Ryszarda Piaseckiego Wpływ globalizacji na wielkości

STUDIA i MONOGRAFIE Nr 25 Praca zbiorowa pod redakcją Ryszarda Piaseckiego Wpływ globalizacji na wielkości makroekonomiczne i konkurencyjność gospodarki Polski Łódź − 2009 Projekt KBN pt.: ʺWpływ globalizacji na wielkości makroekonomiczne i konkurencyjność gospodarki Polskiʺ Realizowany w okresie 14 maja 2008 r. − 13 listopada 2009 r. Umowa nr 2570/B/H03/2008/34 Projekt badawczy własny nr N N112 257 034 Recenzent: Maria Greta Redakcja naukowa: Ryszard Piasecki Redakcja i korekta techniczna: Jadwiga Poczyczyńska Projekt okładki: Marcin Szadkowski Skład i łamanie tekstu: Barbara Lebioda © Copyright by: Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi ISBN: 978‐83‐60230‐71‐8 Druk i oprawa: Drukarnia „Green”, Plac Komuny Paryskiej 4, 90‐007 Łódź, tel/fax. 042 632 2713, 0 604 507 082, e‐mail: [email protected] SPIS TREŚCI Wprowadzenie, Ryszard Piasecki................................................................
5
Ryszard Piasecki, Globalizacja a wzrost i rozwój gospodarczy ...................... 13
Eugeniusz Kwiatkowski, Globalizacja a rynek pracy w Polsce..................... 35
Aleksandra Rogut, Wpływ procesów globalizacji na sytuację na rynku pracy ........................................................................................................... 51
Walentyna Kwiatkowska, Konkurencyjne struktury zatrudnienia. Analiza na przykładzie Polski i innych krajów Unii Europejskiej ............. 69
Grzegorz Walerysiak, Globalizacja a inflacja ................................................105
Jerzy Różański, Mirosław Wypych, Inwestycje zagraniczne a konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłowych.....................139
Paweł Kaczorowski, Zmiany systemu podatkowego a konkurencyjność gospodarki polskiej ......................................................................................173
Karina Kostrzewa, Liberalizacja przepływu towarów, kapitału i ludzi a rozwój gospodarczy Polski w latach 1990–2007......................................205
Małgorzata Kociszewska‐Panaszek, Globalizacja a gospodarki Irlandii i Polski – wybrane zagadnienia ..................................................................225
WPROWADZENIE Ryszard Piasecki *
W badaniach nad wpływem procesów otwarcia i liberalizacji na go‐
spodarkę Polski w okresie ostatnich 20 lat wzięła udział grupa badaczy Uniwersytetu Łódzkiego oraz SWSP i Z w Łodzi. Badania były sponso‐
rowane przez Komitet Badań Naukowych oraz SWSPiZ. Raport rozpoczyna tekst poświęcony problematyce wpływu globali‐
zacji na wzrost i rozwój gospodarczy (Ryszard Piasecki). Analiza skut‐
ków liberalizacji w 2009 r. obarczona jest konsekwencjami światowego kryzysu finansowego, który trudno uznać za zakończony mimo pew‐
nych korzystnych tendencji odnotowanych w końcówce tego roku. Po‐
wszechnie wiadomo, że wszelkie próby tego typu ocen – w takim mo‐
mencie historycznym – obarczone muszą być emocjonalnymi i subiek‐
tywnymi ocenami, którym brakuje niezbędnego dystansu czasowego. W tej sytuacji trzeba ograniczyć się do konstatacji faktów bezspor‐
nych. Nie ulega wątpliwości, że dzięki procesom globalizacji (czyli w pierwszym rzędzie liberalizacji), które uległy wyraźnej intensyfikacji w ciągu ostatnich 20 lat, nastąpiło przyspieszenie rozwoju gospodarki światowej. W tym samym czasie odnotowano jednak narastające nie‐
równości zewnętrzne i wewnętrzne. Jedne kraje rozwijały się w tempie 8‐
10% rocznie, a inne tylko 1−2% lub wcale. W krajach postkomunistycz‐
nych, w tym w Polsce, doświadczenie klęski gospodarki scentralizowa‐
nej kazało patrzeć wyjątkowo nieufnie na każdą formę interwencji pań‐
stwowej. W tych regionach świata i nie tylko zapanowała powszechna wiara w wolność gospodarczą i jej zbawienne skutki dla gospodarki. Dla większości ekonomistów nowym i oczywistym paradygmatem rozwoju Prof. zw. dr hab. Ryszard Piasecki – dyrektor Katedry MSG w SWSPiZ w Lodzi oraz kierownik Katedry Ekonomii Rozwoju Uniwersytetu Łódzkiego. *
6
