tutaj - Politechnika Wrocławska

KOLOROWA
STRATEGIA BUDOWANIA KULTURY JAKOŚCI
KSZTAŁCENIA JĘZYKOWEGO
W
STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH
POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ
Do konkursu „Najlepsza polityka/strategia językowa na uczelni wyższej” ogłoszonego przez FIJED i SERMO
Studium Języków Obcych Politechniki Wrocławskiej zgłasza swoją nową Strategię budowania kultury jakości kształcenia językowego, która została opracowana w semestrze letnim roku akademickiego 20102011 i będzie wdrożona w nowym roku akademickim. Strategia otrzymała roboczą nazwę „Kolorowa strategia
kwiatowa”.
Strategia jest opracowaniem oryginalnym, nigdy wcześniej nie nagradzanym. Autorką strategii i opracowania
konkursowego jest doc. dr Irina Modrzycka, Dyrektor SJO PWr. (Politechnika Wrocławska, Studium Języków
Obcych, Wyb. Wyspiańskiego 27, 55-370 Wrocław, tel. kontaktowy 662274028). Opracowanie konkursowe
stanowi skróconą wersję strategii, która bazuje na 4 programach składających się z wielu złożonych procedur i
narzędzi potrzebnych do ich realizacji. Cała strategia jest opisana w artykule „Wewnętrzny system zapewnienia
jakości kształcenia językowego” opublikowanym w materiałach konferencji Politechniki Radomskiej „Jakość w
nauczaniu języków obcych na studiach niefilologicznych” we wrześniu 2011 roku.
Strategia budowania kultury jakości kształcenia językowego ma zakres ogólny i obejmuje wszystkich studentów
i doktorantów PWr. (ok. 33 000 osób) oraz wszystkich nauczycieli akademickich i pracowników administracji
SJO (ok. 130 osób). Trzy programy strategii mają charakter uczelniany, a czwarty program ma zasięg środowiskowy, ogólnopolski i międzynarodowy. Strategia ma cechy innowacyjności, przewiduje stałe doskonalenie
procesu nauczania i uczenia się języków obcych oraz rozwój systemu zarządzania SJO, kadry dydaktycznej i
administracyjnej. Strategia opiera się na dokumentach europejskich i krajowych z dziedziny zapewnienia jakości. SJO PWr. przygotowuje się do akredytacji zewnętrznej w 2012 roku.
Kultura jakości nie oznacza kontroli jakości! Jest to pojęcie znacznie szersze. Budowanie kultury jakości w nauczaniu języków obcych w szkole wyższej polega na konsekwentnym i świadomym dążeniu do zapewnienia wysokiego poziomu procesu dydaktycznego, kształtowaniu poczucia odpowiedzialności wszystkich lektorów za
wyniki kształcenia osiągane w ścisłej partnerskiej współpracy ze studentami. Wskaźnikami kultury jakości
kształcenia i wychowania jest identyfikacja nauczycieli akademickich i studentów z uczelnią, inspirujący i motywujący charakter nauczania, otwartość na ocenę zewnętrzną i inicjatywy studentów, doktorantów i absolwentów dotyczące doskonalenia nauczania języków obcych we własnej szkole wyższej.
I. Program niebieski „Chaber” Program doskonalenia procesu dydaktycznego
Cele programu:
stałe doskonalenie jakości procesu dydaktycznego,
tworzenie nowoczesnej oferty lektoratów i kursów językowych,
monitorowanie aktualności i dostosowania programów kursów
do wymogów rynku pracy
Procedura 1
Ocena systemu nauczania z punktu widzenia zapewnienia jakości kształcenia językowego i wprowadzenie ewentualnych zmian
Koncepcja kształcenia językowego jest opracowana z uwzględnieniem limitu godzin przeznaczonych na naukę języków
obcych na poszczególnych stopniach studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, EOSKJ, autonomii studenta, możliwości
e-learningu oraz indywidualnych potrzeb studenta. Procedura składa się z następujących części:
• Systematyczna aktualizacja oferty dydaktycznej
Oferta lektoratów i kursów językowych wychodzi naprzeciw aktualnym potrzebom studentów, doktorantów i pracowników
uczelni. Oferta aktualizowana co semestr jest prezentowana na stronie internetowej SJO oraz w Jednolitym Systemie
Obsługi Studentów „Edukacja.CL”. Zawiera spis kursów języka ogólnego według języków i poziomów nauczania, spis
kursów specjalistycznych (lektoratów tematycznych, kursów języka zawodowego itp.), kursów e-learningowych, kursów
typu „blended-learning” oraz kursów dla dyslektyków. W ofercie podkreśla się możliwość uzyskania na podstawie zdanego egzaminu certyfikatu językowego ACERT na poziomie B2/C1.
