Alternatywne metody zarządzania ryzykiem
Transkrypt
Alternatywne metody zarządzania ryzykiem
Alternatywne metody zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym. Skuteczne i efektywne zarządzanie ryzykiem ubezpieczeniowym jest jednym z najważniejszych aspektów działalności ubezpieczeniowej. Właściwa dywersyfikacji ponoszonego ryzyka jest nierzadko kwestią przetrwania dla firm ubezpieczeniowych. Nadmierna koncentracja na np. danym obszarze geograficznym stwarza, bowiem zagrożenie niewypłacalności i bankructwa. Tradycyjnym i najbardziej rozpowszechnionym sposobem radzenia sobie z tym problemem jest oczywiście reasekuracja. Na początku lat 90 –tych pojawiły się jednak alternatywne metody przenoszenia ryzyka poza daną firmę ubezpieczeniową. Tym nowym narzędziem są tzw. katastroficzne instrumenty finansowe. Ich ojczyzną są Stany Zjednoczone, co jest jak najbardziej naturalne zważywszy, że kraj ten posiada najlepiej rozwinięte rynki finansowe oraz jest szczególnie narażony na różnego rodzaju katastrofy naturalne. Za bezpośredni impuls, który dał podstawy do stworzenia pierwszych tego typu instrumentów uważa się huragan Andrew z 1992 r. a dokładnie wielomiliardowe straty, które spowodował. Amerykańskie kompanie ubezpieczeniowe żyją w ciągłej obawie przed totalną katastrofą w rodzaju potężnego trzęsienia ziemi w Kaliforni czy huraganu pustoszącego wschodnie wybrzeże. Dzisiaj dochodzi do tego jeszcze groźba totalnych ataków terrorystycznych. Takie scenariusze są jak najbardziej prawdopodobne i praktycznie nie do przewidzenia. Ich skutki w postaci strat są wręcz niewyobrażalne i mogą sięgać dziesiątków miliardów dolarów. Odpowiedzią na to zagrożenie jest powstanie właśnie nowych instrumentów finansowych obejmujących katastroficzne obligacje oraz pochodne instrumenty finansowe. CAT Bonds Jednym z najbardziej rozpowszechnionych nowych metod zabezpieczenia firmy ubezpieczeniowej przed niewypłacalnością jest emisja obligacji katastroficznych (catastrophe bonds, CAT bonds, „Act of God” bods, insurancelinked bonds). Jest to instrument bezpośrednio powiązany z możliwością wystąpienia klęski, za której skutki odpowiada dany emitent. Polega to na tym, że gdy straty spowodowane katastrofą przekroczą pewien określony pułap, obligacja taka staje się bezwartościowa i emitent zostaje zwolniony z obowiązku jej spłacenia. W ten sposób potencjalny inwestor nabywa część ryzyka firmy ubezpieczeniowej, za co oczywiście jest wynagradzany odpowiednio wyższym oprocentowaniem. Dużą zaletą tego rozwiązania jest to, że firma w zasadzie od razu po wystąpieniu klęski dysponuje funduszami niezbędnymi do wypłaty odszkodowań. Katastrofalne kontrakty terminowe W 1992 giełda Chicago Board of Trade rozpoczęła notowania katastrofalnych kontraktów futures ( Insurance Catastrophe Futures). Niestety po kilku latach, ze względu na małe zainteresowanie instrumentem i co za tym idzie niską płynność, notowania zostały zawieszone. Katastrofalny futures jest kontraktem terminowym, dla którego instrumentem bazowym jest indeks mierzący wartość strat w danym regionie kraju na określonym przedziale czasowy (kwartał). Przepływ gotówki następuje pomiędzy stronami w zależności od relacji rzeczywistej wartości indeksu do wartości wykonania. CAT options O wiele większą popularność niż kontrakty terminowe zdobyły katastrofalne opcje. Wynikało to m.in. z tego, że ich asymetryczny charakter bardziej odpowiadał specyfice rynku. Są one bardziej zbliżone do tradycyjnych umów reasekuracyjnych. Podobnie jak przy futures budowane są na bazie indeksu mierzącego wartość strat w danym regionie kraju na określonym przedziale czasowy. W przypadku opcji notowanych na Chicago Board of Trade obliczany jest indeks PCS (Property Claim Services), gdzie wartość indeksu 10 pkt. odpowiada stratom 1 mld. USD. Indeks ten jest obliczany przeważnie dla kwartalnych przedziałów czasowych, z wyjątkiem kilku regionów, których specyfika wymaga liczenia dla okresów rocznych (Kalifornia). Okresy te nazywane są okresami ekspozycji. Później następuje trwający od 6 do 12 miesięcy okres szacowania strat. Opcje są rozliczane dopiero na końcu tego drugiego okresu. Opcje CAT można wykorzystywać przede wszystkim do bieżącego uzupełniania ewentualnych luk w programie reasekuracji. Mogą być również używane do geograficznej dywersyfikacji ryzyka (poprzez jednoczesne wystawianie i kupowanie opcji na różne regiony). Katastrofalne swapy Ostatnim z tej grupy instrumentów jest katastrofalny swap (catastrophe swap). Technicznie przypomina on połączenie dwóch umów reasekuracyjnych. Firmy wymieniają między sobą częściowe zobowiązania z tytułu dwóch rodzajów ubezpieczeń (grup ryzyka). Bardzo przypomina to standardową reasekurację ma jednak charakter dwustronny. Instrument ten bardzo szerokie możliwości geograficznej dywersyfikacji ryzyka. Obecnie istnieje również giełda CATEX prowadząca właśnie obrót swapami katastrofalnymi. Wydaje się, że rynek katastrofalnych instrumentów będzie się rozwijał. Dają one bowiem firmom ubezpieczeniowy nowe możliwości zarządzania ryzykiem, często szybsze, tańsze i bardziej elastyczne niż tradycyjna reasekuracja. Dodatkowo dają ubezpieczycielom dostęp do często bardzo zasobnych i pojemnych rynków finansowych. Z kolei inne grupy inwestorów dostają możliwość inwestycji w nowy instrument. Daje to też możliwość dodatkowej dywersyfikacji portfeli, jako że katastrofalne instrumenty są przeważnie bardzo słabo skorelowane z tradycyjnymi instrumentami finansowymi. Autor: Michał Hnatiuk, KN Manager http://knmanager.ae.wroc.pl