Ryszard Piasecki stało się przekonanie, że im więcej kapitalizmu i liberalizmu tym szybsza modernizacja. Kryzys światowy lat 2008−2009 sprawił, że w literaturze naukowej odnotowano znaczne zwiększenie aktywności zwolenników interwencji państwowej (np. keynsistów). Autorzy raportu mają świa‐
domość, że liberalny model rozwoju znalazł się po raz kolejny w historii na swoistym „zakręcie dziejowym”. W żadnej mierze nie wpływa to na konkluzje autorów raportu, którzy w zdecydowanej większości podkre‐
ślają pozytywne skutki liberalizacji dla gospodarki Polski. Dotychczaso‐
wy okres polskiego członkostwa w Unii Europejskiej pokazuje, że Polska coraz szybciej dostosowuje się do unijnych standardów cywilizacyjnych, gospodarczych, politycznych i instytucjonalnych. Ma to niewątpliwie zasadniczy wpływ na poprawę konkurencyjności polskich przedsię‐
biorstw i, w konsekwencji, dobrobyt obywateli. W tym sensie procesy globalizacji i liberalizacji przyczyniły się w Polsce – ponad wszelka wąt‐
pliwość − do przyspieszenia rozwoju gospodarczego. Przedmiotem opracowania Pana Eugeniusza Kwiatkowskiego jest – podobnie jak poprzednia – analiza kształtowania się podstawowych wielkości ekonomicznych polskiego rynku pracy w kontekście procesów globalizacji gospodarki. W przypadku tego opracowania szczególna uwaga skierowana jest na kształtowanie się podaży pracy i popytu na pracę w zależności od uwarunkowań globalizacyjnych, tj. tych czynni‐
ków determinujących podaż pracy i popyt na pracę, które są ściśle zwią‐
zane z procesami globalizacji. Analizą objęto lata 2000–2007, gdyż w tym okresie nie tylko nasiliły się procesy globalizacji, ale również Polska stała się członkiem Unii Europejskiej, co nadało procesom globalizacji w Pol‐
sce nowy, silny impuls. Podstawowe wielkości ekonomiczne dotyczące rynku pracy w Polsce kształtują się pod coraz większym wpływem procesów globalizacji. Z jednej strony swoboda przepływu siły roboczej coraz bardziej zazna‐
cza się na polskim rynku pracy, wpływając na podaż pracy. Bardziej za‐
możne gospodarki krajów UE przyciągają do pracy polskich pracowni‐
ków. Z drugiej strony globalizacja wymusza podnoszenie kwalifikacji siły roboczej. Zauważalny jest w Polsce proces przeciętnego wzrostu poziomu wykształcenia ludności oraz coraz większy odsetek ludności z wykształceniem wyższym. Wprowadzenie 7 Procesy globalizacji wpływają też na popyt na pracę w Polsce. Z jed‐
nej strony zwiększają ten popyt poprzez napływ bezpośrednich inwesty‐
cji zagranicznych i wzrost eksportu, z drugiej są czynnikiem ograniczają‐
cym ten popyt, gdyż przyczyniają się do szybkiego wzrostu wydajności pracy. W kolejnym opracowaniu poświeconemu wpływowi globalizacji na sytuację na rynku pracy Pani Aleksandra Rogut pisze, że obserwowany proces globalizacji, a w szczególności proces integracji Polski z Unią Eu‐
ropejską prowadzi do istotnych zmian na polskim rynku pracy, zarówno po jego stronie popytowej, jak i podażowej. Globalizacja, poprzez moż‐
liwości importu nowych technologii do krajów słabiej rozwiniętych, prowadzi do wzrostu wydajności pracy, wzrostu płac oraz wzrostu kosztów pracy. Analizy danych statystycznych wskazują, że w ciągu ostatnich lat można zauważyć występowanie procesów konwergencji kosztów pracy. Znacznie silniejszy wzrost kosztów pracy notowany był w nowych państwach członkowskich, niż w gospodarkach „starej” Unii Europejskiej. Wzrost otwartości polskiej gospodarki prowadzi do wzrostu zależ‐
ności pomiędzy stanem koniunktury w Polsce a stanem koniunktury u naszych głównych partnerów handlowych, co przekłada się na sytuację na popytowej stronie polskiego rynku pracy. Dodatkowo, liberalizacja europejskiego rynku pracy i związane z tym otwarcie części europejskich rynków pracy dla pracowników z nowych państw członkowskich prze‐
łożyło się na odpływ części siły roboczej z Polski. Pani Walentyna Kwiatkowska analizuje konkurencyjne struktury zatrudnienia na przykładzie Polski i innych krajów Unii Europejskiej. Celem opracowania jest przedstawienie zmian w poziomie i strukturze pracujących w Polsce i ich ocena z punktu widzenia konkurencyjności i innowacyjności polskiej gospodarki. Podstawą tej oceny jest porówna‐