• Okresowy przegląd programów nauczania pod kątem ich zgodności z wymogami rynku pracy
Programy lektoratów i kursów językowych są ukierunkowane na osiągnięcie założonych efektów kształcenia i opanowanie języka obcego dla celów zawodowych.
• Aktualizacja dokumentacji dotyczącej procesu nauczania i uczenia się
• Ocena jakości warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych (kontrola wewnętrzna / audyt wewnętrzny)
• Kontrola, aktualizacja i unowocześnianie bazy technicznej i dydaktycznej procesu nauczania
Narzędzia
Dokumenty: „Regulamin zapisów na kursy językowe”, „Limity godzin i ich wykorzystanie po zapisach”, „Zasady uczestnictwa w lektoracie - prawa i obowiązki studenta”.
Kursy: dla studiów I stopnia - kursy języka ogólnego z elementami języka specjalistycznego na poziomie B2/C1, lektoraty
tematyczne i kursy specjalistyczne pierwszego języka, kursy z wykorzystaniem platformy edukacyjnej Moodle, e-learning
oraz blended learning; dla studiów II stopnia - bogata oferta kursów drugiego języka obcego (8 języków) na wszystkich
poziomach – kursy języka ogólnego, lektoraty tematyczne, kursy profilowane i specjalistyczne uwzględniające wymogi
środowiska pracy oraz specjalizację grup wydziałowych, dla studiów III stopnia - intensywne kursy języka ogólnego i specjalistycznego dla doktorantów oraz kurs „Kultura języka polskiego”, dla studiów niestacjonarnych - interaktywny kurs
edukacyjny on-line.
Programy: dla studiów I stopnia – wspólne programy lektoratów języka ogólnego oraz programy autorskie dla lektoratów
tematycznych i kursów języka specjalistycznego oraz kursów dla grup wydziałowych, dla studiów II i III stopnia - specjalne/autorskie programy nauczania.
Podręczniki i materiały dydaktyczne: dla studiów I stopnia - zalecane wspólne podręczniki, dla studiów II i III stopnia różnorodne podręczniki i dodatkowe materiały dydaktyczne, materiały projektu e-learning i projektu „Języki obce w środowisku pracy inżyniera” (wewnętrznych autorskich projektów realizowanych w SJO).
Procedura 2
Systematyczny monitoring opinii studentów
Procedura składa się z następujących części:
• Ocena oferty dydaktycznej, procesu organizacji nauczania oraz zajęć językowych przez studentów
Jest to sposób badania zadowolenia studentów z lektoratów i kursów językowych (również kursów płatnych) oraz sposób
oceny lektora i przydatności kursu.
Narzędzia:
Dokument „Porządek przeprowadzania ankiet studenckich w ramach oceny pracowników SJO”, ogólnouczelniana anonimowa ankieta studencka „Ankieta oceny kursu”, ankieta „Opinia studenta na temat lektoratu” (przeprowadzana we
współpracy z Samorządem Studenckim), ankieta dotycząca pracy administracji SJO, ankieta ewaluacyjna językowych
kursów płatnych, ankieta oceny kursów dla doktorantów.
• Zgłaszanie uwag przez studentów
Zostanie opracowany system elektronicznego zgłaszania przez studentów uwag, opinii i pytań do Zastępcy Dyrektora ds.
Dydaktyki/kierowników zespołów językowych dotyczących organizacji zajęć, programów kursów, pracy lektorów i administracji itp.
• Kontrola zadowolenia absolwentów z efektów kształcenia językowego
Planuje się we współpracy z Biurem Karier Politechniki Wrocławskiej opracowanie i przeprowadzenie ankiety on-line na
stronie internetowej SJO dla absolwentów uczelni w celu zbierania opinii absolwentów o systemie nauczania języków
obcych w PWr., a także śledzenia kariery zawodowej absolwentów w zależności od ich umiejętności językowych; przeprowadzanie analiz opinii pracodawców o kompetencjach językowych zatrudnianych absolwentów PWr.
