(0,3/109) WARTA - ul. Klasztorna

Rezerwat Jeziorsko
Jad¹c £ódzk¹ Magistral¹ Rowerow¹ w kierunku £odzi dociera
siê na most na Warcie. Od tego
miejsca w dó³ rzeki a¿ po liniê
Brodnia-Jeziorsko, w strefie cofkowej zbiornika zaporowego,
utworzono rezerwat ornitologiczny
Jeziorsko. Obszar doliny zalany p³ytkimi wodami z licznymi wysepkami jest miejscem ¿erowania ponad 250 gatunków ptaków.
(0,3/109) WARTA - ul. Klasztorna
Cennym zabytkiem Warty jest zespó³ klasztorny bernardynów.
Koœció³ Wniebowziêcia NMP postawiono w koñcu XV w., po
przebudowach w XVIII w. uzyska³ barokowy wygl¹d. Szczególnie bogate jest wyposa¿enie wnêtrza œwi¹tyni, wysokim
kunsztem odznacza siê rokokowa polichromia. Na uwagê zas³uguje równie¿ renesansowy marmurowy sarkofag b³. Rafa³a z
Proszowic oraz nagrobna marmurowa p³yta z postaci¹ b³. Melchizedecha. Bernadrynów sprowadzono do Warty w 1467 r.,
klasztor pocz¹tkowo gotycki przebudowano w stylu baroku.
Z klasztorem s¹siaduje koœció³ œw. Józefa z drugiej po³owy
XVIII w., wraz z klasztorem sióstr bernardynek.
300 m 300 m
Od 1908 r. dzia³a w mieœcie Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych. W kwietniu 1940 r. Niemcy zamordowali 499 pacjentów szpitala - ich zbiorowa mogi³a znajduje siê 6 km od
Warty, w lesie na wschód od W³ynia.
Hotel pracowniczy Wojewódzkiego Szpitala Psychiatrycznego, 98-290
Warta, ul. Sieradzka 3, tel. (43) 829-40-13 w. 297; 20 miejsc w pok. 10x2-osob.
(40 z³/osoba za pierwsz¹ dobê, za nastêpne po 30 z³); kuchnia do u¿ytku goœci.
(1/108) WARTA - ul. Œwiêtojañska
Wartym zwiedzenia jest cmentarz parafialny po³o¿ony przy
drodze do B³aszek. Nad grobami góruje kaplica œw. Stanis³awa
z po³owy XIX w. Zbiorow¹ mogi³ê maj¹ powstañcy z 1863 r.
polegli w walkach pod Wart¹ i Poprê¿nikami. Symboliczny grób
ma pp³k. pilot Stanis³aw Skar¿yñski. Wiele grobów nale¿y do
zas³u¿onych wartczan m. in. kaplica grobowa Biernackich.
Szlak z ul. Œwiêtojañskiej przy cmentarzu skrêca w poln¹ drogê i doœæ stromym podjazdem wiedzie na pozbawione drzew wzniesienie zwane £ys¹
Gór¹. W okresie roztopów czy intensywnych opadów jest to droga bardzo
uci¹¿liwa dla rowerzystów. Wspania³e widoki rekompensuj¹ trudnoœci.
6
(3/106) £ysa Góra
Ciekawostk¹ okolic Warty
s¹ kemowe wzniesienia
zwi¹zane ze zlodowaceniem
œrodkowopolskim (tzw.
stadia³u Warty). Najwy¿szym pagórkiem jest £ysa
Góra o wysokoœci bezwzglêdnej 189,5 n.p.m.
Krajobraz £ysej
Roztacza siê z niej wspania³y widok na okoliczne wzniesienia pokryte polami uprawnymi
i gdzieniegdzie porozcinane odkrywkami piasków i ¿wirów.
Szczególnie malowniczo z krajobrazem pól komponuje siê
stary, zniszczony drewniany krzy¿.
Góry
Dalej szlak drog¹ wœród pól dochodzi do utwardzonej drogi we wsi
Go³uchy, nastêpnie przez Koloniê Go³uchy, przysió³ek Nacki (to ju¿ gmina
Wróblew) do asfaltowej drogi na pocz¹tku wsi Tub¹dzin.
(7/102) Tub¹dzin
Wieœ zosta³a za³o¿ona w XIV w. (podobno przez legendarnego
rycerza Tub¹da). W koñcu XIX w. maj¹tek zosta³ kupiony na
licytacji przez Kazimierza Walewskiego z s¹siedniego Inczewa
dla syna, który urz¹dzi³ tu rodowe archiwum. Zosta³o one bardzo
zniszczone i ograbione w czasie II wojny œwiatowej.
