktuacje energii . . . . . . . . . 12.6. Minimalizacja energii swobodnej 12.7. Klasyczny gaz doskonały . . . . . 12.8. Zespół kwantowy . . . . . . . . . . 12.9. Kwantowa suma statystyczna . . . 12.10. Wybór reprezentacji . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 134 135 136 137 139 140 143 143 143 146 146 147 147 149 150 151 152 152 VIII Spis treści 13. Wielki zespół kanoniczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.1. Rezerwuar czastek ˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.2. Wielka suma statystyczna . . . . . . . . . . . . . . . 13.3. Fluktuacje liczby czastek ˛ . . . . . . . . . . . . . . . 13.4. Zwiazki ˛ z termodynamika˛ . . . . . . . . . . . . . . . 13.5. Fluktuacje krytyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.6. Gazy kwantowe w wielkim zespole kanonicznym . 13.7. Fluktuacje liczb obsadzeń . . . . . . . . . . . . . . . 13.8. Fluktuacje fotonów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13.9. Kreacja par . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 158 158 159 160 161 163 163 165 166 14. Parametr porządku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 14.1. Złamana symetria . . . . . . . . . . . . . . 14.2. Model spinu Isinga . . . . . . . . . . . . . 14.3. Teoria Ginzburga–Landaua . . . . . . . . 14.4. Teoria pola średniego . . . . . . . . . . . 14.5. Wykładniki krytyczne . . . . . . . . . . . 14.6. Twierdzenie fluktuacyjno-dyssypacyjne . 14.7. Długość korelacji . . . . . . . . . . . . . . 14.8. Uniwersalność . . . . . . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16. Szum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 186 188 189 191 192 193 193 195 196 197 198 200 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16.1. Fluktuacje termiczne . . 16.2. Szum Nyquista . . . . . 16.3. Ruchy Browna . . . . . 16.4. Teoria Einsteina . . . . . 16.5. Dyfuzja . . . . . . . . . 16.6. Zwiazek ˛ Einsteina . . . 16.7. Świat molekularny . . . 16.8. Fluktuacje i dyssypacja Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15. Nadciekłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 172 175 177 178 180 180 182 182 Funkcja falowa kondensatu . . . . . . . . . . . . Teoria pola średniego . . . . . . . . . . . . . . . Równanie Grossa–Pitajewskiego . . . . . . . . . Koherencja fazy kwantowej . . . . . . . . . . . . Przepływ nadciekły . . . . . . . . . . . . . . . . Nadprzewodnictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . Efekt Meissnera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kwanty strumienia indukcji magnetycznej . . . Złacze ˛ Josephsona . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.9.1. Efekt Josephsona dla pradu ˛ stałego . . 15.9.2. Efekt Josephsona dla pradu ˛ zmiennego 15.10. SQUID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15.1. 15.2. 15.3. 15.4. 15.5. 15.6. 15.7. 15.8. 15.9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 204 206 207 209 211 212 213 214 Spis treści IX 17. Procesy stochastyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17.1. Przypadkowość i prawdopodobieństwo 17.2. Rozkład dwumianowy . . . . . . . . . . 17.3. Rozkład Poissona . . . . . . . . . . . . . 17.4. Rozkład Gaussa . . . . . . . . . . . . . . 17.5. Centralne twierdzenie graniczne . . . . 17.6. Szum śrutowy . . . . . . . . . . . . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 217 219 220 221 222 225 18. Analiza szeregów czasowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 18.1. Zespół trajektorii . . . . . . . . . 18.2. Widmo mocy i funkcja korelacji 18.3. Sygnał i szum . . . . . . . . . . . 18.4. Prawdopodobieństwa przejścia . 18.5. Procesy Markowa . . . . . . . . 18.6. Równanie Fokkera–Plancka . . 18.7. Równanie Langevina . . . . . . . 18.8. Powrót do ruchów Browna . . . 18.9. Metoda Monte Carlo . . . . . . . 18.10. Symulacja modelu Isinga . . . . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dodatek. Uzupełnienia matematyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 228 231 232 233 234 236 237 239 241 244 Przybliżenie Stirlinga . . . . . . . Funkcja delta . . . . . . . . . . . . Różniczka zupełna . . . . . . . . . Pochodne czastkowe ˛ . . . . . . . Reguła łańcuchowa . . . . . . . . Mnożniki Lagrange’a . . . . . . . Sumowanie stanów kwantowych Funkcje Fermiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D.1. D.2. D.3. D.4. D.5. D.6. D.7. D.8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 247 248 249 249 249 250 251 Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 Literatura w j˛ezyku polskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 Skorowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 Stałe fizyczne i zamiana jednostek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260