II. Program zielony „Paprotka” Program wsparcia studentów
Cele programu:
stałe wsparcie studentów w procesie uczenia się języków obcych
wysoki poziom zadowolenia studentów z lektoratów i kursów
Procedura 1
Ocenianie studentów, weryfikacja wiedzy i efektów kształcenia
Studenci są oceniani według opublikowanych i konsekwentnie stosowanych jednolitych zasad i kryteriów.
Narzędzia:
Testy diagnostyczne (poziomujące), zasady pracy z grupą, pisemne i ustne prace kontrolne, projekty itp., zasady zaliczania lektoratów, egzaminy centralne na poziomie B2 i C1 (I stopień studiów) i A2/B1 (II stopień studiów), regulamin egzaminu centralnego, opis egzaminu centralnego, testy modelowe, systematyczna zbiorcza analiza wyników egzaminów
(przygotowywana przez Komisję ds. Jakości), regulamin wydawania certyfikatu ACERT, testy modelowe, egzamin wstępny na studia doktoranckie, egzaminy doktorskie, egzaminy kwalifikujące do wyjazdów zagranicznych (np. w ramach programów Erasmus).
Procedura 2
Systematyczne wzbogacanie dodatkowej oferty edukacyjnej
Procedura składa się z następujących części:
• Pomoc w osiągnięciu wymaganych efektów kształcenia
Narzędzia:
Intensywny kurs przygotowujący do podjęcia nauki na poziomie B2, konsultacje lektorów (również w formie e-mailowej),
kursy wyrównawcze oparte o e-learning, blended-learning, letnie kursy poprawkowe, kursy dla dyslektyków, kursy komercyjne (semestralne, wakacyjne, dla studentów i pracowników), klub dyskusyjny na poziomie B2 dla pracowników i studentów PWr. „Żyjąc i pracując w międzynarodowym środowisku”, kursy przygotowujące do wyjazdów zagranicznych (studia,
praktyki, staże), kursy „Kultura języka polskiego” i „Formy wypowiedzi naukowej i użytkowej” dla studentów i doktorantów,
dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, np. cykl warsztatów j. angielskiego dla celów zawodowych – „Różne techniki nauki angielskich słówek”, „Robienie efektywnych notatek”, „Pisanie listu motywacyjnego i CV”, „Przygotowanie do rozmowy kwalifikacyjnej”, „Kreatywne metody samodzielnej nauki języka angielskiego w domu”, „Korzystanie ze słowników i innych źródeł internetowych”, „False friends and the sheet issue czyli typowe błędy językowe popełniane przez Polaków (słownictwo
+ wymowa) i jak ich uniknąć”.
• Wspieranie studentów szczególnie uzdolnionych
Narzędzia:
Zajęcia przygotowawcze do udziału w turniejach i olimpiadach językowych, cykl warsztatów j. angielskiego – „Poznanie
interesujących stron www w języku angielskim”, „Przewodnik po międzynarodowych egzaminach językowych: zasady,
struktury, testy modelowe, strony www pomocne w przygotowaniu”.
Procedura 3
Informacyjne wspieranie procesu uczenia się
Aktualne informacje dotyczące organizacji procesu dydaktycznego znajdują się na stronie internetowej SJO. W zakładce
„Dydaktyka” publikowane są informacje na temat oferty kształcenia, programów kursów językowych, stosowanych procedur zaliczania i egzaminowania, planowanych efektów kształcenia, informacje o wynikach egzaminów, wsparciu ze strony
nauczycieli akademickich oraz pracowników administracyjnych. Systematycznie dokonywana jest ocena aktualności oraz
dostępności informacji umieszczanej na stronie internetowej. Do komunikacji ze studentami oraz organizacji samodzielnej
pracy wykorzystywana jest platforma Moodle. Każdy zespół językowy posiada zakładkę „Pasaż studencki”, gdzie
umieszczane są informacje o nauczanych językach, o kulturze różnych krajów, ciekawostki językowe, ogłoszenia o regionalnych imprezach kulturalno-językowych, możliwościach studiowania za granicą, o praktykach zawodowych i zatrudnieniu absolwentów w firmach międzynarodowych.