nie tych zmian ze zmianami w wielkości i strukturze pracujących w in‐
nych państwach członkowskich UE w latach 1992−2008. W analizach uwzględniona została trójsektorowa struktura pracujących, a także we‐
wnątrz sektora przemysłowego i sektora usługowego oraz według po‐
ziomu ich wykształcenia. Badania wykazały, iż struktura pracujących w Polsce jest mniej kon‐
kurencyjna niż w krajach wysoko rozwiniętych. Niezbędny jest rozwój 8
Ryszard Piasecki nowoczesnych dziedzin przemysłu i usług, określone zmiany jakościowe w systemie edukacji zgodne z wymogami rynku pracy. Pan Grzegorz Walerysiak bada wpływ globalizacji na inflację. Infla‐
cja jest jednym z wielu zjawisk, które są kształtowane przez globalizację. Globalizacja sama w sobie jest zjawiskiem bardzo złożonym, zatem nic dziwnego, że również jej oddziaływanie na inflację jest wielowątkowe i wielopłaszczyznowe. Do najważniejszych kanałów oddziaływania glo‐
balizacji na inflację należy zaliczyć kształtowanie polityki monetarnej. Intensyfikacja przepływów towarowych, ale przede wszystkim kapita‐
łowych i informacyjnych spowodowała zmniejszenie autonomiczności krajowej polityki monetarnej, co ma dyscyplinujące znaczenie dla proce‐
sów inflacyjnych. Upowszechniające się standardy polityki pieniężnej razem z zintensyfikowanymi przez globalizację efektami nierozważnej polityki gospodarczej przyczyniają się do dążenia władz monetarnych do niskiej i stabilnej inflacji. Jednocześnie intensywne przepływy towa‐
rowe są mechanizmem transmisji zmian cen na rynkach światowych na ceny krajowe, a przez to na wskaźniki inflacji. Płynny, ale jednocześnie bardzo zmienny kurs walutowy może być zarówno czynnikiem amorty‐
zującym wpływ zmian cen światowych, ale także czynnikiem intensyfi‐
kującym ich oddziaływanie na inflację krajową. Wzrost konkurencji na rynkach światowych i krajowych razem z wystąpieniem efektów skali związanych z działaniem na rynkach globalnych jest czynnikiem, który długookresowo musi oznaczać spadek cen wielu surowców, produktów a także pracy. Dodatkowym czynnikiem mającym korzystny wpływ na ceny i tempo ich wzrostu jest wzrost wydajności związany z napływem kapitału i dyfuzją technologii. Reasumując, wydaje się, że inflacja krót‐
kookresowa może ulegać większym wahaniom pod wpływem globaliza‐
cji, ale inflacja średnio i długookresowa będzie na niższym poziomie i będzie stabilniejsza dzięki temu procesowi. Panowie Jerzy Różański i Mirosław Wypych badają z kolei wpływ inwestycji zagranicznych na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłowych. Autorzy dowodzą, że BIZ przyczyniają się do restruk‐
turyzacji mikroekonomicznej i wzrostu konkurencyjności polskich przedsiębiorstw przemysłowych. W świetle wyników analizy staty‐
stycznej stwierdzono, że przedsiębiorstwa, w których zaangażowany jest kapitał zagraniczny charakteryzują się wyższym poziomem konkuren‐
Wprowadzenie 9 cyjności w porównaniu do ogółu przedsiębiorstw. Badania ankietowe wykazały, że wpływ przedsiębiorstw zagranicznych na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw przemysłowych jest różnokierunkowy. Przed‐
siębiorstwa krajowe nie tylko próbują konkurować z przedsiębiorstwami zagranicznymi na polskim rynku, ale również i w dużym stopniu z nimi współpracują. Obecność inwestorów zagranicznych sprawia, że poprzez podejmowanie całego szeregu działań dostosowawczych konkurencyj‐
ność polskich przedsiębiorstw zwiększa się i są one coraz lepiej przygo‐
towane do funkcjonowania w warunkach zglobalizowanego światowego rynku. Wyniki badań wskazują także na inną godną podkreślenia kwe‐
stię, a mianowicie na dość wysoki stopień współpracy przedsiębiorstw zagranicznych między sobą. Może wynikać to z faktu, że inwestorzy zagraniczni mają więcej zaufania do siebie niż do przedsiębiorstw kraju goszczącego. Przedsiębiorstwa krajowe przede wszystkim pełnią rolę dostawców, co jest o tyle niebezpieczne, że rezygnacja przedsiębiorstwa zagranicznego z prowadzenia działalności w Polsce może postawić przedsiębiorstwo krajowe w trudnej sytuacji. Ponadto przedsiębiorstwa zagraniczne w zbyt małym stopniu wykorzystują polskie zaplecze ba‐
