Zdrowe odżywianie – problem otyłości wśród dzieci

dla nauczyciela
Zdrowe odżywianie
Zdrowe odżywianie
– problem otyłości wśród dzieci
Korelacja międzyprzedmiotowa: przyroda, matematyka.
Nauczyciele przyrody i matematyki wspólnie planują lekcje z wybraną klasą, w pierwszej kolejności lekcje przyrody, następnie matematyki.
PRZYRODA
Podstawa programowa:
• Zdrowie i troska o zdrowie. Uczeń:
- wymienia zasady prawidłowego odżywiania się i stosuje je,
- wyjaśnia znaczenie ruchu i ćwiczeń fizycznych w utrzymaniu zdrowia.
Temat
Zdrowe odżywianie – problem otyłości wśród dzieci
Cele lekcji
w języku
ucznia
Na lekcji dowiesz się:
- na czym polega problem otyłości wśród dzieci, jakie są najważniejsze przyczyny i skutki otyłości,
- jakie wynikają z tego dla ciebie praktyczne wskazówki.
90 minut
Kryteria
Po lekcji:
do oceny
- wymienisz najważniejsze przyczyny i skutki nadwagi/otyłości,
(„nacobezu”) - opracujesz katalog zachowań, dzięki którym można uniknąć nadwagi/otyłości.
Pytanie
kluczowe
Dlaczego otyłość wśród dzieci jest problemem i jak powinniśmy
ten problem rozwiązywać?
Metody
Dyskusja w parach, metaplan, prezentacja, doświadczenia, wypowiedzi losowe.
Materiały
Karty pracy, źródła informacji.
dydaktyczne
I lekcja – przebieg
Część wstępna Czynności organizacyjne.
Część
nawiązująca
3 minuty
Wprowadzenie do tematu:
5 minut
Nauczyciel prosi uczniów, aby przedyskutowali w parach problemy
dotyczące funkcjonowania organizmu człowieka: Jakie wady, niedoskonałości organizmu mogą przydarzyć się człowiekowi?
Nauczyciel prosi o zaprezentowanie wyników dyskusji (wybór 3 minuty
uczniów losowy, za pomocą patyczków z imionami).
Spodziewane odpowiedzi: wada wzroku, wada słuchu, niedowaga,
nadwaga/otyłość, skrzywienie kręgosłupa.
Nauczyciel podsumowuje: Zajmiemy się jedną z tych niedoskonałości
– nadwagą i otyłością, w szczególności wśród dzieci.
Rozdanie uczniom celów lekcji i kryteriów oceny (może być na ekranie).
40
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
Zdrowe odżywianie
Część
właściwa
dla nauczyciela
Dzielimy klasę na 3-4-osobowe zespoły, które wykonują zadania, 10 minut
w razie potrzeby korzystają z różnych źródeł informacji (instrukcje
do zadań – karta pracy nr 1).
Zespół 1 – doświadczenie: oczyszczanie srebra za pomocą coca-coli.
Zespół 2 – doświadczenie: zachowanie się tłuszczu zwierzęcego
i roślinnego podczas smażenia.
Zespół 3 – doświadczenie: sztuczne barwniki w herbacie.
Zespół 4 – doświadczenie: sztuczne barwniki w soku.
Zespół 5 – zadanie: ile kalorii dostarczę, a ile spalę.
Zespół 6 – zadanie: ile kalorii dostarczę, a ile spalę.
Zespół 7 – zadanie: co na opakowaniu.
Liderzy prezentują efekty pracy zespołów w kontekście związku 15 minut
opracowanego zagadnienia z populacją dzieci w wieku 10–12 lat
(również dzieci szczupłych).
Nauczyciel prosi uczniów, aby każdy, na podstawie prezentacji 5 minut
efektów pracy zespołów, samodzielnie opracował katalog wskazówek, które, jego zdaniem, warto stosować na co dzień.
Podsumowanie
Nauczyciel podsumowuje/ocenia pracę uczniów.
4 minuty
II lekcja – przebieg
Część wstępna Czynności organizacyjne.
Część
nawiązująca
3 minuty
Uczniowie w 3–4-osobowych zespołach wypełniają metaplany (kar- 10 minut
ta pracy nr 2). Nauczyciel przydziela zespołom wydrukowane z załącznika nr 1 dla ucznia (strona www) ilustracje do wklejenia w polu
JAK JEST. Wypełnione karty eksponują na ściennych gazetkach.
Uczniowie spacerują po klasie komentując efekty pracy zespołów.
