Pobierz - Portugalia

1
Podstawowe Instrumenty Wsparcia dla Przedsiębiorstw w ramach nowej
perspektywy finansowej 2014-2020
(Strategia Portugal 2020)
Niniejsze opracowanie ma na celu przekazanie informacji dotyczących struktury i organizacji funduszy
w ramach Wspólnotowych Ram Wsparcia: Portugalia 2020, ze specjalnym uwzględnieniem
Programu Operacyjnego - Konkurencyjność i Internacjonalizacja (Programa Operacional
Competitividade e Internacionalização), będącym programem skierowanym do przedsiębiorstw,
szczególnie małych i średnich.
Założenia Strategii 2020
Strategia Portugalia 2020 opiera się na Umowie o Partnerstwie, która obejmuje unijne fundusze
strukturalne i inwestycyjne przeznaczone na rozwój ekonomiczny, społeczny i terytorialny państw
członkowskich. Umowa o Partnerstwie zawarta między Portugalią a Komisją Europejską skupia
działania w ramach pięciu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych - EFRR , Fundusz
Spójności, EFS, EFRROW i EFMR - które określają zasady promowania polityki rozwoju
gospodarczego, spójności społecznej i terytorialnej w Portugalii w latach 2014 - 2020.
Te zasady programowe odzwierciedlają cel strategii „Europa 2020”, którym jest inteligentny
i zrównoważony wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu, a także uwzględniają
kształtowanie się polityki UE.
Portugalia otrzyma 25 mld euro do 2020 roku. W celu ich prawidłowego wykorzystania zostały
wyznaczone cele określające przesłanki do pobudzenia wzrostu gospodarczego i przyczyniające się do
powstawania nowych miejsc pracy, a także niezbędne działania dla osiągnięcia rezultatów
oczekiwanych w zakresie zastosowania tych środków finansowych.
Główne cele polityczne Portugal 2020 to: stymulowanie produkcji towarów i usług, zwiększenie
eksportu, transfer rezultatów naukowych do sfery produkcji, obowiązek szkolny do 18 roku życia,
zredukowanie przedwczesnego opuszczania nauki szkolnej, integracja osób zagrożonych ubóstwem i
zwalczanie wykluczenia społecznego, promowanie zrównoważonego rozwoju w kontekście
efektywnego wykorzystania zasobów, wzmocnienie spójności terytorialnej, zwłaszcza w miastach i na
obszarach o niskiej gęstości zaludnienia, usprawnienie i unowocześnienie administracji publicznej.
Programowanie i wdrażanie strategii Portugalii 2020 organizowane są w czterech obszarach
tematycznych:




Konkurencyjność i internacjonalizacja;
Integracja społeczna i zatrudnienie;
Kapitał ludzki;
Zrównoważony rozwój i efektywność wykorzystania zasobów.
2
Konkurencyjność i
Internacjonalizacja
Integracja Społeczna i
Zatrudnienie
Kapitał Ludzki
Zrównoważone i Efektywne
Wykorzystanie Zasobów
Wsparcie techniczna
PROGRAMY OPERACYJNE
REGIONALNE
ROZWÓJ OBSZARÓW
WIEJSKICH
Północ
Kontynent (PDR 2020)
Centrum
Azory (PRORURAL+)
Lizbona
Madera (PRODERAM 2020)
Alentejo
Algarve
Madera
Azory
SPRAWY MORSKIE I
RYBACKIE
Morze 2020 (MAR 2020)
Programy Operacyjne (PO) obejmują 11 celów strategicznych, które zostały określone na poziomie
europejskim i dofinansowane zgodnie z poniższą tabelą.
Tematyczne Programy
Operacyjne
Konkurencyjność i
internacjonalizacja
CEL TEMATYCZNY
OPIS
(mln EUR)
CT1
Wspieranie badań naukowych,
rozwoju technologicznego i innowacji
Zwiększenie dostępności, stopnia
wykorzystania i jakości technologii
informacyjno-komunikacyjnych
Wzmocnienie konkurencyjności
małych i średnich przedsiębiorstw,
oraz firm sektora rolnego (EFRROW),
rybołówstwa i akwakultury (EFMR)
Wsparcie przejścia na gospodarkę
niskoemisyjną we wszystkich sektorach
Promowanie dostosowania do zmiany
klimatu oraz zapobieganie
kataklizmom i reagowanie w
przypadku ich wystąpienia
Ochrona środowiska i efektywne
gospodarowanie zasobami
Wspieranie zrównoważonego
transportu i rozwiązanie problemu
krytycznych wąskich gardeł w
głównych sieciach infrastruktury
Wspieranie zatrudnienia i mobilności
pracowników
2329
Promowanie włączenia społecznego i
zwalczanie ubóstwa.
Inwestowanie w edukację,
umiejętności i ustawiczne uczenie się
Wzmacnianie potencjału
instytucjonalnego i skuteczności
administracji publicznej
2570
CT2
CT3
Zrównoważony rozwój i
efektywne
gospodarowanie
zasobami
CT4
CT5
CT6
Konkurencyjność i
internacjonalizacja
CT7
Konkurencyjność i
internacjonalizacja +
włączenie społeczne i
zatrudnienie
Włączenie społeczne i
zatrudnienie
Kapitał ludzki
CT8
Konkurencyjność i
internacjonalizacja
Wsparcie techniczne
CT9
CT10
CT11
295
6010
1992
1190
3058
845
1904
4327
250
747
3
Przy niniejszej konfiguracji programowej projekty są finansowane w ramach tematycznych
programów operacyjnych obejmujących całość kraju, uzupełnionych przez regionalne programy
operacyjne.
Program Operacyjny - Konkurencyjność i Internacjonalizacja
Program ten ma na celu zwiększenie konkurencyjności gospodarki portugalskiej oraz jej obecności na
rynkach międzynarodowych i jest adresowany do głównie małych i średnich przedsiębiorstw.
Założenia programu obejmują m.in. pobudzanie przedsiębiorczości, innowacyjności i rozwój bardziej
zaawansowanych strategii opartych na wykwalifikowanych zasobach ludzkich, z silnym naciskiem na
współpracę i różne formy integracji biznesu, np. klastry.
Program Konkurencyjność i Internacjonalizacja otrzymał dotację w wysokości 4423 mln euro
i obejmuje 6 celów tematycznych skonstruowanych wokół następujących osi:
OSIE – PO KONKURENCYJNOŚĆ I
INTERNACJONALIZACJA
Oś I – Wspieranie badań
naukowych, rozwoju
technologicznego i innowacji
Oś II – Wzmocnienie
konkurencyjności małych i
średnich przedsiębiorstw, w tym
redukcja kosztów publicznych w
danym zakresie (CT2 i CT3)
Oś III – Wspieranie trwałości i
jakości zatrudnienia oraz
mobilności pracowników
Oś IV – Wspieranie
zrównoważonego transportu oraz
eliminacja krytycznych problemów
w głównych sieciach infrastruktury
Oś V- wzmacnianie zdolności
instytucjonalnej władz publicznych
i stron zainteresowanych oraz
efektywności administracji
publicznej
Oś VI – Wsparcie techniczne
CELE TEMATYCZNE
(MLN EUR)
CT1
1300
CT2 i CT3
1632
CT8
496
CT7
754
CT11
126
115
Rodzaj zachęt w ramach PO Konkurencyjność i Internacjonalizacja
Mając na uwadze trzy największe problemy konkurencyjności gospodarki portugalskiej, tj.: - profil
specjalizacji produkcyjnej, - kompetencje i strategie MŚP, - warunki, w jakich firmy prowadzą swoją
działalność gospodarczą, PO Konkurencyjność i Internacjonalizacja wykorzystuje wszelakie dostępne
instrumenty polityki publicznej, w ramach których należy wyróżnić bezpośrednie wsparcie inwestycji
np. poprzez wykorzystanie instrumentów finansowych, szczególnie w dziedzinie badań i innowacji,
działalność MŚP, przede wszystkim tych stawiających na internacjonalizację, wydajność energetyczną
i wspieranie wykwalifikowanej przedsiębiorczości oraz pośrednie wsparcia dla firm.
4
1. Bezpośrednie zachęty dla firm
Bezpośrednie zachęty dla firm będą mieć z zasady charakter zwrotny i zostaną ukierunkowane na
wsparcie działalności producentów dóbr i usług będących przedmiotem wymiany handlowej i
lokowanych na rynkach międzynarodowych, jak również na promocję projektów biznesowych dot.
rozwoju innowacji, kreatywności, internacjonalizacji oraz tworzenia kompetencji niezbędnych do
zwiększania konkurencyjności firm, a także na rozwój priorytetów krajowych i regionalnych
zdefiniowanych w Strategii Badań i Innowacji na Potrzeby Inteligentnej Specjalizacji.
Wsparcie będzie przyznawane w sposób selektywny, przede wszystkim na projekty najbardziej
ukierunkowane na rozwój konkurencyjności (np. służące rozwojowi i uzupełnianiu braków
w łańcuchu wartości, zwiększaniu wartości dodanej eksportu i zatrudnienia), uwzględniających
pozytywne oddziaływanie zewnętrzne (głównie w zakresie kreatywności, wiedzy i innowacji oraz
wschodzących dziedzin) oraz tych, których urzeczywistnienie wymaga stymulacji ze strony sektora
publicznego.
2. Wsparcie pośrednie dla rozwoju firm
Ten rodzaj zachęt ma na celu udzielenie wsparcia na rzecz dywersyfikacji i pogłębienia oferty
eksportowej gospodarki, wzmocnienie transferu wiedzy i technologii z sektora nauki do gospodarki,
a także promowanie wykwalifikowanej przedsiębiorczości. Obejmują one:

zachęty dla działań na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, a także inwestycji w system badań i
innowacji, głównie w ekosystem przedsiębiorczości (np. ośrodki nauki i technologii oraz
inkubatory przedsiębiorczości). Tego rodzaju działania są zorientowane na osiągnięcie
wspólnego interesu, przy wykorzystaniu dóbr publicznych, silnie mobilizujących i o wysokim
uwzględnieniu pozytywnego oddziaływania zewnętrznego, biorąc pod uwagę promocję
czynników konkurencyjności dla dobra wspólnego,

instrumenty finansowe, mimo iż jeszcze nie do końca określone, które będą mogły zostać
wykorzystane w następujących obszarach:





poszerzenie oferty średnio- i długoterminowych instrumentów dłużnych pozwalających
wzmocnić kapitały stałe małych i średnich przedsiębiorstw,
wprowadzenie funduszy na subskrypcję instrumentów quasi-kapitałowych,
wsparcie dla operacji wzmocnienia kapitałów własnych dzięki dofinansowaniu z funduszy
kapitału podwyższonego ryzyka i „aniołom biznesu”,
utworzenie Instytucji Finansowej ds. Rozwoju (Instituição Financeira de Desenvolvimento)
o charakterze spółki finansowej o kapitale wyłącznie publicznym, mającej za zadanie zapewnić
bazę instytucjonalną służącą zarządzaniu publicznymi instrumentami finansowymi, szczególnie
tymi przeznaczonymi na polepszenie warunków finansowania inwestycji przedsiębiorstw i tym
samym przyczyniać się do usuwania niedoboru rynkowego na poziomie finansowania MŚP
redukując koszty finansowania firm (zbliżając je do średniego poziomu w strefie euro) oraz
zwiększając płynność dostępną w gospodarce. Instytucja, szczególnie będzie brać pod uwagę
5
sektor dóbr i usług wymienialnych i udostępniać pomoc techniczną modelom wsparcia
publicznego w obszarze konkurencyjności i internacjonalizacji.

ogólne wsparcie za pomocą funduszy, instrumentów finansowych z innych obszarów,
interwencje w zakresie: wydajności energetycznej i efektywnego gospodarowania
zasobami (obszar zrównoważonego rozwoju), innowacji społecznej i mikroprzedsiębiorczości
(obszar włączenia społecznego i zatrudnienia), wspierania dostępu do szkolnictwa wyższego
(obszar kapitału ludzkiego) oraz interwencje w dziedzinie odnowy i rewitalizacji miejskiej.

wsparcie dla produkcji, transfer i zwiększanie wartości ekonomicznej wiedzy naukowej i
technologicznej, co przyczynia się do rozwoju i wzmocnienia badań i innowacji podmiotów
wchodzących w skład Krajowych i regionalnych Systemów Badań i Innowacji, ukierunkowując je
na osiągnięcie żądanych wyników, internacjonalizację i włączenie do sieci europejskich
i międzynarodowych wymiany wiedzy i innowacji, mając na celu zwiększenie konkurencyjności
i krajowej wartości dodanej.

