Warianty sekwencji DNA wybranych genów uczestniczących

Szymon Hryhorowicz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Międzyuczelniane Centrum NanoBioMedyczne
Stypendysta projektu pt. „Wsparcie stypendialne dla doktorantów na kierunkach uznanych
za strategiczne z punktu widzenia rozwoju Wielkopolski”, Poddziałanie 8.2.2 Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki
„Warianty sekwencji DNA wybranych genów uczestniczących w
regulacji cyklu komórkowego i procesach zapalnych u chorych ze
zróżnicowanym rakiem tarczycy analizowane technikami wysoce
wydajnego sekwencjonowania”
Rak tarczycy jest najczęściej występującym nowotworem układu endokrynnego. W
populacji polskiej stanowi około 1% wszystkich nowotworów. W ostatniej dekadzie w
badaniach populacji europejskich zaobserwowano zwiększoną zachorowalność na raka
tarczycy w krajach nordyckich, Europie Wschodniej, Niemczech i Wielkiej Brytanii. Podobny
wzrost zanotowano również w USA, Kanadzie i Japonii. Spośród wszystkich raków tarczycy
najczęściej występują raki zróżnicowane, w tym rak pęcherzykowy i brodawkowy, które
stanowią 80-90% przypadków.
Zróżnicowane raki tarczycy należą do nowotworów dobrze rokujących, wolno rozwijających
się. Przy odpowiednim leczeniu klinicznym mogą mieć łagodny przebieg. Niestety, bardzo
częstym zjawiskiem towarzyszącym tym typom nowotworów sa wznowy i przerzuty, zarówno
do regionalnie bliskich, jak i odległych tkanek. Zaobserwowano liczne przypadki przerzutów
pęcherzykowego raka tarczycy do płuc, kości i mózgu. Możliwa jest również progresja, z
podatnych na terapię wysoko zróżnicowanych nowotworów tarczycy w raki anaplastyczne, o
znacznie wyższym stopniu złośliwości. Dlatego bardzo ważne jest stosunkowo szybkie
wykrycie nowotworu u chorych oraz prowadzenie systematycznej obserwacji pacjentów w
trakcie i po leczeniu klinicznym. Niezwykle istotne wydaje się zatem poszukanie
molekularnych markerów przebiegu choroby oraz markerów dobrej i złej prognozy, jak
również markerów odpowiedzi na zastosowane leczenie.
Nadrzędnym celem realizowanej przeze mnie rozprawy doktorskiej jest poprawa
jakości życia ludzkiego poprzez przyczynienie się do określenia podłoża molekularnego
zróżnicowanych raków tarczycy oraz wskazania czynników predysponujących do ich
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
ekspansji. Asocjacje wybranych polimorfizmów genetycznych oraz interakcje między nimi
nie były dotąd analizowane w aspekcie raka tarczycy. Rozprawa ma zatem charakter
pionierski i przyczynia się do ogólnego rozwoju wiedzy. Warto również podkreślić innowacje
w zakresie wybranej metodologii: od założeń teoretycznych (kompleksowej analizy genów
powiązanych funkcjonalnie) po najnowsze metody genotypowania (pirosekwencjonowanie).
Ustalenie
zależności
między
występowaniem
konkretnych
objawów
klinicznych
zróżnicowanych nowotworów tarczycy a posiadanym genotypem dałoby możliwość
wcześniejszej diagnostyki i prewencji zanim jeszcze choroba się rozwinie. Często zdarza się,
że pacjenci trafiający na oddział szpitalny mają już bardzo zaawansowane stadium choroby.
Gdyby można było za pomocą prostych badań genetycznych przewidzieć rozwój choroby lub
gdyby badania te umożliwiłyby określenie ryzyka wystąpienia choroby, leczenie można by
rozpocząć nie tylko dużo wcześniej, ale także mogłoby ono zostać przeprowadzone
nakładem mniejszych kosztów. Wyniki otrzymane w ramach badań przeprowadzonych na
potrzeby tej pracy doktorskiej pozwolą rozwinąć diagnostykę a także profilaktykę
zróżnicowanych raków tarczycy.
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego