Education Based Marketing jako element zarządzania wiedzą w

EDUCATION BASED MARKETING
JAKO ELEMENT ZARZĄDZANIA WIEDZĄ W PRZEDSIĉBIORSTWIE
BOLESŁAW BORKOWSKI
MIROSŁAW WOħNIAKOWSKI
SGGW
Streszczenie
E-learning dla przedsiĊbiorstw moĪe staü siĊ podstawowym elementem strategii
uzyskania przewagi konkurencyjnej w gospodarce opartej o wiedzĊ. W pracy przeprowadzono analizĊ zastosowania narzĊdzi i metodyk e-learningowych jako elementu systemu zarządzania wiedzą marketingową.
Summary
E-learning for companies can become an important part of market superiority
strategy in knowledge based economy. E-learning methodology and techniques are
important parts of knowledge management system in companies This essay describes analisys of e-learning oriented knowledge storing and managing methods according to Education Based Marketing rules.
1. Wprowadzenie
Nowy model gospodarki, jaki siĊ obecnie wyłania, moĪna scharakteryzowaü nie tylko za pomocą opisu najistotniejszych zjawisk, lecz takĪe charakteryzując podmioty w nim uczestniczące.
Są to przedsiĊbiorstwa o nieznanych dotychczas w ekonomii cechach: wartoĞü ich majątku materialnego jest niewielka w stosunku do ogółu kapitału, jakim dysponują. Wiedza pracowników,
wiedza zespołów, wiedza całej organizacji odgrywa decydującą rolĊ w uzyskiwaniu przewagi
konkurencyjnej przedsiĊbiorstwa. Tak jak kaĪdy zasób przedsiĊbiorstwa wiedza wymaga zarządzania.
Zarządzanie wiedzą w organizacji jest zintegrowanym, systematycznym i systemowym procesem identyfikacji, gospodarowania i rozpowszechniania danych, informacji i wiedzy w postaci baz
danych, dokumentów, procedur i niewyartykułowanej ekspertyzy i doĞwiadczenia poszczególnych
pracowników
Genezy systemów zarządzania wiedzą moĪna doszukiwaü siĊ juĪ w systemach informacyjnych szczebli kierowniczych. Systemy informacyjne kierownictwa (SIK) dostarczały potrzebne
wiadomoĞci i inne informacje, pomocne przy podejmowaniu decyzji kierowniczych. Powstanie
systemów zarządzania wiedzą nastąpiło w momencie zrozumienia, Īe informacje i wiedza są potrzebne wszystkim pracownikom, a nie tylko kierownictwu przedsiĊbiorstwa. Konieczne wiĊc
stało siĊ wypracowanie właĞciwych metod dzielenia siĊ wiedzą pomiĊdzy pracownikami. Zarządzanie wiedzą w przedsiĊbiorstwie wymaga stworzenia odpowiedniego systemu. Ich ewolucjĊ
ilustruje rysunek 1.
6
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 4, 2005
Koncepcje
zarządzania
Systemy
Elementy
nologii
Epoka
PodejĞcie systemowe
Zarządzanie
projektowaniem
oprogramowania
Systemy przetwa- Systemy
inforrzania danych
macyjne kierownictwa (MIS)
tech- Dane
Sztuczna inteligencja
Przemysłowa
Technologiczna
Zarządzaniem
projektowaniem
systemów
Systemy wspierania
decyzji
(DSS)
Sztuczna inteligencja
Informacyjna
Projektowanie
zarządzania
wiedzą
Systemy zarządzania
wiedzą
(KMS)
Wiedza
Wiedzy
Rys. 1. Ewolucja zarządzania wiedzą
ħródło: [ 4 ]
Systemy zarządzania wiedzą mają do spełnienia według Łobejki [4] szereg zadaĔ, takich jak:
Ułatwienie wydobywania wiedzy z morza napływających do przedsiĊbiorstwa informacji.
Obecny poziom rozwoju technologii informacyjnej (bazy danych, intranet, Internet) pozwalają na zgromadzenie olbrzymich zasobów informacji, które trudno jest ogarnąü (przeszukaü, w celu znalezienia właĞciwych) bez odpowiednich narzĊdzi. Dodatkowym utrudnieniem moĪe byü rozproszona struktura zasobów informacyjnych
2. Zapobieganie utracie wiedzy w przypadku odejĞcia pracownika z przedsiĊbiorstwa. Wiedza,
którą ten pracownik przekazał przedsiĊbiorstwu i która została sformalizowana oraz
umieszczona w bazach wiedzy, pozostaje i moĪe byü w dalszym ciągu wykorzystywana
przez pozostałych pracowników.