Pere³k¹ architektury i sztuki w powiecie sieradzkim jest klasycystyczny dwór z koñca XVIII w. w otoczeniu piêknie urz¹dzonego parku, w którym dzia³a Muzeum Walewskich.
Prezentowane s¹ tu charakterystyczne dla siedzib
ziemiañskich wnêtrza ze
stylowymi meblami i licznymi rodowymi portretami.
Przy szlaku stoi murowany koœció³ œw. Wawrzyñca z 1900 r. z wyposa¿eniem XVIII w. pochodz¹cym z poprzedniego
Muzeum w Tub¹dzinie
drewnianego koœció³ka.
W dzwonnicy wisi jeden z najstarszych dzwonów Ziemi Sieradzkiej (pocz. XVII w). Ciekawostk¹ s¹ le¿¹ce obok koœcio³a kamienie przywiezione z parku w Bartochowie, na których wyryto
cytaty z poematu Delillea Ogrody. Park nale¿a³ do Konstancji
Biernackiej autorki pierwszej encyklopedii dla dzieci wydanej w 1829 r.
Muzeum Walewskich w Tub¹dzinie. 98-285 Wróblew, TUB¥DZIN,
tel. (43) 821-37-26; czynne: wt.-pt. 9-15, nd. 9-15, pn. i sob. nieczynne;
ceny biletów: 4 z³, ulgowe 2 z³, op³ata za przewodnika 10 z³; we wtorki - bezp³.
7
Szlak prowadzi obok cmentarza w kierunku pó³nocnym, bit¹ drog¹, do wsi
Gaæ Warcka - tu przecina szosê z Warty do B³aszek - dalej przechodzi wiejskimi drogami przez dolinê rzeczki Swêdrni, wsie Tuwalczew i Kocio³ki do
asfaltowej drogi z B³aszek do Kalinowej i przejazdu kolejowego linii £ódŸ Kalisz. Obok przystanek PKP. Do Kalinowej wiedzie czarny ³¹cznik, który
w tym miejscu spina Sieradzk¹ eSkê z £ódzk¹ Magistral¹ Rowerow¹.
Kalinowa
2 km
Kalinowa istnia³a ju¿ jako wieœ szlachecka w XIV w. St¹d wywodzi³ siê ród Zarembów (wojewodowie i kasztelani sieradzcy)
W po³owie XVII w. kolejny w³aœciciel maj¹tku Wojciech Jan
£ubieñski postawi³ tu barokowy dwór. Budynek wielokrotnie
przebudowywany zmieni³ swój pierwotny wygl¹d, jest otoczony fos¹ i resztkami parku w stylu angielskim, mieœci siê w nim
Stacja Hodowli Roœlin.
Wg legendy by³ kanw¹
„Strasznego dworu”
Stanis³awa Moniuszki.
Kolejnym zabytkiem wsi
jest gotycki koœció³ œw.
Marii Magdaleny z XV w.
z rokokowym o³tarzem
g³ównym i klasycystycznymi o³tarzami bocznymi.
Dwór w Kalinowej
(19/90) B£ASZKI - Plac Sulwiñskiego
600 m
1 km
4 km
Miasto licz¹ce ok. 3 tys. mieszkañców, jest siedzib¹ w³adz
samorz¹dowych miasta i gminy.
Pierwsza wzmianka w XIV w., osada rozwija³a siê dziêki rzemios³u (garbarstwo, tkactwo, sukiennictwo, szewstwo) i handlowi (bardzo du¿y rynek - dziœ dwa place). Prawa miejskie B³aszki uzyska³y na pocz¹tku XVIII w. W okresie II wojny œwiatowej
Niemcy wymordowali po³owê mieszkañców (prawie wszystkich
¯ydów), zniszczono bó¿nicê, cmantarz i wiele ¿ydowskich domów.
W centrum miasta pomnik poœwiêcony poleg³ym w czasie wojny.
Zabytkiem B³aszek jest barokowy koœció³ œw. Anny z koñca XVIII w. fundacji w³aœcicieli miasta Lipskich. W œwi¹tyni
znajduje siê nagrobek przywódcy Insurekcji Koœciuszkowskiej
w Sieradzu gen. Józefa Lipskiego (1757-1817).
Interesuj¹cy jest cmentarz parafialny za³o¿ony
w 1819 r., na którym stoi
kaplica grobowa PorajBiernackich i B³eszyñskich, jest tu równie¿ grób
Macieja Piaszczyñskiego
powstañca z 1863 r. oraz
innych s³awnych mieszkañców B³aszek.