Procedura 4
Wspieranie samodzielnej pracy i autonomii studentów
Narzędzia:
Testy modelowe, materiały do organizacji samodzielnej pracy studentów na www oraz na platformie Moodle, materiały
projektu wewnętrznego SJO „Języki obce w środowisku pracy inżyniera”, cykl warsztatów j. angielskiego – „Kreatywne
metody samodzielnej nauki języka angielskiego w domu”, „Korzystanie ze słowników i innych źródeł internetowych”,
„Technologia podcastów i ich wykorzystywanie w celu wspomagania nauki angielskiego: jak pobrać darmowy legalny
program, jak wyszukiwać podcasty w języku angielskim i jak ich słuchać na różnym sprzęcie”, „Poznanie interesujących
stron www w języku angielskim”.
III. Program czerwony „Mak” Program rozwoju i oceny kadry dydaktycznej i administracji
Cele programu:
wspieranie innowacji dydaktycznych,
zapewnienie prawidłowego funkcjonowania jednostki
w warunkach globalizacji edukacji i mobilności studentów
i nauczycieli akademickich,
prowadzenie przejrzystej polityki kadrowej
Procedura 1
Procedura wdrażania nowych pracowników
Narzędzia:
Informacje dotyczące warunków zatrudniania i pracy pracowników dydaktycznych SJO (opis szczegółowych
kryteriów zatrudniania i awansowania lektorów), system adaptacji nowych pracowników, pakiety informacyjne
w zależności od etapu procesu wdrażania, kryteria oceny procesu wdrażania nowych pracowników, ankieta
podsumowująca proces adaptacji nowego pracownika.
Procedura 2
Procedura zapewnienia wysokiej jakości kadry dydaktycznej
Procedura składa się z następujących części:
• Hospitacje zajęć
Celem hospitacji jest stymulowanie rozwoju kwalifikacji zawodowych nauczycieli i eliminowanie błędów metodycznych. Wyniki hospitacji wykorzystywane są również do okresowej oceny nauczycieli akademickich
i awansów zawodowych.
Narzędzia:
Arkusz przedhospitacyjny, wzór konspektu zajęć, arkusz hospitacyjny, ogólnouczelniany protokół z hospitacji.
• Samoocena lektorów
Podstawowym celem tej procedury jest samokontrola jakości zajęć dydaktycznych pod względem merytorycznym i organizacyjnym (na użytek lektora) oraz przeprowadzenie samooceny własnych zajęć dydaktycznych i
innych działań około- i pozadydaktycznych.
Narzędzia:
Ankieta „Opinia studenta na temat lektoratu”, metoda obliczania poziomu zadowolenia studentów z kursu językowego, ankieta „Samoocena Lektora”.
• Okresowa ocena pracowników
Okresowa ocena kwalifikacji i pracy nauczycieli akademickich będzie dokonywana na podstawie nowej Ustawy „Prawo o Szkolnictwie Wyższym” co dwa lata i będzie rozszerzona również o pracowników nie będących
nauczycielami akademickimi.
Narzędzia:
Autoreferat pracownika, arkusz oceny nauczyciela akademickiego Politechniki Wrocławskiej, zasady wystawienia ocen pracownikom dydaktycznym z uwzględnieniem wyników ankiet przeprowadzonych wśród studentów.
• Wspieranie i monitorowanie rozwoju zawodowego pracowników
Narzędzia:
Szkolenia wewnętrzne / zewnętrzne metodyczne i pedagogiczno-psychologiczne, szkolenia językowe w kraju i
za granicą, studia podyplomowe i doktoranckie, udział w konferencjach dydaktyczno-naukowych (bez referatu
/ z referatem), organizacja konferencji / seminariów / warsztatów / zajęć fakultatywnych, przynależność do
stowarzyszeń językowych, współpraca z wydawnictwami językowymi, współpraca z instytucjami promującymi
uczenie się języków obcych, udział w projektach wewnętrznych / ogólnopolskich / międzynarodowych, działania organizacyjne na rzecz SJO i Uczelni (Dolnośląski Festiwal Nauki, Olimpiady i Turnieje Językowe, Juwenalia językowe itp.).
