Zagadnienia na sprawdzian oświecenie

Zagadnienia na sprawdzian powtórkowy OŚWIECENIE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Filozofowie i filozofia epoki. Filozofia J. J. Rousseau (podręcznik s. 181-182).
Pojęcia: racjonalizm, empiryzm, sensualizm, panteizm, deizm, tabula rasa, utylitaryzm.
Utopie oświeceniowe – cechy, przykłady (nazwa, autor, tytuł), funkcje.
Klasycyzm (cechy, przedstawiciele, nazwa)
Gatunki typowo oświeceniowe. Bajka – cechy gatunku, typy bajek, analiza i interpretacja bajki. Satyra –
definicja, cechy, funkcja, przykłady. Puenta.
Typizacja bohaterów. Satyra ośmiesza wady a nie osoby. Hiperbolizacja wad, karykatura, ironia.
Uniwersalność satyr i bajek. Sposoby uzyskiwania uniwersalności. Alegoria.
Morał w bajkach. Moralistyczna i dydaktyczna funkcja satyr i bajek. Zasada „bawiąc – uczyć”. Krytyka
zachowań typowych dla polskiej szlachty – wady narodowe (pijaństwo, cudzoziemszczyzna, życie ponad stan),
walka o moralne i polityczne odrodzenie społeczeństwa polskiego.
Formy podawcze satyr – monolog, dialog, opowiadanie. Persyflaż.
Ogród francuski i angielski w kontekście literackim, np. satyry Krasickiego „Żona modna”.
Stanisław August Poniatowski jako oświeceniowy władca w kontekście literackim – satyra „Do króla” I. K.
Francuszczyzna (kosmopolityzm) i sarmatyzm jako wady Polaków w satyrach Krasickiego.
„Żona modna” jako typ postaci.
Pojęcia: palinodia, persyflaż, hymn, oktawa, parodia.
„Hymn do miłości ojczyzny” – analiza i interpretacja, geneza, znaczenie (s. 233)
UTWORY DO ANALIZY SZCZEGÓŁOWEJ (PP):
Ignacy Krasicki – satyry: „Marnotrawstwo”, „Palinodia”, „Żona modna” (ksero), „Do króla” (podręcznik s. 211-214),
„Pijaństwo” (podręcznik s. 215-217)
Ignacy Krasicki Hymn do miłości ojczyzny
Ignacy Krasicki – bajki (wybór)
Polaków portret własny w satyrach Ignacego Krasickiego. Przedstaw problem na podstawie analizy satyry „Marnotrawstwo” i w odwołaniu się do
znanych Ci innych utworów poety.
a) nadużywanie alkoholu (np. „Pijaństwo”)
b) moda na cudzoziemszczyznę (np. „Żona modna”, „Palinodia”)
c) materializm, życie ponad stan (np. „Żona modna”)
d) brak poszanowania dla tradycji, przodków (np. „Żona modna”, „Palinodia”)
e) głupota polityczna, brak troski o kraj, pozorny patriotyzm (np. „Do króla”)
f)
nieuctwo (np. „Do króla”)
g) demoralizacja (np. „Świat zepsuty”, „Palinodia”)
h) zalety Polaków, np.: pochwała trzeźwości, troska o losy ojczyzny (np. „Do króla”, „Pijaństwo”)
PR
Filozofia Leibniza a „Kandyd” Woltera.
Powiastka filozoficzna (Diderot i Wolter)
Analiza i interpretacja utworu sentymentalnego.
Poemat heroikomiczny – definicja, przykłady poematów h. I. Krasickiego.
Faust – motyw faustyczny (podręcznik 1.2 s. 258-263)
Faust jako postać, której mądrość przyniosła rozczarowanie, bo nie dała odpowiedzi na pytanie o sens istnienia. Bohater odczuwał
ograniczenie światem materii, więc zwrócił się ku magii, by znaleźć szczęście i poznać tajemnicę istnienia (świat duchowy). Faust jako
bohater tragiczny i romantyczny indywidualista (bunt).
Wstępnie o epoce (s. 173-176), Wiek rozumu i myślicieli (s. 177-187), Jedna epoka – trzy style (s. 188-207), Krasicki – książę
poetów (s. 208-232), O miłości ojczyzny (s. 233-238)
Zbigniew Herbert Poeta i żaba
Tak, niebo było jak baldachim, ptaki śpiewały cudnie a zioła pachniały na umór. Poeta siedzący na białym kamieniu, w środku tych
wspaniałości, zapisał: "Świat jest piękny".
Wtedy spod kamienia wylazła żaba i utkwiła w nim swoje brzydkie od zbytniej mądrości oczy. Natychmiast niebo posypało się jak zwiędłe liście,
ptaki umilkły przerażone, a kwiaty w popłochu wciągnęły zapach. Brzydota żaby była ponad siły świata.
Poeta czuł, że dzieje się coś strasznego, więc zamknął oczy i wyobraził sobie, że żaba żegluje na białym obłoku, i gra na skrzypcach bardzo
przejmującą melodię. Nie otwierając powiek pogładził ją po oślizgłej głowie.
Kiedy znów otworzył oczy, zobaczył, że żaba płacze. Teraz już ją można było trochę kochać. Więc niebo, drzewa, strumienie i kwiaty zaczęły
robić to, co zawsze.
Poeta oddalił się. Mówią, że odtąd szedł za nim mądry smutek.