B³aszki - centrum
8
B£ASZKI - plan miasta
1 km
Punkt Informacji Turystycznej przy Gminnej i Miejskiej Bibliotece Publicznej
98-235 B³aszki, Plac Sulwiñskiego 35, tel. (43) 829-25-43, e-mail: [email protected]
Motel POD STRUSIEM, 98-235 B³aszki, BORYS£AWICE 135, tel. (43) 829-39-67;
19 miejsc, pok. 5x1-osob. (70 z³), 4x2-osob. (107 z³), 2x3-osob. (150 z³), apartament (150 z³), w ceny noclegu wliczono œniadanie; bar czynny 24h, 40 miejsc specjalnoœæ: dnia z miêsa strusia
NOCLEGI - POBOROWINKI. Barbara i Eugeniusz Binek, 98-239 B³aszki, BROÑCZYN 12, tel. (43) 829-36-38; przyjmuje goœci przez ca³y rok, 18 miejsc
(pok. 2x1-osob., 3x3-osob., 2x4-osob.) w domu gospodarzy, cena za nocleg
12-20 z³/osoby, dla dzieci zni¿ka 50 %, ca³odzienne wy¿ywienie 25 z³/osoby;
mo¿liwoœæ zakupu u gospodarzy mleka, sera, jaj, ziemniaków; odleg³oœæ od sklepu
spo¿ywczego 500 m, od lasu 500 m; plac zabaw dla dzieci, staw z mo¿liwoœci¹
³owienia ryb, mo¿liwoœæ wypo¿yczenia rowerów, organizacja kuligów lub przeja¿d¿ek bryczk¹, grill, ognisko; mo¿na przyjechaæ z psem lub kotem
B³aszki s¹ wêz³em szlaków turystycznych: przez miasto przechodzi czerwony szlak Powstañców 1863 r., pocz¹tek ma niebieski szlak Dworków
Ziemi Sieradzkiej.
Sieradzka eSka skrêca za cmentarzem i drog¹ wzd³u¿ doliny Cieni - na rzece
m³yn w ¯elis³awiu - przez pola, piaszczyst¹ drog¹ prowadzi do Wojkowa.
(28/81) Wojków
Wieœ o starej metryce, w okresie I Rzeczypospolitej w³asnoœæ
arcybiskupów gnieŸnieñskich. Znajduje siê tu neogotycki koœció³
pw. Niepokalanego Poczêcia NMP z pocz¹tku XX w. z barokowym
wyposa¿eniem wnêtrza pochodz¹cym w czêœci z poprzedniego
drewnianego koœcio³a. Interesuj¹c¹ architekturê ma okaza³a
plebania. Na cmentarzu mogi³a 19 powstañców z 1863 r.
9
4 km
TERAZ WOJKÓW - Józef Banasiewicz,
98-235 B³aszki, WOJKÓW 1, tel. (43) 829-15-60;
przyjmuje goœci V-IX, 20 miejsc (pok. 2- i
3-osob.) w domu gospodarza; cena za
nocleg 15 z³/osoby, dla dzieci do 10 lat
zni¿ka 50%, mo¿liwoœæ rozbicia w³asnych
namiotów (5 z³/namiot), wy¿ywienie we
w³asnym zakresie (dostêp do kuchni, bar
w odleg³oœci 2,5 km); mo¿liwoœæ zakupu
u gospodarza mleka, sera, jaj; od lasu 500 m;
mo¿liwoœæ wypo¿yczenia rowerów, grill,
ognisko; Gospodarz, artysta-plastyk, prowadzi galeriê sztuki, pracowniê malarsk¹
(mo¿liwoœæ w³asnej twórczoœci) i punkt biblioteczny, organizuje zaprzêgi psów,
„zielone szko³y”, plenery plastyczne, imKoœció³ w Wojkowie
prezy okolicznoœciowe.
NAD STAWAMI - Maria Myszkowska, 98-235 B³aszki, STOK POLSKI 22, tel. (43) 829-35-13,
e-mail: [email protected]; przyjmuje goœci ca³y rok, 8 miejsc (pok. 1x2-osob., 2x3-osob.)
w domu gospodarzy, mo¿liwoœæ rozbicia namiotów; cena za nocleg 15-20 z³, dla
dzieci do 7 lat zni¿ka 50%, ca³odzienne wy¿ywienie 35 z³/osoby, mo¿liwoœæ zakupu u gospodarza mleka, sera, jaj, chleba w³asnego wypieku, owoców i warzyw;
odleg³oœæ od sklepu spo¿ywczego 150 m, od lasu 900 m; mo¿liwoœæ wypo¿yczenia rowerów, wêdkowania (w³asne stawy), organizacja przeja¿d¿ek bryczk¹,
grill, ognisko, zwiedzanie okolicznych dworków; oaza ciszy i spokoju.