dawcze, opierając się na własnych centrach badawczych, zlokalizowa‐
nych poza granicami Polski.. Pan Paweł Kaczorowski analizuje wpływ zmian systemu podatko‐
wego na konkurencyjność gospodarki polskiej. Autor podkreśla, że w wyniku wieloletnich, kompleksowych i fundamentalnych reform uzy‐
skano pozytywne efekty w zakresie funkcjonowania instytucji podatko‐
wych: zwiększono stabilność i przejrzystość polityki podatkowej, dosto‐
sowano system podatkowy do wymogów standardów krajów unijnych, ugruntowano rolę podatków jako głównego źródła finansowania budże‐
tu państwa oraz unowocześniono strukturę ściąganych podatków zwiększając znaczenie podatków pośrednich. Wprowadzenie nowych rozwiązań podatkowych stworzyło sprzyja‐
jące warunki do restrukturyzacji przedsiębiorstw, co sprzyjały wzrosto‐
wi konkurencyjności gospodarki polskiej. Systematycznie rósł udział eksportu w łącznej produkcji, zaś przedsiębiorstwa coraz skuteczniej radziły sobie z konkurencją towarów importowanych na rynku krajo‐
wym. Istotnie też podniósł się poziom integracji Polski z rynkami zagra‐
10
Ryszard Piasecki nicznymi oraz udział produktów z Polski w wymianie międzynarodo‐
wej. Pani Karina Kostrzewa w swoim tekście na temat wpływu globaliza‐
cji na konkurencyjność dowodzi, że globalizacja od momentu otwarcia gospodarki polskiej ma wpływ na jej rozwój. Przyczyniła się do jej wzro‐
stu i niewątpliwie obecnie Polska jest znacznie lepiej przygotowana na konkurencję międzynarodową niż w roku 1990. Procesy globalizacyjne będą miały stale wzrastający wpływ na Polskę i przyczyniać się będą w dalszym ciągu do jej wzrostu PKB. Główne kanały globalnego oddziały‐
wania na polską gospodarkę to wzrost wydajności spowodowany przede wszystkim napływem BIZ i dalszą liberalizacją sektora usług. W długim okresie czasu globalizacja może przyczynić się do większego znaczenia udziału inwestycji niż konsumpcji dla wzrostu gospodarcze‐
go. Ważnym czynnikiem powodującym modernizację gospodarki pol‐
skiej jest wciąż import technologii oraz napływ BIZ, co również pośred‐
nio wpływa na wzrost PKB poprzez podniesienie produktywności. Dal‐
szy rozwój produkcji proeksportowej również zwiększy udział Polski w gospodarce światowej. Autorka podkreśla jednak, że korzystne trendy globalizacyjne w ostatnich dziesięciu latach nie zostały w pełni przez Polskę wykorzysta‐
ne. Niestabilność otoczenia prawnego, bariery administracyjne, nieroz‐
winięta infrastruktura oraz niewielkie nakłady na badania i rozwój oraz edukację stanowią istotne bariery dla potencjału rozwojowego Polski w przyszłości i utrzymania przewagi konkurencyjnej. Pani Małgorzata Kociszewska‐Panaszek bada wpływ globalizacji na handel zagraniczny. W tym celu porównuje dwie gospodarki: polską i irlandzką. Autorka pisze, że globalizacja wspomaga procesy konkuren‐
cyjności na świecie, a te z kolei wpływają na innowacyjność i obniżenie cen. Procesy globalizacji stawiają Polskę przed poważnymi wyzwaniami. Konieczna jest odpowiednia na nie reakcja, zawierająca program i kon‐
kretne działania w długofalowej polityce państwa polegające na zwięk‐
szeniu korzyści z globalizacji i minimalizowaniu związanych z nią kosz‐
tów czy zagrożeń. Reakcja ta powinna uwzględniać zarówno uwarun‐
kowania zewnętrzne, wewnętrzne, jak i podstawowe cele rozwojowe. Silne związki między procesami globalizacji a handlem zagranicz‐
nym skłaniają do przeprowadzenia badań i analizy wpływu zjawisk glo‐
Wprowadzenie 11
balizacyjnych na handel międzynarodowy, zwłaszcza w kontekście stop‐
niowego włączania się Polski w tendencje rozwojowe gospodarki świa‐
towej i osiągania właściwego miejsca w międzynarodowym podziale pracy. Przeprowadzone badania są próbą oceny i analizy wpływu globa‐
lizacji na liberalizację przepływów handlowych w gospodarce światowej, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia wolnego handlu i korzyści z niego płynących. Autorka przeprowadziła badania literaturowe dotyczą‐
ce sposobów funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej w Irlandii oraz perspektyw rozwoju gospodarki wolnorynkowej w Polsce w procesie globalizacji i członkostwa w Unii Europejskiej (tzw. „małej globalizacji”). Szczególny nacisk został położony na Bezpośrednie Inwestycje Zagra‐
niczne (BIZ) będące efektem globalizacji i istotnym czynnikiem rozwoju w państwach takich jak Irlandia i Polska. Niosą one z sobą nowoczesne technologie i systemy zarządzania. Autorzy całego raportu zgodnie podkreślają, że potrzeba otwierania się polskiej gospodarki nie budzi dzisiaj wątpliwości i trudno jest sobie wyobrazić, aby proces restrukturyzacji krajowego przemysłu i będąca jego konsekwencją wyższa jego konkurencyjność odbywały się bez uwzględnienia zewnętrznych czynników ekonomicznych i technologicz‐
nych. Kapitał zagraniczny inicjuje w tym przypadku zarówno procesy inwestycyjne, jak i towarzyszące im powiązania, tworząc sprzyjające warunki dla umacniania pozycji konkurencyjnej tak całego przemysłu, jak i konkretnych przedsiębiorstw. Ryszard Piasecki 1. GLOBALIZACJA A WZROST I ROZWÓJ GOSPODARCZY Summary The impact of globalisation on the economic growth and development is a key theoretical and practical question. The Americans say that the free trade is like honesty in individual life. It brings positive results in the long term. There is no doubt that openness accelerated economic development of Poland in the period 1990‐2009. The globalisation and the EU membership helped our country to adjust faster to the civilisation, economic, political and institutional standards of the OECD countries. It is a fundamental factor of improving competitiveness of Polish enterprises and as a consequence improvement of living standards in our country. Eugeniusz Kwiatkowski 2. GLOBALIZACJA A RYNEK PRACY W POLSCE Abstract The paper is focused on main tendencies of the Polish labour market in the view of globalisation processes. Special attention is given to the tendencies of labour supply and labour demand connected with globalisation processes in the period 2000−2007. The processes of globalisation and especially free movements of labour force influence the size and quality of the Polish labour supply. On one hand the Polish labour force emigrates to higher developed countries and on the other globalisation result in the increase of skills and education of the Polish labour supply. Globalisation also exerts an influence on the Polish labour demand. On one hand it is increased due to increasing exports and FDI, and on the other it is diminished by a fast increase of labour productivity. Aleksandra Rogut 3. WPŁYW PROCESÓW GLOBALIZACJI NA SYTUACJĘ NA RYNKU PRACY Abstract The aim of the paper was to check the impact of the globalization, in particular the impact of the European integration on the labour market in Poland. In particular we try to answer the question, how the labour demand and labour supply in Poland were affected by the process of integration and globalization. The analyses conducted in the paper indicate that the observed process of globalization, in particular the process of integration of Poland with the European Monetary Union leads to significant changes on Polish labour market, both on the demand as well as on the supply side. The globalization, through the import of new, advanced technologies leads to growth of labour productivity, growth of wages and labour costs. The analyses of statistical data show that during the last few years we can see the convergence of the labour costs among the member states of EU. The higher growth of labour costs was observed in the New Market States comparing to the economies of the old members. The increase in the degree of openess leads to the higher relation between the level of activity in Poland and the level of activity in our main trade partners, which influece the situation on the on the demand side of the of the labour market in Poland. Moreover the liberalization and opening of the European labour market for the workers from the New Meber States led to the significant outflow of the labour