3. Pomoc w ciągłym doskonaleniu kluczowych umiejĊtnoĞci drogą stałego zdobywania wiedzy, co ma zapobiec powtarzaniu tych samych błĊdów, a z drugiej strony ułatwiü powtarzanie sukcesów.
4. ZwiĊkszenie efektywnoĞci zarządzania procesem zdobywania nowej wiedzy przez pracowników oraz zapewnienie jej prawidłowego wykorzystania podczas pracy.
5. UmoĪliwienie dzielenia siĊ wiedzą przez pracowników.
6. Usprawnienie procesów wprowadzania nowych produktów na rynek i kreowania nowych
rynków.
7. Przyspieszenie cyklu rozwoju produktu - od pomysłu do jego komercjalizacji.
8. Podniesienie poziomu innowacyjnoĞci przedsiĊbiorstwa.
WdroĪenie systemu zarządzania wiedzą powinno przynieĞü przedsiĊbiorstwu szereg korzyĞci
wĞród których najwaĪniejsze to:
• zwiĊkszenie przewagi konkurencyjnej poprzez wprowadzanie innowacji
• usprawnienie procesów decyzyjnych
a takĪe
- skrócenie czasu i ułatwienie identyfikacji i rozwiązywania kluczowych problemów,
- zwiĊkszenie produktywnoĞci,
- bardziej skuteczna realizacja strategii firmy,
- bardziej skuteczny sposób skanowania i komercjalizacji nowych pomysłów,
1.
Bolesław Borkowski, Mirosław WoĨniakowski
Education Based Marketing
jako element zarządzania wiedzą w przedsiĊbiorstwie
7
- ułatwienie kreowania nowych potrzeb klientów.
- redukcjĊ kosztów.
Dziejąca siĊ na naszych oczach rewolucja informacyjna i komunikacyjna doprowadziła do
znacznej redukcji kosztów przetwarzania i transmisji danych oraz informacji. Informacja moĪe
byü uzyskiwana poprzez zbieranie danych z róĪnych Ĩródeł oraz zastosowanie metod badaĔ naukowych. Wykorzystanie wiedzy wymaga z kolei badaĔ stosowanych, generujących innowacje
technologiczne, które wpływają równieĪ na dynamikĊ i jakoĞü rozwoju.
Ekonomiczne interpretacje roli wiedzy w przedsiĊbiorstwie prowadzą do stwierdzenia,
Īe wiedza w przedsiĊbiorstwie (wiedza organizacyjna) musi podlegaü procesowi zarządzania tak,
aby jej tworzenie, przesyłanie i wykorzystanie odbywało siĊ w sposób skoordynowany
i przewidywalny.
2. Zarządzanie marketingiem w gospodarce opartej o wiedzĊ
Nowoczesne strategie marketingowe muszą uwzglĊdniaü podstawowy fakt: wkraczamy powoli w erĊ zwaną Gospodarką opartą o wiedzĊ. Zarządzanie wiedzą musi prĊdzej czy póĨniej byü
zintegrowane z marketingiem.
Krytycznym czynnikiem realizacji strategii marketingowej jest odpowiednie zagospodarowanie potencjału informacji.
DziałalnoĞü kaĪdego przedsiĊbiorstwa na rynku musi przejĞü dwie fazy adaptacji: adaptacjĊ
pierwotną i adaptacjĊ wtórną. Adaptacja pierwotna to przystosowanie siĊ przedsiĊbiorstwa do
rynku, natomiast adaptacja wtórna to przystosowanie rynku do działalnoĞci przedsiĊbiorstwa.
W fazie adaptacji pierwotnej gromadzone są informacje o rynku i jego otoczeniu, które
wzbogacają wiedzĊ rynkową, natomiast w fazie adaptacji wtórnej przetwarzane są informacje
niezbĊdne do oddziaływania na rynek i jego otoczenie. Informacje te wzbogacają wiedzĊ marketingową firmy.
ZałoĪenie, Īe główną funkcją marketingu jest promowanie produktów i usług nie sprawdza siĊ
w wypadku przedsiĊbiorstw innowacyjnych.