Wrz¹ca
2 km
W pobliskiej wsi Wrz¹ca by³a siedziba w³aœcicieli maj¹tku do
którego nale¿a³ m.in. Wojków. Zachowa³ siê piêkny park z wieloma pomnikowymi i egzotycznymi drzewami (choina kanadyjska,
tulipanowiec, platan, cyprysik, korkowiec). Wjazd do dworu zdobi
aleja lip. Klasycystyczny dwór pochodzi z pocz¹tku XIX w.
Z Wojkowa prowadzi czarny szlak ³¹cznikowy przez Br¹szewice do Kalinowej
(patrz strona 21). Szlak ¿ó³ty dalej wiedzie szerok¹ bit¹ drog¹ do Jasionnej.
(31/78) Jasionna
Alkierzowy dwór w Jasionnej
Wieœ o starej metryce,
w parku z licznymi starymi drzewami stoi jeden
z piekniejszych dworów
na Ziemi Sieradzkiej. Wybudowany z modrzewia w
po³owie XVIII w. ka¿dy róg
ma zabudowany alkierzem.
Na g³azie wmurowanym
w jedn¹ ze œcian wyryto
datê budowy i nazwiska
w³aœcicieli maj¹tku.
Szlak za zabudowaniami wsi skrêca w poln¹ drogê, nastêpnie przez wilgotny i gêsty las, póŸniej na przemian polnymi i leœnymi drogami (du¿o
piasku!) dochodzi do Kliczkowa Ma³ego.
10
(38/71) Kliczków Ma³y
Malowniczo po³o¿ony w œrodku wsi, na
wzniesieniu, drewniany koœció³ek pw.
œw. Jana Nepomucena z po³owy XVIII w.
ma bogate w zabytki wyposa¿enie wnêtrza: obraz Chrystusa Ukrzy¿owanego
z XVII w., krucyfiks z pocz. XVI w. na
belce têczowej, liczne obrazy. Szczególnym
zabytkiem w koœciele jest póŸnorenesansowy nagrobek Sebastiana Tarnowskiego obok którego le¿y... kula armatnia,
która oderwa³a mu stopê w wojennej wyprawie na Moskwê pod wodz¹ króla SteNagrobek przy koœciele
fana Batorego. Obok œwi¹tyni grobow Kliczkowie Ma³ym
wiec rodzinny Tarnowskich - w³aœcicieli
maj¹tku od XVI w. do II wojny œwiatowej - w tym Ignacego Syriusza Tarnowskiego, naczelnika okrêgu sieradzkiego w czasie
Powstania Styczniowego.
Dwór z pocz¹tku XIX w. jest po³o¿ony na wyspie otoczonej
fos¹, s¹ to obronne za³o¿enia dawnego zamku-dworu Tarnowskich, obok roœnie okaza³a lipa. Wokó³ dworu liczne pomnikowe drzewa, w tym du¿e skupisko sêdziwych dêbów (ponad 30
okazów). W pobli¿u dworu na szlaku mogi³a powstañców z 1863 r.
Kliczków Wielki
2 km
Po³o¿ony w s¹siedztwie Kliczków Wielki nale¿a³ do maj¹tku
Tarnowskich, zachowa³ siê tu do dziœ neoklasycystyczny murowany dwór z pocz¹tku XIX w. stoj¹cy w otoczeniu parku.
Szlak prowadzi bardzo dobrze przejezdn¹ i malownicz¹ drog¹ do parkingu
w œrodku lasu - polecany odpoczynek, dogodne miejsce na ³aweczkach
pod dachem - dalej obok leœniczówki do wsi Oraczew Ma³y. Tu asfaltow¹
drog¹ przez Oraczew Wielki do Char³upi Wielkiej w gminie Wróblew.
(48/61) Char³upia Wielka
Stara wieœ szlachecka. Zachowa³ siê tu dwór postawiony w koñcu
XVII w., póŸniej wielokrotnie przebudowywany. W latach 1912-13
w³aœcicielem maj¹tku by³ W³adys³aw Reymont. Pisarz ukaza³
sieradzkich ch³opów w zbiorze nowel „Pêkniêty dzwon”.
Przez wieœ przechodzi zielony szlak
turystyczny im. W³. Reymonta.
Zabytkiem jest barokowy murowany koœció³ œw. Bart³omieja
z koñca XVIII w.
Asfaltow¹ drog¹ przez Koloniê
Rakowice szlak prowadzi do
Smardzewa.
11
Koœció³ w Char³upi Wielkiej