Rozdanie uczniom celów lekcji i kryteriów oceny (może być na ekranie).
Część
właściwa
Nauczyciel prosi uczniów, aby w parach przedyskutowali, czy dba- 5 minut
nie o prawidłowe żywienie dotyczy tylko wybranych grup ludzi
i dlaczego.
Nauczyciel prosi o zaprezentowanie wyników dyskusji (wybór uczniów losowy, za pomocą patyczków z imionami).
Uczniowie, pracując w zespołach, szukają informacji na temat pira- 10 minut
midy zdrowej żywności.
Na podstawie znalezionych informacji i własnego doświadczenia
analizują jej strukturę, komentują jej zawartość.
Uczniowie w parach (lub samodzielnie) opracowują propozycje 10 minut
menu na cały dzień.
Podsumowanie
Ocena koleżeńska + informacja zwrotna od nauczyciela.
7 minut
Zadanie domowe: znajdź przepis na jeden z wybranych przez Ciebie posiłków z własnego menu i wypełnij kartę pracy nr 3.
• Informacje (internet lub tradycyjne źródło informacji).
• Karty pracy.
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
41
dla nauczyciela
Zdrowe odżywianie
MATEMATYKA
Podstawa programowa:
• Obliczenia praktyczne. Uczeń:
- w przypadkach osadzonych w kontekście praktycznym oblicza procent danej wielkości,
w stopniu trudności typu 50%, 10%, 20%.
• Elementy statystyki opisowej. Uczeń:
- gromadzi i porządkuje dane,
- odczytuje i interpretuje dane przedstawione w tekstach, tabelach, diagramach i na wykresach.
• Zadania tekstowe. Uczeń:
- do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne
metody,
- weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania.
Temat
Otyłość w Europie – ewenement czy epidemia
Cele lekcji
w języku
ucznia
Na lekcji dowiesz się:
- jaka jest skala problemu otyłości wśród dzieci w wybranych krajach Europy?
90 minut
Kryteria
Po lekcji:
do oceny
- zaplanujesz rozwiązanie i rozwiążesz zadanie tekstowe dotyczą(„nacobezu”) ce problemu żywienia, wykorzystując umiejętność wykonywania
działań na liczbach dziesiętnych,
-
odczytasz i zinterpretujesz dane dotyczące nadwagi/otyłości
dzieci, przedstawione w tabelach, diagramach i na wykresach,
- sporządzisz diagram przedstawiający dane dotyczące problemu
nadwagi/otyłości w krajach UE.
Pytanie
kluczowe
Metody
Jakie fakty świadczą o tym, że otyłość wśród dzieci jest problemem
w Polsce i innych krajach europejskich?
Stoliki eksperckie, prezentacja.
Materiały
Karty pracy, w tym wypełniona przez uczniów na lekcji przyrody
dydaktyczne karta pracy nr 3, źródła informacji, kalkulatory.
I lekcja – przebieg
Część wstępna Czynności organizacyjne.
Część
nawiązująca
3 minuty
Nauczyciel prosi, aby każdy uczeń obliczył koszt zaproponowane- 10 minut
go przepisu w przeliczeniu na 4 osoby (karta pracy nr 3 – uczniowie
samodzielnie wpisują nazwę ostatniej kolumny: KOSZT).
Rozdanie uczniom celów lekcji i kryteriów oceny (może być na ekranie).
Część
właściwa
Zadania
Zespoły uczniów otrzymują zadania do rozwiązania:
I zespół – zadanie nr 1,
II zespół – zadanie nr 2,
III zespół – zadanie nr 3,
IV zespół – zadanie nr 4,
V zespół – zadanie nr 5,
VI zespół – zadanie nr 6.
15 minut
Prezentacja efektów pracy zespołów (liderzy zespołów przedstawiają 17 minut
wszystkim uczniom problem opisany w zadaniu i jego rozwiązanie).
42
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
Zdrowe odżywianie
dla nauczyciela
Zadanie 1
Janek i Marek postanowili zadbać o swoją kondycję i zdrowie po tym, jak przez wiele tygodni
cały czas spędzali przed telewizorem lub komputerem. Najpierw codziennie przez prawie godzinę spacerowali, a po tygodniu już biegali po pobliskich alejkach. Byli coraz silniejsi i coraz
bardziej zadowoleni. Po 2 miesiącach okazało się, że Janek stracił na wadze 1,5 kg, a Marek
schudł o 5%. Który z nich waży teraz mniej i o ile, jeśli przed spacerami Janek ważył 45,5 kg,
a Marek – 46 kg?