Współczesny produkt jest kombinacją trzech elementów: fizycznego, informacyjnego i
usługowego [7]. Coraz wiĊkszą rolĊ odgrywają produkty cyfrowe tzn. takie, które posiadają
wyłącznie element informacyjny. Technologia informacyjna pozwala na dostosowanie
produkcji masowej do indywidualnych wymagaĔ i potrzeb klienta (mass customization)
osiągane trzema drogami: wytwarzaniem produktów inteligentnych (smart products),
produktów interaktywnych (interactive products) oraz produktów programowalnych
(programmable products).
Za Fazlagiü’em [6] i Pomykalskim [8] moĪna podaü nastĊpujące zasady zarządzania marketingiem w gospodarce opartej o wiedzĊ:
1. Wiązaü ĞciĞle pozyskiwanie informacji z jej wykorzystaniem: nie gromadziü informacji dla
bliĪej nieokreĞlonych celów
2. Polegaü na relacjach z klientami: długotrwale relacje dają szanse na zwiĊkszenie rentownoĞci
firmy; dobra relacja z klientem daje lepsze szanse poznania klienta
3. ZwiĊkszyü udział w koszyku zakupów klienta zamiast poszukiwaü wzrostu udziału w rynku
4. ZwiĊkszyü rolĊ edukacji klienta
5. Szukaü sposobów zdobycia zaufania – głównie poprzez szkolenie pracowników, klientów i
partnerów
8
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 4, 2005
6. Wprowadzaü produkty innowacyjne i bogate w wiedzĊ - najwiĊkszy zysk przynoszą dzisiaj
produkty o duĪej zawartoĞci wiedzy
7. Spraw, Īeby twoja oferta była przestarzała. JeĪeli tego nie zrobisz, zrobi to twoja konkurencja.
8. PamiĊtaj, Īe twoi klienci są bombardowani tysiącami informacji dziennie.
Z powyĪszego widaü, bardzo waĪne jest w uzyskaniu przewagi konkurencyjnej firmy wprowadzanie i rozwijanie dwóch grup produktów i usług:
- innowacyjne,
- bogate w wiedzĊ.
W obu grupach szczególną rolĊ odgrywają produkty cyfrowe i systemy ICT ze wzglĊdu na ich
czĊste wykorzystanie w usłudze okołoproduktowej (element informacyjny produktu) oraz uniwersalny charakter w odróĪnieniu od innowacji i wiedzy merytorycznej. Systemy ICT to systemy
informacyjne przedsiĊbiorstwa własne lub outsouringowane (ASP), platformy obsługujące klkientów i gromadzące informacje o nich (CRM), platformy elektroniczne współpracy przedsiĊbiorstw
(B2B), platformy organizujące rynki (network economy), portale korporacyjne, centralne bazy
danych marketingowych oraz systemy badaĔ marketingowych online. Produktami cyfrowymi są:
dokumenty cyfrowe, pieniądze cyfrowe, utwory w postaci cyfrowej i oprogramowanie.
Coraz wyraĨniej widaü, Īe w gospodarce opartej o wiedzĊ punkt ciĊĪkoĞci zarządzania wiedzą
przesuwa siĊ z pozyskiwania wiedzy na jej tworzenie (głównie w oparciu o model nieliniowy) i
rozpowszechnianie. CzĊsto teĪ proponuje siĊ rozpoczĊcie wprowadzania zarządzania od systemów
rozpowszechniania wiedzy (stymulowanie pracowników do dzielenia siĊ wiedzą, wprowadzanie
szkoleĔ, wprowadzanie technologii elearningowych).
3. Elektroniczne systemy zarządzania ustawicznym uczeniem pracowników i partnerów
Platformą dla prowadzenia szkoleĔ drogą elektroniczną są informacyjne systemy zarządzania
nauczaniem LMS (Learning Management System). Tworzą one platformĊ umoĪliwiającą przygotowanie i prowadzenie nauczania elektronicznego.. W skład systemu zarządzania szkoleniami
wchodzą trzy podstawowe elementy: kontent (treĞü), usługi oraz infrastruktura/narzĊdzia. Kontent
stanowi najczĊĞciej biblioteka gotowych kursów oraz narzĊdzia, słuĪące do ich modyfikacji oraz
tworzenia od podstaw. NajczĊstsze usługi, dostarczane w ramach systemu, to usługi wdroĪeniowe,
mentorskie, nauczycielskie i eksperckie wspierane róĪnymi narzĊdziami informatycznymi. InfrastrukturĊ tworzy platforma sprzĊtowo-programowa LMS, słuĪąca do nauczania na odległoĞü oraz
monitorowania i raportowania.