wsparcie dla szkoleń w zakresie innowacyjnej przedsiębiorczości, przeznaczone dla rozwoju
działań służących wzmocnieniu kompetencji firm w zakresie zarządzania strategicznego, mające
na celu wyeliminowanie stałych problemów pojawiających się w gospodarce portugalskiej, takich
jak: niewystarczająca wielkość i masa krytyczna firmy, aby konkurować na rynkach
międzynarodowych, niewystarczające inwestycje w bardziej innowacyjne elementy
konkurencyjności, słaba współpraca pomiędzy firmami w zakresie badań, rozwoju
technologicznego, inżynierii i nowych modeli biznesowych/komercjalizacji, niewystarczające
zaangażowanie pracodawców i współpracowników w inicjatywy kształcenia ustawicznego,

inwestycje w infrastrukturę transportową i logistyczną, na które zostaną przeznaczone fundusze
unijne i które są uznawane za decydujące dla zwiększenia konkurencyjności i dostępu do rynków,
szczególnie międzynarodowych, a także dla działalności producentów dóbr i usług wymiennych i
turystyki, szczególnie w zakresie planów towarowego transportu kolejowego oraz nawigacji
morskiej (priorytety wskazane w Planie działania na rzecz strategii morskiej w obszarze Oceanu
Atlantyckiego, które stanowią dokumenty pomocnicze dla tych inwestycji, Krajowy Program
Polityki Zagospodarowania Przestrzennego, Strategiczny Plan Infrastrukturalno-transportowy
(PETI3) i Plan Działania w Ramach Strategii UE dla Obszaru Atlantyckiego),

wsparcie na rzecz unowocześnienia oraz usprawnienia administracji publicznej – mające na celu
zmniejszenie kosztów dla firm dzięki poprawie oferowanych usług.
3. Priorytety inwestycyjne
Aby firmy mogły ubiegać się o udział w projektach finansowanych z funduszy strukturalnych,
w zależności od charakteru projektu i celu tematycznego, dofinansowanie możliwe jest w ramach
tzw. Tematycznego Programu Operacyjnego lub Regionalnego Programu Operacyjnego. Jak
przedstawia tabela poniżej istnieją różne rodzaje dofinansowania projektów w ramach programów
operacyjnych (nie ujęto Regionów Autonomicznych, ani Programu Operacyjnego Rozwoju
Wiejskiego, Morskiego i Rybołówstwa).
6
PRIORYTETY INWESTYCYJNE
PROGRAMY OPERACYJNE
TEMATYCZNE
CELE TEMATYCZNE
KONKURENCYJNOŚĆ
I INNOWACJA
ZATRUDNIENIE
KAPITAŁ
LUDZKI
ZRÓWNOWAŻONY
ROZWÓJ I
EFEKTYWNE
GOSPODAROWANIE
ZASOBAMI
TERYTORIALNE
PÓŁNOC,
CENTRUM,
ALENTEJO
LIZBONA
ALGARVE
CT1 – Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji
1.1. Badania
naukowe i Innowacja
1.2. Inwestycje w
przedsiębiorstwa
x
x
x
x
x
x
x
x
CT2 – Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych
2.3. Zastosowanie
technologii
informacyjnokomunikacyjnych
x
CT3 – Wzmocnienie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw oraz firm sektora rolnego (EFRROW),
rybołówstwa i akwakultury (EFMR)
3.1.
Przedsiębiorczość
3.2. Nowe metody
prowadzenia
działalności
gospodarczej
3.3. Zaawansowane
możliwości
X
x
X
x
X
X
X
X
x
X
x
X
x
X
x
x
x
X
CT4 – Wsparcie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach
4.1. Produkcja energii
odnawialnej
4.2. Efektywność
energetyczna
przedsiębiorstw
4.3. Efektywność
energetyczna
infrastruktury
publicznej
4.4. Efektywność
energetyczna w
budownictwie
mieszkaniowym
4.5. Strategia
niskoemisyjna
X
X
X
x
CT7 – Wspieranie zrównoważonego transportu i rozwiązanie problemów krytycznych w głównych sieciach
infrastruktury
7.1. Sieć
transeuropejska
7.3. Transport
ekologiczny
7.4. Systemy
kolejowe
X
x
x
CT8 – Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników
8.5. Zdolności
dostosowawcze
x
x
x
CT10 – Inwestowanie w edukację, umiejętności i ustawiczne kształcenie
10.3. Kształcenie
ustawiczne
10.4. Orientacja na
rynek pracy
X
X
x
x
7
Kandydatury powinny być zgłaszane za pośrednictwem platformy Portugal 2020
(https://www.portugal2020.pt/Balcao2020/Utilizador/Utilizador/Login), umożliwiającej dostęp do
unijnych funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz zawierającej informacje na temat wszystkich
dofinansowanych projektów, wspierając jednocześnie koordynację różnych europejskich źródeł
finansowania i udostępniając informacje za pomocą specjalnego systemu informacyjnego (SIPT2020).
Oprac.
Elżbieta Siuta Correia
Ekspert POiG WPHI Lizbona
Grudzień 2014