Wyjątkowy rok i uciekająca skrobia – paszowe niedobory

hodowla
44
PASZE. Uzupełnić zimowe zapasy
Wyjątkowy rok i uciekająca skrobia
W tym roku susza uszkodziła
nie tylko kukurydzę, ale także
spowodowała straty na użytkach zielonych i zasiewach
roślin pastewnych. W wielu
gospodarstwach utrzymujących bydło, może zabraknąć
pasz objętościowych na okres
2015/2016. Co możemy zrobić?
wałem pierścieniowym. Norma wysiewu takiej mieszanki to 40-50 kg.
Wiosną można także zasiać mieszankę zbożowo-strączkową, która
będzie gotowa do zbioru na przełomie czerwca i lipca. Wykłoszone
zboże oraz zawiązane ziarno strączkowe uzupełni paszę do zbioru nowej kukurydzy.
Można choćby wysiać kilka gatunków roślin strączkowych, jako międzyplon po zbożach lub rzepaku,
które jeszcze przed zimą wydadzą
plon z przeznaczeniem na paszę.
Do tego nadają się gatunki roślin,
jak seradela, groch pastewny, facelia
(zbierana przed kwitnieniem) lub
łubin żółty. Ze względu na późny
termin siewu oraz przeznaczenie
paszowe, normę wysiewu należy
zwiększyć o 20%. Zalecane normy
wysiewu w plonie głównym dla poszczególnych gatunków wynoszą
– groch pastewny 200-250 kg /ha,
łubin 150-170 kg/ha, seradela 4060 kg/ha.
Wybór odmian kukurydzy do uprawy na kiszonkę to jedna z priorytetowych i jakże odpowiedzialnych
decyzji w każdym gospodarstwie
mlecznym. Podstawą
sukcesu
w produkcji kukurydzy na kiszonkę
jest dobór odmian mieszańcowych
o odpowiedniej wczesności dla danego rejonu uprawy oraz odmian
dostosowanych do kierunku użytkowania.
Dla opasów
Dla opasów może to być mieszanka wyki jarej z jęczmieniem jarym
na kiszonkę. Innym rozwiązaniem
będzie siew międzyplonu z traw
lub mieszanki trawiasto-motylkowej zbieramy w następnym sezonie
przed pierwszym pokosem traw.
Warunkiem jest oczywiście odpowiednia wilgotność gleby. Ważne,
aby nasiona były nasiane płytko,
na głębokość 2-3 cm, i dociśnięte
Niełatwy wybór
Jak najwięcej kolb
Trzeba jednak pamiętać, że większą koncentrację energii w kiszonce
zapewniają wcześniejsze mieszańce. Poza tym, wybierając kukurydzę do uprawy na kiszonkę, należy
zwracać uwagę na udział plonu suchej masy kolb w ogólnym plonie
suchej masy. Wysoki udział kolb
w plonie, ponad 50%, zapewnia
produkcję kiszonki wysokoenergetycznej.
Ciężkostrawne
części łodyg
Udział kolb w ogólnym plonie suchej masy kiszonki jest zwiększany
również przez wyższe cięcie roślin
Kukurydza zwyczajna (Zea mays) – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny wiechlinowatych. Należy do zbóż. Pochodzi z Meksyku. Nie występuje w formie dzikiej. Największymi producentami są Stany Zjednoczone, Chiny i Brazylia. W Polsce kukurydza pojawiła się najprawdopodobniej w XVII lub na początku XVIII wieku. Dotarła tu z Rumunii
lub Węgier. Kukurydza nie znosi przymrozków, wymaga żyznych gleb,
wystarczają jej niewielkie opady. Kukurydza jest, obok pszenicy i ryżu,
jedną z trzech najważniejszych roślin uprawnych na świecie. W Polsce
jest uprawiana na suche ziarno oraz na kiszonkę z całych roślin.
10/2015 twój doradca ROLNICZY RYNEK
(40-50 cm nad ziemią). W polu pozostają wówczas najmniej strawne,
dolne części łodyg. Innym sposobem
produkcji kiszonki wysokoenergetycznej jest uprawa mieszańców
ziarnowych typu generatywnego.
Takie mieszańce, uprawiane według
zasad prawidłowej agrotechniki, zapewniają bardziej korzystny udział
kolb (ziarna) w kiszonce, w stosunku do mniej strawnych części wegetatywnych.
Wyjątkowy rok
Ten rok jest wyjątkowy dla kukurydzy i większość hodowców patrzy
już nie na jakość paszy, ale na jej
ilość. W obecnych warunkach okazuje się, że odmiany wcześniejsze
mają lepiej zawiązane i zaziarnione
kolby. Sucha wiosna i późniejsze
opady sprawiły, że kukurydza nie
rosła. Późne odmiany nawet zahamowały wzrost ze względu braku
wody. Zaczęły rosnąć kiedy zrobiło
się ciepło, ale nie nadrobiły strat.
Kiedy kukurydza zaczęła kwitnąć,
nastąpiły upały i braki w wodzie.
Rośliny, które zakwitły wcześniej,
jeszcze zawiązały kolby, natomiast
późne odmiany były bardziej narażone na skutki niedoboru wody
i kolb zawiązać już nie zdążyły.