force from Poland. Walentyna Kwiatkowska 4. KONKURENCYJNE STRUKTURY ZATRUDNIENIA. ANALIZA NA PRZYKŁADZIE POLSKI I INNYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ Abstract The main goal of the paper is to show changes in levels and structures of employment in Poland in the view point of their influences on competitiveness and innovative of the Polish economy. The changes are compared with the analogous indicators of the other EU countries. It is worth noting some positive tendencies in employment in the Polish economy and especially: a rise in the private sector employment, a rising importance of employment with tertiary education and a rising tendency of employment in services. Grzegorz Walerysiak 5. GLOBALIZACJA A INFLACJA Abstract In the era of globalization and liberalization of world trade the openness of the economy is one of the most important determinants of growth. In order to secure the fast and sustained economic growth the combination of key factors is critical: macroeconomic stability, education system, strong institutions and access to capital. Poland through the transformation and European integration processes underwent the impact of globalization. Global factors that influenced directly Polish economy are the following: capital and trade flows, foreign competition, inflow of innovations, migration. The analysis elaborated for 1990−2007 shows clearly the positive impacts of globalization on Polish economy. The most important channels of influence are exchange of goods and services as well as increase of productivity due to the inflow of advanced technologies. Regarding the migration, it is a new process which was initiated in Poland mainly after joining the EU labour market in 2004. Therefore the impact of the migration as well as its trends cannot still be assessed. Globalization effects are visible in particular in export branches of the goods production and services. Within the globalization unquestionable is the fact that the significant impact, if not the main, on Poland had had the process of integration with European common market, which was combined with inflow of financial resources within the structural funds and cohesion fund. The analysis also stressed that the globalization trends had not been fully used. The instability of legal environment, administration barriers, poor infrastructure and little investment in R&D and education remain the key constraints for development potential of Poland and keeping the competitiveness advantage. Jerzy Różański, Mirosław Wypych 6. INWESTYCJE ZAGRANICZNE A KONKURENCYJNOŚĆ POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁOWYCH Abstract An aim of this paper is attempt to answer on the question: whether the foreign capital inflow to the Polish economy affects positively on the market position of the Polish industry and industrial enterprises. The foundation of this question is the hypothesis based on the foreign experiences: foreign investments contribute to the microeconomic and competitiveness growth, what is in the interest of foreign investors, host country and foreign investors’ local economic partners. The analyses are based on statistical data published by the Statistical Principal Office and the researches done among enterprises situated in the region of Lodz. The results of the analyses indicate that foreign investments have a positive influence on the Polish economy and contribute to the competitiveness growth. Nowadays, the necessity of the economy broadening does not raise doubts and it is difficult to imagine that the restructuring process of the national industry and as a consequence its greater competitiveness take place without the influence of the advanced technologically and organizationally foreign enterprises. The foreign capital initiates investment processes as well as industrial cooperation, creating favorable conditions for strengthening all industry market position and concrete enterprises. Paweł Kaczorowski 7. ZMIANY SYSTEMU PODATKOWEGO, A KONKURENCYJNOŚĆ GOSPODARKI POLSKIEJ Abstract Tax