Procedura 3
Procedura przyznawania nagród i stosowania kar
Jasno sprecyzowane zasady przyznawania nagród i premii pracownikom za osiągnięcia w działalności dydaktycznej, naukowej, organizacyjnej i pozadydaktycznej oraz zasady stosowania kar dyscyplinarnych tworzą
podstawę tej procedury.
Narzędzia: np. na Politechnice Wrocławskiej najważniejszą nagrodą za wybitne osiągnięcia w dydaktyce jest
Nagroda Senatu „Docendo Discimus”.
IV. Program żółty „Słonecznik” Program promocji działalności SJO w środowisku
akademickim
Cele programu:
promocja „dobrego nauczania”
kształtowanie postaw projakościowych
w środowisku uczelnianym
budowa kultury jakości
Program opiera się na:
systemach informacyjnych
współpracy SJO z organizacjami i instytucjami obszaru edukacyjnego
przynależności do stowarzyszeń zawodowych
publikowaniu informacji o SJO
działaniach dydaktycznych i pozadydaktycznych na rzecz promocji wielojęzyczności i interkulturowości
Jedną z najważniejszych ról w promocji działalności SJO odgrywają systemy informacyjne dla studentów i
lektorów. System informacyjny dla studentów został przedstawiony w Programie II. W SJO PWr. od 3 lat istnieje również system komunikacji wewnętrznej dla pracowników, nazywany e-tablicą. E-tablica jest niezawodnym
narzędziem przekazywania i przechowywania informacji oraz promocji działań SJO oraz osiągnięć poszczególnych pracowników we własnym środowisku.
SJO w swojej działalności promocyjnej w środowisku akademickim Uczelni współpracuje z Samorządem Studenckim, Samorządem Doktoranckim oraz innymi organizacjami studenckimi (np. Best, AEGEE).
W środowisku związanym z nauczaniem języków obcych współpracuje z wydawnictwami językowymi (PEARSON Longman, Nowa Era, BC Edukacja, Macmillan, Hueber i innymi) oraz instytucjami promującymi wysoką
jakość w nauczaniu języków obcych (FIJED). Przynależność do stowarzyszeń branżowych (IATEFL, Stowarzyszenie nauczycieli języka niemieckiego, SERMO, CercleS) pozwala na promocję SJO w Polsce i Europie.
Informacje o działalności SJO regularnie pojawiają się w mediach akademickich: czasopismach „Pryzmat” i
„Żak”, radiu „Luz”, telewizji „Styk” oraz w mediach regionalnych i krajowych (np. w czasopiśmie „Języki obce w
szkole”, na portalach internetowych).
Szeroki oddźwięk promocyjny mają pozadydaktyczne imprezy, w których SJO uczestniczy lub które organizuje, na przykład Turniej Językowy, Juwenalia Językowe (www.juwenalia.pwr.wroc.pl), konferencje dydaktycznonaukowe (pracownicy SJO PWr. bardzo często występują z referatami na różnych konferencjach), Dolnośląski
Festiwal Nauki, na którym nasze imprezy językowe cieszą się ogromnym zainteresowaniem młodzieży szkolnej. Również udział w projektach wewnętrznych, ogólnopolskich i międzynarodowych pełni funkcję promocyjną. Jako przykład starań SJO o wielojęzyczność i kształtowanie interkulturowych kompetencji naszych studentów może służyć nasz Program rozwoju języków „rzadkich” (oprócz angielskiego, niemieckiego, francuskiego,
hiszpańskiego oferujemy kursy języka włoskiego, rosyjskiego, czeskiego, japońskiego, niderlandzkiego, a nawet arabskiego).
****
Chaber, paprotka, mak i słonecznik w połączeniu tworzą wielobarwny piękny bukiet. A realizacja 4 kolorowych
programów strategii pozwoli zbudować w SJO środowisko pracy i nauczania oparte na najwyższych europejskich standardach oraz atmosferę kultury jakości. Dobrze dobrane kwiaty symbolizują harmonię i świeżość,
ale również delikatność wymagającą starannej pielęgnacji i odnowienia. Stąd nasza świadomość konieczności
ciągłego monitorowania i modyfikowania programów, procedur i narzędzi w zależności od stale zmieniających
się warunków wewnętrznych i zewnętrznych.