W ramach systemu LMS moĪna wyróĪniü szereg modułów, takich jak:
• zarządzanie szkoleniami i Ĩródłami wiedzy,
• zarządzanie infrastrukturą dostarczania wiedzy on-line i narzĊdziami tworzenia szkoleĔ,
• asystowania przy nabywaniu umiejĊtnoĞci (symulacje, gry kierownicze),
• zarządzanie rozwojem zawodowym i wyznaczanie trajektorii szkolenia,
• zarządzanie bazami wiedzy.
• personalizacja uĪytkowników, kontakt on-line z trenerem, pomiar kompetencji
i raportowanie.
WiĊkszoĞü narzĊdzi telenauczania słuĪy do obsługi szkoleĔ asynchronicznych (tzw. on demand), czyli takich, z których uĪytkownik moĪe skorzystaü w dowolnym, najbardziej dla niego
odpowiednim czasie. MoĪna przypuszczaü, Īe ze wzglĊdu na niezwykle waĪną cechĊ, jaką jest
niezaleĪnoĞü czasowa, wiĊkszą popularnoĞcią bĊdą cieszyü siĊ asynchroniczne systemy e-
Bolesław Borkowski, Mirosław WoĨniakowski
Education Based Marketing
jako element zarządzania wiedzą w przedsiĊbiorstwie
9
learningu. Innym waĪnym elementem e-learningu jest moĪliwoĞü Ğledzenia postĊpów w nauce
oraz weryfikacji poziomu zdobytej wiedzy za pomocą quizów, testów i egzaminów. WaĪną cechą
tej metody nauczania jest moĪliwoĞü dostosowania tempa szkolenia do predyspozycji pojedynczego uczącego siĊ oraz moĪliwoĞü sprawdzenia jego wiedzy natychmiast po zakoĔczeniu szkolenia.
Daje to moĪliwoĞü tworzenia ĞcieĪek indywidualnego kształcenia pracowników, a w ten sposób
wpływania na ich rozwój i moĪliwoĞci awansowania.
Badania efektywnoĞci zastosowania rozwiązaĔ e-learningowych w budowaniu systemów zarządzania wiedzą, prowadzone zarówno przez analityków rynku, jak i firmy dostarczające tego
typu rozwiązania w USA, wskazują na nastĊpujące zmiany w firmach, które zdecydowały siĊ na
zakup rozwiązaĔ e-learningowych:
• czas spĊdzony na szkoleniach - zredukowany do 70
• koszty podróĪy - zredukowane do 50%
• całkowity koszt szkoleĔ - zredukowane o 75%
• produktywnoĞü zespołów handlowych - wzrost do 40%
• liczba wyszkolonych pracowników - wzrost o 25%.
4. E-learning jako element zarządzania wiedzą marketingową
W sytuacji, kiedy grupy szkolone są rozproszone i zdecentralizowane, formuła e-learningu
wydaje siĊ jedyną optymalną. Rozwiązanie musi umoĪliwiaü nie tylko korzystanie z kursów, ale
staü siĊ platformą do wymiany informacji, dzielenia siĊ wiedzą i dyskusji zarówno pomiĊdzy samymi uczestnikami, jak i z udziałem eksperta czy mentora. Mechanizmy nauki grupowej umoĪliwiają pracownikom zdobywania wiedzy od kolegów i instruktorów oraz współdzielenie doĞwiadczeniami. Omawiany proces pozwala przekształcaü wewnĊtrzną wiedzĊ w wartoĞciowe aktywa.
Pracownicy mogą byü bardziej produktywni i szybciej podejmowaü właĞciwe decyzje biznesowe,
poniewaĪ cała wiedza i doĞwiadczenie organizacji są stale dostĊpne i wykorzystywane przy pokrewnych projektach w postaci bazy wiedzy. Celem bazy wiedzy jest dostarczanie nowych moĪliwoĞci pracy grupowej i rozszerzanie funkcjonalnoĞci oprogramowania uĪytkownikom koĔcowym,
przy zastosowaniu jednego miejsca dostĊpu do informacji tematycznie powiązanych z kursami i
innych dokumentów, z których korzystają pracownicy firmy.