Zadanie 2
Miód wzmacnia serce, koi nerwy, ożywia mózg, goi rany. Ma właściwości antybakteryjne –
niektóre bakterie zwalcza lepiej niż antybiotyki. Warto wprowadzić miód do codziennego
menu. Jedna łyżeczka miodu waży przeciętnie 7,2 g. Pan Adam wypija codziennie szklankę
wody z trzema łyżeczkami miodu, a jego żona – z dwiema. Na ile dni wystarczy im słoik zawierający 360 g miodu?
Zadanie 3
produkt
suszone brzoskwinie
suszone śliwki
migdały
rodzynki
groch
kukurydza
jabłka
część masy, którą
stanowi błonnik
0,24
0,14
0,14
0,07
0,07
0,06
0,02
Błonnik odgrywa ważną rolę w prawidłowym
funkcjonowaniu przewodu pokarmowego.
W tabeli podana jest zawartość błonnika
w wybranych produktach. Dzienne zapotrzebowanie człowieka na błonnik wynosi 25 g.
Marta zjadła dzisiaj 0,08 kg suszonych brzoskwiń, 5 dag rodzynek i 12 g kukurydzy. Czy
zaspokoiła w ten sposób dzienne zapotrzebowanie na błonnik?
Zadanie 4
Najczęściej stosowanym wskaźnikiem stanu odżywienia, pozwalającym określić występowanie otyłości, jest wskaźnik masy ciała BMI. Aby obliczyć BMI,
należy masę ciała podaną w kilogramach podzielić
przez kwadrat wzrostu podanego w metrach. Jedenastoletnia Hania waży 41,8 kg i ma 140 cm wzrostu,
o 2 lata starsza Zosia waży 44 kg i ma 142 cm wzrostu,
a równolatek Zosi – Marek ma 156 cm i waży 56,5 kg.
Które z tych dzieci ma nadwagę?
Zadanie 5
wysiłek fizyczny
bieg wolny
spacer wolny
taniec
jazda samochodem
jazda na rowerze
wydatek energetyczny
[w kcal/godzinę]
450
215
390
120
510
BMI dziecka BMI dziecka waga
10–12 lat
12–15 lat
< 17
< 17
niedowaga
17–21
17–22
norma
21–26
22–27
nadwaga
> 26
> 27
otyłość
W ostatnich dziesięcioleciach nasze nawyki żywieniowe uległy znacznym zmianom.
W celu utrzymania swojej masy ciała należy spożywać dziennie średnio 2200 kalorii.
W ostatnich latach liczba spożywanych kalorii
wzrosła do 2900 dziennie. Ile czasu należałoby
spacerować, żeby „spalić” ten nadmiar kalorii?
Zadanie 6
Szacuje się, że w Europie, w połowie przypadków, samochody są używane do pokonania trasy
nieprzekraczającej 5 km. W jakim czasie można pokonać tę samą odległość pieszo, jeśli średnia prędkość pieszego wynosi 10 km/h, a w jakim czasie – na rowerze, jadąc 20 km/h?
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
43
dla nauczyciela
Zdrowe odżywianie
II lekcja – przebieg
Część wstępna Czynności organizacyjne.
Część
nawiązująca
3 minuty
Nauczyciel prosi uczniów, aby w parach przedyskutowali, czy pro- 5 minut
blem nadwagi/otyłości dotyczy tylko wybranych grup ludzi, wybranych krajów.
Nauczyciel prosi o zaprezentowanie wyników dyskusji (wybór ucz- 3 minuty
niów losowy, za pomocą patyczków z imionami).
Rozdanie (przypomnienie) uczniom celów lekcji i kryteriów oceny (może być na ekranie).
Część
właściwa
Uczniowie w zespołach (stoliki eksperckie) analizują informacje do- 26 minut
tyczące problemu otyłości w „przydzielonym” przez nauczyciela zakresie (nadwaga, śniadania, owoce, lub aktywność fizyczna) w wybranych krajach UE.
Uczniowie w „nowych” zespołach wymieniają się wiedzą (informacjami) i sporządzają diagram dotyczący problemu otyłości w UE
(karta pracy nr 4).
Opracowania prezentują na gazetkach ściennych; spacerując, komentują efekty pracy.
Podsumowanie
Nauczyciel podsumowuje/ocenia pracę uczniów.
Wszystkie załączniki do pobrania ze strony projektu.
44
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
8 minut