system is one of more essential factors decided about competitiveness of economies. Tax system in Poland passed thorough changes resulting from adapting Polish economy to requirements of market economy and harmonizing of rules with UE law. In result of reforms, taxes, first of all indirect, became the main source of financing the budge state. On the base of analysis it can be indicated that exists positive relationship between modernizing of tax ‐ system and competitiveness of Polish economy. Karina Kostrzewa 8. LIBERALIZACJA PRZEPŁYWU TOWARÓW, KAPITAŁU I LUDZI A ROZWÓJ GOSPODARCZY POLSKI W LATACH 1990−2007 Abstract In the era of globalization and liberalization of world trade the openness of the economy is one of the most important determinants of growth. In order to secure the fast and sustained economic growth the combination of key factors is critical: macroeconomic stability, education system, strong institutions and access to capital. Poland through the transformation and European integration processes underwent the impact of globalization. Global factors that influenced directly Polish economy are the following: capital and trade flows, foreign competition, inflow of innovations, migration. The analysis elaborated for 1990−2007 shows clearly the positive impacts of globalization on Polish economy. The most important channels of influence are exchange of goods and services as well as increase of productivity due to the inflow of advanced technologies. Regarding the migration, it is a new process which was initiated in Poland mainly after joining the EU labour market in 2004. Therefore the impact of the migration as well as its trends cannot still be assessed. Globalization effects are visible in particular in export branches of the goods production and services. Within the globalization unquestionable is the fact that the significant impact, if not the main, on Poland had had the process of integration with European common market, which was combined with inflow of financial resources within the structural funds and cohesion fund. The analysis also stressed that the globalization trends had not been fully used. The instability of legal environment, administration barriers, poor infrastructure and little investment in R&D and education remain the key constraints for development potential of Poland and keeping the competitiveness advantage. Małgorzata Kociszewska‐Panaszek 8. GLOBALIZACJA A GOSPODARKI IRLANDII I POLSKI – WYBRANE ZAGADNIENIA Abstract Globalization improves competitiveness processes in the world, whereas those processes affect innovation and fall in prices. People all over the world take advantage of it. Globalization processes issue a real challenge to Poland. It is necessary to give it a proper feedback which should include program and specific actions in long‐term state policy meant to increase profits coming from globalization and minimize its costs and risks. This feedback should take into consideration both external conditions, internal ones and basic development objectives. Strong relationship between globalization processes and international trade encourage to do research and analyze the influence that globalization phenomena have on international trade, especially in the context of Poland’s gradual getting engaged in development trends in world economy and strengthening its position in world labour division. The research is an attempt to evaluate and analyze the impact the globalization has on liberalization of trade flows in world economy, pointing out the meaning of free trade and profits it brings. The author has done literature research concerning the ways free market economy in Ireland functions and the prospects of free market economy development in Poland in the process of globalization and EU membership (so called ‘small globalization’). A particular stress has been put on Direct Foreign Investments being consequent to globalization and being a key factor in the process of development in Ireland and Poland. They bring in modern technologies and management systems.