W wypadku produktów i usług bogatych w wiedzĊ oraz innowacyjnych jedną z najwaĪniejszych funkcji zarządzania markekingiem powinno byü prezentowanie firmy jako zorientowanej w
nowych technologiach oraz godnej zaufania [5].
WiĊkszoĞü potencjalnych klientów nie nawiązuje kontaktów z przedsiĊbiorstwami, którym nie
ufa. To jest właĞnie pole dla nowej strategii marketingowej EBM – czyli Education Based Marketing – Marketing Oparty o Nauczanie.
EBM to strategia marketingowa, która tworzy wiarygodnoĞü i zaufanie do firmy poprzez tworzenie naukowego przesłania. Jest to zupełnie inne podejĞcie niĪ w tradycyjnym marketingu, gdzie
uĪywa siĊ przesłania handlowego. Strategia ta doskonale wpisuje siĊ w zarządzanie wiedzą .
W idealnie realizowanym systemie zarządzania wiedzą, procesowi szkolenia powinni zostaü
poddani pracownicy, partnerzy biznesowi oraz klienci.
Podmioty i zakresy szkoleĔ związanych z mikrootoczeniem przedstawia tabela 1.
10
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 4, 2005
Tabela 1. Podmioty i zakresy szkoleĔ związanych z mikrootoczeniem
Szkolenia związane z:
Prosumpcją
Obsługą platformy
Produktami
Pracowników
+
Klientów
+
+
+
Partnerów
+
ħródło: Opracowanie własne
Podmioty i zakresy szkoleĔ związanych z marketing-mix’em przedstawia tabela 2.
Tabela 2. Podmioty i zakresy szkoleĔ związanych z marketing-mix’em
Szkolenia związane z:
Koncepcją produktu
Dystrybucją
Polityką cenową
Promocją
Pracowników
+
+
+
+
Klientów
+
+
Partnerów
+
ħródło: Opracowanie własne
Oprócz najbardziej istotnego czynnika ludzkiego konieczne są technologie, które umoĪliwią
skuteczne i efektywne rozprzestrzenianie wiedzy. Takimi technologiami wydają siĊ byü technologie e-learningowe.
Elektroniczna platforma do zarządzania ustawicznym szkoleniem partnerów zapewnia najpełniejszą realizacjĊ strategii EBM. Podamy teraz krótką charakterystykĊ takiej platformy bazując na
doĞwiadczeniach zdobytych przy budowie platformy dla amerykaĔskiej firmy IT obsługującej
banki [9], [10]. . Przeznaczona jest dla firm (organizacji) ciągle doskonalących swoje działanie
poprzez aktywizacjĊ pracowników, klientów, petentów (osoby fizyczne i prawne), dostawców i
innych kontrahentów, przedstawicieli innych urzĊdów itp. Szczególnie waĪne jest wykorzystanie
prosumpcji, ergonomia systemu i intuicyjny interfejs, wykorzystanie standardowej przeglądarki i
przestrzeganie innych standardów.
WyróĪnikiem platformy jest :
- przekazywanie obok wiedzy równieĪ umiejĊtnoĞci wykorzystania wiedzy (symulacje),
- wykorzystanie systemu do oceny pracowników,
- szkolenie i pozyskiwanie pomysłów w zakresie doskonalenia procesów,
- szkolenie interaktywne korzystania z narzĊdzi DSS.
RównieĪ istotne jest :
- równoczesne pozyskiwanie wiedzy operacyjnej od szkolonych osób (wykorzystanie nieliniowego modelu pozyskiwania wiedzy ) – zdobywanej przez stymulowanie tych osób oraz
Business Process Intelligence [3],
- umoĪliwienie i interaktywna pomoc przy korzystaniu z narzĊdzi analiz i symulacji.
Bolesław Borkowski, Mirosław WoĨniakowski
Education Based Marketing
jako element zarządzania wiedzą w przedsiĊbiorstwie
11
UĪyte metody:
- technologia mieszana prowadzenia szkoleĔ (tradycyjna, multimedialna, e-learningowa),
- technologie mobilnych-SMS, MMS, głosowa (m-pills, metody impulsowe),
- narzĊdzia analiz ekonomicznych i statystycznych (OLAP),
- narzĊdzia DSS (optymalizacja i hierarchizacja, AHP),
- symulacja procesów (ABC/M).
Ostateczna forma szkoleĔ i sposobu działania platformy moĪe byü ustalona po uzyskaniu poniĪszych podstawowych informacji, które naleĪy uzyskaü od zainteresowanej firmy:
• opis Ğrodowiska biznesowego firmy,
• liczba pracowników, do których kierowane jest szkolenie (jeĞli do pracowników),
• charakterystyka grupy docelowej, do jakiej adresowane jest szkolenie,
• cel i podcele szkolenia,
• krótki konspekt treĞci szkoleniowej kursu lub przynajmniej cel szkolenia,
• okreĞlenie całkowitej długoĞci trwania kursu e-learningowego,
• wybór formy przekazu treĞci szkoleniowej (CD-ROM, intranet, blended learning – programy rozwoju kompetencji łączące e-learning i szkolenia tradycyjne),
• wskazanie, które z narzĊdzi przekazu wiedzy powinny wystĊpowaü w kursie (tekst statyczny, głos lektora, quizy, gry, üwiczenia, filmy video, animacje itp.) oraz jakie są ich oczekiwane proporcje w poszczególnych lekcjach.
Istnieje wiele wspólnych elementów systemu zarządzania wiedzą w przedsiĊbiorstwie oraz
systemu e-learningowego. Szanse, które rodzi wykorzystanie e-learningu w przedsiĊbiorstwie to
przede wszystkim: zintegrowanie systemu zarządzania wiedzą wokół nadrzĊdnego celu jakim jest
jej rozpowszechnianie, ujednolicenie standardu składowania i zarządzania wiedzą, wzrost absorpcji wiedzy wĞród pracowników, klientów i partnerów, tworzenie naukowego przesłania rynkowego, które wzmacnia prestiĪ firmy. Główną barierą zaĞ jest koszt tworzenia materiałów szkoleniowych. Zastosowanie zestawu metodyk takich jak np. Learning Objects juĪ na etapie składowania
wiedzy drastycznie te koszty zmniejsza i czyni całe przedsiĊwziĊcie wydajnym. DziĊki przyjĊciu
“elearningowej optyki” materiały powstające w ramach standardowych procesów w firmie przybierają postaü dobrze opisanych mikrokursów, co ułatwia ich selekcjĊ i rozpowszechnianie. ModułowoĞü tak składowanej wiedzy umoĪliwia pełne wykorzystanie dalszych narzĊdzi w tym Just In
Time Learning.
12
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 4, 2005
Bibliografia
1.
WoĨniakowski T., WoĨniakowski M.: Modele usług ASP, materiały konferencyjne “Modelowanie procesów ekonomicznych”, Kielce 2002;
2. Orłowski A., WoĨniakowski T.: Modele propagacji informacji w sieciach rozległych, materiały
pokonferencyjne “Metody iloĞciowe w ekonomii”, Warszawa 2002;
3. WoĨniakowski M., WoĨniakowski T.: Rola symulacji post-graduate e-government and ebusiness study, materiały pokonferencyjne “Akademia On-Line”, Bronisławów 2004;
4. Łobejko S.: Systemy informacyjne w zarządzaniu wiedzą i innowacją w przedsiĊbiorstwie,
Monografie i Opracowania 527 SGH, Warszawa 2004.
5. Frey D.: http://www.businessknowhow.com/marketing/education.htm, 2003
6. Fazlagiü A.: http://www.fazlagic.egov.pl/artykul.php?artykul=46&zakladka=2, 2004
7. Alter S.: Information systems. A Management perspective, Addison Wesley Longman Inc.
1999;
8. Pomykalski A.: Zarzadzanie innowacjami, PWN, Warszawa 2001
9. WoĨniakowski M., WoĨniakowski T.: EBM Inovatix platform, Doskomp, 2004;
10. WoĨniakowski M, WoĨniakowski T, ZieliĔski W.: Leonardo da Vinci Community Vocational
Training Action Programme, „E-Study Platform” - Post-graduate e-government and ebusiness on-line study, Project number: PL/02/B/F/PP-140 069, 2002.
prof. dr hab. BOLESŁAW BORKOWSKI
e-mail: [email protected]
dr inĪ. MIROSŁAW WOħNIAKOWSKI
e-mail: [email protected]
Katedra Ekonometrii i Informatyki
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
ul. Nowoursynowska 166
02-787 Warszawa