Dojrzałość woskowa
Optymalnym terminem zbioru
na kiszonkę jest dojrzałość woskowa, przy zawartości suchej masy
30-35% w całych roślinach. Wraz
z dojrzałością wzrasta udział kolb,
przekraczając w dojrzałości woskowej połowę całej suchej masy roślin,
co dodatnio wpływa na ilość i końcową jakość kiszonki. W dojrzałości
woskowej ziarno jest już dobrze wypełnione, a w kolbach znajduje się
45-50% suchej masy. Wprawdzie
najwyższe plony zielonej masy kukurydza osiąga już w fazie dojrzałości mlecznej (20-22% zawartości
suchej masy w całych roślinach), ale
ziarno nie jest jeszcze wypełnione,
hodowla
45
Tabela 1. Wpływ długości cięcia kukurydzy w dojrzałości woskowej na niektóre właściwości kiszonki
(wg Podkówki)
Długość sieczki
mm
Ciężar objętościowy
kg/m3
120
60
20
12
6
680
850
904
993
1003
a o plonie decydują przede wszystkim wegetatywne części roślin.
Wartość mniejsza
każdego dnia
Gdy rośliny są bardzo niskie i bez
kolb lub z kolbami szczątkowymi,
powinny być jak najszybciej koszone. Kukurydza bez ziarna ma niską
wartość pokarmową i dlatego należy
zebrać ją jak najszybciej. Z każdym
dniem włókno będzie coraz mniej
strawne, a jedynie resztki wody
w łodygach umożliwiają jej ubicie
i zakiszanie. W części nadziemnej łodyga kukurydzy jest twarda,
jej wartość pokarmowa jest prawie
żadna, prawdopodobnie jest także
zarażona grzybami i zanieczyszczona. Kosimy wyżej niż zwykle, aby
pozostała część lepiej się zakisiła.
Wyższe koszenie kukurydzy obniża
plon zielonej masy, ale do kiszenia
jest przeznaczone jest wtedy to, co
najlepsze.
Podwyższone cięcie wpływa też
na zmniejszenie zawartości mykotoksyn, ponieważ dolne części roślin są zwykle najbardziej porażone
przez choroby grzybowe. Szkoła
niemiecka czy amerykańska zaleca
wysokość cięcia nawet do 40 cm.
Drobne kompromisy
Następnym krokiem przy zbiorze
kukurydzy na kiszonkę jest odpowiednie rozdrobnienie. Długość
sieczki powinna być kompromisem
między wymaganiami procesu kiszenia a wymaganiami krowy. Im
większe rozdrobnienie zielonki,
tym łatwiejsze ugniatanie masy,
a co za tym idzie lepiej przebiegający proces fermentacji beztlenowej.
Z kolei kiszonka stanowi najważniejszą paszę objętościową. Z punk-
Produkcja CO2
w czasie 150 dni
zakiszania g/kg s.m.
280
200
150
100
80
Jakość kiszonki
Ilość niedojadów
mierna
dobra
bardzo dobra
bardzo dobra
bardzo dobra
dużo
śeednio
mało
mało
brak
tu widzenia struktury dawki pokarmowej, dłuższa sieczka jest bardziej
uzasadniona. Najczęściej zaleca się
cięcie kukurydzy na sieczkę o długości 5-10 mm, ale z dokładnym
rozgnieceniem ziaren (Tabela 1).
ce umieszczonej w litrowym kubku
znajdziesz więcej niż 1-2 całych lub
połówek całych ziarniaków, to znaczy, że należy poprawić urządzenie
zgniatające. Zwłaszcza przy późniejszym terminie zbioru.
Uciekająca skrobia
Powietrze zakłóca
fermentację
Nawet najsprawniejsze noże nie
uszkadzają ziarniaków. Ważny jest
więc stan walców zgniatających.
Gdy jest on zły, nie pomoże maksymalne skracanie długości sieczki.
I tak znaczna część ziaren pozostaje
nienaruszona.
Przyzwyczailiśmy
się
uważać
za prawidłową sytuację, gdy ziarniak kukurydzy jest przetrącony,
nadłamany. Samo przetrącenie nie
wystarcza. Znaczna część skrobi ucieka wtedy do kału. Dotyczy
to również kiszonego wilgotnego
ziarna kukurydzy. Na ten problem
zwraca uwagę w swoim doradztwie
firma nasienna, Pioneer, proponując
prosty test polowy. Jeżeli w zielon-
Tak zebrana zielonka powinna być
dobrze ubita w celu usunięcia jak
największej ilości powietrza znajdującego się w wolnych przestrzeniach między cząsteczkami sieczki.
Zawartość powietrza w zakiszanej
masie zakłóca proces fermentacji
beztlenowej, powodując namnażanie bakterii tlenowych, które
przyczyniają się do procesów gnilnych i rozwoju grzybów (pleśnie).
Zeschnięta kukurydza musi być
zakonserwowana przez dodanie zakwaszaczy.
Źródła: informacje z internetu, Top Agrar
Jan Burblis DODR we Wrocławiu